"गर्भसंस्कार"

लिंबुकाका तुमच्या पोस्टी वाचुन मला खरंच मनापासुन हसु येते(उपहासात्मक नाही ).मस्त उदाहरणे देता तुम्ही.. पण त्यांचा डायरेक्ट संबंध नसतो धाग्याच्या विषयासोबत.हेमावैम.
टण्या मस्त पोस्ट

माणूस आशावादी /आनंदी असला की त्याची प्रकृती चांगली रहाते हे सगळ्या वैद्यकशाखांना मान्य असावं.

माझा आधीचाच प्रश्न परत एकदा
* अनुभुती / बाळास मातेस झालेला आनंद व त्यायोगे त्याच्या शारिरिक स्वाथ्यात झालेला बदल ह्या गोष्टी / संकल्पना आधुनिक काळातील विज्ञानास संमत अशा कसोट्यांवर कशा तपासून पाहाव्या

हा मुद्दा पौर्वात्य आणि पाश्चिमात्य विचारधारांचा (आऊटलूक) गोष्टींकडे बघण्याच्या दृष्टीकोनातील मुलभूत फरकाचा मुद्दा आहे असे वाटत नाही का.

भारतीय राग संगीतात देखिल राग गाण्यासंबंधात ऋतू आणि प्रहरांनुसार कोणते राग कधी गायचे असे संकेत आहेत. आधुनिक मानकांप्रमाणे एखादा संगीतातला राग कोणाला किती आनंद देईल ह्याचे प्रमाणपत्र कसे मिळवावे ते कळेल का?

आणि ते मिळवून मगच आनंद घ्यावा का का तसे मानंकन नसताना शास्त्रीय संगीत ऐकणेच अशास्त्रीय ठरेल का ?

टण्या चांगली पोस्ट

गर्भसंस्कार हे आधुनिक विज्ञानाच्या कसोटीवर (ज्ज्या क्सोटीवर उत्तरल्याशिवाय तू घरातला लाइट बल्बसुद्धा विकत घेत नाहीस) पास झालेले उपचार नाहीत इतकेच दर्शविते आहे. >>> " गर्भसंस्कार" हे प्रकरण केवळ आयुर्वेदाच्या पाठीमागे लपलेले एक थोतांड म्हणुन पाहिले तर ते चुकीचेच ठरेल. त्या साठी मानसशास्त्र, योगाभ्यास, आहारशास्त्र, रसायनशास्त्र इत्यादी शास्त्रांचा पण समावेश करून मग पडताळणी केली जावी.

>>>> मुळात मॉडर्न मेडिसिन हा एक पाश्चिमात्य राष्ट्रांचा भारताविरुद्ध कट आहे हे डोक्यातून काढ. <<<<
टण्या, तू तुला सोईस्कर घोळ करतो आहेस.
वरील अर्थाचे वा तुझ्या एकंदरीत पोस्टमधुन "आम्हीच आधुनिक विज्ञानाला" विरोध करतो आहोत असे जे चित्र उभे करतो आहेत ते निखालस खोटे आहे.
आम्ही कुठेही विज्ञानाला खोटे ठरवू पहात नाही, नाही आम्ही त्याचे विरोधक.
तरीही, विज्ञानाला अज्ञात असे जे काही असेल, ते नाकारलेच पाहिजे असा काही कायदा आहे का? ते विचारतोय.

आणि प्लिज नोटच, की मी वर "विज्ञानाला अज्ञात" असा शब्दप्रयोग करतो आहे, "विज्ञानाला अमान्य" असा शब्दप्रयोग करीत नाहीये.
खरे तर विज्ञानाला/विज्ञानींना, कोणताच विचार "अज्ञात" वाटला तरी "अमान्य" असू शकत नाही, व ते ते विचार, नष्ट करु न पहाता त्यावर संशोधन करु पहातात, समजुन घेऊ पहातात.
पण इकडे एकंदरित विज्ञानांधनिष्ठ लोक विज्ञानाचा गैरफायदा घेत, पूर्वापार चालिरितींचा अभ्यास करुन संशोधन करण्याऐवजी, त्यांना खोटे ठरविण्यात भुषण मानतात हे अनेकवेळा सामोरे आले आहे.

