अहोऽऽ मुंबईत रिक्षा चालत नाहीत

छान लेख.

मुळची ठाणे जिल्ह्यात असलेले पण आता ती शहरं मुंबईत असणारे मुंबईकर डोंबिवलीला गावच समजतात पण त्यांना हे समजत नाही की डोंबिवलीत स्थायिक झालेले बरेचसे मुळ अगदी प्रॉपर मुंबईकर आहेत, दादर गिरगांवचे.

मला आवड्ते प्रॉपर मुंबई, उपनगरे आणि ठाणे जिल्हाही. माझा जन्म तर प्रॉपर माहीमचा आहे त्यामुळे मी जन्माने जिथे रिक्षा नसते अशा ठीकाणची आहे. दीड वर्षांची असेपर्यंत आम्ही विद्याविहारला रहायचो, नंतर डोंबिवलीत आलो त्यामुळे सध्याच्या मुंबई उपनगरातून आलेलो आम्ही, डोंबिवलीत रमलो. नवरा कोकणातून काही वर्ष काळबादेवीत होता, चाळीत एका खोलीची जागा होती सासऱ्यांची तिथे मोठे दीर राहायचे मग तो शिकायला आला. नंतर हे सर्व नालासोपारा इथे शिफ्ट झाले.

माझे आजोबा ( आईचे वडील) रेल्वे मध्ये ( माटुंगा रेल्वे वर्कशॉप) कामाला होते >>> हे माटुंगा झेड ब्रिजच्या खाली असणारे का. झेड ब्रिजवरुन आतेकडे माहीम (माटुंगा रोड) ला जायच्या असंख्य आठवणी आहेत.

काका काही वर्ष माटुंग्यात पोस्ट मास्टर होते त्यामुळे तिथेही जाणं व्हायचं.

गिरगावला एक आते रहात असल्याने लोकल प्रवास नंतर बेस्टने प्रवास करायची मजा औरच.

डोंबिवलीनंतर मला आवडणारी आणि जिव्हाळा वाटणारी ठिकाणे म्हणजे माटुंगा रोड आणि माहीम परिसर, दोन नंबर मुलुंड ईस्ट. तीन नंबर वर विद्याविहार येईल.

अ‍ॅटिट्युडच्या मुद्द्याला थोडं धरुन. मी हुजूरपागेत शिकायला होते. रहायला वानवडी भागात. दोन्हीत म्हणजे वाडा संस्कृती आणि थोडं आ ऊटस्कर्टस वातावरण खरच फरक होता. दोन्ही आपापल्या जागी मस्तच होते. शेवटी लहानपणच ते आपण आपल्या आपल्या इकोसिस्टीममध्ये रमून जातोच.
पण वाडासंस्कृती वेगळी होती. भारीही होती. मस्त होती.
पण मी दोन्हीत कोणती श्रेष्ठ अशी तुलना करणार नाही.

माटुंगा झेड ब्रिजच्या खाली असणारे का. झेड ब्रिजवरुन आतेकडे माहीम (माटुंगा रोड) ला जायच्या असंख्य आठवणी आहेत>> हो अन्जू.. त्या ब्रिज खालीच असणारे वर्कशॉप..! मी एकदाच पाहिले होते ब्रिजवरून.. माहिम - माटुंगा परिसर मला आवडायचा.. रस्त्याने फुललेले गुलमोहर आणि शिरीषचे वृक्ष.. आता आहेत की नाही काय माहित..!

असतील अजूनही. मी कित्येक वर्षात गेलेली नाहीये. आते नाही आता, ते घरही बंद. भावंडे दुसऱ्या शहरात असतात.

