लहान मुलांना सुरक्षित कसे ठेवावे?

Submitted by माबो वाचक on 24 December, 2024 - 11:53

घरात पावणे दोन वर्षाचे लहान मूल आहे. जरा जास्तच द्वाड, अवखळ, ऍक्टिव्ह आहे. दार उघडले की बाहेर पळत जातो आणि उतरत्या जिन्याच्या तोंडाशी उभा राहतो. परवा त्याचा अंदाज चुकला आणि पहिल्या पायरीवर पडला. तोंडाला थोडेसे लागले पण नशिबाने गडगडत गेला नाही.
घरात सतत कोणी ना कोणी त्याच्यामागे असतेच. कधी कधी तर एकापेक्षा जास्त माणसे असतात. घर छोटे आहे आणि सामान बरेच आहे त्यामुळे इजा होण्याची भीती वाटते.
त्याला मोठ्यांची औषधे हातात घेऊन मोठ्यांना द्यायची भलतीच हौस आहे. कधीतरी नकळत स्वतः एखादी गोळी गिळेल याची भीती वाटते. पण त्याला या गोष्टी करू दिल्या नाहीत तर ऐकत नाही, ओरडतो. आम्ही अजून त्याला मारत नाही, पण त्याच्या सुरक्षेसाठी गरज असताना फटके द्यावेत का?
या वयातील मुलांना कोणत्या प्रकारच्या इजा होऊ शकतात व त्यापासून त्यांना सुरक्षित ठेवण्यासाठी काय करावे? एखाद्या गोष्टीतील संभाव्य धोक्याची कल्पना या वयाच्या मुलांना कशी द्यावी?

विषय: 
शब्दखुणा: 
Group content visibility: 
Public - accessible to all site users

>>>>>पण त्याच्या सुरक्षेसाठी गरज असताना फटके द्यावेत का?
नाही!!!
विविध वस्तू, प्रसंग एक्सप्लोअर करतय ते बाळ. आणि करणारच दॅटस हाऊ ही विल लर्न.

तेव्हा हॅव्ह पेशन्स. सतत लक्ष द्या. इलेक्ट्रिक सॉकेटसना कव्हर्स लावा. जीन्याला अडसर लावा. लहान गोळ्या वगैरे वस्तू त्याच्या हातास लागू देउ नका.

उतरत्या जिन्याच्या तोंडाशी उभा राहतो. परवा त्याचा अंदाज चुकला आणि पहिल्या पायरीवर पडला. तोंडाला थोडेसे लागले पण नशिबाने गडगडत गेला नाही.
>>>>>

हे बरीच मुले करतात. कॉमन आहे. भीती वाटते फार याची.. आणि मुलांना त्याचीच मजा येते. आपल्याला घाबरवून मजा घेतात. बेडवर सुद्धा मुद्दाम असेच खेळतात. धावत जाऊन बेडच्या कडेला जाऊन ब्रेक मारतात आणि आपली reaction चेक करतात. स्वताला इजा झाल्याशिवाय त्यांना त्यातला धोका समजत नाही.

त्यामुळे तो पडला आणि फार लागले नाही हे एका अर्थी छान झाले समजा. कारण आता त्याला त्यातला धोका समजेल आणि तो ते पुन्हा करणार नाही.

त्याला मोठ्यांची औषधे हातात घेऊन मोठ्यांना द्यायची भलतीच हौस आहे. कधीतरी नकळत स्वतः एखादी गोळी गिळेल याची भीती वाटते. पण त्याला या गोष्टी करू दिल्या नाहीत तर ऐकत नाही, ओरडतो.
>> औषधे लहान मुलांच्या आवाक्यात नसावीत. हे खूप धोकादायक आहे.
तसेच, त्या बाळाला मोठ्यांना औषधे देण्याची सवय कशी लागली? ही हौस कशी विकसित झाली ?
आणि बाळ औषधांच्या बाटल्या कशा उघडते आणि गोळ्या कशा काढते?
इथे काहीतरी बरोबर नाही वाटत आहे. तुम्ही खरंच २ वर्षांच्या मुलाबद्दल बोलत आहात का?

