''पत्र सांगते गूज मनीचे '' :जिगिषा

१.
प्रिय जीव्हज,

तुला पत्र लिहायची वेळ येईल असं तुझा तात्पुरता निरोप घेऊन न्यूयॉर्कला येताना कुठे वाटलं होतं? अगाथामावशीच्या तावडीतून सुटून इकडे य:पलायन करण्याची योजना तर तुझीच होती . मलाही विश्रांतीची गरज होती त्या वादळी प्रिमोना प्रकरणानंतर. अन तूही हक्काच्या रजेवर . पण वेळ आलीच तुला आधीच इथे बोलवायची. वेळा सांगून येत नाहीत .

बघ, आज नव्या संकटात सापडलोय मी अन तरीही या आदल्याच संकट क्रमांक.. (किती रे, तुलाच ठाऊक !) ची आठवण झाल्यावर अंगावर काटा येतोय नुसता. मी अगाथामावशीच्या आमंत्रणावरून तिच्याकडे जातो काय, तिच्या मैत्रिणीची आगाऊ पत्रकार मुलगी प्रिमोना तिथे असते काय, अगाथामावशी तिला माझ्या कागाळ्या सांगते काय अन प्रिमोना माझ्या प्रेमात पडते काय ! या सुंदर मुली माझ्याकडे भलत्याच वेगात आकृष्ट होतात जीव्हज, तुला मी हे सांगितलं की जरासं खाकरून अस्सल व्हॅलेच्या अदबीने काढता पाय घेतोस ,पण सत्यच आहे हे. मान्य करशील तूही कधीतरी. प्रिमोनाच बघ ना!

आता रात्रीच्या वेळी पाइपवरून चढून मी तिच्या बेडरूममध्ये गेलो हे खरं जीव्हज, गड्या, पण अगाथामावशीच्या त्या मूर्ख बटलर मेडोजने माझे कपडे चुकून प्रिमोनाला दिलेल्या गुलाबी गेस्ट्-रूमच्या कपाटात ठेवावेत हे माझं फुटकं नशीब! अन त्या कोटाच्या खिशात मी जेनेव्हीव्हला उद्देशून लिहिलेलं निनावी प्रेमपत्र असावं हे त्याहून मोठं दुर्दैव ! बरं प्रिमोनासारख्या चहाटळ मुलीकडे काही सरळपणे समोरून मागायची सोय नाहीच ! माझ्यासमोरच खिशातलं पाकिट काढून गावभर बोभाटा केला असता कारटीने.

तू जाणतोस जीव्हज कोणत्या परिस्थितीत मी ते प्रेमपत्र लिहिलं होतं ! ते प्रेमपत्र जीव्हज, तुझाच सल्ला घेऊन अगाथामावशीकडे येण्याआधी जेनेव्हीव्हला लॉर्ड पर्शोरच्या वतीने मी लिहिलेलं, बिच्चारा पर्शोर, माझा निर्बुद्ध बालमित्र, गैरसमज होऊन रुसलेला माझ्यावर ,त्याच्या जेनेव्हीव्हवर मी मरतोय असं वाटून.
आता ही वेळ जेनेव्हीव्ह या विषयावर लिहायची आहे का जीव्हज, ती मॅड पोरगी किती का सुंदर असेना , मला दहशतच वाटायची तिची .सतत मला सुधारायच्या मागे होती ना ती माझी बौद्धिक प्रगती व्हावी म्हणून. माझ्या बुद्धीवर कसले रे दगड पडलेत जीव्हज, ते इतकं मोठं स्क्रिप्चर्सचं बक्षिस उगीच का मिळवलं होतं मी शाळेत ? असो जीव्हज, पत्र वाचताना तू किंचित हसल्याचा का भास झाला मला? सवयीनेच वाटतं.