वर कुठेतरि कुणीतरी एक अशा आशयाचे वाक्य टाकले आहे की, हे संस्कार वगैरे थोतांड असेल, तर ते थोतांड आहे हे देखिल नुस्ते म्हणुन कसे चालेल? ते थोतांड आहे हे सिद्ध नको करायला? का उगाच आरोपांचा धुरळा उडवित वैचारिक झुन्डशाही करायची जशी ती ज्योतिषशास्त्राबाबत केली जाते?
संस्कार होतो वा नाही होत याबाबत प्रयोग करायला कुणाचीच ना नाहीये टाण्यामहाशय. पण इथे व इतरत्र चालते ते म्हणजे, संस्कार होतात हा हजारोवर्षे जुना विचार कुणी बोलला तर लगेच "दाखवा सिद्ध करुन" अशी आव्हाने !
असो.
मी माझ्या मतांवर ठाम आहे.
ज्यांना शक्य आहे (मनःशक्तिवाले वा तत्सम) ते प्रयोग करु पाहात आहेतच. भारतात मात्र या कोणत्याही धर्मशास्त्रीय वा संस्काराधारित विधानांवर अधिक संशोधन करण्याची सोय वा उपलब्धता नाही हे देखिल त्रिवार सत्य, किंबहुना, असे काही असते/असू शकते ही विधाने केल्यास त्या विधानांसच मुळापासून उखडून टाकायची प्रक्रिया बुप्रांकडून/कम्युनिस्टांकडून पार पाडली जाते. तेव्हा याबाबतही मजला "पाश्चिमात्य" संशोधकांवरच अवलंबुन रहावे लागणार हे नक्की.

एकदा काय ते नक्की सांगा ... श्रद्धा की शास्त्र!
नंतर घोळ नको!

टण्य़ा, उत्तम पोस्ट.

इथे लोळणफुगडी चालू करण्याआधी हे लक्षात घ्या की काही लोकं आयुर्वेदाच्या नावाखाली काय वाट्टेल ते खपवतात. ज्याचा आयुर्वेदाचा अभ्यास आहे तो असल्या बाजारीकरणाला कधीच मान्यता देणार नाही. गर्भसंस्कारांमुळे तुमचे मूल डॉक्टर इंजीनीअर वगैरे होइल असा दावा कुणी करत असेल तर तो बिनबुडाचाच आहे.
गर्भसंस्कारांच्य अनावाखाली कुणी कसल्यातरी अन-टेस्टेड पुड्या आणि चाटणं देत असेल तर तेही चुकीचं आहेच.

प्रश्न जोवर श्रद्धेचा असतो,, तोपर्यंत कुणालाच प्रॉब्लेम नाही. त्या श्रद्धेला विकण्यासाठी कुणीही दुकान घालून बसत असेल तर तिथे प्रॉब्लेम यायलाच हवा. आणि तोच लेखाचा उद्देश आहे.

टण्या+१११११

Babies who had heard the recordings showed the neural signal for recognizing vowel and pitch changes in the pseudoword, and the signal was strongest for the infants whose mothers played the recording most often. They were also better than the control babies at detecting other differences in the syllables, such as vowel length. "This leads us to believe that the fetus can learn much more detailed information than we previously thought," Partanen says, and that the memory traces are detectable after birth.

"This is a well-respected group and the effects are really convincing," says Patricia Kuhl, a neuroscientist at the University of Washington in Seattle. Combined with previous work, she says, these results suggest "that language learning begins in the womb."

http://news.sciencemag.org/brain-behavior/2013/08/babies-learn-recognize...

उप्स .. हे कितपत विश्वासाहार्य आहे?

विशासाहार्य नाही हो, विश्वासार्ह

>>>>> उप्स .. हे कितपत विशासाहार्य आहे? <<<<
"छे हो... हे देखिल सारे झूठ आहे.... " अशा उत्तराची फार वेळ वाट बघावि नाही लागणार.....
इकडचा प्रत्येक "देशी" कायदेशीर शब्दच्छल करित मुद्दा रेटण्यात एक्स्पर्ट अस्तो...!

पण तुमच्या चिकित्सावृत्तीला दाद देतो.

