मोहम्मद रफी जन्मशताब्दी वर्ष आठवणी आणि अभिवादन

छान इण्ट्रो आणि किस्से.

माझ्यासारख्या अनेकांची चित्रपटसंगीताची ओळख ही किशोर-सेण्ट्रिक होती. ८०ज व थोडी ७०ज मधल्या गाण्यांतून झालेली. तेव्हा "जुनी" गाणी म्हणून जी एकू येत ती बहुतांश रफीचीच असत पण ती आवडायला जी मॅच्युरिटी आवश्यक होती ती तोपर्यंत आलेली नव्हती. मग नंतर कधीतरी तो डोक्यातील स्विच ऑन झाला आणि मग खरा रफी भेटला. म्हणजे एखाद्याने राहुल द्रविडला वन डे मधे बघावे व त्यावरून आधी मत बनवावे आणि नंतर कसोटीतील द्रविड सापडावा तसे झाले.

अनेक गाण्यांबद्दल वाचायला आवडेल येथील जाणकारांकडून. काही सुचले तर लिहीनही.

लहान असताना किशोरकुमारचीच गाणी कानावर पडलीत. >> +१
शिवाय किशोरकुमार १ नट म्हणूनही प्रसिद्ध होता आणि संगीताचे शिक्षण न घेताही इतका उत्तम गायचा, त्यामुळे त्याला थोडे जास्तच प्रेम मिळाले माझ्याकडून. कदाचित त्यामुळे असेल, पण रफीसाहेब थोडे दुर्लक्षित राहिले माझ्याकडून. नंतर नंतर त्यांची गाणी पण आवडू लागली. त्यांची दानशूरता, साधा स्वभाव याबद्दल वाचून मात्र त्यांच्याबद्दल खूपच आदर मनात आहे.

<< दास्तान ए रफी या नावाने रजनी आचार्य यांनी एक मेहनत घेऊन एक माहितीपट बनवला आहे. >> तुमचे कुणी नातलग आहेत का किंवा तुमचा डू आयडी?

दिल जो ना केह सका अतिशय आवडीचे गाणे. समोर प्रदीपकुमार चा भावशून्य चेहेरा असून देखील रफी चा बुलंद आवाज गाण्यातल्या सगळ्या भावभावना पोहचवतो.
आपली प्रेयसी दुसर्‍याची झाली आहे याच दुःख सागर ऊठा लो दिल का किस को गम है ! आज दिल की किमत जाम से भी कम है म्हणत जो आवाज येतो.. आहाहा

रआ >>> चांगली माहिती.

तेव्हा "जुनी" गाणी म्हणून जी एकू येत ती बहुतांश रफीचीच असत पण ती आवडायला जी मॅच्युरिटी आवश्यक होती ती तोपर्यंत आलेली नव्हती. मग नंतर कधीतरी तो डोक्यातील स्विच ऑन झाला आणि मग खरा रफी भेटला.
>>>>> १००%
मनावर रफीचं गारूड व्हायला थोडा वेळ लागतो. पण एकदा ते झालं की तुमची सुटका नाहीच…

प्राजक्ता >>> अगदी अगदी.
भाभु, प्रकु वगैरे ठोकळ्यांच्या कारकिर्दीत रफी नसता तर ते कधीच घरी बसले असते.

मलाही लहानपणापासून किशोरकुमारच आवडायचा आणि अजूनही रफीपेक्षा किशोरच कणभर जास्त 'आवडतो'. पण आवाज मात्र रफीचाच सर्वोत्तम आहे असं माझं मत आहे. किशोरकुमारचा आवाज जास्त जवळचा वाटतो, रफीचा स्वर्गीय आहे.
'गाईड'ची गाणी, शम्मी कपूरची असंख्य गाणी, 'अभी ना जाओ छोडकर' सारखं दैवी गाणं आणि अशी किती तरी गाणी रफीनेच गावी आणि आपण ऐकावी.
भारत भूषण, विश्वजित, जॉय मुखर्जी, प्रदीपकुमार आणि तत्सम लोकांनी घरात रफीचा पुतळा उभारून त्याची पूजा केली पाहिजे अशा अर्थाचं ( फारएण्डचं?) वाक्य मागे मायबोलीवरच वाचलं होतं ते मला १०१% पटतं.

