रानकंद - करांदे

थोड्या वेळात टाकते ग. सध्या बिझलेय कामात आणि जेवायचही आहे. ते उकडून नुसते खाण्याचेही वेगळे असतात. ते कडू नसतात. हे कडू असतात म्हणून हा खटाटोप करावा लागतो.

हे आहेत धुतलेले करांदे.

हा आहे आपट्याचा पाला जो आपण दसर्‍याला सोने म्हणुन वाटतो.

ह्या आहेत कापलेल्या करांद्याच्या फोडी.

अश्या प्रकारे राखाडीत घोळवायच्या.

आपट्याचा पाला घालून अश्याप्रकारे ह्या फोडी रचायच्या.

अश्या प्रकारे पाणी घालुन उकळवावे.

दोनदा पाणी बदलल्यावर मिठ घातलेल्या पाण्यात उकळवुन काढल्यावर स्वच्छ धुतलेल्या करांद्याच्या फोडी.

सगळ्यांचे मनापासुन धन्यवाद.

आर्या ह्याची चव कडवट पण जरा वेगळीच असते. नक्की सांगता येत नाही कशासारखी ते.

आमी, नुतन हे करांदे नुसते खाण शक्य नसत म्हणजे राखाडी, आपट्याचा पाला टाकुन तिन पाण्यातुन काढल्यावर त्याचा कडवटपणा कमी होतो. भाजीत किंवा नुसते खाता येत नाहीत हे. नुसते खातात ते करांदे गोडे करांदे असतात. ते इतके कडू नसतात. डोंगराळ, ओसाड जमिनीत हे सापडतात. ह्याची वेल असते मोठि झाल्यावर त्या वेलीलाही छोटे छोटे करांदे लागतात.

मोनोती, कदाचित मिळत असतील कर्जतला हे. ह्याला कारिंदे करांदे म्हणतात. जसा गाव तशी भाषा बदलते.
आर्च कचरा हा वेगळा असतो. तो कडू नसतो व टणक असतो. करांदे उकडल्यावर बटाट्याप्रमाणे मऊ होतात.

दिनेशदा पुस्तक शोधुन वाचेन मी.

असुदे माझ्या माहीतीप्रमाणे करांद्यांना आजिबात खाज नसते. ते दुसर असेल काहीतरी.

बी, खरच धाडसाचच काम आहे हे. अस म्हणतात की एखाद्याच्या हातुनच हे कमी कडू होतात. त्यामूळे ज्यांच्या घरी आज्या आहेत त्याच बहुतांशी करतात. ( मी आमच्या घरची आजी आहे बहुतेक :हाहा:)

भावना, वेलीला जे छोटे छोटे करांदे लागतात ते चुलीत भाजुन खातात.

जुई आपट्याचा पालाही पचनासाठी चांगला असतो असे मी ऐकले आहे. कदाचीत त्याने कडूपणाही कमी होत असेल.

ही जागु काय गेल्याजन्मी ऋषीपत्नी/ऋषीकन्या होती की काय?

अश्विनी, मलाही तुझ्यासारखाच संशय येतोय.
अग कारण मला झाडा पानांची खुप हौस आहे. कुठेही शेतजमीनीत किंवा रानासारख्या जागेत गेले की मी वेगवेगळी झाड शोधतच असते.

आमच्या कडे आयुर्वेदीक डॉ. आहेत त्यांच्याकडे मी आई सोबत औषध आणायला जायचे तेंव्हा त्यांची औषधे झाडांच्या फांद्याचे तुकडे, बिया तोडून केलेली असायची. मी त्यातील मला जे ओळखता यायचे ते सांगायचे. त्यांनाही आश्चर्य वाटायच. त्या मला सांगायच्या की तु पण माझ्यासारखी डॉ. हो. पण मी तेवढी कुठे हुशार ? खर म्हणजे मला कृषी विद्यापिठात जायच होत. पण ती सोय आमच्याइथे नव्हती. रत्नागिरित होती. त्यामुळे ते शक्य नव्हत.
माहेरी आमची वाडी आहे. लग्ना आधी मी इकडून तिकडून झाड गोळा करुन स्वतः लावायचे व त्यांची निगा राखायचे. लग्नानंतर २ वर्ष मी माझ्या सासरी भरपुर झाड लावली मग श्रावणी झाल्यापासुन बंद पडल सगळ आता परत चालू केलय. आता श्रावणीही माझ्याबरोबर येते मी खड्डा केला की ती त्यात बी टाकते.

दिनेशदा कंदमुळांची खुप छान माहीती सांगितलीत. ऋषी कंदमुळ वाहत्या पाण्यात ठेवायचे हे मी पण ऐकलय.
दिनेशदा ह्या करांद्याच्या दोन जाती आहेत. एक कडू आणि एक गोड. गोड करांदे नेहमी बाजारात विकायला असतात. पण कडू करांदे हे पावसाच्या सुरुवातीलाच येतात. पावसाची पहिली धार पडली की ह्याची वेल बाहेर येउ लागते. त्या वेलीला पान यायच्या आत हे करांदे काढले की चविष्ट लागतात. पान आल्यावर ते कडक होउन त्यांना जास्त चव लागत नाही. ह्याच्याही वेलीवर छोटे करांदे येतात. तेही कडु असतात. ह्या कडू करांद्यातही दोन प्रकार आहेत. लाल मातिचे म्हणजे डोंगरातले करांदे कमी कडू व पिठुळ आणि जास्त चविष्ट असतात. पण रानातील करांदे हे जास्त कडू असतात. पण ह्या दोन्ही करांद्यांना वरिल सोपस्कर करावेच लागतात. नाहीतर अगदी कारल्याएवढे कडू लागतात हे.

गोडे करांद्याची लागवड केली जाते. ते करांदे डायरेक्ट उकडुन खातात.

मन्चा दिनेशदांना माहीत आहे पुस्तक.

धन्यवाद सावली.

चुकुन प्रतिसाद पडला