रुंमेश छान व्यक्त केले आहे, कालच एक नवीन राहायला आलेली महिला भेटली, इथे ती कोणाला ओळखत नाही, इकडची भाषा बोलत येत नाही, मी मराठी बोलणारी भेटल्यावर ती खूप आनंदी झाली. तिच्याशी बोलताना मीही सांगितले की इथे येण्यापूर्वी माझा आयुष्य कस मुंबई नंबर २५, २८, ०८, १२, १३ मध्येच मर्यादित होत आणि हा लेख वाचला.
वाचून मलाही माझ्या लहानपणीची आठवण आली. मुंबई मध्ये राहणं आणि उपनगरात राहणं किंवा ठाण्यात नवी मुंबईत राहणं यात काहीही मोठेपण किंवा लहानपण नाही, माझ्याही निरागस मनावर तुझ्यासारखे विचार बिंबले होते. वडील बृहन्मुबई महानगरपालिकेत असल्यामुळे मुलुंड चेकनाका व दहिसर चेकनाका , असे शब्द असतं, त्यापुढे बृहन्मुंबई ची हद्द संपते, तसेच मुंबई आणि मुंबई उपनगरे हे मिळून बृहन्मुंबई होते असे समजले.तेव्हा नकाशात मुंबईची मूळची बेटं शोधलI, शॉपिंग ल जायचो ते kolaba causeway आणि कधी ना ऐकलेल माहीम causeway चा इतिहास शोधला, त्यामुळे मामा उपनगरात राहतो हे ज्ञान लहानपणीच मिळालं. त्यानंतर नवीन घर शोधताना आम्ही भावंडांनी भांडुप लां राहायला जायला नकार दिलेला कारण तिकडे नाला असतो! Internship च्या वेळेस बांद्रा पण suburb मध्ये येत हे ट्रेन ने माहीम ची खाडी पार करताना एक वास येतो , तेव्हा उगाचच आठवायचे.
आणि माझ्या लग्नाच्या वेळेस माझे बाबा गाल फुगवून बसलेले त्याचं ( अनेक कारणांपैकी) एक कारण होत, नवी मुंबई दू ~~~~~र आहे! नवरा मुलगा मुंबईत राहत नाही!

नवी मुंबई दू ~~~~~र आहे..........+१..
आमच्या गल्लीतला एकजण चेंबूरला रहायला गेला त्यावेळी कित्ती लांब रहायला गेला ना असं बोलणे घरात झालेले आठवते.नंतर आपलीच दया येते.

गल्लीच्या टोकावर समोरासमोर बसस्टॉप होते.शाळा चालत तर कॉलेज बसने झाले.ट्रेनशी संबंध आला नाही.नाही म्हणायला ठाण्याला कधीकाळी गेलो तर गावाला गेल्याचे फील यायचे.

ठाण्याला कधीकाळी गेलो तर गावाला गेल्याचे फील यायचे.>>>
असेल... पूर्वी म्हणजे ८० च्या दशकात, ठाणे खूप वेगळं होतं. खूप अरुंद रस्ते वगैरे. कळव्याला तर मला आठवतंय रस्त्यात गयी वगैरे असायच्या.

पण नंतर ठाण खूप झपाट्याने बदलत गेलं..
२००० नंतर तर ठाण्याच्या रिअल इस्टेट ने जे काही स्वरूप धारण केलं, exponential growth म्हणजे काय ते कळून यावं...
घोड बंदर रोड, भिवंडी/ नाशिक रोड, कळवा, खारेगाव सगळ्या बाजून ते वाढतंय.
मग त्या बरोबर मोठ मोठे मॉल्स... दुकान.. मल्टिप्लेक्स
दर पाच वर्षात एखादा मोठा प्रोजेक्ट उभा राहतोय.

मनोगत आवडले.

ऋन्मेष भारी लेख लिहिला आहेस आणि आठवणी सुद्धा कमाल आहेत. (सोबतीला डोळ्यात बदाम असणारी बाहुली)

माझ्या आवडत्या शहरांपैकी सगळ्यात वरती असणारे शहर म्हणजे मुंबई. देशातील आणि विदेशातील शहरे बघितली पण मुंबईची सर त्यांना नाही. मुंबईला सारखे येणे होत नाही पण वर्षातून एखादी तरी चक्कर घडते आणि त्या थोड्याश्या वेळात टॅक्सी, लोकल, बेस्ट बस आणि जमल्यास रिक्षा (तुझ्या लेखा नुसार मुंबई बाहेरील भागात) असा प्रवास करण्याचा योग येतो. लहानपणी तर मला वसई, विरार, ठाणे, कल्याण हे सुद्धा मुंबईतच आहेत असे वाटायचे

अजूनही मुंबईत आलो तर तुझ्या लेखात जो मुंबईचा भाग आहे तिथे फिरण्याची मजा येते.

रुपाली, आणि अंजू तुमच्या कॉमेंट्स वाचताना मलाही बरच जुन काय काय आठवलं...

माटुंगा cenrral- वेस्टर्न दोन्हीकडे नातेवाईक असल्याने z ब्रीज बऱ्याच वेळेला वापरलाय.

११ वी नंतर कॉलेजला म्हणून मुंबईला( मुलुंड ला ) जायला ट्रेन पकडायची आणि तिथून मुंबईत वावर/ रेल्वेचा प्रवास सगळ्याची
सुरुवात झाली.

