फडे

फडा हा शब्द पहिल्यांदा वाचतोय. पुर्वी मुंबईला मिळायची आमच्याकडे हिला झाडू म्हणायचे आता कित्येक वर्षात पाहण्यात आली नाही. आणि हो आताही केरसुणीला झाडूच म्हणतात.

आम्ही ह्याला फडाच म्हणतो व दिवाली/ लक्श्मीपूजनाला घेतलाच जायचा.

रत्नागिरीत याला मोळ म्हणतात.

आमच्या ठाण्यात तर बर्याच ठिकाणी मिळतात ह्या झाडु पण तिला फडा म्हणतात हे आज समजले. आता तर बाजारात भरपुर आल्या असतील, दिवाळी जवळ आली ना!

आमच्याकडे साळुता म्हणतात. आणि साळुता वापरून वापरून त्याचे तंतू लहान होत जाऊन/ झडून जाऊन छोटासा उरतो तो मुडगा. जड माती वगैरे लोटण्यासाठी मुडगा वापरतात.

किती दिवसांनी हा शब्द ऐकला. छान लिहील आहे. आमच्याकडे अंगण अन बाहेरचा ओटा वगैरे झाडायला फडा अन घराला केरसुणी वापरत.

पुर्वी चाळित रहात होते तेव्हा या केरसुणीचा उपयोग आई करत असे. आता या केरसुणी नाहि दिसत ईथे.

रत्नागिरीत याला मोळ म्हणतात.>> +१

आमच्याकडे गावी आहे

छान माहिती.. कोल्हापूर भागातही असाच एक प्रकार असतो. ( बहुतेक साळुता म्हणतात त्याला ) शिवाय माझ्या आजोळी जात्याजवळचे पिठ गोळा करायला आणखी एक वेगळा प्रकार होता.

आपण शहरात बघतो तश्या नाजूक विरळ केरसुण्या ( आम्ही त्याला हिराचा झाडू म्हणतो ) कोकणात नसतात. तिथे त्या चांगल्या घट्ट बांधलेल्या आणि मजबूत असतात, पाला पाचोळाच नाही तर शेणही त्यांनी सहज साफ करता येते.

शहरातली नाजूक केरसुणी मात्र शहरातील घरे झाडण्याच्या कामाचीच. तू म्हणतोस तसे त्याचे कण कण घरभर सांडत राहतात. खास करून नवी असताना.

मस्कतमधे खजूराची मजबूत पाने एकत्र बांधून झाडू केलेला असे. त्याने रेतीत झाडले तर रेतीतला कचरा अलगद बाजूला होत असे.

साळुता म्हणतात.. झाडणी म्हणतात.

देवघर झाडायला व जाते जाडायला लहानन्झाडणी वापरतात.

छान लिहिले आहे! फडा शब्द नव्याने कळला! याचे मिनी व्हर्जन स्वयंपाकघरात आणि देवघरात असते. आमच्याकडे नारळाच्या पानांच्या शिरांपासून तयार केलेले (त्यांना हीर म्हणतात, आठवा, पु.लं. म्हैस न्हायतर हीर नाय मोडंल!) खराटे किंवा भुतारे वापरतात अंगण वै.झाडायला. माझे आजोबा स्वतः विळीवर बसून हीर काढत असत त्याची आठवण झाली!
बी, तुमच्या लेखांवर प्रतिक्रिया देताना आठवणींच्या देशी एक फेरी होते नेहमीच!

आपण शहरात बघतो तश्या नाजूक विरळ केरसुण्या ( आम्ही त्याला हिराचा झाडू म्हणतो ) कोकणात नसतात. तिथे त्या चांगल्या घट्ट बांधलेल्या आणि मजबूत असतात, >>>>> बांधणी खरंच देखणी+मजबूत असतात.

बी,
लेख मस्तच रे.

बी, खूप वर्षे लोटलीत फडे पाहून. छान लेख.
आठवणींच्या देशाबद्दल जिज्ञासा+१

बी, लेख आवडला!

आम्ही या फडयाला 'केरसुणी' आणि केरसुणी ला 'कुंचा' म्हणतो!
पण तुला पुण्यात केरसुणी मिळाली नाही हे खरच आश्चर्य आहे!

आमच्याकडे याला मोळ म्हणतात. पण याचा उपयोग जास्त करून ओसरी , देवघर वगैरे झाडायला ठिक आहे, अंगण झाडायला हीराचा खराटाच हवा. आमच्याकडे माड साफ केले की दोन तीन बायका येऊन झावळ्या घेऊन जातात आणि चांगले मजबूत खराटे बनवून देतात. खराटा बांधून त्याला सुतळी लावली की बायका एक पीळ देतात, ते बघायला फार मस्त वाटतं.

बी ने मन्डई नीट बघीतलीच नाही.:फिदी: बी खरच आमचे पुणे आता परत एकदा नीट निरखुन पालथे घाल. आम्ही याला केरसुणी पण म्हणतो. दिवाळीतच आणण्याची प्रथा आहे. तिला हळद -कुन्कु लावुन मग वापरायला सुरुवात करायची.

छान लेख.

सुरेख लिखाण. आता ही झाडू जवळपास दिसतच नाही (वाकून केर काढावा लागतो म्हणून?)

छान लेख

बी सुंदर लेख.

आम्ही ह्याला मुळोशीचा झाडू म्हणतो. डोंबिवलीत मिळतो.

कोकणात जास्त करून हिराचाच झाडू वापरतात आणि दिनेशदानी सांगितल्याप्रमाणे तो मजबूत असतो. आमच्याकडे तर पावसाळ्यात बाहेरची कामे नसतात तेव्हा हीर घरीच काढून घरीच हे झाडू करतात कारण नारळाची झाडं असल्याने आम्ही घरीच करतो ते खराटे. पूर्ण घर झाडायला तेच वापरतात. त्याला खराटा म्हणतात. मी गेले की विचारते केरसुणी नाही का? इथली सवय झालीय.

अवांतर पण नालासोपारा येथे मी राहायची तेव्हा नारळाचं झाड लावलं होतं आणि त्याचे हीर काढून मी खराटा घरी तयार केला होता.

वत्सला +१

बी, खूप छान लिहिलंयस.

तुझे लेख नेहमी नॉस्टेल्जियात घेऊन जातात..

एका गॅलरीत आम्ही झाडे लावलीत. कुंडीतील गाळ फरशांना चिकटून राहतो. >>>>> कुंडीखाली ताटली ठेवा ना.

दुसर्‍या फोटो मधल्या टोपल्या खुप आवडल्या

फडा ...
घरी अजुनही वापरतो .. आपल्याइकडे फडाच म्हणतात ...

आम्ही याला कुंचा म्हणतो. केरसुणी जरा मोठी आणि चपटी असते. लक्ष्मीपूजनात केरसुणीच वापरतो
छान लेख!

छान माहिती.
झाडु पण तिला फडा म्हणतात हे आज समजले.
मी दिवाळीत आणते.

हे मिळतं पुण्यात. केरसुणी म्हणतात. दिवाळीत आणतात. लक्ष्मी म्हणून पूजा करतात.

वर्गात कोपर्‍यात अशा दोन झाडण्या असायच्या. रोज रोल नंबरप्रमाणे दोघानी मिळुन वर्ग झाडायचा.