सच कहुं तो- नीना गुप्ता : थोडा परिचय-थोडं चिंतन

किती छान परिक्षण लिहिलं आहेस अस्मिता आणि तुझं स्वगतही आवडलं.. तु पुस्तकांच्या धाग्यावर लिहिल्यापासून हे वाचायची उत्सुकता वाढली होतीच, आता अजूनच.

छान परीचय करून दिलास अस्मिता.

पुस्तक वाचलेलं नाही .
पण एकुणात जेव्हा सज्ञान लोकं आपल्या मर्जीप्रमाणे आयुष्यात निर्णय घेतात किंवा घेवु शकतात, मग त्यांच्या त्या निवडीमुळे जर त्यांना संघर्ष झेलावा लागला तर इतकं कौतुक कशाला?
त्यांनी त्या संघर्षाबद्दल बोलु नये वा लिहु नये हा मुद्दा नाही. पण इतकं कौतुक करण्याबद्दल कमाल वाटते. लोकं हेमा मालिनी वगैरेचे पण कौतुक करतात? आं? कशासाठी?
स्वतःच्या मर्जीने लग्न केलय वा मुलांना जन्म देवून वाढवलय त्यांना तिने हवं तसं. त्यात डोबलाचं कौतुक कशाला?

हे किस्से म्हणजे ते, अमेरीकेतील मुलगा करायचा एखाद्या शिकलेल्या मुलीने स्व्तःच्या मर्जीने , मग इथे येवून टाहो फोडायचा प्रकार करतात कि त्यांना कसा संघर्ष आहे डिग्री असून अमेरीकेत घरी बसायला लागते? आणि बाकीच्या मुली ज्या स्वतःच्या वीसावर येवून कष्ट करतात त्यांना लेबलं लावणार ह्या मुली की, त्या एकटे राहून मजा करतात अशी तुलना कारयचा प्रकार...

कित्येक लोकांवर, दुसर्यांचे निर्णय ठोपले जातात , त्यातही ती लोकं लढाई करतात व ऊभरतात. त्यांचे कौतुक समजू शकते.

ज्यांना स्वतःचे निर्णय सुद्धा मांडायची मुभा नसते त्यांचे काय? त्यांच्या संघर्षाचे काय?
असा आपला प्रश्न पडतो.

खूप सुंदर आणि प्रांजळ आत्मचिंतन, अस्मिता.
तुझ्या लिखाणातून जाणवणारी प्रगल्भता आणि सौंदर्य मन मोहित करणारे आहे.
झंपी तुमचे उदाहरण फारच वैशिष्ट्यपूर्ण आणि अगदी स्पेसिफिक वाटले...
जगात सगळ्या प्रकारचे लोक सगळीकडे भेटतात...!!!

उदाहरणं भरपूर आहेत पण ईथे म्हणून एकच दिलेय. आणि आता ते प्रत्येकाच्या अनुभवावर आहे आणि समजूतीनुसार आहे.
पण बरीच लोकं पाहिलीत, जी मन्मर्जीने निर्णय घेवून, मी किती कष्ट काढले ह्याचा ढोल पिटत असतात.

“take everything in your stride, when you make a decision“ असे कमीच लोकं असतात.

सुरेख परिचय अस्मिता! नीना गुप्ता ह्या संस्कृत विदुषी आहेत हे माहीत नव्हते. त्यांचा अभिनय नेहमीच आवडतो.

झंपी तुमचा मुद्दा कळला नाही. चाकोरी बाहेरचे निर्णय घेण्याची आणि नंतर आयुष्यात त्यांचे बरेवाईट परिणाम सहन करण्याची क्षमता सगळ्यांमध्ये असतेच असे नाही. असे धैर्य दाखवणार्या व्यक्ती चे कौतुक होणे हे सहाजिकच आहे. नीना गुप्ता ह्यांनी जेव्हा मुलीला जन्म दिला तेव्हा प्रचंड गाॅसिप झाले असणार तेव्हा त्यांनी त्यांनी कुठलही स्पष्टिकरण दिलं नाही आता जेव्हा संबंध आयुष्याचा आढावा घेतला तेव्हा त्या निर्णयामागील पार्श्वभूमी व इतर तपशील वाचकांना सांगितले तर त्यावर आक्षेप कशासाठी? ह्या तर्काने तर कुणीच आत्मचरित्र लिहायला नको कारण लिहिणारी व्यक्ती स्वतःच्या अनुभव आणि दृष्टिकोनावरच भाष्य करणार.