छान किस्से!

लहानपणी गाण्यांमागचा गायक आणि संगीतकार ओळखायची किंवा शोधायची अक्कल नुकतीच येऊ लागते त्या वयात आयुष्यातला पहिला आवडीचा गायक सोनू निगम झाला आणि पुढे अमुक तमुक गाणी मोहम्मद रफींची हे सुद्धा सोनू निगममुळे माहीत झाले

कॉलेज चे दिवस आठवले. किशोर फॅन्स आणि रफी फॅन्स असे दोन गट असायचे. मग लेक्चर नसताना एखाद्या कोपऱ्यात जमून किशोरच्या अमुक गाण्याला जबाब म्हणून रफीचे तमुक गाणे किती श्रेष्ठ अशी चर्चा व्हायची. त्या काळात रफी खूप ऐकला. त्याच्या गाण्यांची सूची बनवली होती. निःसंशय पार्श्वगायकातील अढळ तारा म्हणजे रफी. मग त्याचे किस्से वाचताना तो माणूस म्हणून किती महान होता हे समजले. फार लवकर गेला. त्याला स्वतःच्या भ्रष्ट नकला (शब्बीर/मुन्ना/अन्वर) ऐकायला लागल्या नाहीत हे त्याचे भाग्य

बऱ्याच वेगवेगळ्या गायकांची गाणी आवडतात पण रफी सर्वोच्च स्थानावर आहे ! नुसता एक स्वर्गीय गळ्याचा गायक म्हणून नाही, तर एक उत्तम व्यक्ती म्हणून सुद्धा!!
प्यासा, बैजू बावरा, गूंज उठी शहनाई... अशा कित्येक चित्रपटगीतांना क्वचितच कोणी गायक न्याय देऊ शकला असता!
राजेंद्र कुमार, प्रदीप कुमार, भारत भूषण (हा एक स्वतंत्र लेखाचा विषय आहे म्हणा) सारख्या ठोकळेबाज नटांचं करिअर रफिमुळे फळफळलं.

राजेंद्र कुमार, प्रदीप कुमार, भारत भूषण > ह्या सर्वांसाठी कणेकरांनी समर्पक उपमा वापरली आहे ... माठ!

वावे - ते वाक्य समर्पक आहे पण माझे नाही

किशोरकुमारचा आवाज जास्त जवळचा वाटतो, रफीचा स्वर्गीय आहे. >> +१

किशोरकुमारचा आवाज जास्त जवळचा वाटतो, रफीचा स्वर्गीय आहे. >> +१

सुंदर परिचय आचार्य. रफीला मी मींडेचा बादशाह म्हणतो. एका स्वरावरून दुसर्‍या स्वरावर घसरगुंडीसारखं हळुवार घसरत जाणे याला शास्त्रीय संगीतात मींड म्हणतात. रफीच्या इतकी सफाईदार, नजाकतभरी, लोभस मींड मी कुणाचीच ऐकली नाही, अगदी भल्या भल्या शास्त्रीय गायकांचीही नाही. 'ता---रीफ करूं क्या उसकी'तल्या ता--- वरची मींड तर कुणालाही सहज आठवेल आणि भुरळ पाडेल. ओ मेरे शाह-ए-खुबा गाण्यात ओ मेरी जा---नेजाना - इथे त्या जा--- वरची मींड पहा. इशारों इशारों गाण्यात रफी निगाहों निगाहों---- हे जितक्या सुंदर प्रकारे म्हणतो, त्यातल्या हों--- वरच्या मींडेसकट, ते बाकी कुणाला जमेलसं वाटत नाही. ह्याच गाण्यात, किंवा आशा-रफीच्या कुठल्याही युगलगीतात नीट ऐकून बघा. आशाने अनेक भावभावना आणल्या आहेत, हे खरंच, पण त्यात बर्‍याच ठिकाणी गायकी दिसते (ती बोजड न वाटता सहज वाटते हे आशाचं वैशिष्ट्य); या उलट रफीने खटके, मुरक्या वगैरे न घेता केवळ मींडेच्या जोरावर ती गाणी उचलून धरली आहेत. तीही इतक्या सशक्तपणे, की आपल्याला ऐकताना दोघांपैकी कुणी एक वरचढ आहे असं अजिबात जाणवणार नाही.