आमच्यावर नक्कीच गर्भसंस्कार झालेले नाहीत फारच चुका होऊन राहिल्यात! दुरुस्त केले हो पंत

बाळाची वाढ आरोग्यपुर्ण व चांगली व्हावी यासाठी मातेने आहार विहारांचे चांगले नियोजन करणे म्हण्जे गर्भ संस्कार असे असेल तर कोणाची हरकत नसते. फक्त अवाच्या सव्वा दावे करु नये.

लेख अतिशय आवडला.

लिंबूकाका

बाकी तसला कोणताही कायदा नाहीये अस माझ्या मित्राने कळवले आहे

>>>> बाकी तसला कोणताही कायदा नाहीये अस माझ्या मित्राने कळवले आहे <<<< हुश्श्या....... पण येऊ घातलाय, येईलही कदाचित, कुणी सांगावे?

बाकी, वरील लेखातल्या बर्‍याच मतांशी मी सहमत असूनही विरोधी पोस्ट टाकल्या याच्या मागे मूळ कारण आधीही लिहीले आहे, की या बाबींचा लूटारुसारखा धंदा होत असेल तर माझा विरोधच असेल, पण......

अहो साधे घरात बायकोने केलेल्या भाजी आमटीत मीठ चुकून जरा जास्त/दुप्पट झाले, तरी तसे ते बोलताना सांगताना आपण सुसंस्कृत माणसे दहा वेळा विचार करतो व लगोलगी बायकोवर खेकसुन म्हणत नाही की "तुझा स्वैम्पाकच चूक/ धादांत खोटा /अशास्त्रीय - तुला स्वैंपाकच करता येत नाही - अडाणी अवैज्ञानिक अशास्त्रीय कुठची... इतकेही कळत नै तर चिमटीचिमटीने मीठ घालता कशाला.... वजनमापेकाटे नाहीत का वापरायला.... घ्यावे तोळामासा वजनाचे मीठ... स्वतःच्या मीठाच्या चिमटीवरची अंधश्रद्ध कुठची "

तर मुद्दा असा की बायकोच्या हातुन जास्त पडलेले मीठ जास्त झालय हे सांगताना जितका नि जेवढा सुसंस्कृतपणा व बुद्धिनिष्ठ अन प्रॅक्टिकल व्ह्यु आपण ठेवतो त्याच्या एक शतांशानेही समजदारपणा वरील सारखे लेख लिहिताना वापरलाय असे दिसत नाही व सरळ सरळ अति विज्ञाननिष्ठ आंधळेपणाने कोणत्याही पुरातन शास्त्र/विद्येला थोतांड ठरवू पाहिले जाते तेव्हाच वरील सारखे विरोध करावे लागतात.

टण्या.. उत्तम पोस्ट.
नंदिनी +1

लिंबुराव, अहो बायकोला मीठ जास्त झालंय असे शांत अथवा सुसंस्कृतपणे सुद्धा सांगु नये. तू मीठ बरोबरच टाकले, मीच भाजी कमी आणली होती असे सांगावे.

मूळ लेख आवडला. कैलासरावांचे आभार. अपेक्षेप्रमाणे अपेक्षित गदारोळ झाला. टण्या ह्यांची पोस्ट आवडली.

चर्चा वाचल्यानंतर खालील गोष्टी मनाशी नोंदवून घेतल्या.

१. गर्भसंस्कारांच्या नावाखाली लुटालूट होईल अश्या पद्धतीने त्यांचा प्रसार करणे हे अयोग्य असून ते शास्त्र्योक्तदृष्ट्या सिद्ध झालेले संस्कार नाहीत.

२. अ‍ॅलोपथीत काही वाममार्ग अवलंबले जाऊ शकत असतात म्हणून हे गर्भसंस्कार समर्थनीय ठरत नाहीत.

३. शास्त्राला आजही समजलेल्या नाहीत अश्या गोष्टी निव्वळ अंधश्रद्धा आहेत असे ठोसपणे म्हणणे बरोबर नाही हे माझे जुने मत येथे पुन्हा काही प्रमाणात सिद्ध झालेले दिसले. ह्याचा अर्थ अंधश्रद्धा असाव्यात किंवा त्या पाळाव्यात असे म्हणायचे नसून 'जे शास्त्राला अजून समजलेले नाही ते सगळे अडाणीपणाच्या लेबलाखाली ढकलले जाऊ नये' इतकेच म्हणायचे आहे.