तर ते प्रेमपत्र पूर्ण झाल्यावर मी जेनेव्हीव्हला पोस्ट करणार होतो 'लॉर्ड पर्शोर' अशीच सही करून म्हणजे मला सुधारायचे विचार मागे पडले असते जेनेव्हीव्हच्या मठ्ठ डोक्यातून. तुझीच ना ही सुंदर कल्पना जीव्हज. पण हाय रे नशिबा ! मी प्रिमोनाच्या बेडरूममध्ये पाइपवरून चढून गेलो तेव्हा तर आधीच प्रिमोना ते वाचत बसली होती , कपाटातल्या माझ्या सूट्च्या खिशातून काढून. बरं दिसतं का हे असं वागणं मुलीच्या जातीला जीव्हज ? अन टवळी वर मला म्हणते की ‘’एव्हढा माझ्या प्रेमात पडला आहेस तर किती का बुद्दू असेनास, मी लग्न करायला तयार आहे तुझ्याशी पण अशी निनावी प्रेमपत्रं मूर्खासारखी लिहू नकोस , काय तर म्हणे माझ्या डोळ्यात चांदण्या चमकताहेत अन केसात चंद्रकिरण ! मी तिरळी आहे की म्हातारी असं लिहायला ? अन रात्रीअपरात्री पाइपवरून चढून यायचं रिस्क नको घेऊस स्वीटहार्ट ! तुझा पाय मोडला तर कसं व्हायचं आपलं? आधीच मेंदू बराच अधू आहे तुझा असं अगाथाआँटी म्हणतच असते. उद्याच सांगून टाकते तिला आमचं ठरतंय म्हणून ! यू मे किस मी लव्ह !! ‘’

जीव्हज, पाणी झालं रे माझं त्या संकटात. अशा कित्येक कमनीय संकटांमधून आजवर सोडवलंस मला , पण तिथे अगदी एकटा होतो मी अगाथामावशीच्या घरी, तू जवळपास नाहीस ,अब्रूवर ही नवी बला आलेली. बरं स्त्रीदाक्षिण्यामुळे आम्हा वूस्टरांना अशा वेळी सरळ नाही म्हणणं किती जड जातं माहितीय तुला. पण मागच्या एका प्रकरणात तू दिलेला सल्ला आठवला अन गुडघ्यावर बसून तिच्या हाताचा किस घेऊन वेळ साजरी केली.

सकाळ उगवताच तुला पुन: फोन लावला तेव्हा तूच ना ती योजना बनवलीस प्रिमोनाच्या दिशेने अगाथामावशीचा पुतण्या फ्रेडेरिकला उचकवायची अन अलगद माघार घेतल्यासारखं दाखवून थेट न्यूयॉर्कला पळ काढायची ! सुटलो गड्या, पण हाडं खिळखिळी झाली रे. कसली ही गुंतागुंत ब्रह्मचार्‍याच्या जीवनाची.

विषयांतर झालं जीव्हज, पण तुझ्याबद्दल कृतज्ञता व्यक्त करावीशी वाटली अघळपघळ शब्दात . पत्रातच शक्य होतं हे !

आणि आता इथे तरी न्यूयॉर्कच्या माझ्या काकांच्या रिकाम्या फ्लॅटवर निवांत सुट्टी साजरी करेन म्हटलं ,तर ही मेबल कुठून रे कडमडली याच फ्लॅटवर याच वेळी. काकांच्या वारलेल्या बायकोच्या भावाची मुलगी . तिने आधीच बुक केला होता म्हणे फ्लॅट काकांच्या सेक्रेटरीला सांगून , मीच मध्येच उपटलो असं म्हणून बया इथेच ठाण देऊन राहिलीय.

आता हे का इंग्लिश कंट्रीसाइड मॅनोर आहे एकाच वेळी दोन पाहुणे अन तेही एक तरुण स्त्री अन पुरुष रहायला ? पण ही निर्लज्ज कारटी हटतच नाही ! ‘’त्यात काय आहे , हल्ली बरंच काय काय चालतं अमेरिकेत , आपण तर नुसतं एकत्र रहाणारोत’’ म्हणते.

माझी प्रायव्हसी अन मनःशांतीही नष्ट झालीय जीव्हज या संकटपरंपरेमुळे, आता तूच ये रे इकडे पुढच्या फ्लाइटने रजा आवरती घेऊन, माझं काही खरं नाही बघ या वेळी. काय मासे खायचे असतील ते इथेही मिळतील खायला, मी बघून ठेवलीत ठिकाणं तुझ्यासाठी.

तुझा मालक,

बर्ट्राम वूस्टर

२.