आ---पके हसी---न रुख पे आज नया नूर है, मेरा दि---ल मचल गया तो मे----रा क्या--- कसूर है -> इथे --- असलेल्या सगळ्या ठिकाणी जी जादू केली आहे, ती अफलातून आहे. अभी ना जाओ छोडकर हे वावे म्हणतात तसं दैवी आहेच, पण ह्यात मींड भरभरून वापरली आहे. ती चांगली जमली नाही, तर त्या गाण्याची मजा निघून जाते. किंबहुना, रफीच्या ही सगळी गाणी मींड न वापरता गाऊन बघा (जिन्यातून उतरणे आणि घसरगुंडीवरून उतरणे - हा जो फरक आहे, तो), ती अजिबात रफीची वाटणार नाहीत. मींड हा रफीचा केवळ यूएस्पी नाही; उलट मी म्हणेन की मींड कशी घ्यावी हे रफीने जगाला शिकवले.

रफीचा आवाज लाभलेला शेवटचा हीरो कोण असावा? त्याचे शेवटचे गाणे हे "आसपास" मधले आहे हे वाचले आहे. पण शेवटचा हीरो म्हणजे - त्यानंतर पदार्पण केलेल्या कोणालाही रफीचा आवाज नाही - असा कोण असेल? अनेक नवोदित हीरोज आणि स्टारपुत्र यांचे पदार्पण साधारण १९८१ पासून पुढे झाले (संजय दत्त, कुमार गौरव, नंतर सनी ई). यातील कोणालाच रफीचा आवाज नसावा.

मिड-७०ज मधे मिथुन आला. त्याला आहे. त्यानंतर कोणी होता का बघायला पाहिजे. हम किसीसे कम नही मधे तारिक आहे (क्या हुवा तेरा वादा) पण तो त्या आधी यादोंकी बारात मधेही होता. साधारण १९७७-१९८० च्या दरम्यान कोणी नवोदित आला असेल तर शक्य आहे.

जिन्यातून उतरणे आणि घसरगुंडीवरून उतरणे
@हपा >>> सुंदर वर्णन. रफीची गाणी ऐकायला सोपी वाटतात आणि म्हणायला गेले कि कळते 'ये अपने बस कि बात नाही'. 'हैं दुनिया उसी की' गाण्यात पण मींड वापरली आहे का?

एखादी स्वतंत्र पोस्ट करा ना तुम्हाला उमजलेल्या गाण्यांची.

>>>>>>एखादी स्वतंत्र पोस्ट करा ना तुम्हाला उमजलेल्या गाण्यांची.
+१

थँक्यू आचार्य, MazeMan, आणि सामो. सवडीने नक्की लिहीन एक वेगळा धागा काढून. Actually मामींचा एक धागा आहे - चित्रपट गीतातील सौंदर्यस्थळे की तत्सम काहीतरी. तोही छान आहे धागा.

