ते तिघे...

साधारण एक असच उदाहरण अगदी चांगल्या ओळखीच्या घरात बघितलं आहे. पण सगळीच मुलं पुढे अशी होत नसावीत (अशी आशा). कारण आपलं पोर 'हुश्शार' आहे अशी जाणीव होणारे खूप पालक असतात.

सुन्न झालेय वाचून. बालपण हरवून बसलेली मुलं

त्यांच्या आईबाबांनी हे वाचले का ?
पुस्तकात बुडून जाण्यापेक्षाही अभ्यासाची काही इतर तंत्रे आहेत. मार्क्स मिळवायचा हेतू त्या उपायांनी नक्कीच साधतो.

आईवडिलांची महत्त्वाकांक्षा.

यापेक्षा वाईट प्रकार पाहिले आहेत. ५०/५५ टक्के मार्क्स मिळवू शकणार्‍या मुलाला आय आय टी एन्ट्रन्स साठीच्या क्लासला घालतात आणि मग ती पुलं दबावाखाली येऊन आजारी पडतात. कोणाला सांगायचं?

नक्की कळत नाहीय की राजसचा मार्ग असाच काहीतरी असेल की वेगळा असेल? .. कठीण आहे..

खूप विचार करायला लावणारा लेख आणि नि:शब्द......व्यक्ती तितक्या प्रकृती पण त्या दोघांसारखं आयुष्यात झालेली उदा. असणार हे नक्की....
काहीवेळा आई-बाबा खरंच आपल्या मुलाचा बुद्ध्यांक न ओळखता असं करतात. ती वर सांगितलेली आय आय टी एंट्रंसवाली एक केस मलाही माहीत आहे..इतके क्लासेस करून त्या मुलाला बारावी कशीबशी पास होता आली तरी मग पैसे भरून कुठल्यातरी नव्या निघालेल्या इंजि. कॉलेजलाही घातलं.....होईल रडतखडत कधी तरी इंजि. पण....

अतिरिक्त (कि अतिरेकी) अभ्यास केल्याने (किंवा करायला लावल्याने) मुलं आईवडीलांपासून दूरावतात किंवा स्वतःच्या आयुष्याचे नुकसान करतात असा काही मतितार्थ आहे का ह्या तीन उदाहरणांचा?

अतिरिक्त (कि अतिरेकी) अभ्यास केल्याने (किंवा करायला लावल्याने) मुलं आईवडीलांपासून दूरावतात किंवा स्वतःच्या आयुष्याचे नुकसान करतात असा काही मतितार्थ आहे का ह्या तीन उदाहरणांचा?>>>
दुरावतात कि दुरावत नाही.. तो भाग वेगळा .. मी जितक्या केसेस बघितल्या आहेत तिथे फार कनेक्शन नाहीये.. मुद्दा तो नाहीये.. मुळात बालपण कसं कविते सारखं असावं.. तो काळ कधीच परत मिळत नाही.. त्यात हि तुम्ही न हुंदडता अभ्यास करत बसला छे.. मजा नाही.. मोठं झाल्यावर बालपणात रमायला काय मज्जा असते.. तुम्ही ती मज्जा मिस केली असेल तर कशात रमवाल स्वतःला..

ही गोष्ट 'फॉर्म्युला काकू' आणि कुमॉन मधून निर्माण झालीये का? (त्यावरुन तुम्हांला लिहायचा सुचली का?)

ह्म्म.

प्रित बालपणबद्दल काय मस्त लिहिले आहेत थोडक्यात.

मन सुन्न होते अस काही वाचल तर.

मन सुन्न होते अस काही वाचल तर.

ह्म्म्म अवघड आहे..

अगदी पोचतंय काय म्हणायचे आहे ते ! छान मांडलंय एकदम !