४. डॉ. रुपाली पानसेंनी 'अ‍ॅलोपथीवाले काय करतात ते बघा की' हा जो सूर लावलेला आहे तो खटकला. पण त्यांचा प्रतिसाद अभ्यासनीयही वाटला.

एक दोन शंका:

१. गरोदरावस्थेत मातेच्या शरीरामार्फत गर्भाला अन्नपुरवठा होतो व त्यातून त्याची योग्य वाढ होते. मातेची जीवनशैली, त्यातील चांगल्या वाईट गोष्टी, तिची व इतरांची मनोवस्था, आहार, ताणतणावांचे प्रमाण कमी / जास्त असणे, पवित्र व शांत वाटू लागेल असे वातावरण निर्माण होण्यासाठी केले जाणारे काही सोपस्कार, ह्या सर्वांचा अल्टिमेटली गर्भाच्या वाढीवर काहीच प्रभाव पडणार नाही असे म्हणता येईल का?

२. जर दुकाने उघडली गेली नसती तर अ‍ॅलोपथीला रुग्णांनी अ‍ॅलोपथिक ट्रीटमेन्ट घेतानाच समांतररीत्या गर्भसंस्कारही अवलंबिले असते तर ते मान्य झाले असते का? थोडक्यात, अ‍ॅलोपथीने उसळून येण्यामागे गर्भसंस्कारांमधील अर्थकारण कारणीभूत आहे की गर्भसंस्कारांमुळे काही धोकेही संभवतात जे अ‍ॅलोपथीमुळे संभवत नाहीत?

धन्यवाद!

मते व शंका अज्ञानदर्शक असल्या तर पास दिला तरी चालेल.

-'बेफिकीर'!

२००

मी डॉ नाही. माझी मते ग्रहणीय नाहीत.मला इथे असलेली गर्भसंस्कार विरोधी तज्ञांची मतं खोडता येणार नाहीत.
पण इथे मोजके गर्भ संस्कार वाले महागात मिस गाईड करतात म्हणून गर्भ संस्कार(हा शब्द बदलून समर्पक शब्दाची गरज आहे.) पूर्णपणे उचलून आपटलेले खटकले.
एक सामान्य स्त्री म्हणूनः
१. गर्भसंस्कार(गर्भावर आधीच संस्कार/गर्भाला पोटातच विद्या शिकवणे इ.इ.) या शब्दातून जो अर्थ इंप्लाय होतो तो सध्याच्या दिवसात मिस गायडिंग आहे.
२. हा शब्द कोण्या एकाने आधी वापरला आणि कॅची झाला, आणि सर्वांनी त्या शब्दाला कॉमन केले. ("झेरॉक्स","कॅडबरी" सारखे.)
३. गर्भ संस्कार किंवा आपण प्रीनेटल काऊन्सेलिंग म्हणू, यात मला "गर्भाला उद्देशून मंत्र म्हणणे" हे (म्हणजे हे पूर्ण कोर्स मध्ये १-२ मिनीटाचा आचरटपणा म्हणून ठेवा हवे तर)सोडून रोज ताजे खा, निगेटिव्ह भावनांना लांब ठेवा, इलेक्ट्रॉनिक उपकरणे (मोबाईल आणी मायक्रोवेव्ह सारखी) शक्यतो खूप वेळ संपर्कात ठेवू नका, चांगली गाणी ऐका, चांगली आवडणारी कोणत्याही विषयावरची पुस्तके वाचा, अती बिभत्सरस किंवा भयकथा सोडून("चांगली पुस्तके" यात मी गजानन महाराज किंवा तत्सम पोथ्यांचे वाचन धरत नाहिये, कारण त्या कथा खूप काल्पनीक आहेत आणि फार प्रेरणादायी वाटल्या नाहीत.) हे सर्व मला कोणी सांगितले तर चांगलेच आहे आणि मनशक्तीमध्ये या अपेक्षा पूर्ण झाल्या (तिसरा दिवस सोडून.) फी आठवत नाही पण काहीतरी ७००-८०० रु होती असे आठवते.लंच डिनर नाश्ता धरुन.
४. मागणी तसा पुरवठा आहे. काही ठिकाणी खूप फी वाले आणि नुसतेच गर्भाला उद्देशून मंत्र म्हणणारे आणि जन्मण्याआधी इंजिनीयर डॉक्टर बेबी निर्माण करणारे वर्ग असतीलही, पण पब्लिक पैसे द्यायला तयार आहे. सगळ्यांना परवडणार नाही म्हणून मी एखाद्या श्रीमंताला जाऊन "तू लुई व्हिताँ ची बॅग का विकत घेतोस, ज्यांना घेता येत नाही ते गरिब(यात मीपण आले) डिप्रेस होतात ना!" असे हटकू शकत नाही.
५. गर्भ संस्कारच नाही, तर इतर सर्व वर्गात कॉमन असलेली मनःशक्तीची यज्ञाजवळ संध्याकाळी प्रार्थना खरंच मनाला शांत करणारा प्रकार आहे.आता कोर्सेस संपवल्यावर घरी लोक ती करत नाहीत हा भाग वेगळा, पण तिथे खरंच शांत वाटतं.गर्भाला उद्देशून माता पित्यांनी "तू या जगात ये, आम्ही तुझं स्वागत करतो, तुझी वाट पाहतो" म्हणणं हा मला घोर अपराध वाटत नाही.
६. बुवा बाजी काय, हे वर्ग काय, आर्ट ऑफ लिव्हिंग काय आणि स्वितझरलँडच्या झर्‍याचे जादुई पाणी पिऊन सर्व रोग घालवणे काय, आम जनतेने डोके वापरुन आणि डोळे उघडे ठेवून पैसे गुंतवणे हा पहिला मुद्दा आहे.
(डिसक्लेमरः मनःशक्तीशी मी संबंधित नाही आणि ते मला प्रसार करण्यासाठी पैसे देत नाहीत :):) )