मग पुढे नवी मुंबईत इंजिनिअरिंग कॉलेज क्या निमित्ताने चार व रोजचे जाणे येणे सुरू राहिले. विद्यालंकार classes दादरला.. त्यामुळे. तिकडे नेमाने जने येणे असे.. नरिमन पॉईंट ल सहा महिने कॉम्प्युटर क्लास ल होतो , तेव्हा तर सकाळी ६.३० ते रात्री ११ तिकडेच पडीक असायचो त्यामुळे फोर्ट, नरिमन पॉइंट, चर्चगेट, cst हे पण बराच पायाखालून घातलय, अंधेरीला नोकरी होती त्यामुळे सिप्झ, आकृती तो एरिया मांहीत्ये.. तिकडच्या तुंगा, गंगा क्या आठवणी आहेत. .. तो भयंकर traffic अनुभवलाय..
झालच तर मालाड, jvpd ( जुहू - विले पार्ले scheme ) ek एरिया आहे posh म्हणता येईल असा... तिकडे अमिताभचा बंगला पण आहे.. तिकडे त्याच्या बंगल्यातून एक गुजु कंपनी ( Comp startup ) Ani computer classes चालवायचा.. तिकडे ही काम केलेलं..
वसईला एका इंडस्ट्रिअल इस्टेट मध्ये फायनल year Cha project करायला जायचो त्यामुळे तो भाग बघितलाय.
कल्याण- विठ्ठल वाडीला पण जॉब केलाय त्यामुळे तिथला अनंत हलवाई माहित्येय.
मालाडचा एक मोठा हलवाई तो पण खूप प्रसिद्ध आहे आता त्याच नाव नाही आठवत..
लोअर परेल च अप्पर वरली झाल्यानंतर त्या अती प्रचंड आणि उंच १००+(?) मजल्यांच्या बिल्डिग मध्येही ( सेंटर one ka?? ) काही काळ कामानिमित्त जायला मिळाले ल.. बऱ्याच लिफ्ट होत्या .. एक फक्त ३० मजल्यांपर्यंत जाणारी, दुसरी अजून वरती जायचो.. तिसरीच अजून काही तंत्र होत...
घणसोली ला - म्हाप्याला तयार झालेलं DAKC, ते बघून पण इतकं आश्चर्य वाटलेला. इतका मोठा परिसर, इतका छान , ikdun तिकडे जायला गोल्फ कार्ट २००२ मध्ये ते सगळं खूप नवीन होत

त्यामुळे ११वी पासून नंतरच्या १५-२० वर्षात सेंट्रल आणि वेस्टर्न च्या जवळ जवळ प्रत्येक स्टेशनवर एकेकदा तरी गेलिये.

अंजू आणि रुपाली चे प्रतिसाद वाचताना सगळं आठवत गेलं.. मुंबई.. सगळ्यांना सामावून घेणारी..कायम आपली वाटतं राहिली.. राहते with all it's odd.

दुसरी गोष्ट म्हणजे रिक्षा. जी फक्त मुंबई उपनगरात आणि मायबोलीवर चालते, पण मुंबई शहरात नाही.
>>>
या नुसार "लावण्यवती मुंबई" या माझ्या जुन्या धाग्याची "रिक्षा" . धाग्यात शब्द कमी आणि फोटो जास्त आहेत त्यामुळे तुम्हा सगळ्यांना आवडतील अशी अपेक्षा करतो आणि बरं का फोटोसाठी सेपिया टोन वापरली आहे त्यामुळे थोडे नॉस्टॅल्जिक झालात तर माझ्यावर रागावू नका प्लिज

"लावण्यवती मुंबई"
https://www.maayboli.com/node/61537

>>अहोऽऽ मुंबईत रिक्षा चालत नाहीत<<
बरं, मग? एक रिक्शावाला मंत्रालयाच्या सहाव्या माळ्यात जाउन बसला आहे, त्याला चालवुन घेताय नां?

लेख ,आठवणी आवडल्या. छान लिहिलंय.

मालाडचा एक मोठा हलवाई तो पण खूप प्रसिद्ध आहे आता त्याच नाव नाही आठवत..... MM Mithaiwala त्याचे नाव

MM Mithaiwala त्याचे नाव >> हो मस्त असतात त्याचे आयटम्स. मधे आग लागल्यामूळे बंड झाले होते. सध्या काय आहे प्रकार माहित नाही.

छंदीफंदी छान कमेंट.

