हे गणेशा श्री गणेशा - सूरमाय (२)

गीतः हे गणेशा श्री गणेशा (गीतकारः योग)

हे गणेशा श्री गणेशा
नम तुजला हे प्रथमेशा ||धृ||

रिध्दी सिध्दींचा तूच मालक
कार्यारंभी तूच नायक
तू सुखकर्ता तू दुखहर्ता
वरदमूर्ती हे विनायक ||१||

दानवा संहारीले तू
तीन लोका तारीले तू
परशुधारी एकदंता
रवी शशी ग्रह गती नियंता ||२||

सगुण निर्गुण आत्मरूपा
गौरीसूत ॐकार स्वरूपा... विश्वरूपा
शरण तुज देवाधीदेवा
मूढ मती मी चरणी ठेवा ||३||

संगीत/संयोजन/वाद्ये प्रोग्रॅमींगः योग

गायिका: सारीका(सौ. योग)

गीतकार/संगीतकारचे मनोगतः

खरे तर या गीताची आधी फक्त चालच सुचली. ती बनवून सूरमाय मध्ये सर्वांना पाठवली जेणेकरून त्या चालीला कुणीतरी शब्दांचे कोंदणही देईल. ज्यांनी शब्द लिहून पाठवले ते छानच होते पण कुठेतरी काहीतरी मनासारखे नीट बसत नव्हते. त्यात मीच स्वतः हे गीत रुपक तालात (१२३, १२३४) बांधल्याने त्यानुसार शब्द लिहीणे म्हणजे थोडी कसरतच होती. शेवटी बरेच दिवस अक्षरश: अनेक वेळा खरडल्यावर एकदा सहज काही शब्द सुचत गेले व सुचले तसे लिहीत गेलो. श्री गणरायाच्या कृपेने चालीला शेवटी शब्द मिळाले. दुसर्‍या कडव्यात, गणपती हाच अखिल पृथ्वी, ग्रह, सूर्य, चंद्र यांच्या गतीचा नियंता आहे अशी कल्पना मांडली आहे. त्याला पौराणिक आधार वगैरे आहे का माहित नाही, पण श्री गणेश हाच आदी व हाच अनादी आहे, अनंत आहे असे मानले तर या कल्पनेला आधार मिळू शकतो.

बासरी: चैतन्य दीक्षित
ऑगस्टच्या मध्यात एके दिवशी उल्हास काकांचा फोन आला, ते म्हणाले की योगेश जोशींना तुझा ई-मेल आयडी हवा आहे, देऊ का? मी त्यांना होकार कळवला. घरी आलो तेव्हा योगची मेल आली होती. त्या ई-मेल मुळे माझी आणि 'सूरमाय' ची ओळख झाली. योगने एक गाण्याचा ट्रॅक पाठवला होता, रूपक ताल आणि यमन रागात गाण्याची सुरुवात आणि मधली कडवी वेगळ्या रागातली. त्या ई-मेल नुसार, त्या गाण्याच्या सुरुवातीला आणि दोन कडव्यांच्या मध्ये बासरीचे तुकडे वाजवायचे होते. मी तो ट्रॅक मोबाईलमध्ये घेतला आणि ऑफिसला जाताना जमेल तितक्या वेळा तो ऐकू लागलो. साधारण कोणते सूर वाजवायचे याचा अंदाज यावा म्हणून. मला यापूर्वी कुठल्याही गाण्यासाठी म्हणून बासरी वाजवल्याचा अनुभव नव्हता. आणि अगदी प्रामाणिकपणे सांगायचं तर माझं बासरी-वादन अजून त्या पातळीचं नाही असंच मला वाटतं. खूप दिवस विचार केल्यानंतर योगला एक छोटा ट्रॅक रेकॉर्ड करून पाठवला, त्यात मी पूर्णपणे यमनच वाजवला होता. बासरी रेकॉर्ड करताना जर 'फु़ंकरीचा' (ब्लो) आवाजही रेकॉर्ड झाला तर तो कानांना खटकतो. मी अगदी खुलं वाजवत होतो त्यामुळे खूप ब्लो रेकॉर्ड होत होता. आणि गाण्याच्या स्केलपेक्षा मी वापरलेली बासरी वेगळ्या स्केलची होती.

योगशी ई-मेलद्वारे बोलून बासरीची स्केल कुठली वापरावी लागेल हे नक्की केल्यावर असं लक्षात आलं की ह्या स्केलची बासरीच माझ्याकडे नाही! बासरीच्या बाबतीत 'सा' बदलताही येतो. (थोडं तांत्रिक आहे, ते पुन्हा कधी तरी) पण मला तसे करायचे नव्हते. वाजवताना फार लक्षपूर्वक वाजवावे लागते आणि त्यामुळे बोटांच्या संगतीकडे जास्त लक्ष राहून बेसुरं वादन होण्याची शक्यता असते. म्हणून मग शेवटी मी ज्या स्केलची हवी होती त्या स्केलची बासरी स्वतः तयार केली आणि योगला रेकॉर्डिंग पाठवले. अनेक वेळा रेकॉर्डिंग करूनही मनाजोगे रेकॉर्डिंग होत नव्हते, पण शेवटी एकदाचे ते रेकॉर्डिंग बर्‍यापैकी झाले. योगला त्या रेकॉर्डिंगवर काही संस्कार करावे लागलेत. पण मनाजोगं रेकॉर्ड न होऊनही त्याने मला कायम प्रोत्साहन दिलं त्यामुळे आणि अर्थातच बाप्पांच्या कृपेमुळे रेकॉर्डिंग बर्‍यापै़की व्यवस्थित झालं.

मी कधी कल्पनाही केली नव्हती की एखाद्या गाण्यासाठी मी बासरी वाजवेन. त्यामुळे हे सगळं करत असताना खूप मजा आली. माझ्या पत्नीनेही वेळोवेळी मला 'रेकॉर्डिंग कसे वाटते आहे? सुरात आहे की बेसुरे वाजतंय' इ. अभिप्राय देऊन वादन शक्य तितके अचूक असेल हे पाहण्यात मदत केली.

योग आणि सूरमायच्या सर्वच सदस्यांचे आणि मायबोली संयोजक मंडळाचे खूप मनापासून आभार.

गायिकेचं मनोगतः
गीताची चाल आवडली पण शब्द गायला खूप अवघड वाटत होते. त्यातच रूपक ताल असल्याने एका ठराविक मीटर, वजनानेच ते गायचे हे जरा आव्हानात्मक वाटले. एरवी चित्रपट वा नेहेमीचीच गाणी गाताना हे जाणवत नाही की काही काही वेळा शब्द, चाल, मीटर व अभिप्रेत भाव (एक्स्प्रेशन) बरहुकूमच गाणे हे सोपे काम नाही.