एक माहिती असलेली केस -

सचिन नावाचा ८ वीतला मुलगा. पुण्यात एका राष्ट्रीय शाळेत जातो (सर्व राज्यात या शाळेच्या शाखा आहेत). शाळा घरापासून सुमारे १६ किमी अंतरावर आहे. शाळा सकाळी ७.१५ की ७:३० ला सुरू होते. याच्या घरापाशी शाळेची बस पहाटे ५:५० ला येते (म्हणजे हा उशीरात उशीरा ५:१५ पर्यंत उठत असावा). शाळा दुपारी अडीचच्या सुमाराला सुटते. एकूण रोजचा प्रवास = ३२ किमी, एकूण प्रवासाचा वेळ = अडीच ते पावणेतीन तास प्रतिदिन

आठवड्यातले ३ दिवस संध्याकाळी २ तास सचिन अ‍ॅडव्हान्स्ड सायन्सच्या शिकवणीला जातो. शिकवणीचे ठिकाण त्याच्या घरापासून ५-६ किमी आहे. एकूण प्रवास = १०-१२ किमी, एकूण प्रवासाचा वेळ = ३०-४० मिनिटे प्रतिदिन (आठवड्यातले ३ दिवस)

आठवड्यातले ४ दिवस तो एका विशिष्ट खेळाच्या सरावाला जातो. या खेळात त्याने जिल्ह्यात प्रावीण्य मिळविले आहे व त्यामुळे तो महाराष्ट्र राज्याच्या संघात निवडला गेला आहे.

दर रविवारी तो २ तास तबला शिकतो.

दर सोमवारी शाळा एका विषयाची ५० गुणांची परीक्षा घेते. यातले गुण हे एकूण गुणात धरले जातात.

१५ ऑगस्टला शाळेत होणार्‍या एका नाटकात सचिनला घेतले आहे. त्याच्या सरावासाठी त्याला काही दिवस द्यावे लागतात.

सचिन काही महिन्यांपूर्वी गंभीर आजारी पडला. तीव्र पोटदुखीने त्याला २ आठवडे शाळेत जाता आले नाही. डॉक्टरांनी तीव्र आम्लपित्ताचे निदान केले आहे. तो त्यासाठी अ‍ॅलोपथी व आयुर्वेदिक अशा २ डॉक्टरांची औषधे घेतो.

पोटदुखीच्या काळात तो फक्त सोमवारी परीक्षेसाठी शाळेत जात होता इतर काही दिवस नाटकाच्या सरावासाठी जात होता. जर त्याने नाटकाचा सराव बुडवला तर त्याला नाटकातून काढून टाकतील. त्यामुळे नाटकाचा सराव बुडवून चालणार नाही.

आता सचिनने व त्याच्या पालकांनी नक्की काय करावे?

(ही सत्य घटना आहे. फक्त नाव बदलले आहे.)

मास्तुरे: डीपीएस मधे आहे का सचिन?

मास्तुरे, त्या सचिनचे सगळे क्लास आधी बंद करा म्हणावं. झोप पुरी होत नसल्यामुळे आम्लपित्ताचा त्रास होतोय. बिचार्‍याला पूर्ण झोप मिळेल एवढं पाहिलं पाहिजे. त्यातून मुलांना जास्त झोप आवश्यक असते. त्याला ज्या गोष्टीत मनापासून रस असेल त्या करू देत आणि नावाजलेली शाळा यात खरं तर काही अर्थ नसतो. जवळच्या म्युनिसिपल शाळेत घातलं म्हणून काही फरक पडत नाही. मुलाची कपॅसिटी असेल तितकंच तो शिकणार!

जवळच्या म्युनिसिपल शाळेत घातलं म्हणून काही फरक पडत नाही. मुलाची कपॅसिटी असेल तितकंच तो शिकणार!<<<
ज्योतीताई, हे वाचून काय बरं वाटलंय मला.