तू मीठ बरोबरच टाकले, मीच भाजी कमी आणली होती असे सांगावे.>>>>>:हाहा: टण्या यान्ची तसेच विकु यान्ची पण पोस्ट येकदम पटली.

डॉक्टरसाहेब,

१.
>> मुळातच मेंदूमध्ये जन्मतः कोणतीही भाषा समजण्याची क्षमता नसते. भाषा ही जन्मानंतर शिकावी लागते.
>> बोलणे - ऐकणे - वाचणे - लिहिणे या सर्व क्रिया शिकाव्या लागतात. जंगलामध्ये वाढलेल्या मानव-पुत्राला बोलत
>> येत नाही हे सर्वश्रुत आहे.

भाषा 'समजण्याची' गर्भाला काहीच आवश्यकता नाहीये. त्या वयात भाषा हा केवळ आवाज असतो ना?

२.
>> त्यामुळे भाषा-केंद्र व उजवेखोरपणा हे मेंदूमध्ये डाव्या अर्धभागामध्ये जन्मानंतर एक वर्षानंतर तयार होते.
>> तेंव्हा गर्भावस्थेमध्ये कसे ऐकू येणार व कसे समजणार ?

गर्भाचे ऐकणे मेंदूच्या ठराविक भागातूनच होते हे पटंत नाही.

आ.न.,
-गा.पै.

बास आता.

इत्कं वाचून मग निर्नय ग्याअचा म्हटलं तर मधल्या काळात डिलिवरी होइइल.

अवांतर :

टण्या,

तुमचा इथला संदेश वाचला. रोजच्या आयुष्यातला कम्प्युटर, अनेक विविध प्रकारची विद्युत शक्तीवर चालणारी उपकरणे, दुचाकी/चारचाकी, आगगाडी इत्यादिंचा उपयोग करण्यासाठी श्रद्धेची गरज नसते. याउलट माणूस आजारी असेल तर रोगमोचनार्थ जे तंत्रज्ञान वापरावं लागतं त्याचा माणसावर थेट परिणाम होत असतो. तिथे 'मी बरा होईनच' ही श्रद्धा निश्चितपणे कामास येते.

शिवाय विज्ञान आणि तंत्रज्ञान हे वेगवेगळे आहेत. ते एकत्र केल्यास घोळ होतो. तो निस्तरणे हा स्वतंत्र धाग्याचा विषय आहे.

आ.न.,
-गा.पै.

