तर्क, विश्वास, वगैरे वगैरे...

सई, ब्रशच्या एकाच स्ट्रोकमध्ये अक्खे चित्र रंगवून व्हावे तसे झरझर लिहीलेत. << गुढी उभारली, अगदी एखादी गौर झोपाळ्यात झुलवत दिवाणखान्यात बसवल्यास झकास इंटिरीयर डेकोरेशन होतंय. वर पन्हं, कैरीची डाळ म्हणजे तर दुधात साखर आणि गारेगार! हवेत एखादी हलकी सनईची धून तरंगत ठेवावी. छानपैकी जमेल त्या जीवाभावाच्या सग्यासोय-यांना बोलवावं त्यानिमित्तानं. केवळ बायकांनाच का हा लाभ? असं अधूनमधून निसर्गाशी समन्वय साधून काही केलं तर आपल्या नेहमीच्या रटाळ रुटीनमधून ब्रेक मिळाल्यासारखं वाटत नाही का आपल्याला? का इतके तर्ककर्कश्श होतो आपण? >> हे विशेष आवडले. आनंदयात्री आहात तुम्ही! अशाच आनंदात डुंबत राहा, आणि अशा लिखाणातून आम्हालाही डुंबतं ठेवा. आजकाल उत्साहाचे 'सोर्स' कमी आणि 'सिंक' जास्त अशी परिस्थिती आहे, अशा परिस्थितीत सोर्सेसनी जास्तच काम करायला हवं.

भास्कराचार्य यांची पोस्ट आवडली . शेवटची वाक्य विशेष आवडली . सईना लेखातून हेच अपेक्षित असावं

( दुसर्यादा पोस्ट टाकतेय सई. होप यू डोन्ट माइंड )

ओके सई., बरं वाटलं वाचून. तू म्हणतेस त्या आशयाच्या पोस्ट्स / चर्चा नजरेला पडलेल्या नाहीत त्यामुळे तसं लिहिलं

<< फार साधंसुधं, स्वान्त सुखाय असं काहीतरी आहे हे. जिथे समाजाचा संबंध नाही येत.>> सहमत. सण साजरा करणारा प्रत्येक जण त्या सणाची पारंपारीक बाजू अगदीं गंभीरपणे घेतो व श्रद्धेने पाळतोच किंवा पाळावीच असं कुठे आहे ? सण हें आनंदाचं निमित्त आहे व त्याच्या पारंपारिक बाजूकडे मिष्किलपणे पहातही तो साजरा करतां येतोच कीं ! -

"तुम्हींच सोवळं खांद्यावर घेवून गॅलेरींत उभे रहा; वेगळी गुढी उभारायला कशाला हवी ? " ,
हा विनोद तूं केला होतास ना, तोच माझा सर्वांत आनंदाचा पाडवा होता !!!

गुगल आणि सोशल मिडीयाचा जमाना असूनही, प्रत्यक्ष माणसानं सांगितलेल्या गोष्टी डोळे विस्फारत ऐकण्याची मजा आजही जशीच्या तशी टिकून आहे.
>>>>>>
मूळ लेखाशी तसे संबंधित नसलेले हे वाक्य फार आवडले.

लेखही आवडलाच.

मला वाटते की सणांची निसर्गाशी सांगड घालायच्या बाबतीत सण साजरे करणारे आणि त्याला विरोध करणारे दोन्ही कमी पडत आहेत. त्यामुळे विरोधही आंधळा होतो आणि समर्थनही (अंध)श्रद्धाळू पद्धतीने होते.

माझी वैयक्तिक आवड म्हणाल तर ज्या सणांमध्ये जास्तीत जास्त लोकांमध्ये मिसळायची संधी असते ते मला जास्त आवडतात. त्यामुळेच गणेशोत्सव हा माझा सर्वात फेव्हरेट सण. त्या सणासारखे वातावरण महाराष्ट्रात तरी दुसर्या कुठल्या सणाला नाही. मुख्यत्वे आमच्या मुंबई आणि कोकणात.
आता म्हटलं तर मी नास्तिक. लहानपणापासून नाही, तर स्वताचा विचार मांडायची आणि तो अनुसरायची कुवत अंगी आली तेव्हापासून झालेलो. पण त्यानंतरही कधी गणेशोत्सवाचा संबंध कोण्या देवाशी जोडून जर देवच अस्तित्वात नाही तर का हा सण साजरा करा असा विचार मनात आला नाही की माझी गणपतीची आवड कमी झाली नाही, ना एकसाथ गणपती बाप्पा मोरया बोलण्यातील जोश कमी झाला. कारण सणांचा नेमका अर्थ मला कुठेतरी समजलाय असे वाटते ज्याचा कुठल्याही देवाधर्माशी काहीएक संबंध नाही.