हे वाचून काय बरं वाटलंय मला. >>> अगदी अगदी मला पण पुण्यातील अडीच-तीन वर्षांच्या मुलांच्या शाळाप्रवेशाचे भयाण(माझ्यादॄष्टीने) वास्तव इतकं जवळून पाहिल्यामुळे हे अगदी पटतं.सुदैवाने मुलांच्या कलाने घेणारी,त्यांच्या pace नेच पुढे जाणारी,उत्तम शिक्षक असलेली माँटेसरी मिळाली होती. घरापासून थोडी लांब पण सोयीची जाण्यायेण्याच्या दॄष्टीने अशी होती.सतत लोकांना मी या शाळेत का घातलंय मुलाला हे सांगून सांगून कंटाळायचे ' मुलांना त्यांच्या वयाला साजेशा स्पीडने पुढे जाउ द्यायचं नंतर ते एकदम boost होतात वेळेवर स्वतःच्या क्षमतेप्रमाणे' या विचारामुळं अनेकांचे तु.क. झेलले आहेत

माझ्या मुलाचे काही मित्र, सातवी पासुन IIT च्या प्रवेशपरिक्षेच्या पुर्वतयारीच्या क्लास् मधे प्रवेश मिळवण्याच्या क्लास ला जातात
हे अती होतय नाही का? आणि माझ्या कामासन्दर्भात एका iit च्या डायरेक्टरांशी बोलताना ते म्हणाले, की मुल अशा प्रकारे अभ्यास करुन येतात पण प्रवेश मिळाल्यावर तिथे पुस्तकी आणि केवळ परिक्षा तन्त्र अवगत असलेली मुल मागे पडतात. आत्महत्या करण्याच प्रमाणही मोठ आहे.
आपली मुल ह्या सगळ्यात शिकण्याचा आनन्दच हरवतायत.

परदेसाई

______/\______

पुढचा भाग नक्की लिहा.. आणि त्यात सोल्युशन काय असावं ते लिहा

मास्तुरे
एक सूचना : वेगळ्या बाफवर हा प्रश्न घ्यावा. कोतबो मधे योग्य राहील. या लेखाची लिंक दिली तर छानच..

१> आम्ही खूप ज्यूनीयर असल्यामुळे, 'राजेश'ची केस पूर्ण-पणे माहीत होती/ आहे...

२> 'राजस' पूर्ण माहितीतला आहे. 'राजस'च्या हुषारी बद्दल (सगळ्या प्रकारच्या हुषारी बद्दल) दुमत नाही. 'राजस'ची केस त्याची आई स्वतःच पूर्ण-पणे हाताळत असते. राजसच्या 'बाबा'चं म्हणणं, 'त्याला जे काही करावं असं वाटतंय, ते करु दे. आपण फक्त त्याच्या शिक्षणावर लक्ष ठेवणं गरजेचं आहे'. राजसच्या आईला ही गोष्ट पटत नाही. तिचं म्हणणं 'सध्याच्या स्पर्धेच्या युगात आपला मुलगा मागे राहता नये. त्याला स्पर्धेची सवय व्हायला हवी...' दोघांचेही दृष्टीकोन आपल्याला पटतात. पण जेव्हां थोडंसं खोलात, आणी आड-मार्गाने राजसच्या आई बरोबर चर्चा केली, तेव्हां लक्षात आलं, राजस बाबतची तिची तळमळ योग्य आहेच, पण... सर्वात महत्वाची गोष्ट म्हणजे आईला आपल्या ऑफिसातल्या सहकार्‍यां सोबत 'स्पर्धा' जिवंत ठेवायची आहे. राजस च्या आईने, पदवी धारण करताना आपल्या आवडिच्या विषयात अक्षरशः जीव जाई पर्यन्त अभ्यास करून 'फर्स्ट क्लास' मिळवलेला होता. आणी नंतर येणे प्रमाणे Financial Sector मधे नोकरी करायला सुरुवात केली. पण... आज खरी परीस्थीती अशी आहे, आईच्या आवडिच्या विषयातली अगदी Basic शंका जर 'राजस'ने विचारली तर, आईला त्या शंकेचं निरसन करता येत नाही... आणी त्या साठी 'राजस'ला Tution Class वरच अवलंबून रहावं लागतंय... आईच्या ऑफिसमधल्या एका सहकार्‍याची मुलगी तीन वर्षां पूर्वी बारावीची Board Rank मिळवून यशस्वी झाली... राजसच्या शेजारीच रहाणार्‍या आईच्या दुसर्‍या सहकार्‍याची मुलगी दोन वर्षां पूर्वी दहावीच्या परीक्षेची Board Rank मिळवून यशस्वी झालेली आहे.... आणी म्हणूनच 'राजस'ची आई सध्या अक्षरशः 'पेटून उठलेली' आहे...