>>त्याला मोठ्यांची औषधे हातात घेऊन मोठ्यांना द्यायची भलतीच हौस आहे. कधीतरी नकळत स्वतः एखादी गोळी गिळेल याची भीती वाटते. पण त्याला या गोष्टी करू दिल्या नाहीत तर ऐकत नाही, ओरडतो.
>> औषधे लहान मुलांच्या आवाक्यात नसावीत. हे खूप धोकादायक आहे.>> +१
त्याच्या सुरक्षेसाठी गरज असताना फटके द्यावेत का?>> मुळात लहान मुलाला ही अशी चुकीची सवय मोठ्यांनीच लावली ना? आता चुकीचे वर्तन बदलायचे तर जरा ठाम रहा, हट्ट केला तर 'मिळणार नाही, मोठ्यांच्या कामाचे' असे सांगायचे. रडला-ओरडला तरी नमते घेवू नका मात्र मुलाला मारु नका. दार उघडल्यावर बाहेर जिन्याकडे धावत जातो हे माहीत आहे तर मुलाचा हात पकडून मगच दार उघडायचे. एकदा त्याच्या लेवलला येवून विचार करा. त्याने बाहेर पळायचे मग तुम्ही त्याच्या मागे धावणार हा त्याच्यासाठी खेळ आहे. मूल हाताला हिसडा देवून पळायचा प्रयत्न करणार हे गृहीत धरुन सावध रहायचे. 'धावायचे नाही जिन्यावरुन पडून बाऊ होईल' याची आठवण करुन द्यायची. बाहेर जाताना हात धरुनच नाहीतर बाहेर जाणे रद्द असे काही वेळा सातत्याने केले की हळू हळू मुलाचे वर्तन बदलेल. जिन्याकडे धावला नाही, हात धरुन नीट चालला की किती शहाणा आहे म्हणून कौतुक करायचे. सगळीच लहान मुलं नवे काहीतरी अजमावून बघत असतात. सावध राहून त्यांना सुरक्षित ठेवणे हे मोठ्यांचे काम!

सर्वांचे प्रतिसाद वाचत आहे . चर्चेत भाग घेत असलेल्या सर्वांचे आभार . (नावे घेत बसत नाही.)
आणि बाळ औषधांच्या बाटल्या कशा उघडते आणि गोळ्या कशा काढते? >>>> साध्या गोल फिरवून उघडायच्या बाटल्या आहेत . चाईल्ड लॉक वगैरे काही नाही . आताशाच त्याला उघडायला यायला लागल्यात . सर्व औषधें आता त्याच्या नजरेपासून दूर ठेवायचे ठरवले आहे .
हट्ट केला तर 'मिळणार नाही, मोठ्यांच्या कामाचे' असे सांगायचे. >>>> बोललेले सर्व अजून समजत नाही , त्यामुळे बाऊ आहे असे सांगतो आम्ही. पण तरीही तो ओरडतो . पण आपण म्हणता तसे ठाम राहायला हवे आम्ही.
रडला-ओरडला तरी नमते घेवू नका >>>> हे एखाद्या तपश्चरयेसारखे आहे . जमायला हवे. विशेषतः घरातील जेष्ठांना. पण धोक्याचा विचार करता जमावायला"च" हवे . पर्याय नाही .

बाकी इलेक्ट्रिक सॉकेट वगैरे उंचीवर आहेत, त्याचा हात पोचत नाही . पण बटणे दाबून दिवे चालू बंद करायची भारी हौस . बटणांकडे बोट दाखवून ओरडतो . मग उचलून घ्यावे लागते , मग तो बटणे दाबतो . यात काही धोका नाही असे वाटते.
इअरबड्स चे रबरी आवरण तो काढायचा आणि तोंडात टाकायचा . म्हणून आम्ही रबरी आवरण वाले इअरफोन बदलले व ते आवरण नसलेले आणले .
फरशीवर पाणी पडू नये म्हणून काळजी घेतो कि जेणेकरून घसरून पडू नये . तरी पायपुसणीला पाय अडकण्याचा धोका आहेच.
हॉल ला पूर्ण काचेचे फ़्रेंच विंडो आहेत . ते बंद आहेत हे न कळल्यामुळे त्याला धडकण्याचा धोका आहे . मोठ्यांनी धडकून झाले आहे . मोठ्यांच्या उंचीला काचेला स्टिकर पूर्वीच लावले आहेत . आता बाळाच्या उंचीला सुद्धा लावायचा विचार आहे .

बाकी , जर त्याला पार्क मध्ये जास्त वेळ खेळू- दमू दिले तर घरातील अवखळपणा कमी होईल काय ?

औषधे प्लीज मुलाच्यापासून दूर ठेवा. चुकून जरी गोळी तोंडात गेली तरी परिणाम गंभीर होऊ शकतात. आमच्या मित्राच्या मुलाने नजर चुकवून गोळी तोंडात टाकली होती. इमर्जन्सी रूममधे न्यायला लागले होते आणि नंतर आठवडाभर हॉस्पिटलमधे होता. त्यामुळे ती त्याच्या नजरेसमोरून दूर, कडीकुलपात, त्याला पोचता येणार नाही अशा ठिकाणी ठेवा.

