निसर्गाच्या गप्पा (भाग ४)

शांकली, ती हूव्हर फ्लायची सिडीच सापडत नाहीये.
त्यांच्याच एका सिडित मोठ्या आकाराच्या म्हणजे दोन
फ़ुट आकाराच्या चतुराचे फ़ॉसिल दाखवलेय. मग तो
उडताना कसा दिसत असेल, याचेही कल्पनाचित्र आहे.
त्यामानाने हे पिटुकलेच.

दिनेशदा, गूगलवर david attenborough hover fly असे टाईप केले की ती व्हिडिओ क्लिप दिसतिये.
मात्र तुम्ही म्हणताय त्या चतुराची क्लिप बघायलाच हवी. तुमच्यामुळे अशी शोधाशोध करायला चालना मिळते, आणि डोक्यातला गंज निघायला पाहिजे अशी किंचित किंचित जाणीव होते. त्यामुळे असा एखादा क्लू १/२ दिवसांआड तुमच्याकडून मिळावा ही अपेक्षा

दिनेशदा,
किंजळ वृक्ष Terminalia paniculata ह्याचा फुलण्याचा काळ कोणता? त्याची फुलं साधारणपणे आंब्याच्या मोहोरासारखीच दिसतात का?. कारण मागच्या महिन्यात आम्ही कोकणात गेलो होतो तेव्हा किंजळ खूप बघायला मिळाला पण काही वृक्ष लालसर फळांनी बहरले होते, तर काही आंब्याच्या मोहोरांसारखे तुरे असलेले होते. त्यात पुन्हा रिठ्याचा फुलण्याचा काळ हाच असल्याने; आणि त्याचेही असेच तुरे असल्याने लांबून कळत नव्हते की अशा तुर्‍यांचं झाड हे रिठा की किंजळ. आणि कोकणात ही झाडं खूपच आहेत. पानं पण बरीचशी सारखी वाटली ह्या दोन्ही झाडांची. त्यामुळे दोघांच्या फुलण्याच्या काळावरूनच फरक समजेल असं वाटतंय.

लोकहो, एक सांगा.
आजपर्यंत माझा असा समज होता की खंड्या पक्षी पाणवठ्याच्या आसपासच दिसतो. पण आज सकाळी येताना जेथे जवळ आसपास कुठेच पाणवठा वगैरे नाही अश्या ठिकाणी दिसला. पुण्यात पण भल्या सकाळी उंच तारेवर बसलेले दिसतात.

जरा गोंधळ दुर करणार का?

कारण मागच्या महिन्यात आम्ही कोकणात गेलो होतो तेव्हा किंजळ खूप बघायला मिळाला पण काही वृक्ष लालसर फळांनी बहरले होते, तर काही आंब्याच्या मोहोरांसारखे तुरे असलेले होते>>>>>शांकली, हे ते झाड का? मी आत्ताच्या कर्नाटक भटकंतीत पाहिलेले.

आणि हे झाड कुठले?

हिरडा ???

जागू, मी आलेय इकडे आधीच. अग वाचतेय. नेट्मुळे बरच वाचायच राहिलय.

शांकली ती लाल फळे चौधारी असतात ना ? मला नाही वाटत त्याचा काहि उपयोग असेल असा. कारण सुकली तरी झाडावरच असतात ती. (जिप्स्या तेच झाड )
पण कोकणात रिठा नाही दिसत फारसा. हिरडा मात्र भरपुर, राधानगरी, दाजीपूर, अंबोली, आंबाघाट परिसर इथेही खुप आहे. (विशालगडावर शिकेकाई आणि तमालपत्र आहेत)
पण आता ते फुलण्याचा काळ वगैरे पार डोक्यातून गेलेय, सध्या आमच्याकडे कैर्‍याही मिळतात आणि आंबेही. पाऊसही आहे आणि थंडीही..

मालवणला रिठा भरपुर होता. आइ सांगते तिच्या लहानपणी रात्री घरातल्या खोबर्‍याच तेल, सकाळी उठल्यावर फणीने खसाखसा केस विंचरुन मग कागदी लिंबु कापुन केसांच्या मुळावर घासायचेत. आणि मग रिठाच्या पाण्याने आंघोळ.

ही आहे कोकिळा.
१.
२.
३.
४.
५.पण हा कोकिळ मात्र तिला या झाडावर अजिबात येऊन देत नाही. आली की असा मागे लागतो.

६. स्वतः मात्र असा फळ खात असतो.

पण कोकणात रिठा नाही दिसत फारसा. >>> असतो की ! चिपळूणात आजीच्या परसदारी व जवळच्या प्रत्येक घराच्या अंगणात रिठा (रिंग्ये) होता.

जागू, उद्या हापिसात गेल्यावर नक्की पाठवतो. आज रजा घेतलीय.

किती भाव खातोस ? मेल, विपू सगळे केलेत. >>>>>"किती भाव खातोस मेल्या? विपु सगळं केलंय". मी असं काहिसं वाचलं

कोकण बदललं बॉ.
माझ्या आठवणी धूसर झाल्या आता.
शोभा, फोटोची साईझ लहान ठेवली तर नीट दिसतील.
आणि कोकिळ, कोकिळेच्या मागे नाही लागणार तर काय कावळीणीच्या मागे लागेल का ?

