माझी अमेरिका डायरी - १० - आहार,विहार, खान,पान !

पण आता इकडची जीवनशैली बघून वाटत की खरंच त्याच्या उत्तरावरून त्यांना जज करू नका किंवा तोलू नका कारण प्रत्येकाची प्रश्न पत्रिका वेगळी असते त्यामुळे त्यांची उत्तरेही निरनिराळीच असणार!>>> हे खूप आवडलं.

छान लिहीलंय.

अमेरीकेतलं काही काही वाचून गड्या आपला गाव बरा (म्हणजे देश भारत), काही काही वाचून वाटतं हे कित्ती छान तिकडे,आपल्याकडे का नाही (सुसज्ज लायब्ररीज बघून वाटलेलं). अशा माझ्या मिश्र भावना असतात.

आजचं वाचून इथे रात्री उशीराही खायला मिळू शकतं बाहेर ह्याचं बरं वाटलं. याबाबतीत म्हणजे कोणीतरी पैसे देऊन खायला मागत असताना (म्हणजे विकत घेत असताना) , रुल इज रुल जरा रुड वाटलं, फेकून देण्यापेक्षा खायला देऊ शकले असते. आपल्याकडे फेकून देण्यापेक्षा, असंच कोणाला देतातही.

हाही लेख छान.
पहिला प्रसंग वाचून बरेच काही आठवले. पहिलं what do you think about the scarcity of food in the rest of the world.
भांडवलशाहीला समोर ग्राहक पैसे मोजायला तयार असताना तयार अन्न कचर्‍यात फेकायला कसं जमतं?
बाकी, घरी रोज स्वयंपाक न करणं, पाहुण्यांसकट सगळ्यांनी आवरा आवरीत हातभार लावणं हे वाचून वाचून माहितीचं झालंय.

We get bagels and muffins home delivery on demand. Readily available.

अमेरीकेत शिजवलेल्या आणि कच्च्या अन्नाबाबतचे बरेच नियम आहेत. कमर्शिअल सेटअपमधे ते काटेकोर पाळणे अपेक्षित असते. अन्न काय प्रकारचे आहे त्यानुसार ते किती तापमानाला ठेवल्यास सेफ याचे नियम असतात. त्यामुळे उरलेले अन्न फुकट जावू नये म्हणून आधीपासून करार वगैरे करुन मगच ते अन्न गरीबांसाठी वाटायला उपयोगात आणले जाते. योग्य प्रकारच्या भांड्यांतून, योग्य तापमानाला ठेवत हे अन्न हलवावे लागते. जिथे नेणार तिथेही ते साठवायची योग्य सोय लागते. उद्या उरलेल्या अन्ना मुळे कुणी आजारी पडले तर ... कायद्याचा बडगा! त्यामुळे आपल्याला जरी अन्न फेकून दिले, फुकट घालवले वाटले तरी तिथे काम करणारी व्यक्ती केवळ नियम पाळत असते. दुकान बंद करायचे म्हणूनत्यांची सिस्टिम ऑफ केल्यावर तिथले अन्न योग्य तापमानाला रहात नाही त्यामुळे ते अनसेफ - टाकून देणे होते. मी साल्वेशन आर्मीच्या किचनसाठी उरलेले अन्न साठवणे, नेणे वगैरेला मदत केली आहे. अन्नाचे तापमान, पी एच, डेअरी-मीट प्रॉडक्ट वगैरे बरेच काही लक्षात घ्यावे लागते. अगदी फूड पॅन्ट्रीसाठी दान केलेल्या कॅन गुड्स च्या तारखा देखील बरेचदा विशिष्ठ कालावधीतल्या लागतात.

बाकी उशीरा खायला मिळणे वगैरे तर भारतातही मी रहात होते तेव्हा तालूक्याच्या ठिकाणी आठ-साडेआठ नंतर शुकशुकाट असे. बाबांना कामानिमित्त प्रवास असल्यास कोरडा खाऊ सोबत ठेवत. मुक्कामासाठी बरेचदा डाकबंगल्याचे बुकिंग एवढाच पर्याय असे .
अमेरीकेत न्युयॉर्क सारख्या शहरात, मुंबईसारखेच उशीरापर्यंत सर्व सुरु, अन्नाची डिलीवरी वगैरे मिळते. अर्थात जे यात काम करतात त्यांच्यासाठी ते कष्टाचेच असते. ऑन डिमंड डिलीवरीचे वाईट वास्तव आहेच. https://www.cnn.com/2023/05/05/business/delivery-workers-new-york-bathro...