ती व्हिविअन च्या प्रेमात पडली होती का? व्हिविअनचा , मसाबाच्या जडणघडणीत काही वाटा राहीला का? की उगाचच एक हाय प्रोफाईल वन-नाईट स्टँड करुन ती जबाबदारी घेउन बसली?
याबद्दल आहे का त्या पुस्तकात काही? जर चुकून गर्भ राहीलेला तिने पाडला नसेल तर तो निर्णय धाडसी आहे.

धन्यवाद अस्मिता. याबद्दलच मला कुतूहल होते.

हे झेपलं नाही. नीना किंवा तिच्यासारख्या स्त्रिया जे वागतात त्याला 'धाडस' लागत नाही. टोकाचा स्वार्थीपणा आणि कोडगेपणा लागतो. तो तिच्याकडे आहे इतकंच.
एखादी सिंगल स्त्री विवाहित पुरुषाच्या मोहात अडकत नसेल तर ते ती घाबरत असते किंवा धाडसी नसते म्हणून नाही. तर तिचा moral compass असतो म्हणूनही असू शकेल. मोहात न सापडायला जास्त धाडस लागतं कदाचित.
या लॉजिकने ड्रग युझर्स, चोर , वेश्यागमन करणारे- सगळे 'धाडसी' ठरतील! प्रवाहाविरोधात पोहणं याची इतकी सोपी cheap व्याख्या करू नका. गॅलिलिओपासून ते महाराष्ट्रातील सुधारकांनी जे केलं त्याला प्रवाहाविरुद्ध पोहणं म्हणता येईल. पण त्यांचा उद्देश योग्य, उदात्त होता.
मुलीला जन्म देणं यातही धाडस काय ते कळलं नाही. म्हणजे पुन्हा judge करणं की बघा बघा तिने गर्भपात करून घेतला नाही. म्हणजे गर्भपात करणाऱ्या वाईट! Unwed mother हा tag अचानक लागला तर गोष्ट वेगळी- त्या केसमध्ये त्या स्त्रीबद्दल सहानुभूती वाटेल पण या बाई तर ठरवूनच रिचर्डसची mistress बनून राहत होत्या. अशा हजारो बायका श्रीमंत पुरुषांचं दुसरं तिसरं प्रकरण बनून शेकडो वर्षे राहत आहेत. त्यात काय जगावेगळं! पुढे त्याने टाकल्यावर हिला एकटीने राहावं लागलं पण त्यातही आईवडील पैसेवाले होते आणि तिने नवीन विवाहित पुरुष पुढेही शोधलेच.
चूल, मूल, पुरुषावर अवलंबून राहणं यापेक्षा वेगळे पर्याय स्त्रीमुक्ती चळवळीने दिले. तरीही कोणी त्याच जुन्या वाटेने जात असेल तर त्यात काय कौतुक.

