धर्मो रक्षति रक्षितः

यावर टीपापा मधे झालेली चर्चा :
धर्म न पाळणार्‍याचा नाश त्यामुळेच होतो आणि धर्म पाळणार्‍याचं रक्षण धर्मच करतो, म्हणून प्रत्येकाने आपल्या धर्माचं पालन करावं.
इथे धर्म म्हणजे रिलिजन हा अर्थ नसावा, तर आपापली निहित कर्तव्यं या अर्थी.
जसं नलदमयंतीच्या कथेत नलाने एक छोटीशी बाब पाळली नाही (मूत्रविसर्जनानंतर हातपाय धुतले नाहीत!) म्हणून त्याच्या शरीरात कली शिरला. खरंतर हा पुण्यश्लोक राजा. कली बहुधा टपून बसला असेल अशा एखाद्या चुकीसाठी. मग त्यानंतर जे झालं त्याचा दोष कलीला देता येणार नाही. नलाचा प्रॉब्लेम न पाळलेल्या धर्मामुळे झाला.
(सॉरी, सध्या हात धुण्याचा विषय सारखा डोक्यात असतो त्यामुळे पटकन हेच उदाहरण आठवलं!)
Submitted by स्वाती_आंबोळे on 9 April, 2020 - 10:02

धर्मो - रक्षति - म्हणजे रक्षा करतो - पण रक्षितः चा अर्थ "पालन करणारा /रक्षण करणारा" असा होत नाही ना, म्हणूनच हा प्रश्न. रक्षित= प्रोटेक्टेड
म्हणजे मराठीत अर्थ "प्रोटेक्टेड" चे प्रोटेक्शन धर्म करतो असा होतोय.
Submitted by maitreyee on 9 April, 2020 - 10:07

फ्रूट ऑफ अ पॉयझनस ट्री सारखं झालं का हे? की अधर्माने काही मिळालं तरी ते (कोर्टात Wink ) टिकत नाही.
Submitted by अमितव on 9 April, 2020 - 10:08

>>> रक्षितः चा अर्थ "पालन करणारा /रक्षण करणारा" असा होत नाही ना
'राखणारा' असं वाचून बघ.
अगदी रक्षण असा शब्दशः अर्थ घेतला तरी उदा. 'लव्ह दाय नेबर' हा 'धर्म' सगळ्या कम्यूनिटीचं रक्षण करेलच ना?

आता हे थोडंसं टॅन्जन्ट वाटेल, पण बेअर विथ मी...
आपल्याकडे जी षड्रिपूंची कल्पना आहे, (काम, क्रोध, दंभ, मद, मत्सर आणि अहंकार?) - त्यांना 'रिपू' म्हणजे शत्रू का म्हटलं आहे? कारण दे एन्ड अप हर्टिंग द व्हेरी पर्सन हू नर्चर्स देम द मोस्ट! त्याचविरुद्ध उदा. दया, क्षमा, शांती, कृतज्ञता इ. गुण (जे सगळ्याच रिलिजन्सच्या मुळाशी असतात) ते राखणार्‍यासाठीच सर्वात उपकारक असतात ना?
ईव्हन मॉडर्न सायकॉलॉजी टॉक्स अबाउट प्रॅक्टिसिंग ग्रॅटिट्यूड आणि फर्गिव्हनेस आणि काल्मने?/मेडिटेशन?
जो समाज अ‍ॅज अ होल हे गुण सोडून देईल (या शांतीप्रियतेच्या धर्माचं विनाशापासून रक्षण करणार नाही), तो डूम्ड असेल! (आठवा: अमेरिकेतली वाढती व्हाइट सुप्रीमसी)
तळटीप बहुधा द्यायला नको, पण हे सगळे माझे वैयक्तिक विचार आणि मला लागलेले अर्थ आहेत. बट आय विल कीप लुकिंग.
हा किडा सोडल्याबद्दल धन्यवाद. Happy
Submitted by स्वाती_आंबोळे on 9 April, 2020 - 11:34

स्वाती - >>> रक्षितः चा अर्थ "पालन करणारा /रक्षण करणारा" असा होत नाही ना
'राखणारा' असं वाचून बघ. >> तिथेच प्रॉब्लेम आहे ना, "राखणारा" म्हणजे कर्ता झाला. रक्षक असा शब्द असता तर तो बरोबर असता. पण रक्षित असा शब्द आहे. रक्षित चा अर्थ राखला गेलेला, रक्षित - असा होतो. त्याने त्या ओळीचा अर्थ नक्की बदलतो.
धर्मो रक्षति रक्षकः
धर्मो रक्षति रक्षितः
फरक आहे ना?
Submitted by maitreyee on 9 April, 2020 - 12:11

"धर्म एव हतो हन्ति" आणि "यदि हतो धर्म हन्ति" हे एकच कसे? अर्थ बदलणारच मग.
बरं दुसर्‍या ओळीचे काय मग?

माझी एक गफलत आत्ता लक्षात आली. ती म्हणजे विभक्ती प्रत्यय. रक्षितः म्हटले आहे रक्षितांचे (रक्षिताम् / रक्षितस्य वगैरे नही) त्यामुळे हीरा तुम्ही म्हणताय ते (हत आणि रक्षित ही ' धर्म" ची विशेषणे ( कर्मणि भूतकालवाचक)असावीत ) हे पटतेय. तरी शब्दांच्या ऑर्डर मुळे पहिल्या ओळीचा पहिला भाग जरा कन्फ्युजिंग आहे

अरे वा! छानच. धिस मेक्स सेन्स . धन्यवाद पायस आणि हीरा. स्वाती तुलाही