पण मुंबईत रिक्षा का चालत नाहीत? कुणीतरी वाहतुक कोंडी होईल वगैरे कारण दिलं होतं, पण ते अगदीच हॅ आहे! टॅक्सीचा आकार रिक्षापेक्षा मोठाच असतो, मग टॅक्सीपेक्षा रिक्षाने वाहतुक कोंडी जास्त कशी होईल? एक नक्की, की मुंबईचे टॅक्सी ड्रायव्हर्स हे कुठल्याही रिक्षावाल्यांपेक्षा जास्त शिस्तशीरपणे टॅक्सी चालवतात, त्यामुळे ते जर कारण असेल तर मला ते मान्य आहे. पण हे आधीच अँटीसिपेट करून कुणी नियम बनवला असेल असं वाटत नाही.

रिक्शा न चालू देण्याचे कारण टँक्सी युनियन ... अशी असामी यांची पोस्ट आहे. तेच प्रकाश टाकतील. >> नव्या मुंबई मधे राहतोस तेंव्हा रिक्शा वापरत नाहीस का रे ? सिग्नल ला उभ्या असलेल्या गाड्यंमधे लेन चि बेशिस्त करणारे कोण असतात मुख्यत्वे करून (टू व्हीलर्स वगळता) ? रिक्शा छोट्या आकाराच्या असल्यामूळे कुठेही घुसवतात त्याने वाहतूक कोंडी होण्याचे चान्सेस वाढतात. (बाकीचे वाहने करत नाहीत असे नाही ) आता हे आधीच ओळखणारा द्रष्टा कोण होता हे मला माहित नाही. त्याच्याकडुन संपूर्ण महानगरीच्या वाहतूकीचे नियोजन करून घ्यायला हवे होते

प्रॉपर मुंबईमधील फूड कल्चर आणि ती टेस्ट बाहेर गेले की फार मिस होते. इथे नवी मुंबईत तर फारच.. >> तूला संपूर्ण नव्या मुंबईमधे फूड कल्चर आणि टेस्ट सापडली नाहि का रे ? नवी मूम्बई म्हणजे कुठे टींबकटू वगैरे ला गेल्यासारखे का बोलतोयस ?

आता प्रॉपर मुंबईतल्या हेअर कटिंग सलुन आणि उपनगरातल्या सलुन यांचा तौलनिक अभ्यास वाचला की सुडोमि!

हेअर कटिंग सलुन आणि उपनगरातल्या सलुन यांचा तौलनिक अभ्यास >>

प्रॉपर मुंबईतल्या हेअर कटिंग सलुन आणि उपनगरातल्या सलुन>>> मी कधीच मुंबई मध्ये किंवा उपनगरात केशकार्तनालयात गेलो नाही. पुण्यातली जास्ती चांगली होती असे म्हणेन. तसे आमच्या गावाकडचे तर सर्वोत्तम.

सिप्झ ते कांजूर मार्ग विशेष करून हिरानंदानी, आयआयटी ते कांजूरमार्ग रिक्षावाले अशी रिक्षा का ढा य चे.. मला ते आठवून नेहेमी झुरळांची आठवण ती जशी भयंकर पसार्यात झुप झुप करत करत तसच ते तसेच त्या भयंकर traffic मधून रिक्षा काढायचे.

तसच मुकुंद ब्रीज कळवा तिकडेही जबरदस्त traffic असायचा आणि रिक्षावाले बाजू बाजून सटा सट काढायचे.

रिक्षा, मुंबईतले ( जिथे लोकल पोहोचते ती सगळी गावे पकडून) फूड joints आता हा धागा nostalgic होत चाललाय..

सिप्झ ते कांजूर मार्ग विशेष करून हिरानंदानी, आयआयटी ते कांजूरमार्ग रिक्षावाले अशी रिक्षा का ढा य चे.. मला ते आठवून नेहेमी झुरळांची आठवण ती जशी भयंकर पसार्यात झुप झुप करत करत तसच ते तसेच त्या भयंकर traffic मधून रिक्षा काढायचे.

तसच मुकुंद ब्रीज कळवा तिकडेही जबरदस्त traffic असायचा आणि रिक्षावाले बाजू बाजून सटा सट काढायचे.

रिक्षा, मुंबईतले ( जिथे लोकल पोहोचते ती सगळी गावे पकडून) फूड joints आता हा धागा nostalgic होत चाललाय..

मुळात रिक्षा हाच प्रॉब्लेम असेल तर तो काही एकट्या मुंबईचा नाही. मुंबईबाहेर रिक्षा का चालतात असा प्रश्न पडेल मग. आता इथे रिक्षा युनियन हे उत्तर असावे. त्यांची अरेरावी फार असते. ओला उबर येऊ नये म्हणून हे लोक संप करतात.