मेळघाटातील गावमित्रांची पुणे भेट व कार्यशाळा - संक्षिप्त वृत्तांत

सुंदर उपक्रम!
मैत्री व शंदिशा ला शुभेच्छा!

छान वृत्तांत!

मला हर्पेनने इंद्रधनुष्य सभागृहात होणार्‍या कार्यक्रमाचे निमंत्रण अगोदरच देऊन ठेवल्यामुळे तिथे कार्यक्रमाला थोडा वेळ का होईना, उपस्थित राहता आले.
कोरकू गावमित्रांनी आपल्या गावचे सांगितलेले अनुभव खरोखरी आपल्या नेहमीच्या शहरी जीवनाच्या सर्व कल्पनांना छेद देणारे होते.

एकाने सांगितल्याचं आठवतंय, त्याला त्याचं रेशन कार्ड करायचं होतं. गावात कोणाचंच रेशन कार्ड झालेलं नव्हतं. ह्या गड्याने त्यासाठी आवश्यक कागदपत्रं गोळा केली आणि तलाठ्याच्या कार्यालयात गेला. तिथे गेल्यावर त्याच्याकडे बाराशे रुपये द्या, लगेच रेशनकार्ड बनवून मिळेल असे एकाने त्यांना सांगितले. गावमित्र ठीक आहे म्हणाला व परत आपल्या गावी परतला. तिथे गावात त्याने आपल्या बाकीच्या गावकर्‍यांना गोळा केले, त्यांना रेशन कार्ड का करायचं, त्याचं महत्त्व, त्यासाठी काय 'कागद' लागतात हे सारं समजावून सांगितलं. गावातली बाकीची मंडळीही तयार झाली. मग त्या सार्‍या लोकांनी एक वाहन बुक केलं आणि सगळेजण अमरावतीला रेशन कार्डाच्या कामाला रवाना झाले. तिथे गेल्यावर कार्यालयात थेट वरच्या साहेबांनाच भेटले व आपण कोणत्या गावावरून व का आलो आहोत हे सांगितले. त्या साहेबांनी त्यांच्याकडून आवश्यक ते अर्ज भरून घेतले, कागदपत्रे घेतली व घरी जा म्हणाले. रेशन कार्डे घरपोच येतील आठेक दिवसांत म्हणून सांगितले. आणि खरोखरी आठ दिवसांनी सर्वांच्या नावची रेशनकार्डे गावात येऊन पोचली. शहरात जायचा जो काय खर्च आला असेल तेवढा वगळला तर एक नया पैका न देता त्यांचे काम झाले! या अनुभवातून गावमित्राला व इतर गावकर्‍यांनाही बरेच शिकायला मिळाले.

आणखी एका गावमित्राने गावातल्या शाळेचे फार मजेशीर किस्से सांगितले. त्याला जेव्हा शाळेसाठी नेमले तेव्हा तिथे अगोदरचा मास्तर सहा महिने शाळेत उगवलाच नव्हता. शाळा बंद पडली होती. त्याने शाळा सुरु करायची म्हणून गावातल्या प्रत्येक घराला भेट दिली. सर्व आईबापांना आपापल्या पोरांना शाळेत धाडायला सांगितले. पण सकाळी मुलं उशीरा उठायची, मग आरामात आवरून, नाश्तापाणी करून शाळेत यायची तर शाळेची वेळ टळून गेलेली असायची. सुरुवातीला तो शाळा सुरु व्हायच्या अगोदर तासभर शाळेची घंटा वाजवायचा. आता तो ती घंटा का वाजवत आहे हेच अनेकांना कळायचे नाही. मग त्याने एक युक्ती केली. मुलांच्या आईबापांना सांगितलं की शाळा सकाळपासून आहे म्हणून! (शाळा खरं तर दुपारी भरायची... पण ही युक्ती मुलांनी शाळेत वेळेवर यावं म्हणून!) तो रोज सकाळी सकाळी गावातल्या प्रत्येक घरावरून फेरी मारायचा. त्या त्या घरातल्या पोरांची नावं घेऊन, त्यांना हाळ्या देऊन उठवायचा आणि ती उठल्याची खात्री झाली की पुढचं घर! मुलं मग तयार होऊन शाळेत येऊन बसू लागली. सरकारकडून मिळणारी खिचडी अंगणात या गावमित्राच्या देखरेखीखाली शिजवली जात असायची. म्हणजे मुलं उपाशीही राहायची नाहीत. त्याने आणखी एक युक्ती केली. ती म्हणजे जो कोणी शाळेत सर्वात लवकर येईल त्याला एक चॉकलेट! एका मुलाचे आईबाप शेतातच राहायचे. सकाळी तो शेतावरून तयार होऊन चालत चालत सर्वात अगोदर शाळेत पोचायचा व चॉकलेट पटकावायचा! आजही तो मुलगा सर्वात आधी शाळेत पोहोचतो. अनेक आईबाप आपली अगदी चिटकी मिटकी मुलंही त्यांच्या मोठ्या भावंडासोबत शाळेत पाठवायचे. मग शाळेत त्या मुलांचा खेळ, खाऊ आणि मोठ्या मुलांचा अभ्यास असे चालायचे. पण ह्याचा फायदा असा झाला की आपल्या ताईदादासारखं आपल्याला कधी शिकायला मिळेल याची ती धाकटी भावंडंही उत्सुकतेने वाट बघू लागली.