मंत्र म्हणजे शब्दाचे बुडबुडे.मंत्रशक्तिने साधा पापड ही तोडता येत नाही.हे गर्भसंस्कार म्हणजे मार्केटिंगचा प्रकार आहे लोकांचि गरज ओळखा नि पुड्या सोडा.करोडो अंधश्रध्दाळु असलेल्या कसल्याही चमत्क्रुतीजन्य कथांवर विश्वास ठेवणार्या देशात हजार एक बकरे मिळाले तरी खुप होतात.

लेख चांगला आहे. 'गर्भसंस्कारा'च्या नावाखाली ठगवणारे आणि त्या संदर्भात बुद्धीची कुवत असतानाही नीट विचार करून निर्णय न घेणारे सारखेच दोषी वाटतात.

खाली दिलेल्या मजकुराविषयी शंका आहे. ह्या विषयातलं समजणार्‍या तज्ञांपैकी कुणी समजवून सांगितलं तर मदत होईलः

आईची मन:स्थिती- भावना व विचारांचा गर्भावर खोल परिणाम होतो? तर नाही. पुरावा आहे- डायझायगोटिक जुळे. आईच्या दोन अंडय़ांचे मीलन वडिलांच्या दोन शुक्रजंतूंशी होते व संपूर्ण वेगळी गुणसूत्रे असलेली दोन भावंडे एकाच वेळी गर्भाशयात वाढतात व जुळे म्हणून जन्म घेतात. हे आता पुराव्याने सिद्ध झाले आहे की, एकाच आईच्या उदरातली ही एकाच वेळी वाढलेली बाळे बुद्धिमत्तेत पूर्ण वेगळी असतात, जरी ती वाढत असता त्यांच्या आईची मन:स्थिती, विचार, भावना एकच असतात आणि जर आपण १६व्या शतकापासून २०व्या शतकापर्यंत प्रतिभावान लेखक, तत्त्वज्ञांनी वा शास्त्रज्ञांच्या चरित्रांचा अभ्यास केला तर हेही सहज स्पष्ट होते की, कित्येकांच्या माता या हलाखीच्या परिस्थितीत होत्या. त्यांचे जीवन अजिबात प्रसन्न वगैरे नव्हते. तेव्हा गर्भसंस्कारांमुळे आईची मन:स्थिती आनंदी होण्याचा फायदा फक्त तिला आहे, तिच्या पोटातल्या गर्भाला नाही. गर्भासंबंधीचा गर्भसंस्कारांचा हाही दावा बिनपुराव्याचा आहे. अर्थातच आधी प्रतिपादन केल्याप्रमाणे काही मार्गाने आईची मन:स्थिती आनंदी झाली तर विरोध असण्याचे कारण नाही, अजिबात नाही; पण गर्भासाठी त्याचा फायदा नाही

हे वाचून काही शंका डोक्यात आल्या. नुस्ती चार दोन ढोबळ उदारणं देऊन मुद्दा पटवणं अगदीच झेपलं नाही. 'गर्भावर खोल परिणाम' म्हणजे नेमकं काय आणि कसा ते सांगितलेलं नाही.

आईची मनःस्थिती वाईट असण्याचा परिणाम तिच्या बायोकेमिकल प्रोफाइलवर होणार. उदा: डिप्रेस्ड आईच्या cortisol, norepinephrine levels, dopamine and serotonin levels बदलणार नाहीत का? ह्यातले जे घटक प्लासेंटा ओलांडू शकतील त्यांचा बाळावर काहीच परिणाम होणार नाही हे शक्य आहे का? थोडा शोध घेतल्यावर हा रीसर्च पेपर मिळाला. (ह्यात बाळातले बदल तात्पुरते आणि रिव्हर्सिबल असतात का त्याबद्दल काही सपडलं नाही).

Prenatal depression effects on the fetus and the newborn. Infant Behav Dev : http://www.researchgate.net/publication/222670350_Prenatal_depression_ef...

हा पेपर वरच्या परिच्छेदात ठळक केलेल्या मुद्द्यांच्या संदर्भात आहे असं वाटलं. इथल्या डॉक्टरांचं काय मत आहे? वेळ मिळाला तर प्लीज लिहा.

सुन्ता हा प्रकार शास्त्रसिद्ध - म्हणजे सुन्ता केल्याने भविष्यात होणारे फायदे - आहे का केवळ अंधश्रद्धा आहे हे कोणी सांगू शकेल काय?