“ प्रदीपकुमार, भारतभुषण, विश्वजीत, राजेंद्र कुमार, जॉय मुखर्जी ई. तमाम मंडळींनी त्यांच्या घरात एक रफी चा मोठ्ठा पुतळा उभारून त्याची रोज पूजा करायला हवी होती असं वाटतं. त्याच्या गात्या गळ्यावर ह्या कित्येकांची खाती पोटं भरली आणी सुटली. ” - वावे, ही घ्या, तुम्ही संदर्भ दिलेली पोस्ट.

ते वाक्य जबरी आहे फा. संदर्भ दिल्याबद्दल वावे आणि शोधून काढल्याबद्दल फेफ यांचे आभार.

ओह सॉरी, फेफची आहे का?

>>>>>. रफीसाहेबांनी विनोद खन्नाशी गप्पा मारल्या. .................. विनोद खन्नाचा रूसवा कुठल्या कुठे पळून गेला.
वाह!! हे असे किस्से माहीत नसतात हो. प्लीज लिहीत जा ना.
लेख अगदी समयोचित व मस्त झालेला आहे.

नेहमी, पहील्यांदा मी कमेन्टस वाचते व नंतर लेख. त्यामुळे हपांना आधी कमेन्ट दिली गेली.

ह पा काय आठवण काढलीत आपके हसीन रूख पे...खूप खूप आवडत गाण आहे
असच अजुन एक गाण आठवल रूख से जरा नकाब हटा दो मेरे हुजूर .. रूख से नंतर जो छोटासा पाॅज आहे नंतर एकदमच गाण आणी ठेका सुरू होतो

HappySubmitted by फेरफटका on 22 December, 2023 - 19:34 > येस, हीच ती पोस्ट. कुठल्या धाग्यावर आहे?

मस्त चर्चाप्रस्ताव आणि किस्से.
हपा, नेहमीप्रमाणेच वाचनीय आणि माहितीपर पोस्ट.

>>> प्रदीपकुमार, भारतभुषण, विश्वजीत, राजेंद्र कुमार, जॉय मुखर्जी ई. तमाम मंडळींनी त्यांच्या घरात एक रफी चा मोठ्ठा पुतळा उभारून
मला वाटलं हे सगळे रफीचे पुतळे होते असं म्हणताय.

'हैं दुनिया उसी की' >> ह्याला उत्तर द्यायचं राहून गेलं. हो, या गाण्यातही आहेत. कडव्यांमध्ये जास्त दिसतात.

ब्रह्मचारी सिनेमातील रफीचे ' कोई प्यार हमेभी करता है, हमपर भी कोई मरता है' हे गाणे मला प्रचंड आवडतं. सुरवात मंद्र सप्तकात आहे आणि चौथ्या ओळीत 'मोहब्बत के खुदा हम है' ला सूर एकदम टिपेला जातो. विशेषतः 'खुदा' हा शब्द ३-४ वेळेला गाऊन ज्या हरकती घेतल्या आहेत त्या केवळ रफीच घेऊ जाणे!

तसंच 'दिल तेरा दीवाना है सनम' हे लताबरोबरचं गाणं. लता-रफी युगलगीतात रफी लतापेक्षा काकणभर जास्त सरस ठरतो हे माझं वैयक्तिक मत. या गीतात रफीने कमाल केली आहे. सुरवातीच्या बोलांपासून ते स्वरातील हरकतीतून त्याने लताला या गाण्यात पूर्ण झाकोळलं आहे. विशेषतः कडव्यांमधे जिथे सूर टिपेला जातो तिथे रफीचा आवाज कमालीचा सहज तर लताचा ताणलेला येतो.
रफी - आशा युगलगीतात दोघे समान वाटतात कारण आशाही स्वरातून बर्‍याच हरकती, लय, भाव यांची करामत दाखवते.

“ येस, हीच ती पोस्ट. कुठल्या धाग्यावर आहे?” -

वावे, https://www.maayboli.com/node/2242/by_subject

पान नं. ५७ वर आहे.

मन रे तू काहे ना धीर धरे - स्वर्गीय गायन!