बाकी शीरखुर्मा मुसलमानीच हवा. आपल्या घरच्या शेवयांना ती सर नाही. माझाही तो फेव्हरेट आणि सत्यनारायणाच्या प्रसादाएवढाच भारी आवडतो.

<< त्या सणासारखे वातावरण महाराष्ट्रात तरी दुसर्या कुठल्या सणाला नाही. मुख्यत्वे आमच्या मुंबई आणि कोकणात.>> १०० % सहमत.
धार्मिक भावनेपेक्षां मांगल्याचं, सदभावनेचं एक लोभस प्रतिक हीच बाप्पाची प्रतिमा बहुतेकांच्या मनात खोल रुजली असावी. माझी मुलगी ५-६ वर्षाची असताना माझ्या बहिणीने तिला दिलेली बाप्पाची छोटी मूर्ती 'शो-केस'मधून काढून ते ११ दिवस आम्ही दोघानी केलेल्या छोटशा मखरांत ठेवत असूं. पूजा , आरति नसे पण फुलं, प्रसाद वगैरे अगत्याने असायचं. आज माझा नातू ५-६ वर्षांचा झालाय तरीही गणपति आगमनाची चाहूल लागली कीं माझी मुलगी कुठेही, अगदीं अमेरिकेत, असली तरीही फोनवरून माझ्या मागे तगादा लावतेच- ""बाबा, मखराचं काम शेवटच्या दिवसावर नका ढकलूं; आणि त्याचा फोटो पाठवा मला ताबडतोब !". घरांत आलेला बाप्पा कायम मनात घर करून रहातोच; त्याचं धर्माशीं कांहीं देणं घेणं नसतं.

भास्कराचार्य खूप सुंदर प्रतिसाद.

भाऊकाका मस्त व्यंगचित्र.

मी नास्तिक आहे सांगणे अभिमान वाटतो आजकाल..

पण मी आस्तिक, देवावर प्रचंड विश्वास, श्रद्धा.

जय श्रीराम,

खूप खूप भावलं तसेच अनेक जणांचे प्रतिसाद ही त्यावर चेरी भाऊंची .....

सुंदर लिहीले आहे. आवडले. मलाही सगळे सण जमेल तसे साजरे करायला आवडतात. लहानपणी तर या सगळ्यांतून खूप धमाल आलेली आहे.

स्वतः फारसे धार्मिक नसलेल्या पुलंनी सणांबद्दल, त्यातील आनंदाबद्दल लिहीलेले आहे. मला पुण्यातील गणपतीच्या मिरवणुकीत कायम एक मॅजिकल वातावरण जाणवायचे. दुपारचे सात्विक डेकोरेशन केलेले गणपती व नंतर रात्रीचे लायटिंग वाले, तो आवाज, गुलाल ई. व नंतर येणार्‍या मंडई, दगडूशेठ वगैरेंचे रथ आले की वातावरणात काहीतरी वेगळे होते. ते मॅजिक मला नंतर डिस्नेलॅण्ड ला ख्रिसमस परेड मधे सांताक्लॉज व डिस्ने कॅरेक्टर्स बघतानाही जाणवले. पुलं म्हणतात तसे भक्तांच्या गर्दीचे तेज देवाच्या/देवीच्या चेहर्‍यावर दिसते, तसेच काहीतरी असेल

सणांच्या बाबतीत आपल्या साजरा करण्याच्या पद्धतीने दुसर्‍याला त्रास होणार नाही (हा जरा ग्रे एरिया आहे याची कल्पना आहे :)) हे बघावे आणि मग त्यानंतर तर्क बिर्क लावत बसू नये