पण या विरुद्धचं एक उदाहरण मी स्वतः बघीतलेलं आहे, ते लिहितोयः- सिंधुदूर्गातल्या कुडाळ सारख्या खेडे-वजा-गाव-कम-शहर अशा ठिकाणी 'बाल-रोग-तज्ञ' म्हणून Practice करणार्‍या एक डॉक्टरबाई. ३५ वर्षां पूर्वी पुण्याच्या B J Medical कॉलेज मधून Pediatrics ह्या विषयात सुवर्णपदकासह 'निष्णात' पदवी धारण करून बाई कुडाळात आल्या. 'Brilliancee हा शाप' ठरलेलं उदाहरण, म्हणजे या डॉक्टरबाई. त्यामुळे 'नीट'पणे 'संसार' कधी घडलाच नाही. कुडाळातल्याच एका अती-तल्लख बुद्धी-मत्ता असलेल्या वकीलाच्या संपर्कात या बाई आल्या. वकील देखील अती-तल्लख पणाच्या ताणाखाली येऊन पूर्ण-पणे 'दारू'च्या आहारी गेलेला. त्यामुळे दोघांचं जास्त दिवस काही पटलं नाही, पण जे काही दिवस पटलं त्यातून बाईनी एका 'मुली'ला जन्म दिला. मुलीला ओळख दिली वकीलाची, आणी पालकत्व आपण स्विकारलं. काही काळाने 'वकील' महाशय 'स्वर्गवासी' झाले. मुलगी मोठी होऊन दहावीत दाखल झाली, आणि तिने जाहीर केलं 'मला कॉलेज जीवन खरंखुरं अनुभवायचं आहे'... बाईनी मुलीला पूर्ण परवानगी दिली. दहावी नंतर मुलीने ARTSला प्रवेश घेतला. ११वी ते B.A.चं शेवटचं वर्ष मुलीने कॉलेज अक्षरशः अनुभवलं. Psychology हा विषय घेऊन मुलीने M.A. पूर्ण केलं. मधल्या काळात मुलीने वडिलांच्या कायद्याच्या पुस्तकां वरची धूळ झटकून अभ्यास केला. आज हीच मुलगी Labor Law आणी Industrial Psychology या दोन विषयांची सांगड घालून पुण्यातल्या Industrial Belt मधे Industrial Psychology Consultant म्हणून यशस्वी पणे काम करत आहे... पालकांनी योग्य तर्‍हेने मार्ग-दर्शन केलं आणी मुलांना 'निर्णय' घेण्याची सवय लावली, तर अशा चांगल्या गोष्टी देखिल घडू शकतात... गरज आहे, 'पालकांनी स्वतः सु-शिक्षीत होण्याची'...

लेख वाचून असा विचार आला की, पालकांचे उद्बोधन वर्ग घेण्याची गरज आहे. स्पर्धेच्या युगात आपल्या पाल्यांना घोड्याच्या शर्यतीत धावायला लावणार्‍या पालकांना आवरले पाहिजे. पोरांना नीट वळण लावले नाही तर पोरं पुढे बिघडतील अशा विचारानं धास्तावलेले पालक आपल्या आजूबाजूला दिसतील. मुलं मोकळी जगू द्या...!

असो, चांगल्या लेखाचा दुवा दिल्याबद्दल धन्स ज्यो-का.........!