WHITEHAT,
एखादी सिंगल स्त्री विवाहित पुरुषाच्या मोहात अडकत नसेल तर ते ती घाबरत असते किंवा धाडसी नसते म्हणून नाही. तर तिचा moral compass असतो म्हणूनही असू शकेल. >>>> ????? सिरीअसली??
तुम्हाला नीना गुप्ता आवडत नाही, ठीक आहे. तिनं जे काही केलं (तिचे व्यक्तीगत निर्णय) ते तुम्हाला धाडसी वाटत नसतील किंवा तुमच्या मोराल कंपासच्या गोलात बसत नसतील. तुमचं मत आहे. पण ते मांडण्यासाठी तिच्या चारीत्र्यावर शिंतोडे उडवलेच पाहिजेत का? का? ती बाई आहे म्हणून की पब्लिक फिगर आहे तर तिचं चारीत्र्यहनन करणं सोपं आहे म्हणून? एकीकडे जज करायचं नाही म्हणत तुम्हीच तिला वाईट प्रकारे जज करताय.
आणि "प्रवाहाविरोधात पोहणंयाची इतकी सोपी cheap व्याख्या करू नका. " हे म्हणताना प्रवाहाविरूद्ध पोहणार्‍यानां तुमचे नियम लावून एका ठराविक चौकटीत बसवलंत तुम्ही. पण परत ते तुमचे मत. ते मांडताना कुणाच्या - स्पेशली बाईच्या - चारीत्र्यावर टिपणी करताना आपण कुठल्या मोराल कंपासच्या गोलात बसतो बघायला हवं.
आणि हो... शास्त्र / सायंस नुसार मूल जन्माला येण्यासाठी बाई आणि पुरूषाची आवश्यकता असते. तिनं मूल वाढवायचं ठरवलं तर ती वाईट. पण त्यानं जबाबदारी झटकली तर तो त्याचा चॉईस??? रीचर्डस बद्दल कुठेच काहीच वाईट वाचायला मिळत नाही की त्याचा मोराल कंपास लूझ आहे असं कोणी म्हणत नाही.

अंजलीला प्रचंड अनुमोदन. इथे अजून चघळणे होऊ नये असं वाटतं.
बाकी पुस्तक न वाचताच आपल्या मनाने काही कल्पून मनातल्या झुडपाला झोडपण्याची मज्जा कायम आहे तर. काही गोष्टी कधीच बदलत नाहीत.

परिचय आणि चिंतन दोन्ही आवडले. मसाबा मसाबा आणि तिचा चित्रपट पाहिले नाहीत. साँस पाहिली होती. आता आठवते त्यानुसार त्या वेळच्या मालिकांच्या तुलनेत तरी उजवीच होती.
ओम पुरी सोबतचा फोटो मंडीच्या सेटवरचा वाटतोय. पाहून खूप काळ झालाय त्यामुळे तिचं काम आठवत नाही. शबाना-स्मिता- ओम -नसीर हे समांतर सिनेमाचे खंदे शिलेदार एकाच सिनेमात. बाकीही नावं कसली भारी आहेत

त्रिकाल या चित्रपटातलाही तिची भूमिका लक्षात राहिली.

आणि एक अगदी वेगळी , थोडीशी विनोदी भूमिका बुनियाद मधली. यात तिची जोडी मजहर खान सोबत होती.
एकंदरित एक likeable character.

अंजली, चारित्र्यहनन' केलेलं नाही. रिचर्डसचं कौतुकही अजिबात केलेलं नाही.
विवाहित पुरुषांची अशी विवाहबाह्य प्रकरणं, ती enable करणाऱ्या नीनासारख्या स्त्रिया, त्यातून मुलं जन्माला घालणं हे सर्व तुम्हाला फार भारी व धैर्याचं प्रतीक वाटत असल्यास ते तुमचं मत झालं. मध्ययुगात हे कॉमन होतंच. नंतर उगाच स्त्रीपुरुष समानता वगैरे fads आली होती.
विरोधी मत व्यक्त करण्याचा अधिकार आहे त्यानुसार ते केलं. इथे यावर अधिक चर्चा नको पण वेगळं मत नोंदवणं मला गरजेचं वाटलं.
अमितव- ad hominem वर उतरलात याबद्दल धन्यवाद

विवाहित पुरुषांची अशी विवाहबाह्य प्रकरणं, ती enable करणाऱ्या नीनासारख्या स्त्रिया, त्यातून मुलं जन्माला घालणं हे सर्व तुम्हाला फार भारी व धैर्याचं प्रतीक वाटत असल्यास >>> मला तिच्याबद्दल वा तिच्या निर्णयाबद्दल काय वाटतंय याबद्दल मी अजून माझं मत व्यक्त केलेलं नाही. ते मत व्यक्त करताना कुणाचंही चारीत्र्यहनन करण्याची वा कुणाला ग्लोरीफाय करायची मला गरज वाटणार नाही हे नक्की.
तुमचं विरोधी मत व्यक्त करण्याबद्दल आक्षेप नाही. त्याबद्दल ते तुमचं मत असं म्हटलं आहे. पण ते व्यक्त करताना कुणाच्या चारीत्र्यावर शिंतोडे उडवणं यावर आक्षेप आहे. विशेषतः ती व्यक्ती एक पब्लिक फिगर आणि स्त्री आहे म्हणून.

