सोशलसाईटवरच्या चर्चेत / वादात आपले डोके शांत कसे ठेवावे?

हा धागा मी एका सोशलसाईटवरच प्रकाशित करत असल्याने हा विषय येथील प्रत्येकाशी थेट संबंध राखून आहे असे मानायला हरकत नाही.

कधीतरी काहीतरी लिहिणे आणि त्यावर चर्चा घडणे हे प्रत्येकाच्या आयुष्यात घडत असेलच. चर्चा म्हटली की मतभेद आलेच. आणि मतभेद म्हटले की त्याचे वाद हे झालेच. अगदी कुठल्याही सोशलसाईटवर हे सहज घडते. नव्हे कित्येक संकेतस्थळे केवळ यावरच तग धरून असतात.

पण ईथे झालेले मतभेद ईथेच ठेवणे आणि लॉग आऊट करताच जादूची कांडी फिरवल्यासारखे मूड चेंज करणे हे सगळ्यांनाच जमते असे नाही. एक असतो फुकटचा ताप आणि एक असते विकतची डोकेदुखी. बरेचदा आपण ईथून दोन्ही घेऊन जातो.

मुंबईच्या रस्त्यावर मी बघतो दोन लोकांचे साधेसे घाईगर्दीचा धक्का लागण्यामुळे भांडण होते. अरे ला कारे करता वाढत जाते. आजूबाजुला बघे जमा होतात. त्यांच्यासमोर आपली लाज जाऊ नये म्हणून कोणी मागे हटत नाही. मग त्यांच्यातल्याच कोणीतरी मध्यस्थी करून मिटवले तर ठिक, नाहीतर भांडण एकमेकांच्या पोटात सुरा खुपसण्याईतपत टोकाला जाऊ शकते.

बस्स, सोशलसाईटवर नेमके हेच होते. आपल्यात चाललेले वाद चार लोकं वाचत आहेत. ईतकेच नव्हे तर त्या वादाच्या पोस्ट या आंतरजालावर कायमस्वरूपी जतन होणार आहेत. तर आता माघार घेऊ शकत नाही अश्या मानसिकतेतून ईथे वाद पेटतात. आणि मध्ये कोणीतरी येऊन "जाने दो भाईसाब" बोलायची शक्यता कमी असल्याने तसेच चालू राहतात. किंवा तात्पुरते थांबले तरी आतल्या आत धुमसत राहतात.

आणि म्हणूनच सोशलसाईटवर येताना आणि ईथे वावरताना... कोणाशी काहीही आणि कितीही वाद झाले तरी.. एखाद्या दिवशी आपल्या मनासारखे काहीही झाले नाही तरी.. एखाद्या वादात आपली काहीही चूक नसताना मनस्ताप सहन करावा लागला तरीही.. आपले डोके शांत कसे ठेवावे याचे उपाय प्रत्येकाने आपापल्या परीने शोधायलाच हवेत. नव्हे कित्येक जण ते शोधतही असतील. तर अश्याच उपायांना संकलित करायला आणि त्यावर चर्चा करायला हा धागा.

ईथे प्रत्येकाने आपण काय करतो, कसे वागतो, हे आपापल्या परीने लिहावे. प्रत्येकाची आयडीया प्रत्येकालाच जमेल असे नाही. तसेच एकाचा उपाय दुसर्‍याला लागू होईलच असे नाही. पण तरीही ईथे संकलित झालेल्या उपायांमुळे धाग्याचा फायदा सर्वांनाच होईल. त्यामुळे धागा योग्य दिशेने जाईल हे सर्वांनीच बघावे

मी माझे फंडे लिहितो -

१) ईथे अहंकारलेस वावरावे - सोशलसाईटवर लॉगिन होताना आपला अहंकार बाहेर ठेवूनच प्रवेश करावा. प्रत्यक्ष जगात तुम्ही कितीही मोठे तीसमारखान असलात तरी सोशलसाईटवर फक्त एक आयडी असता, आणि ईथे प्रत्येक आयडीची तसेच त्याच्या मताची किंमत समसमान असते हे कायम लक्षात ठेवावे. आपल्याकडे असलेल्या ज्ञानाचा अहंकार बाळगू नये. अन्यथा ज्या गोष्टीतले आपल्याला जास्त समजते तिथे आपण हिरीरीने मत मांडलेच पाहिजे आणि आपले ज्ञान प्रगट झालेच पाहिजे ही इर्ष्या वाढीस लागते. आणि ते साध्य न झाल्यास तीच आपल्याला नैराश्येचा खाईत नेते. कारण या जगात प्रत्येकाचा बाप हा असतोच. सोशलसाईटवर प्रत्येकाला तो भेटतोच. त्यामुळे आपण ईथे ज्ञान वाटायला नाही तर मिळवायला येतो हे मनाला सतत बजावावे. याऊपर आपल्या ज्ञानाचा कोणाला फायदा झाला तर ते चांगलेच आहे असे समजावे.
माझ्याबाबत बोलायचे झाल्यास माझ्याकडे मुळातच कमी ज्ञान असल्याने मला स्वत:तील अहंकाराला वेसण घालणे सोपे पडते.