आमच्या इथे गावातली खायची ठिकाणे लवकर बंद होतातच पण आजकाल हायवे जवळची फास्ट फूडची दुकानेही कामगार मिळत नसल्याने लवकर बंद होतात. युनियन असलेल्या फॅक्टरीत बेनिफिटवाले चांगले जॉब /हायस्कूलच्या मुलांना अप्रेंटिसशिप वगैरे असल्यावर गिग जॉब करायला फारसे कुणी तयार नसते.

भांडवलशाहीला समोर ग्राहक पैसे मोजायला तयार असताना तयार अन्न कचर्‍यात फेकायला कसं जमतं?

एखाद्या हॉटेल वाल्याने समजा हॉटेल बंद झाल्यावर राहिलेले अन्न दिले/विकले आणी त्या ग्राहकाला उलट्या जुलाब झाले व त्याने खटला दाखल केला तर केवढ्याला पडेल? हॉटेल आठ ला बंद झाले व आठ वाजून पाच मिनिटानी अन्न दान केले होते एवढा पुरावा पुरेसा आहे.

अमेरिकेत घरासमोर साईड वॉक वर बर्फ साचला व तो आम्ही वेळेवर काढला नाही व त्यात घसरून दुसरा एखादा पडला तर तोही खटला करू शकतो आमच्यावर. मंगळागौरीला आमच्या घरी एक मुलगी आली व नाचताना घसरून पडली तर तीही खट्ला दाखल करू शकते. ( असं होत नाही सहसा ..)

>>>>>>भांडवलशाहीला समोर ग्राहक पैसे मोजायला तयार असताना तयार अन्न कचर्‍यात फेकायला कसं जमतं?
भरत यांचा प्रश्न कळला मला. भांडवलशाहीचे तत्व असते - स्वतःचा विकास सर्वात प्रथम. आपला विकास झाला की आपोआप समाजाचा विकास होतो.
अशा वेळी ग्राहकाला डावलतात कसे? आपलाही तर त्यात फायदाच आहे.
तर मला वाटते - हे दुकानात काम करणारे हरकामे असतात. ८ वाजता बंद म्हणजे बंद. त्यांनाही कुटुंब असते. शिवाय एकदा असे ८ नंतर पाच मिनिटांनी दिले की उद्या १० लोकं येणार वगैरे वगैरे. त्यापेक्षा मग फेकण्याने 'शिस्त/ नियम' एन्फोर्स होतात. लोकांनाही वळण रहातं.

>>>>>>हॉटेल आठ ला बंद झाले व आठ वाजून पाच मिनिटानी अन्न दान केले होते एवढा पुरावा पुरेसा आहे.
होय होय!! हाही मुद्दा आहे.

छान लेख. तो अन्न वाया घालवणे प्रकार आपल्याला पटत नाही. हाटेलात भरमसाठ थाळ्या ऑर्डर करतात आणि राहिलेलं टाकून देतात. पॅक करून घेणे हास्यास्पद किंवा गरीबीचं लक्षण समजतात (निदान माझ्या पाहण्यात तरी ... सगळीकडे आहे का कल्पना नाही). मग जर पॅक नसेल करायचं तर निदान आपल्याला पोटाला लागेल तेवढंच घ्यावं ना! कित्येकदा तर लोक न जाणारी डिश एकही चमचा न खाता टाकून देतात. तिथे माझा मराठी मध्यमवर्गीय जीव हळहळतो.

लेखिकेच्या वतीने डिस्क्लेमर टाकतो. हि "त्यांची" डायरी आहे, "त्यांच्या" अनुभवावर बेतलेली. त्यांच्या डायरीवरुन असं जाणवतं कि त्यांना अजुन खूप अमेरिका बघायची आहे. तेंव्हा हि डायरी वाचुन अमेरिके बाबत कुठल्याहि निष्कर्शावर पोचु नका. वर अन्न डिस्पोज ऑफ करण्याची प्रोसेस सांगितलेली आहेच, दुसरा मुद्दा रात्री-बेरात्री खादाडीचा. इथे २४/७ रेस्टराँ आहेत, काहि फास्टफुड्स देखील असतात. तिथे वडा-पाव, पावभाजी, भुर्जी-पाव वगैरे सध्यातरी मिळत नाहि, पुढेमागे एखादा देसी तेहि सुरु करेल...