मूळ लेखात "धाडस" चा उल्लेख फक्त वडलांबद्दल लिहीण्याबाबत आहे. रिचर्ड्सबरोबरच्या अफेअर बद्दल कोठे आहे? त्या अफेअर बद्दल धाडस वगैरे तारीफ करायची गरज नाही (या लेखात तसे काही म्हंटलेलेही नाही) आणि त्यावर तिला जज करायचीही. दोन अ‍ॅडल्ट लोक परस्परसंमतीने काय करतील ते त्यांचा मामला आहे. पुस्तक अजून वाचलेले नाही पण लेखावरून तरी असे वाटते की तिचा आव बघा मी कशी भारी/वेगळी आहे असा नसून जे सांगायचे आहे ते प्रांजळपणे सांगण्याचा आहे. त्यातही उगाच लोकांना चघळायला बाइट्स न देता इतरांची प्रायव्हसी जपण्याचे तारतम्य "...म्हणून मी यापेक्षा सखोल लिहू शकले नाही" मधे दिसते.

धाडस नक्की आहे ते मुलीला जन्म देण्याच्या निर्णयात. अमेरिकेत यात काही नावीन्य नाही. पण भारतातील ८०-९० च्या दशकातील सामाजिक प्रेशर पाहता हे करणे धाडसाचेच होते. बापाचा पत्ता नाही, आई सिनेव्यवसायात (आणि पब्लिक इमेज "चोली के पीछे क्या है" वाली) - जनरल पब्लिकचा याबाबत एकूण अ‍ॅप्रोच कसा असतो ते उघड आहे.

मात्र वरची आणखी माहिती वाचून रिचर्ड्सबद्दलचा एक माणूस म्हणून आदर नक्की कमी झाला. माझा आधी समज होता की त्याने तिला कधीच कसलीच कमिटमेण्ट दिली नव्हती. पण बराच काळ दोघे प्रेमात वगैरे होते असे दिसते. त्यामुळे मुलीबद्दलची जबाबदारी त्याने नंतर झटकल्यासारखे दिसत आहे. अगदी इथल्या हर्शेल वॉकर सारखे नाही पण साधारण तसेच.

पुढे त्याने टाकल्यावर हिला एकटीने राहावं लागलं
>>>>

हे वाक्य कुठल्याही स्त्रीला खटकल्यास नवल नाही. पण मला एक पुरुष म्हणून यात एका पुरुषाचे म्हणजे रिचर्डचेही चारीत्र्यहनन दिसत आहे. बायकांना टाकणारा पुरुष वगैरे..

त्यांचे प्रेम, त्यांचे संबंध, त्यांची वेगळे होण्याची वैयक्तिक कारणे.. पण ते केवळ पब्लिक फिगर असल्याने आपण बिनधास्त त्यावर गॉसिप करणे हा आपला हक्क समजतो. याची कल्पना असूनही जे सेलेब्रेटी ईमेज जपायचे ढोंग न करता किंवा यातून मिळणाऱ्या सवंग प्रसिद्धीमागेही न धावता प्रामाणिकपणे आपले आयुष्य आपल्या मर्जीने जगतात मला त्यांचे नेहमीच कौतुक वाटते. ईनफॅक्ट मी त्यातून ईन्स्पिरेशन घेतो. हे आपल्यालाही जमायला हवे. कारण या समस्या सामान्य माणसांना नसतात असे नाही. उद्या आपला डिव्हॉर्स होऊ शकतो, आपला जोडीदार कोणाचा तरी हात धरून पळून जाऊ शकतो, आपल्या मुलांच्या आयुष्यात असे काही होऊ शकते. या सगळ्यात आपल्या ओळखीची लोकं गॉसिपचा आनंद घेणारच, तर फार ओळखीच्या नसलेल्या लोकांमध्येही आपल्याला जज करायची चढाओढ लागणारच. त्यांची पर्वा न करता आपल्याला आपले आयुष्य जगता यायला हवे. आणि यासाठी धाडसच लागते. जे कैक लोकांकडे नसते.