अभिवादन प्रिय मालक ,

तुमचं पत्र मिळालं तेव्हा इकडे माझ्या रजेच्या काळात आमच्या ज्यूनियर गेनीमेड बट्लर्स क्लबच्या वार्षिक स्नेहसंमेलनाच्या धामधुमीत होतो. फोनच लावायचा होता मालक ! जीव घाबरा झाला की तुमचा फोन ठरलेला पण यावेळी पत्रावर भागवलंत तेव्हाच मला शंका आली की मेबल बाईसाहेबांबरोबर काकांच्या फ्लॅटवर रहाणं आतून हवंहवंसं वाटतंय तुम्हाला बहुधा. लवकर सुटका नकोच आहे.

वेडं वय असतं हे मालक ! माझ्या आधीच्या मालकांनाही मी हे समजून सांगितलं होतं, तुमच्याइतके समजूतदार नव्हते ते म्हणून तर त्यांना सोडून तुमच्याकडे आलो.एका आदर्श व्हॅलेचं कामच आहे मालकाच्या हिताची सर्वांगीण चिंता वहाणं. असो. तुमच्या हिताची चिंता वहाण्याचे सारांश मी इथे क्लब डायरीत लिहित असतो, टॉप कॉन्फिडेशियल मॅटर असतं सर, कुलुप किल्लीत ठेवलेलं अन फक्त क्लब मेंबर्सनाच वाचायला उपलब्ध असलेलं, काळजी नको, पण पानंच्या पानं भरली आहेत तुमच्या सेवेतील अनुभवांनी. क्लब मेंबर्स अगदी संमोहित होऊन वाचत असतात, चांगलं स्टडी मटेरियल आहे म्हणतात हे नवशिक्या व्हॅलेजसाठी, पण तुमच्यासारखे मालक अन माझ्यासारखा नोकर.. क्वचितच येतात असे योग .

तसा मी भारावतो क्वचितच सर, पण तुमच्या पत्रातल्या स्तुतीने जरा हललोच. तुमची सेवा हाच माझा आनंद सर. मी नेहमीच सेवेसी हजर आहे.

तर आता मेबल मॅडम ! मी मिळेल त्या फ्लाइटने येतोच आहे मालक, पण तीन-चार दिवस तरी लागतीलच इथल्या स्नेहसंमेलनातून बाहेर पडायला. मेबल बाईसाहेब कशा दिसतात, त्यांच्या आवडीनिवडी काय ते कमी लिहिलंत सर, फारच डिस्टर्ब्ड आहात की काही वेगळंच ? कळेलच.

मध्यंतरी,एक अगदी साधासा सल्ला, बाईसाहेब अत्याधुनिक मतांच्या आहेत हे कळलंच, तरीपण आतून रोमँटिक असतात बायका, काही खरं नसतं त्यांचं.दाखवतात तशा नसतात. तर बाईसाहेब रोमँटिक मूडमध्ये असतील तर तुम्ही त्यांच्याकडे दुर्लक्ष करून न्यूयॉर्कच्या नाइट लाइफमध्ये बुडून जा मी येईपर्यंत ,म्हणजे त्या तुमचा तिटकारा करू लागतील, अन जर त्या खरंच मुक्त वादळी व्यक्तिमत्वाच्या असल्या तर तुम्ही शांत कंट्री लाइफचा पुरस्कार करा चहा पिता पिता अन घराबाहेर फारसे पडू नका म्हणजे सुरक्षित रहाल.

मी तिथे नाहीच आहे तर वाटेल त्या शर्टवर वाट्टेल तो टाय लावा - नक्की चुका कराल अन बाईसाहेबांचे मार्क्स आणि गुड बुक्स दोन्ही गमावाल , खात्री आहे मला.

अन तेवढं संधीप्रकाशात बाईंबरोबर लाँग ड्राइव्हवर किंवा लाँग वॉकवर जाणं टाळाच. किती प्रकरणात फसता फसता वाचवलं मी तुम्हाला असले बेसुमार धोके घेतलेत तेव्हा.

शुभेच्छा सर, नक्की काळजी घ्याल, नाहीतर मी आहेच ना तुमची काळजी घ्यायला.येतो लवकरच. स्वातंत्र्यासारखं काहीच नाही माणसाच्या जीवनात.कवी आणि तत्त्वज्ञ तरी दुसरं काय सांगतात !

तुमचा नम्र,

जीव्हज.