गावमित्रांचे अनुभव खरोखर रोचक होते. मला आणखी वेळ तिथे त्यांचे अनुभव ऐकत थांबायची इच्छा होती. परंतु दुसर्‍या एका ठिकाणी जाणेही आवश्यक असल्यामुळे मी तिथून लवकर निरोप घेतला.

१]

२]

सुरेख

किती तुटल्यासारखे झालो आहोत आपण या आपल्याच लोकांपासून.

'सामाजिक बांधिलकी' या शब्दांवर साचलेली धूळ झटकणारा लेख..

शंभर दिवसांची शाळा(शंदिशा) म्हणायचंय तिथे... माहीती वाचली.काही गोष्टी नव्यानेही कळाल्या...

एक,कुणी मदत करण्याच्या स्थितीत असतं कुणी मदत मागण्याच्या.किंबहुना आपण सगळेच आलटून-पालटून या दोन्ही फेजेसमधून रोज जात असतो. शासन आणि समाज यांना जोडणार्‍या संस्थांचंही हेच काम या दोन्ही फेजेस सोप्या बनवतं.

पण खरंच या मुलांना हे सगळं बघण्यासाठी इकडे यावं लागतं!! माझा गढचिरोलीचा मित्र नाविन्य बघण्यासाठी मुंबईला येतो,यात मुंबईचं यश की गढचिरोलीची राजकीय्,भौगोलिक..कोणती चूक?(प्रातिनिधीक उदा. म्हणा हवं तर) विकास व्हावा पण...तो 'कोलॅटरल' असणे हा मुद्दा महत्वाचा. ज्यांना हा प्रश्न अडवतो,सतावतो त्यांची ताकद कुठेतरी कमी पडते.त्यांच्यासाठी या संस्था आणि संस्थांचे कार्यकर्ते निस्वार्थ् आणि अस्फूटपणे मदतकार्यात झो़कून देतात... हीच आपली संस्कृती... त्यांच्या त्या प्रयत्नांना चिअर्स...

छान वृत्तांत, हर्पेन!
अकु, गावमित्रांचे अनुभव शेअर केल्याबद्दल धन्यवाद!

हर्पेन तुमचा माहितीपूर्ण लेख आणि अरुधती कुलकर्णी यांचा तितकाच सुयोग्य प्रतिसाद खूप काही सांगून गेला आहे. गावमित्रांच्या चेहर्‍यावर उमटलेले भाव आपल्या प्रयत्नांची पावतीच देत आहेत एक प्रकारे ते मला फार भावले.

"...मोकळेपणा व आत्मविश्वास हा खूपच सकारात्मक व आपला उत्साह वाढवणारा बदल आहे...." ~ याचे श्रेय तुम्हाला आणि तुमच्या सहकारी मित्रांना निर्विवादपणे जाते.

वा हर्षद आणि अकुदेखील ...
फारच सुंदररित्या सगळे शब्दबद्ध केलंय तुम्ही मंडळींनी ...

प्रत्येकानेच एकसोएक किस्से सांगितले मतितार्थ एकच आपले प्रश्न आपणच सोडवायचे यासाठी पुढाकार घेणे, ह्या मित्रांना जमायला लागले आहे. >>>> केवढा आत्मविश्वास आहे - हॅट्स ऑफ ....

लेख आवडला.
तू आणि अकुनेही अनुभव चांगले लिहिलेत.

हर्पेन, खूप छान माहिती मिळाली या लेखातून

खरच अगदी वेगळेच अनुभव आहेत.. अकु इथे शेअर केलेस याबद्दल धन्यवाद!!

वृत्तांत आवडला हर्पेन. आपण बोललो होतो ह्या विषयी.

उपक्रम तर छानच, वृत्तांतही तितकाच झकास.....
तुझ्या टीमच्या सर्व मेंबर्सचे अभिनंदन .

हर्पेन , वि पु मधे स्वत : लिन्क दिल्या बद्दल खुप खुप आभार.

खरच सुरवन्टातुन फुलपाखरु होते आहे , म्हणजे आपल्या प्रयत्नाना मस्त यश येते आहे.
मी कधी ? केव्हा ? आपल्या ह्या कार्यात सहभागी होयिन माहित नाही ..ईच्छा खुssss प आहे .म्ह्णजे मार्ग नक्किच निघेल अश्या आशावादावर सध्या मी आहे .

अ कु . ने पण छान पोस्ट लिहिली आहे .

आपल्या सगळ्याचे खुप खुप कौतुक ....आणी शुभेच्छा

हर्पेन प्रचिसह वृत्तांत आणि अरुंधतीची प्रतिक्रिया आवडली.

वृत्तांत आवडला.

लेख आवडला. किती तळमळीनं कार्य सुरू आहे. शुभेच्छा.

हर्पेन, लेख आवडला.
अकु, तुझा वृत्तांतही आवडला.

आमच्यासोबत वेळोवेळी सगळ्या घडामोडी शेअर करता त्यबद्दल खुप खुप धन्यवाद हर्पेन. वृत्तांत आवडला.
अकु, मोलाचा प्रतिसाद.

अतिशय सुरेख वृत्तांत..

अनुभवाची शिदोरी खूपच छान आहे..

हर्पेन तुमचा माहितीपूर्ण लेख आणि अरुधती कुलकर्णी यांचा तितकाच सुयोग्य प्रतिसाद खूप काही सांगून गेला आहे. >> +१ मस्तच एकदम !