औषधं कटाक्षाने लांब ठेवाच. बाकी धडपड म्हणाल तर अजून २-३ वर्षे तशीच चालू राहणार आहे. साधारण ४.५-५ वर्षांनंतर मुलांना थोडंफार भान येतं की धावलं, उड्या मारल्या तर पडायला होतं आणि लागतं. थोडं सांभाळून वागतात नंतर. पण मस्ती पूर्णपणे बंद होणारच नाही. सध्या जास्तीत जास्त लक्ष ठेवणे एवढंच करता येईल.
आता अजून एक प्रकारचा खेळ सुरू होईल तो म्हणजे टेबल,खूर्ची,सोफा किंवा पायरीवर चढून खाली उडी मारणे.
कानात इअरबडस् किंवा काहीतरी काडीसारखं घालणे.
दरवाजाच्या कड्या लावणे आणि एकतर स्वतः अडकणे किंवा दुसऱ्याला अडकणे.
लक्ष ठेवणे एवढंच करता येईल. हळूहळू बाळाला सांगून सुद्धा जमेल की असं करू नकोस, तुला लागेल, बाऊ होईल. १० वेळा ऐकणार नाही. अकराव्या वेळेस थोडातरी फरक पडेल.
सौजन्य- स्वानुभवावरुन.

त्याला हवे ते दिले नाही तर रडतो ओरडतो ही सवय चांगली नाही. ही घालवण्यासाठी खुप शांतपणे प्रयत्न करावे लागतील.. मुलांशी वागायचे म्हणजे आपल्यात पेशन्स हवा. मात्र अजिबात मारु नका.

औषधे मात्र दुरच ठेवा. काही वर्षांपुर्वी रिडर्स डायजेस्टमध्ये एक लेख वाचलेला आठवला. अमेरिकेत शहरापासुन दुर राहणार्‍या एका कुटुंबात ५-६ वर्षे वयाच्या मुलाने त्याच्या आजोबांच्या, हृदयाचे ठोके नियमीत करणार्‍या गोळ्या चुकुन तोंडात टाकल्या. त्या मुलाला इमर्जन्सी एअर लिफ्ट करुन हॉस्पिटलात आणले गेले आणि उपचार करुन जीव वाचवला गेला त्यावर लेख होता.

औषधांबद्दल सहमत . सर्व औषधे त्याच्या नजरेपासून आणि पोचण्यापासून दूर ठेवायचे ठरवले आहे , त्याची सुरवात केली आहे .
रघू आचार्य , लिंक्स बद्दल धन्यवाद . वाचतो .
त्याला बदाम , काजू , शेंगदाणे, चिरमुरे खायला आवडते . आम्ही चेचून ते त्याला देतो, घशात अडकू नये म्हणून . पण तो जमिनीवर सांडतो आणि मग ते उचलून खायचा प्रयत्न करतो . आम्ही ते करू देत नाही , त्यामुळे त्याच्यावर सतत लक्ष ठेऊन असावे लागते .

तसे करू दे त्याने बोटाचे स्नायू विकसीत व्हायला मदत होते. फक्त बाळ असे खात असताना एक मोठा माणूस जवळ बसवून ठेवायचा. त्याने लक्ष ठेवणे एवढेच अपेक्षित आहे. स्वतःच्या हाताने वस्तू नीट पकडून खाणे ही achievement आहे. परत त्यात जरा वेळ जातो तर पोर तेवढा वेळेस तरी एका जागेवर बसते

औषधे गोळ्या ह्यांचं प्रचंड आकर्षण आहे ओम ला, कुलूप लावून ठेवावं लागत मला अगदी.
एकदा स्ट्रीप हातात पडली तेव्हा सगळ्या गोळ्या बाहेर काढलेल्या त्याने, नशीब तेवढ्या वेळात मी पोचले.
नाहीतर एखादी तोंडात टाकली असती त्याने.
सुमडीत कोपऱ्यात जाऊन बसला होता..

