लेंडीपिंपळीचा काढा..............एक किस्सा!(काढ्याच्या रेसिपीसह)

मस्त किस्सा!

अँटीआयुर्वेदवाल्यांनी अजून वाचलेला दिसत नाही हा लेख. एका झणझणीत टोमण्यासाठी तयार रहा मानुषी

मस्त किस्सा आणि रेसिपी, मानुषीताई!

@लेंडी पिंपळी >>> =)) काय नाव आहे सालं!!! =))

काल एका हॉलीवूडी चित्रपटात एका बाईने " खोकला येतोय ? हे घे होमीओपथिक गोळ्या, जीभेखाली ठेव" असं सांगितलेलं ऐकून आ वासला.

गोळी जीभेखाली ठेवायची तर आ वासायलाच हवा मिलिंदा

मला असं तेथली बाई जेव्हा सांगेल तो दिवस तर तिच्यासाठी अजुनच धन्य म्हणावा लागेल आणि माझ्यासाठी काळा

मानुषी
किस्सा भारी आहे! हा काढा वाचून मला आईची आठवण आली. मी हा लहानपणी बरेचदा घेतलाय, अगदी अशाच पद्धतीने. बेलफळाचा मुरंबाही आई नेहेमी करते आणि मी नेहेमी तिच्याकडून घेऊन येते.

maanushee,

Can you please tell where can this "lendipimpalee" be bought? Any specific ayurvedic store or some other store? Also, what should I be asking for (in the store)?

मानुषी,
धन्स !
हा अस्सल-जालीम काढा लगेच सेव्ह केला, उद्या करुन मुलांना देणार आहेच.
आणखी काढे येऊ देत...

बाकी, यातलं "१ च. धणे, १/२ च. जिरे ?? हे वाचुन "एका" जिर्‍याचे दोन तुकडे कसे करायचे असा प्रश्न पडला होता, पण नंतर लक्षात आलं...:हाहा:

मस्तच त्या मैत्रिणीनेही किती छान अ‍ॅकनॉलेज केलंय... आणि रेसिपी दिलीस ते बरं झालं, त्याबद्दल तुझे आणि ज्यांनी ज्यांनी मागितली त्या सगळ्यांचे पण आभार

ते लेंडीपिंपळ मार्केट मध्ये काय नावाने मिळतं?
असलं लेंडीपिंपळ बिंपळ मी नाही बाई जाऊन मागणार
दुसरं नावं सांगा! सोफेस्टिकेटेड! प्लिज

मला तर ते १/२ (म्हणजे एक किंवा दोन ) जिरे वाटलेलं

आमच्या येथेही आम्ही हेच इलाज करतो. सर्दी साठी असा काढा व कफ झाल्यास लेंडी-पिंपळीच चाटण म्हणजे लेंडी पिंपळी च चुर्ण व मध एकत्र करुन घ्यायच.याने कफ कमी होतो. तसेच पित्त वाढल्यास सुंठ-साखर, हे घरगुती इलाज करतो.

दुसरं नावं सांगा! सोफेस्टिकेटेड! प्लिज<< बहुतेक ब्रॅन्डी असावं

@तुझं काय मत आहे या काढ्याबद्दल .....लिहिशील?

लॅटीन नेम- piper longum.
मराठी बोली भाषा-लेंडी पिंपळी, संस्कृत मध्ये-पिप्पली म्हणतात. उपयोगी भाग- फळ
ति़खट चवीचे उष्ण गुणाचे आणि मधुर विपाकी (post-digestive effect) द्रव्य आहे म्हणूनच प्रामुख्याने त्रिदोष(वात पित्त कफ)शामक आहे. (एक दोष कमी करताना दुसरा वाढवत नाही) त्यामुळे सर्वप्रकारच्या खोकल्यात वापरली जाउ शकते. त्यामुळे बर्याच सर्दी खोकल्याच्या औषधात पिंपळी असते. वरील काढ्यात वापरलेली (मिरे लवंग दालचीनी आले)ही इतर द्रव्येही प्रमुख्याने उष्ण गुणाची आहेत त्यामुळे कफज खोकल्यात याचा चांगला उपयोग होतो. इतर वेळी (खोकल्याबरोबर बारीक कणकण किंवा ताप असेल (flu like symptoms) आल्या ऐवजी सुंठ वापरावी आणि लवंग मिरे यांचे प्रमाण खूप कमी करावे.
सुंठ-मिरे-पिंपळी यांना त्रिकटू म्हणून ओळखतात हे भूक वाढवणारे,पाचक,शूलघ्न(anti colic), कृमीघ्न आहे.
तमकश्वास(Bronchial Asthma) काही अवस्थात खूप उपयोगी आहे. respiratory diseases मधे प्रतिकारक्षमता वाढवण्यासाठीही दिली जाते.