आणि कोकिळ, कोकिळेच्या मागे नाही लागणार तर काय कावळीणीच्या मागे लागेल का ?

दिनेशदा

लोकहो, एक सांगा.
आजपर्यंत माझा असा समज होता की खंड्या पक्षी पाणवठ्याच्या आसपासच दिसतो. पण आज सकाळी येताना जेथे जवळ आसपास कुठेच पाणवठा वगैरे नाही अश्या ठिकाणी दिसला. पुण्यात पण भल्या सकाळी उंच तारेवर बसलेले दिसतात.

जरा गोंधळ दुर करणार का?

गिरी, मी खंड्या पक्षी पाणवठ्यावर पाहिले आणि उंच तारेवर बसलेले सुद्धा. पण तारेवर बसलेलेच जास्त पाहिले.

आजपर्यंत माझा असा समज होता की खंड्या पक्षी पाणवठ्याच्या आसपासच दिसतो

उंच तारेवरुन त्याला दिसत असणार पाणवठ्याच्या जागा. हेरत बसला असेल तिथुन.

जिप्सी, हीच ती झाडं. लाल फुलोरा आलेला 'किंजळ' - दुसरा 'रिठा' ; पण असेच तुरे असलेलं अजून एकप्रकारचं झाड दिसलं त्यात आणि रिठ्यात माझा गोंधळ होतोय. कारण त्यालाही असेच तुरे होते पण पानं जराशी वेगळी वाटली. झाडं लांब असल्याने पानांमधला फरक मला कळला नाही. कारण लाल फळं असलेल्या किंजळासारख्याच झाडांना काही ठिकाणी आंब्याच्या मोहोरासारखे तुरे होते.
तू काढलेले फोटो मात्र फारच सुंदर.
काही दिवसांपूर्वी मी पण किंजळ,रिठा,टेटू,ऑस्ट्रेलियन बाभूळ यांचे फोटो इथे दिले होते. मागच्या कुठल्यातरी पानावर आहेत ते.
आणि कोकिळ, कोकिळेच्या मागे नाही लागणार तर काय कावळीणीच्या मागे लागेल का ?>>>>>>:हाहा:

गिरीकंद, आमच्याइथेही खंड्या असाच तारांवर बसलेला असतो. जवळपास कुठेही पाणवठा नाही. तरी हा आपला मजेत तारांवर जरा कर्कश्श आवाजात गात असतो. माझाही असाच समज होता की तो अट्टल मासेखाऊ आहे पण तो इतर प्राणी - सरडे,बेडूक पण खातो.

अरे खंड्या पक्षी आहे, तो उडू शकतो, खाऊन वगैरे झाल्यावर तो भटकायला बाहेर पडतो. आणि त्याला मोठा जलाशयच नाही तर डबकेही चालते, मासे पकडायचा.
त्याचे निरिक्षण करताना एक बघता येते, सूर्याची स्थिती बघून तो आपला डुबकी मारायचा कोन ठरवतो. त्याची सावली कधीही पाण्यातल्या माश्यावर पडत नाही.

अरे खंड्या पक्षी आहे, तो उडू शकतो, खाऊन वगैरे झाल्यावर तो भटकायला बाहेर पडतो. आणि त्याला मोठा जलाशयच नाही तर डबकेही चालते, मासे पकडायचा.>>>>>>>>>>>

मधे एका नर्सरीत गेले होते, तिथे ही सुंदर वेल बघितली. त्यांना नाव विचारल्यावर सांगितले Combiratum

पण ह्या फुलांची नावं मला माहित नाहीयेत. दिनेशदा सांगू शकतील.. हे लाल फुलाचं रोप जहांगीर हॉस्पिटलमधे बघायला मिळालं

आणि हे असंच एकांकडे बघायला मिळालं.

होय जागू, त्याच कुळातलं आहे, पण त्याचं नाव माहीत नाही.

सुप्रभात!!!!!

हि रामधनचंपा आहे का ??

बटमोगरा/हजारी मोगरा

आपटा कि पिवळा कंचन ???

जिप्सी, १ ले फूल रामधनचंपाचे नसावे,पानांचा फोटो टाकणार का? आणि ३ नं चे पिवळ्या कांचनाचे आहे.
पिवळा कांचन तुला कुठे बघायला मिळाला? आणि ते रोप केवढे मोठे होते? सांगू शकशील?.....

पिवळ्या बहाव्याच्या बियांपासुन झाड येईल का हो? आज सकाळि एके ठिकाणी पिवळा बहावा पाहीला, फुलोरा नव्हता पण लांब सडक शेंगा लटकल्या होत्या.

गिरी, त्या बियांवर थोडी प्रोसेस करावी लागेल, आणि मग रुजतील. (बहाव्याच्या शेंगांमधे गर असतो, तो माकडं खातात बियांसकट! मग........... पोटातून बाहेर पडलेल्या बिया रुजतात!) गमतीचा भाग सोडला तर अशा नैसर्गिक पद्धतीने incubate झालेल्या बिया रुजतात. इंगळहाळीकरांच्या 'आसमंत' पुस्तकात याबद्द्ल जरा माहिती दिली आहे.