तसेच सुन्ता करणारे हे प्रशिक्षीत पेडीअ‍ॅक्ट्रीक असतात का हकीम?

>>>> उदा: डिप्रेस्ड आईच्या cortisol, norepinephrine levels, dopamine and serotonin levels बदलणार नाहीत का? ह्यातले जे घटक प्लासेंटा ओलांडू शकतील त्यांचा बाळावर काहीच परिणाम होणार नाही हे शक्य आहे का? <<<<
तुम्ही तथ्यकारक मुद्दा मांडत आहात. अर्थातच मजजवळ प्रयोगशाळा नसल्याने वा गर्भवती स्त्री उपलब्ध नसल्याने याबाबत प्रयोग करुन सांगता येणे अवघड आहे. पण या शंकेच्या जवळ जाणारे तर्काधारीत उदाहरण म्हणजे बाळ अंगावर पिते असताना, आईच्या आहारात बदल झाला, जसे की काकडी/केळे /दही/आंबट खाण्यात आले तर बाळास एकदोन दिवसातच सर्दी खोकला कफ दिसून येतो. (अर्थात यावरही प्रतिवाद होईल की खाण्यामुळे असे काही होत नाही, व आईने खाल्ले तर बाळाला काही होत नाही... मी प्रत्यक्षात तसे वावदुक प्रतिवाद अनुभवले आहेत, कारण मुळात आहारातील सात्विक/तामस असे फरकच मान्य नसतात. असो.)
जर आईच्या खाण्यामुळे दुधातील सत्वात्/तत्वात बदल होऊन त्याचा परिणाम बाळावर होतो तर आईच्या गर्भातच असताना, तुम्ही म्हणता तसे नाळे मार्फत वा प्रत्यक्ष काही लहरींमार्फत परिणाम होतच नसेल, वा ते थोतांडच आहे असे हे "शास्त्रीय विचार करणारे उच्चशिक्षित" डायरेक्टली कसे ठरवू शकतात? मानू शकतात? असोच.
तुमचा प्रश्न विचार करण्याजोगा आहे.

लिंबूटिंबू, गर्भवती, बाळंतिणीच्या आहारविहार-आरोग्याची काळजी घ्यायला हवी याबाबत कोणतंही दुमत नाही.

मनशक्ती प्रयोगकेंद्राच्या संकेतस्थळावरून :
"प्रत्येक पालकाला, बुद्धिमान आणि सुसंस्कारी मूल हवे असते. सर्व गुण हे संस्कार (म्हणजेच शुद्धिकरण) प्रक्रियेतून व्यक्तीमध्ये येऊ शकतात. आज विज्ञानही म्हणते की पोटातील बाळसुद्धा शिकते व त्यास स्मृती असते; आणि म्हणून, त्यावर जन्मपूर्व संस्कार करता येतात! मनशक्ती केंद्र, १९६१ पासून गर्भसंस्काराचे उपक्रम करीत असून, आज ते आंतर्‌राष्ट्रीय पातळीवर मान्यता पावले आहेत! आपले बाळ तेजस्वी, सुदृढ व सुसंस्कारी निपजवण्यासाठी, मनशक्तीचे पुढील उपक्रम, साहित्य आणि उत्पादने आहेत. "

गर्भावरही संस्कार करता येतात, गर्भावरच संस्कार केल्याने आपले मूल बुद्धिमान, सुसंस्कारी होऊ शकते....हा वादाचा मुद्दा आहे.

विशिष्ट सीडी ऐकल्याने गर्भवतीला छान वाटतं, शांत वाटतं, त्यामुळे तिच्या गर्भाची वाढ छान होते. पण ती सीडी ऐकून जन्माला आलेले बाळ अशी सीडी न ऐकलेल्या बाकीच्या बाळांपेक्षा चार पावले पुढे असेल आणि जन्मभर पुढे राहील का? हा वादाचा/चर्चेचा विषय आहे. (असे मला वाटते)

या विषयावर अन्य देशांत/संस्कृतींतही प्रयोग होतच आहेत आणि तिथेही त्यांच्या मान्यतेवरून वाद होताहेत. तिथे मंत्र नसतील, दुसरं काही असेल.