खुपच आवडलं आहे. आणि वाचुन फार बरं वाटलं. कारण याच्यावर विश्वास नाही त्याच्यावर विश्वास नाही असे एवढे लोक भटतात की त्यावरच विश्वास बसत नाही. सण प्रतिक म्हणुन का साजरे करायचे नाहीत. काहीच साजर न करता राटाळ आयुष्य जगावं, रोज कामावर जावावं, दुपारच्या जेवणाची चर्चा व्हॉअ‍ॅ वर करायची एवढंच करायचं का? असा पण प्रश्न आहे. आणि कुठे किती तार्किकता लावावी हे जर लोकांना कळत नसेल तर त्यांच्या तर्किक विचार करण्याच्या क्षमतेवरच प्रश्नचिन्ह उभं राहतं! आणि विश्वास नाही वगैरे लोक घरात आयत्या पुरणपोळ्या आल्या की तुटुन पडत असणारच की! विश्वास नाही म्हटलं की लोकाना आपण मॉडर्न झालो असं वाटतं! वैज्ञानिक दृष्टिकोन म्हणे! जीवनाचा उत्सव साजरा करु नका असं कुठल्याही विज्ञानात मला आजपर्यंत सापडल नाही! तु जे पोटतिडकीनं कळकळीनं लिहीलियस ते पटतं. मी तर असं कुणी भेटलं की भांडायलाच उठतो!

खूप आवडला लेख !!

सई, छान लिहिलं आहेस.

मलाही सण आणि उत्सव आवडतात. त्यातल्या जल्लोषपूर्ण वातावरणाच्या आगमनासाठी त्या त्या उत्सवांच्या कितीतरी दिवस आधीपासून त्यांच्या वाटेकडे डोळे लागतात. किबहुना पुढे वाटेकडे डोळे लागण्यासाठी काहीतरी उत्साहपूर्ण असे लवकरच येत आहे ही भावनाच सुखावह वाटते. प्रत्येक सण/उत्सव हा त्याचा असा माहौल - गंध, स्वाद, प्रकाश, ध्वनी, यांची वेगळी अशी अनुभूती देतो आणि त्यातून रोजच्या जगण्याला उभारी मिळते. मग त्यात गणेशोत्सव, दिवाळी, नाताळ, गावाकडच्या यात्रा, असे मोठे मोठे सणही आले. फारेंडच्या वरच्या पोस्टमधील दुसर्‍या परिच्छेदात अगदी नेमके आले आहे. आणि त्याच्या शेवटच्या परिच्छेदासाठीही - अगदी अगदी. दुसर्‍याला मनस्ताप आणि चीडचीड होणार नाही हे मात्र प्रत्येकाने कटाक्षाने बघितलेच पाहिजे. माझ्यापुरती आदर्श सणांची/उत्सवांची व्याख्या अशी आहे की, सण/उत्सव असे असावेत की इतरांनाही तिथे आवर्जून उपस्थित राहण्याची इच्छा व्हावी, त्याशिवाय 'मिस झाल्याची' भावना यावी.

(काहीना अगदी कशानेही त्रास होतो, म्हणजे दुसर्‍याने अगदी शांत बसले तरी. तर ते सोडून.)

{सणवाराचे दिवस आले की विश्वास नसणारे तथाकथित निधर्मी लोक बेंबीच्या देठापासून कसा सगळा चळीष्टपणा आहे ते सांगत शब्दश: कोकलत सुटतात, विश्वास असणा-यांची यथेच्छ टर उडवत. आहे नाही ते सगळं बुद्धीचातुर्य तिथे खर्ची घालायची जणू अहमहमिका लागते}

बराचसा लेख पटला पण वरिल वाक्याबद्दल तीव्र आक्षेप घ्यावासा वाटतो.

मी स्वतः संपुर्ण नास्तिक आहे पण मी आमच्या सोसायटीच्या सगळ्याच उत्सवांमध्ये सामिल असतो. गणपतीच्या मिरवणुकीत आणि नवरात्रीत ढोल वाजवतो, नाचतो, होळीला रंगांची उधळण करतो, दिवाळीत मुलांना फटाके आणुन देतो. दसर्‍याला जवळच्या आप्तांकडे जाउन घट्ट गळामिठी मारतो, म्हातार्‍यांना वाकुन नमस्कार करतो. सणांमधला पुजाअर्चा सारखा धार्मिक भाग वगळुन इतर सांस्कृतिक भाग मस्त एंजॉय करतो. माझ्या माहितीतले झाडुन सगळे नास्तिक असेच वागतात.

याउलट आमच्याकडचा एक कट्टर आस्तिक महाभाग ध्वनिप्रदुषण, पाणी प्रदुषण, वायु प्रदुषण, पाणी वाचवा, झाडे वाचवा वगैरे आक्षेप घेत वर सांगीतलेल्या प्रत्येक सांस्कृतिक अ‍ॅक्टिविटी विरुद्ध दर वर्षी मोहिम चालवतो. त्याच्या मते प्रत्येक सणाची धार्मिक बाजुच महत्वाची आहे आणि बाकीच्या सो कॉल्ड सांस्कृतिक बाबी, ज्यामुळे समाजाची आणि निसर्गाची हानी होते, नंतर घुसड्लेल्या आहेत. त्याला इतर काही आस्तिक लोकांकडुन पाठिंबाही मिळतो.