-दिलीप बिरुटे

>>> माझ्या मुलाचे काही मित्र, सातवी पासुन IIT च्या प्रवेशपरिक्षेच्या पुर्वतयारीच्या क्लास् मधे प्रवेश मिळवण्याच्या क्लास ला जातात

IIT फाऊंडेशनच्या शिकवण्या ८ वी पासून सुरू होतात. IIT परिक्षा अत्यंत कठीण असल्याने, त्याच्या पूर्वतयारीसाठी, IIT चे प्रशिक्षण देणार्‍या बहुतेक सर्व नावाजलेल्या प्रशिक्षण संस्था IIT साठी ८ वी ते १० वी या ३ वर्षांत मूलभूत तयारी करून घेतात. नंतर ११ वी व १२ वीत प्रत्यक्ष IIT चे प्रशिक्षण देतात. या विद्यार्थ्यांना - स्पर्धात्मक परीक्षा, अत्यंत अवघड असलेले वस्तुनिष्ठ प्रश्न कमी वेळात सोडविणे, निगेटीव्ह गुण - यांचा सराव होण्यासाठी फाऊंडेशन प्रशिक्षण आवश्यक आहे. थेट ११ वीतच IIT ची तयारी सुरू करून IIT त पहिल्या ९ हजारात (अंदाजे ५ लाख विद्यार्थ्यांमध्ये) स्थान मिळविणारे अगदी थोडे असतात. ११ वीत सुरूवात केली तर बहुतेकांना IIT चा अभ्यासक्रम अत्यंत अवघड जातो. पण ८ वी पासून सुरूवात केली तर IIT ची परीक्षा तुलनेने कमी अवघड जाते.

त्या सचिनच्या बाबतीत मला सगळ्यात खटकलेली गोष्ट म्हणजे त्याचा खेळाचे कोच, सायन्स आणि तबल्याच्या क्लासचे शिक्षक, नाटक बसवणारे वगैरे कुणालाच त्याचे स्केड्युल खटकले कसे नाही. आई-वडील मूर्खासारखे पोराला रेसच्या घोड्यासारखे धावायला लावतात पण निदान कोचने तरी मुलाशी संवाद साधून आईवडिलाना वेळीच समज द्यायला हवी होती. बाकी या राज्यपातळीवर खेळणार्‍या मुलाला स्वतःला नक्की काय ह्वय?

त्या मुलाच्या आईशी मी बोललो होतो. त्याची लांबची शाळा बदलून घराजवळची शाळा निवडा किंवा तुम्ही त्याच्या शाळेजवळ घर घ्या असे मी सुचवले होते. तसेच त्याचा तीव्र आम्लपित्ताचा आजार अल्सरमध्ये बदलू शकतो हा देखील इशारा दिला होता. त्यावेळी त्याच्या आईने त्याच्या सर्व गोष्टींचे समर्थन करताना, त्याच्या मोठ्या भावाचे देखील हेच स्केड्यूल होते व ते त्याने समर्थपणे निभावले होते असे सांगितले होते. काही दिवसांनी त्याने "अ‍ॅड्व्हान्स सायन्स" ची शिकवणी बंद केली. पण इतर गोष्टीत काही बदल केला का नाही याची कल्पना नाही.

मला अजून एक केस माहिती आहे. या ९ वी तल्या मुलाला शाळेव्यतिरिक्त प्रत्येक आठवड्यात वेगवेगळ्या क्लास साठी एकूण १३ वेळा शिकवणीला जावे लागत होते (३ दिवस तबला, २ दिवस चित्रकला, ३ दिवस गाणे शिकणे, २ दिवस उच्च गणित इ.). त्याला जर एखाद्या विषयात कमी गुण मिळाले तर त्याचे पिताश्री त्याच्याशी २-३ दिवस बोलणेच बंद करायचे. ९ वीत उच्च गणिताच्या शिकवणीच्या (हा IIT फाऊंडेशनचा क्लास होता) परीक्षेत खूप कमी गुण मिळाल्याने त्याला १० वी साठी प्रवेश दिला नाही. त्यावेळी त्याने आपल्या डोक्यावरचा आठवड्यातल्या १३ सेशन्सपैकी निदान २ सेशन्सचा तरी भार कमी झाला, यामुळे त्याने सुटकेचा निश्वास टाकला होता.