आलं आणि सुंठ ह्यांच्या औषधी गुणधर्मात फरक काय?

मी फ्रिजमध्ये हळद, मध, सुंठ पावडर आणि लसूण ह्यांचं मिश्रण करुन ठेवते आणि आठवण होईल त्या दिवशी सकाळी काही खाल्यानंतर किंवा दूध पिऊन झाल्यावर थोड्यावेळाने एक गुंजभर खाते. ह्या वेळेस मी शॉर्टकट म्हणून (काय फरक पडणार आहे? असं समजून) हळद, मध आणि स्वयंपाकात वापारण्यासाठी आणलेली आलं लसणाची पेस्ट असं मिक्स करुन ठेवलं आहे फ्रिजमध्ये. मला माहित आहे की हा आळशीपणाचा कहर आहे

पण आलं आणि सुंठीच्या गुणधर्मात फरक असेल तर परत कधी असा शॉर्टकट मारणार नाही. कृपया तोषवी किंवा अजून कुणी आयुर्वेदाचे डॉक्टर्स असतील त्यांनी अश्या अज्ञानाने क्षुल्लक समजल्या गेलेल्या बाबींवरही मार्गदर्शन करावे.

धन्स मानुषीताई,
वाळलेले आले म्हणजे जरी सुंठ असली तरीही त्यांच्या गुणात आणि विपाकात (पचनानंतर होणार्‍या त्यांच्या कार्यात) फरक आहे. आलं रुक्ष गुणाचे आणि कटू(तिखट) विपाकी आहे तर सुंठ स्निग्ध गुणधर्माची आणि मधुर विपाकी आहे. म्हणून कोरड्या खोकल्यात सुंठ तर कफज खोकल्यात आल्याचा उपयोग होईल असे...
पित्त प्रकृतीच्या माणसाला जास्त प्रमाणात आलं सोसवणार नाही पण अशावेळी सुंठ नक्की चालेल

धन्यवाद तोषवी

मला खोकला, कफ अगदी रेअरली होतो. गुंजे एवढ्या गोळीत आलं अगदी किंचीतच येत असेल. थोडं मिश्रण उरलं आहे तेवढं संपवते आणि नंतर सुंठ पावडरच वापरेन. रुक्ष पदार्थापेक्षा मी स्निग्ध पदार्थच प्रिफर करेन कारण आहाराचा परिणाम आपल्या भावशारिरी गुणांवर थोडा तरी होतच असतो ह्यावर माझा विश्वास आहे. शरिर प्रकृती आणि मन प्रवृत्तीचा समतोल राखण्यासाठी कधी रुक्ष्/लघु गुणी पदार्थही घ्यावे लागतात. मी घेते त्या मिश्रणात लसूण ही लघू गुणी आहेच पण ती हृदयासाठीही चांगली असतेच.

मानुषीताई, आजोबा असताना लेंडीपिंपळी, बाळ हरडा, अनंतमूळ वगैरे पदार्थ पाहिले होते. आज कित्येक दिवसांनी/वर्षांनी परत त्याबद्दल वाचतेय :-). आई अजून एक 'कढईतला काढा' करायची. त्यात ती काय घालायची माहित नाही. मी बासुंदीसारखा आवडीने घ्यायचे. खारीक वगैरे असायची बहुतेक त्यात.

हा काढा मला खूप आवडतो.. एक वेगळीच मधूर चव असते. गुळ व वेलची असल्याने इतका तिखट नाही लागत.
जालीम औषध आहे. एक तासात दरदरून घाम येवून ताप उतरतो. सर्दीने डोके जड असल्यास बरे होते. मग कफ बाहेर पडतो.
पण चवीला सुंदरच लागतो. काळमिरी , लवंगा कमी करून सुंठ घालून पहायचे. तोषवीने म्हटल्याप्रमाणे आल्याने जळजळ्ते तर सुंठ गोडसर लागते म्हणूनच अष्टमीला हा प्रसाद खूप छान लागतो सुंठवडा.

कस्ली थंडी पडलीये मस्त ...- त्यामधे अस्ला काढा हवाच की (फुरफुरत्या नाकासाठी... )