लेखात लिहीलेला पहिला अनुभव वाचून आश्चर्य वाटले. सहसा दुकानातून्/रेस्टॉ च्या दारात "ओपन" पाटी असताना आत आलेल्यांना सर्विस नाकारत नाहीत. तसा कधीच अनुभव नाही. रेस्टॉ बंद म्हणजे नवीन लोकांना आत घेणे बंद होते. आता शेवटी आलेल्या लोकांना अनेकदा "ऑर्डर देउन टाका, आत किचन बंद होत आहे" असे सांगतात. पण लाइनीतून पुढे आलेल्याला वेळ संपली म्हणून सर्विस नाकारली असा माझा तरी अनुभव नाही. आणि तसे होणार असेल तर अगदी सहज जाणवेल अशा पद्धतीने घोषणा करतात. अचानक सरप्राइज दिल्यासारखे "तोंडावर खिडकी बंद" करत नाहीत हा जरा अपवादात्मक अनुभव वाटतो.

घरी स्वयंपाक करणे, ग्रोसरी पॅटर्न्स मधे कोस्टल अमेरिका व मध्य अमेरिका यात खूप फरक आहे. मध्य अमेरिकेत एका चौ मैलात ८-१० ग्रोसरी स्टोअर्स सहज असतात आणि सर्व धो धो चालतात. घरी स्वयंपाक करण्याचे प्रमाण खूप जास्त आहे. या भागातील फॅमिली व्हॅल्यूज वगैरे धर्माचा फरक सोडला तर भारतीयांना सहज रिलेट होतील अशा आहेत.

आपली कामे आपण करणे व घरातील कोणतेही काम कोणीही करणे ही इथली कॉमन पद्धत आहे. त्याची एकदा सवय झाली की इथे स्वयंपाकाला व घरकामाला लोक येत नाहीत वगैरे विचारही येत नाहीत. या गोष्टी फक्त सुरूवातीला इथे आल्यावर जाणवतात.

समोर ग्राहक तयार असताना दुकान बंद करून अन्न टाकून देणे वगैरेची बरीच कारणे आहेत - एकतर विकुंनी म्हंटल्याप्रमाणे लाएबिलिटी हे एक कारण आहे. दुसरे म्हणजे अनेक ठिकाणी चेन रेस्टॉ मधे कामाला असलेले लोक हे तासाच्या पगारावर असतात. त्यांना वेळ संपल्यावर पुढे चालू ठेवण्यात काहीच मोटिवेशन नसते. फॅमिली ओन्ड दुकाने/रेस्टॉ असतात तेथे लोक फ्लेझिबल असतात. देसी ग्रोसरीत दुकान बंद झाल्यावर "पटकन दोन गोष्टी उचलायच्या आहेत" सांगून घेऊन आल्याचे लक्षात आहे. तो दुकानदार डीडीएलजे मधल्या अमरिश पुरीसारखा नव्हता

सेण्ट्रली ऑपरेट केला जाणारा पेमेण्ट काउन्टर बरोब्बर वेळेला बंद होतो आणि मग पेमेण्ट सुद्धा होत नाही असेही त्या लोकांकडून ऐकले आहे. ते कितपत खरे आहे माहीत नाही.

“ सेण्ट्रली ऑपरेट केला जाणारा पेमेण्ट काउन्टर बरोब्बर वेळेला बंद होतो” - बरेचसे फ्रँचाइझी रेस्ट्राँट्स चे मालक स्वतः पूर्णवेळ तिथे नसतात. बराचसा बिझनेस कंट्रोल हा कॅमेराज, ऑटोमेटेड सिस्टिम्समधून चालतो. नियम आणि पॉलिसीजच्या बाबतीत फ्रॅचायझीज चे स्वतःचे नियमसुद्धा काटेकोर असतात.

स्वाती२ तुम्ही विस्तृतपणे अन्न आठवायचे नियम, पद्धत सांगितल्या बद्दल धन्यवाद! >>> अगदी अगदी.

बाकी बरेच प्रतिसादही माहीतीपुर्ण आहेत.

वर दिलेले आदर्श नियम पाळणारे जसे आहेत तसे दिवसेंदिवस तेच अन्न परत परत सर्व करणारी देसी बुफे स्टाईल रेस्टॉरंट आहेत. अगदी सबवे टाईप चेनचे नियम वाकवुन देसी मॅनेजमेंट देसी जुगाड करणारी मंडळी ही आहेत.
फा +१. मॉम-पॉप डायनर मध्ये वेळ संपल्यानंतर काय करुन देता येईल टाईप चर्चा करुन काही तरी गरम वाढलेलं आहे. शटर बंद होताना पटकन खाली वाकुन एकच वस्तू हवी आहे करुन कधीमधी जाण्याची वेळ आली आहे. कधी जाऊ दिलं आहे कधी नाही. तो आपला हक्क नाही हे समजुन जाऊच नये अगदीच निकड असेल तर विनंती करुनच जावे. रजिस्टर बंद झालंय पण कॅश असेल तर जा पटकन असंही सांगण्यात आलं आहे. थोडक्यात अमेरिका एकाच रंगाची नाही.