आता हेच बघा ना. वर अस्मिताने म्हटल्याप्रमाणे ३०० पानांच्या पुस्तकात दहा पाने या प्रकरणावर आहेत. पण तरीही लोकांना ईंटरेस्ट यावर चर्चा करण्यातच आहे, सामान्य लोकांना तिची ओळख या प्रकरणामुळेच आहे. आणि आज तिने पुस्तक लिहूनही तिचे शिल्लक २९० पानांचे आयुष्य काय होते आणि त्यातून ती कशी आहे हे जाणून न घेता रिचर्डची मिस्ट्रेस हा एकच लेबल लाऊन कित्येक लोकांनी तिची फाईल क्लोज केली असेल.

आत्ता वेळ मिळाला तेव्हां शांतपणे वाचून काढला लेख. आवडलेल्या - वाचलेल्या पुस्तकाची भरभरून करून दिलीय ओळख.
ज्याने वाचलेलं नाही त्यालाही वाचायचा मोह होईल असा सुंदर झालाय लेख.
हे एका अभिनेत्रीचं आत्मचरीत्र आहे कि एका स्त्री चं कि एका वादग्रस्त स्त्री चं याची ओळख झाली.
एक अभिनेत्री, यशस्वी स्त्री म्हणून केलेया संघर्षाची कहाणी यापेक्षाही आजही तिच्या त्या वादग्रस्त इमेजची आणि त्याच त्या घटनेचीच चर्चा होतेय हे दुर्दैवी वाटलं. ती केव्हांच ते सर्व पचवून इथवर आलीय. लोक अजूनही तिथेच अडकलेत. अशा सर्वांनी वाचावं नक्कीच.

अस्मिता, मस्त परिचय. पुस्तक वाचायला हवं. नीना गुप्ताच्या हल्लीच्या भुमिका खूप आवडल्या त्यामुळे हे पुस्तक वाचायची उत्सुकता निर्माण झाली आहे.

अस्मिता, मस्त परिचय. पुस्तक वाचायला हवं. >> +1
परिचयाबरोबर स्वगत ही आवडलं. छानच.

अस्मिता, अंजली, फारएण्ड छान लिहिताय

<<धाडस नक्की आहे ते मुलीला जन्म देण्याच्या निर्णयात. अमेरिकेत यात काही नावीन्य नाही. पण भारतातील ८०-९० च्या दशकातील सामाजिक प्रेशर पाहता हे करणे धाडसाचेच होते>> बरोबर. सर्व सामान्यांच्या बाबतीत आताही तसे करणे भारतात धाडसाचेच आहे.
त्या काळी नीनाने त्या घेतलेल्या निर्णयाचे मला कौतुक वाटले.
एक नटी यापलीकडे मला तिच्याबद्दल हा लेख वाचण्यापूर्वी
काहीही माहिती नव्हती. तिचे रिचर्ड्स संबंध, तिचा मुलगी होऊ देण्याचा निर्णय योग्य की अयोग्य याबद्दल मला काहीच भाष्य करायचे नाहीय, त्या विषयात रसही नाही.

<<ती केव्हांच ते सर्व पचवून इथवर आलीय. लोक अजूनही तिथेच अडकलेत.> योग्य निरक्षण.

मात्र वरची आणखी माहिती वाचून रिचर्ड्सबद्दलचा एक माणूस म्हणून आदर नक्की कमी झाला.>> हे पण थोडे stereotype वाटते. तो ही बरेच दिवस पैसे देत होता असे वाचलेले ते ही खरे असेल. He may also have his side of the story.

नीना गुप्ताने मुलाखतीत सांगितलं याहे की मूल जन्माला घालायचं की अबोर्शन करायचं हा निर्णय रिचर्डसनेच घेतला. तिने तो म्हणेल तसं केलं. त्याने सांगितलं असतं अबोर्ट कर तर तिने अबोर्ट केलं असतं. सो तो पैसे देत असेल यात नक्कीच तथ्य वाटतं.