.
Toddlers च्या बाबतीत लक्षात ठेवायचा शांतता म्हणजे गडबड something is wrong or suspicious . गोंधळ हवा कायम.
.
त्यांची speed सुद्धा भन्नाट असते खोड्या करताना

द्वाड मूल असला की अतिसजगता बाळगणे आपसूक आहे, पण तुम्ही थोड कमी करा .. काटेकोर लक्ष ठेवण्यापेक्षा सजग लक्ष ठेवा.. थोडक्यात अती काळजी, अती प्रोटेक्ट करू नका.. मुलं अशीच शिकतात त्यांना थोड लागलं, धडपडले की.. २ २.५ वर्ष हे वय खरंच खूप exploration आणि धडपडी च आहे आणि त्यानुसार हे वागणे अतिशय रास्त आहे.. रागावू नका त्याला .. त्याला ते काहीच neat समजणार नाही.. Happy पण आपला anxiousness आणि भीती मात्र पोहोचते त्यांच्या पर्यंत..ते नक्की टाळा.
मी चिन्मयी ने अगदी बरोबर सांगितले आहे.

माझा मुलगा ही अतिशय curious आणि म्हणूनच खूप धडपड आहे, म्हणून सांगते की शांत राहून आपण आपल्या reactions, वागणं यातच थोडे modification केले तर तुम्ही सांगितलेल्या / तुम्हाला अपेक्षित काही गोष्टी पटकन त्याच्या पर्यंत पोहोचतील आणि कळतील सुद्धा..

तो तुमच्या पण reactions, हावभाव capture करत असतो.. जरी त्याला पूर्ण समजलं नाही तरी register होतच असत..त्यामुळे ते नेहमी postive आणि थोडे त्याच्या कलाने नेऊन (पालकांचं म्हणणं च खर करणारे असतील असे ) बघा.. Happy अवघड आहे कधी कधी जमवून आणण...पण ह्याने नक्कीच फरक पडतो..
अजून थोडे दिवसांनी तुम्ही predict करू शकता की हा नक्की काय उद्योग करू शकेल तेव्हा हे थोड इझी जाईल.. Lol

परत..स्वानुभव...

Toddlers च्या बाबतीत लक्षात ठेवायचा शांतता म्हणजे गडबड something is wrong or suspicious . गोंधळ हवा कायम.>>> करेक्ट.

पण तो जमिनीवर सांडतो आणि मग ते उचलून खायचा प्रयत्न करतो . आम्ही ते करू देत नाही , त्यामुळे त्याच्यावर सतत लक्ष ठेऊन असावे लागते >>एक मोठा चौकोनी रंगित ट्रे किंवा स्टीलचे ताट यातले जे काही त्याला आवडेल ते त्याला द्या. वाटीतला खाऊ त्यात ओतायला शिकवायचे. त्यांना खाऊ ओतताना टपट्प आवाज येतो त्याची गंमत वाटते आणि बोटानी टिपून खाऊ खाताही येतो.
लहान मुलांना तुम्ही बोललेले सगळे शब्द कळले नाहीत तरी टोन कळतो, 'नाही' म्हणत आहेत हे कळते. आम्ही मुलगा लहान असताना साधारण १५ महिन्याचा झाल्यावर 'नो' आणि पुढे दोन शब्दात हात का नाही लावायचा ते सांगत असू. उदा. 'नो, ऑफिसचे' , 'नो, मॉमचा अभ्यास', 'नो, आबांचे', 'नो, हाई' वगैरे. हे करताना त्याचे खेळणे/खाऊ हातात देत, हे त्याचे आहे असे सांगत असू. मी बरेचदा सकाळी तयार होत असताना तो तिथे लुडबुडत असे. मग मी माझ्या क्रिमचा एक टिपका माझ्या गालाला लावून 'माईन' म्हणत बाटली टेबलावर ठेवत असे, त्याचे बेबी क्रिम घेवून त्याचा एक ठिपका त्याच्या गालावर लावून त्याचे नाव घेत असे. हे असे सातत्याने करत राहीलो. हळू हळू त्याला तुझे-माझे- बाउंड्रीज कळू लागल्या. मग ऑफिसच्या बॅग वगैरे जवळ जाऊन स्वतःच नो नो म्हणायचा, एकदा आबांचा चश्मा आजीने उचलला तर 'नो, आबाज' असे आजीलाच ऐकवले. मग एक फेज स्वतःच्या ताटली- टी शर्ट पासून खेळण्यापर्यंत सगळे 'माईन' आहे याची आठवण दिवसभर कुणाला न कुणाला करुन देणे अशीही होती.

स्वतःच नो नो म्हणायचा, एकदा आबांचा चश्मा आजीने उचलला तर 'नो, आबाज' असे आजीलाच ऐकवले. >>> आई ग्गं किती गोड.

आमचे बाळ इतके द्वाड होते की नो, मम्माज सांगितले, तर तेच घेऊन चोरडोळ्यांनी आपल्याकडेच बघणार, की आता काय बोलशील तू? Sad