अजून एक जाणवलेली गोष्ट, अमेरिका खरं तर दोन कोस्टवर (टोकांवर ) वेगळी आहे आणि मधली एकदम वेगळी आहे. ट्रम्प ची अमेरिका म्हणू शकतो का ?
ट्रम्प बद्दल बोलायचं झाल्यास कमालीचं पोलरायझजेशन झालेलं दिसेल. इथली शहरी वोटिंग झोन डेमोक्रॅट लीनिंग आहेत तर रूरल कट्टर रिपब्लिकन.

ह्या मधल्या अमेरिकेत ऑरगॅनिक, vegan पदार्थ मिळतात का ? >>>
हो, मेट्रो मध्ये किंवा छोट्या शहरात रहात असलात तर ऑरगॅनिक / विगन / इंटरनॅशनल सगळ्या टाईपचे पदार्थ मिळतात. अगदी इथल्या वॉलमार्ट / क्रोगर / मायर टाईप रेग्युलर चेन ग्रोसरी स्टोर मध्ये हि त्यांचे सेपरेट आईल सापडतील. शिवाय होल फूड / फ्रेश थाइम वगैरे तुलनेने फॅन्सी ग्रोसरी स्टोर आहेतच.

>>>>>>>रूरल कट्टर रिपब्लिकन
होय. विसकॉन्सिनमध्ये तसा अनुभव आलेला. रुरल मध्ये लोकल दुकानांच्या बाहेर अजस्त्र अमेरिकन फ्लॅग्स वगैरे. 'होमकमिंग हिरोस' चे स्वागत आख्खे गाव करणार. ४ जुलै च्या परेडस. ट्रंप जिंकला तर लगेच ऑफिसात डोनटस ठेवणार.

मला रेसिझमचाही अनुभव आला. पण तसा तो कीलिफोर्निआ/लॉन्ग बीचला ही आलेला. सो नॉट शुअर.

माझाही फारएन्डासारखाच अनुभव.
छन्दीफन्दींनी बहुधा या लेखांना 'अमेरिका' डायरी म्हटल्यामुळे संपूर्ण अमेरिकाभर हे असं चालतं असा ग्रह होतो आहे.
भारत अठरापगड असेल तर अमेरिका अठराशेपगड आहे हे लक्षात ठेवून हे लेख लिहिले / वाचले जायला हवे आहेत.

थोडक्यात अमेरिका एकाच रंगाची नाही.>>+१
आमच्या इथे एका मॅाल मधे फूड कोर्ट बंद व्हायच्या वेळेला कमी किमतीतही पदार्थ(संपवण्यासाठी) विकताना पाहिले आहे.

मॉल मध्ये सुशी प्लेसला बंद व्हायची वेळ होत आली की ३०% मग ५०% डिस्काऊंट असतो. त्यावेळात तिकडे असू तर हमखास एकावर एक फ्री घ्यायचा आग्रह पोरं करतातच. त्यांना फ्री चं असलेलं आकर्षण सफरचंद फार लांब न पडल्याचं समाधान मला देऊन जातं.

"भारत अठरापगड असेल तर अमेरिका अठराशेपगड आहे हे लक्षात ठेवून हे लेख लिहिले / वाचले जायला हवे आहेत." - सौ टकेकी बात हैं|

>>>>>>त्यांना फ्री चं असलेलं आकर्षण सफरचंद फार लांब न पडल्याचं समाधान मला देऊन जातं. Happy
वाह!! सॉलिड.

छान अनुभवकथन.
lawsuit च्या भीतीपोटी काही अतर्क्य आणि आचरट प्रकार घडत असावेत असे दिसतेय.
लेखमालिकेच्या शीर्षकातच 'माझी' शब्द असल्याने हे पूर्ण अमेरिका देशाविषयी भाष्य आहे अशी कोणी स्वतःची समजूत करून घेतली तर तो त्या वाचकाचा दोष आहे. लेखिकेने तसेही डिस्क्लेमर दिलेले आहेच.

हाही भाग छान.
>>पण आता इकडची जीवनशैली बघून वाटत की खरंच त्याच्या उत्तरावरून त्यांना जज करू नका किंवा तोलू नका कारण प्रत्येकाची प्रश्न पत्रिका वेगळी असते त्यामुळे त्यांची उत्तरेही निरनिराळीच असणार!

अगदी अगदी.

>>>> बेगल (एक प्रकारचा गोल डोनट सारखा दिसणारा पण त्यापेक्षा जास्त सकस(?)

बेगल सकस नाही! especially, plain बेगल!