संक्रमण

मस्त गद्रे साहेब

शेवटचे कडवे समजले नाही फक्त

वाह

मतलाबंद गझल प्रयोग म्हणून सुरेख वाटते. मात्र इतके ध्वनीसाधर्म्य नंतर जरा कृत्रिम वाटू शकते.

(कूप्रश्न करावे लागेल)

तिसरा व चौथा शेर विशेष आवडले

>>> कुप्रश्न हे 'गागाल' आहे, त्यामुळे बसते.

या नियमाला जे अपवाद असतात त्यातील हा एक अपवाद आहे. जसे अप्रतिम या शब्दातील अ च्या मात्रा दोन धरल्या जाऊ नयेत तसेच कुप्रश्न या शब्दातील कु च्या मात्रा दोन धरल्या जाऊ नयेत

>>> पुढचे अक्षर जोडाक्षर आल्यामुळे लघु अक्षराचा गुरु होतो. जसं हे सारे शब्द गागाल आहेत - विश्रब्ध, सुस्पष्ट, स्वारस्य.

हा नियम सुदैवाने मला माहित आहे व या विधानात दिलेल्या तिन्ही शब्दांना तो लागू होतो

इतर काही अपवाद!

पुन्हा, गुन्हा!

=====

अप्रतिम या शब्दाचा उच्चार मी आधी अप-रतिम असाच करायचो किंवा करतो, पण मराठी तज्ञांनुसार त्यातील अ ची मात्रा एकच धरावी असे सुमारे दहा वर्षांपूर्वी मला सांगितले गेले

कुप्रश्न (हा शब्द मला नवीन आहे) हा शब्द उच्चारताना मी कु-प्रश्न असा उच्चारला व त्यामुळे तसे लिहिले. तुम्ही तो कुप-रष्न असा उच्चारत असाल / उच्चारू इच्छित असाल तर तुमची निवड!

>>> कारण अप्रतिम हे लललल नाही ..

ते तसे आहे असे मराठी भाषा तज्ञांचे म्हणणे आहे व हे मला नंतर कळले होते

>>> कुप्रश्न चा उच्चार मी कु वर आघात देऊन करतो.

तुमचा निर्णय!

>>> अप्रतिम हा अपवाद आहे हे नाही पटले

मलाही पटत नसे, खरे तर अजूनही पटत नाही, पण दोन मराठी भाषा तज्ञ तसे म्हणतात. माझे भाषेचे ज्ञान त्यांच्याइतके नाही.

>>> पण कुंदा गागा आहे.

कु वर अनुस्वार आहे व त्यामुळे ते गागा आहे, त्यात जोडाक्षर नाही

ओके

न्हा’ (न + ह) नसलेला एखादा अपवाद मला पटकन सुचत नाहीये. किंबहुना ’ह’ पाहिजे. तर्‍हा लगा आहे! बहुतेक मला या अपवादांचं मूळ दिसतंय. ह असल्याशिवाय अपवाद नाही. >> छान निरीक्षण. पण ह्यात य सुद्धा घ्यावा लागेल. पऱ्या, खऱ्या इत्यादी. शिवाय ॐ नमोजी आद्या मधला द्या आणि आदित्यला आपण टोपण नावाने म्हणतो तो आद्या यातला द्या यातही फरक आहे. दुसरा आद्या हा गागा ऐवजी लगा सारखा आहे. ते हर्फ गिराना की काय म्हणतात ना, तसं होईल ते. "उद्याची" पण लगागा आहे.

नाही पुण्याची मोजणी >> इथे पुण्याची गागागा
मुंबई पुण्याची माणसं >> इथे पुण्याची लगागा

-------

कुप्रश्न >> आपण उच्चार कसा करतो यावर आहे. हा शब्द मुळात तद्भव असल्याने संस्कृत उच्चार योग्य आणि संस्कृतमध्ये कायम जोडाक्षराच्या आधीच्या स्वरावर आघात येतो.

हा शब्द अनेकदा मराठी "प्रश्न" घेऊन त्याला कु उपसर्ग लावल्याप्रमाणे उच्चारला जातो, जे ठीक आहे. पण हे सवयीचं असल्याने मूळ तद्भव उच्चार चुकीचा ठरवता येणार नाही.

गझल आणि चर्चा - दोन्ही छान