२) बेसिक रूल ऑफ सोशलसाईट => लिहा __ विचार करा __ पोस्ट करा
एखाद्याशी प्रत्यक्ष वादसंवाद साधताना विचार न करताच काहीबाही बोलले जाण्याची शक्यता असते. पण ऑनलाईन संवादात पोस्ट लिहून झाल्यावर ती प्रकाशित करण्याआधी आपण हवा तितका वेळ घेऊ शकतो हे नेहमी लक्षात ठेवा. म्हणून चर्चेदरम्यान एखादा प्रतिसाद टाईप केल्यावर क्षणभर थांबा. काय लिहिले आहे ते एकदा वाचून घ्या. पोस्ट मोठी असल्यास "प्रतिसाद तपासा" हा पर्याय वापरून ती वाचा. आणि मगच प्रकाशित करा. जर तुमचा मूड चांगला नसेल तर काहीही न टंकता निघून जा. ऑफलाईन जा किंवा दुसर्‍या धाग्यावर बागडायला जा. तुमच्याशी चर्चा करणारी समोरची व्यक्ती उतावीळ होत असेल तर तिला होऊ द्या. तो तिचा प्रश्न असतो. पण तुम्ही घाईघाईत काही लिहू नका.

३) सिंपल लिविंग सिंपल थिंकिंग - आपण इथे आनंद मिळवायला येतो. कोणाशी वादात जिंकायला वा हरायला नाही. ईथे वादात जिंकल्यावर काही प्रशस्तीपत्रक मिळत नाही. आणि मिळाले तरी ते प्रशस्तीपत्रक दाखवून कुठे नोकरी मिळणार नाही. त्यामुळे आपली ईथे पडणारी प्रत्येक पोस्ट भारीच असली पाहिजे अशी स्वत:कडून अपेक्षा ठेवू नका. जे काही साधेसुधे आपल्या स्वभावाला अनुसरून सुचेल ते बिनधास्त लिहा. उगाच आदर्शवादाचा बुरखा ओढण्याऐवजी स्वत:च्या विचारांशी प्रामाणिक असले की लोकांनी आपल्या विचारांचा काहीही अर्थ काढला तरी चीडचीड होत नाही.

४) आपण कसे आहोत, आणि अमुक तमुक बाबतीत आपला स्टॅंड कसा आहे हे ईथे कोणाला पटवून देत बसू नका - फार जुनाच रूल आहे. पण बरेचदा हा आपल्याकडून पाळला जात नाही.

५) प्रामाणिकपणा दाखवा - कोणालाही फसवायला (धोका द्यायला) वा कोणाचे नुकसान करायला लबाडी करू नका. एकदा तुम्ही ते केलेत की तुम्हाला स्वत:ला सारखे जस्टीफाय करावे लागते आणि मग हे विचार ऑफलाईन गेल्यावरही डोक्यात त्रास देत राहतात.

६) मित्र बनवा, पण कंपू बनवू नका - एखाद्याचे मत खोडताना वा एखाद्याच्या मताला दुजोरा देताना फक्त ते मत बघा. त्यामागचा आयडी बघू नका. हे जमले की अर्धे प्रश्न मिटले. अन्यथा केवळ मैत्रीखातर जे आपले स्वत:चे मत आहे त्याविरुद्ध मत मांडावे लागले तर तुमच्याही नकळत तुमचे मन:स्वास्थ्य बिघडते.

७) थप्पड से डर नही लगता साहबजी, प्यार से लगता है - लहानपणी मला सर्वात जास्त भिती माझ्या प्रेमळ आईच्या रागाची वाटायची. एक काकू फार रागीट होत्या पण त्यांच्या रागावर मी हसून रिअ‍ॅक्ट करायचो. याचे कारण म्हणजे माझी आई माझ्या भल्याचे विचार करून रागावायची. काकू मात्र उगाच दिसला पोरगा मस्ती करताना की दिला त्याला दम. हा फरक मला तेव्हाही समजायचा, आजही समजतो. सोशलसाईटवर तुम्हाला काही आई-मावशी भेटतील तर काही वर उल्लेखलेल्या काकूही भेटतील. कोणाला किती मनावर घ्यायचे आणि कोणाला हसून सोडून द्यायचे हे ईथे जमायला हवे.

८) स्वत:वर विनोद करायला शिका - जर स्वत:ला विनोद जमत नसतील तर तुमच्यावर ईतरांनी केलेले एंजॉय करा. पण हे तितकेही सोपे नसते. म्हणून हे महत्वाचे असूनही शेवटी लिहीले आहे.

अजून सुचेल तसे ईथेच भर घालेन, तवसर तुमचेही फंडे येऊद्यात
धन्यवाद
ऋन्मेष !