त्यामुळे तुमच्या या लेखाच्या संदर्भात निधर्मी, नास्तिक, ज्यांचा विश्वास नाही, वैज्ञानिक दृष्टिकोन यांना उगाचच धोपटण्यात अर्थ नाही.

भाऊकाकांचे हा प्रतिसाद खास आवडला.
{सण साजरा करणारा प्रत्येक जण त्या सणाची पारंपारीक बाजू अगदीं गंभीरपणे घेतो व श्रद्धेने पाळतोच किंवा पाळावीच असं कुठे आहे ? सण हें आनंदाचं निमित्त आहे व त्याच्या पारंपारिक बाजूकडे मिष्किलपणे पहातही तो साजरा करतां येतोच कीं ! ..... त्याचं धर्माशीं कांहीं देणं घेणं नसतं.}

मी काय विपर्यास केला हे कळेल का?
मी फक्त तुमच्या लेखातील एका वाक्यावर माझा आक्षेप नोंदवला. जर अस्तिक/नास्तिक मुद्दा गैरलागू असेल तर तुम्ही विश्वास नसणाऱ्या निधर्मी लोकांवर ताशेरे का ओढलेत?

बाकी बराचसा लेख पटला हे आधीच नमूद केले आहे.

छान लिहिलंय. आवडलं आणि पटलंही.

खूप सुंदर लिहिले आहेस.

निसर्गाचे भान ठेवत, परीस्थितीनुरुप केलेले सण समारंभ खूप सुंदर असतात ते साजरे करावेतच.

जय श्रीराम,,

राम नवमीच्या धुभेच्छा,दोन दिवस अगोदर

स्मित

खरेतर बहुतांश सणांचा धर्मापेक्षा जास्त संबंध निसर्गाशी आणि आनंदाशी असतो.

व्यक्ती आणि प्रकृती नुसार सण साजरा करण्याच्या पद्धती बदलतात. कोणाला कशातून आनंद मिळेल ते खूप सापेक्ष आहे. होणारा आनंद प्रकट करण्याच्या पद्धती समाजातल्या गटानुसार बदलतात. सगळी गडबड तिकडे चालू होते. त्यातही परत आवड निवड आणि सवड यांची चाळणी लावली जातेच.
गणपतीतल्या ढोलाचा त्रास होतो पण नवरात्रीतल्या दांडीयाचा होत नाही.
ज्यांनी तरूणपणी स्वतः ढोल वाजवला आहे त्यांनाही उतारवयात त्याची कटकट होऊ शकतेच! वगैरे वगैरे

सध्या, कुठे आणि कशाला विरोध करायचा / नावं ठेवायची हे स्वतःच्या आवडीनिवडी आणि हिंमत यानुसार ठरताना दिसतं. प्रत्यक्ष समोर असलेल्या माणसांना स्पिकर बंद करा ही सांगायला जितका दम लागतो किंबहुना एकाच माणसाला देखिल तू हे चुकीचे करतोयस हे सांगायला जितके धैर्य लागते त्यापेक्षा असा विरोध करणे आभासी जगतात खूप सोपे जाते. शिवाय आपली लोकसंख्या इतकी जास्त आहे की केवळ एक टक्का माणसं एखादी गोष्ट करणारी / एखाद्या गोष्टीच्या विरोधात आहेत असं मानलं तरी ती संख्या लाखाच्या घरात जाते. काहीवेळा
सबळ आणि सार्थ कारणं असतानासुद्धा प्रत्यक्ष (समोरासमोर) विरोध / प्रतिवाद करता न आल्यामुळे (व त्यामुळे आलेल्या नैराश्यामुळे ही असेल कदाचित) तू म्हणतेस तशा विश्वास ठेवणा-यांच्या सरसकट सगळ्याच गोष्टींची टर उडवणार्या पोस्टी जास्त प्रमाणात दिसत असाव्या.

तरीही मी असे म्हणेन की सरसकटपणे सगळ्याच सणांना / जीवन साजरे करण्याच्या उपजत मानवी प्रवृत्तीला, विरोध करणारे कोणी आपल्या समोर आलेच तर त्यांच्याकडे कानाडोळा करणे हे उत्तम.

लेख आवडला हे सांगायचं राहीलंच की तर लेख आवडला.