प्रचलित हिंदी शब्द व रचना आणि त्यांना मराठी उपलब्ध पर्यायी मराठी शब्द व रचना.

खोडण्यासाठी हरताळ
नावाच्या वनस्पतीचा
वापर करीत>>>

हरताळ एक पिवळ्या रंगाची पावडर मिळायची. ती फासली तरी लिहिलेलं दिसायचं पण तरी ते खोडले आहे असा मानायची पद्धत होती. हि पावडर एक प्रकारची माती होती. वनस्पती पासून बनावत नव्हते.

गरम, थंड, बिनधास्त - हे मराठी शब्द नाहीयेत?

गिले शिकवे ला मराठी मध्ये काय म्हणता येईल
रुसवे फुगवे?

नमकीन ( salty) ला मराठी शब्द काय... खारट म्हणजे खूप जास्त मिठ..पण हा अमुक पदार्थ नमकीन आहे..हे कस म्हणणार?

खारी बुंदी, खारी शंकरपळी, खारे शेंगदाणे असं ऐकलंय ... अर्थात बरोबर आहे/नाही , माहीत नाही

हिंदी ही अर्ध्या भारताची भाषा नाही .
हिंदी विषयी कोणताच विषय मराठी मध्ये चर्चेला नको.

मेरी मदद करो... माझी मदत करा... ऐवजी मला मदत करा अशात टिव्हीवर वापरतात.

मैने हां बोला ... मी हो बोल्लो , हे मी हो म्हणालो हवं.
बोललोचा सुळसुळाट झालायं. हे विचारले, सांगितले, म्हणाले/म्हटले/संबोधले या सगळ्याची जागा घेते आहे.
'बोल्लो/बोलले' चूक की बरोबर माहिती नाही पण ऐकायला 'म्हणालो/म्हणाले' चांगले वाटते.

एखादी वस्तू दुकानात नाही मिळाली तर
नही मिली वो , तर मराठीत नाही भेटली ...
वस्तू मिळते व्यक्ती भेटते... पण बरेचदा लोक दोन्हीलाही नाही भेटली असंच म्हणतात. कारण हिंदीत दोन्हीलाही 'मिलना' हेच क्रियापद वापरतात.
हे माझे अंदाज आहेत.

3. सुरक्षा - सुरक्षितता बरोबर वाटत नाही. संरक्षण पाहिजे.

शिवाय खालील हिंदी-मराठी जोड्या पहाव्या:
- क्रूरता - क्रौर्य
- शक्तिमान - शक्तिवान
- सुंदरता - सौंदर्य
- महानता - महत्त्व
- गर्व - अभिमान

मला मानसिकता शब्दही हिंदी वाटतो. मनोवृत्ती बरोबर वाटतो. पहिल्यांदा मायबोलीवरच पाहिला , त्या आधी कधीही वापरला/पाहिला नव्हता. आता सगळीकडे दिसतो. पण शंका आहे.
कुणी खात्री करून सांगता का ?

हरचंद पालव यांच्या 'ता'कारान्त शब्दांमुळे आठवले.
गोडचे पण काही तरी
गोंडस , गोजिरवाणे कुणीही फारसं वापरत नाही.
मिठाई पण गोड , मुलं पण गोड.... गोडवा वागण्यासाठी वापरावा , दिसण्यासाठी गोंडस , गोजिरे आहे की....

जाड , बारीकचं पण लठ्ठ/रोड/सडपातळ कुणीही वापरतं नाही...निदान सगळे शब्द वापरा विसरणार तरी नाही. एक मराठी मैत्रिण 'रोड' म्हणजे काय म्हणाली , रवा जाड /बारीक तसं वाटतं मला ,
भारी शब्द ? सुरेख , उत्तम , छान
भारीची वस्तू म्हणजे महाग एवढेच माहिती होते.
कसलं भारीये हे.... कंटाळा आला याचा.

अजून एक 'वाला' हा शब्द नको तिथे येतो. "तो लालवाला दाखवा" - इथे "तो लाल रंगाचा दाखवा" पाहिजे.
"ह्या दोन रंगांच्या साड्या आहेत? कुठली आवडली?" "निळीवाली" - इथे नुसतं "निळी" म्हणायला पाहिजे. तो सुग्रीवचा भाऊ कशाला मध्येच?

शिवाय "जसं की .." ने सुरू होणार्‍या वाक्यात 'की' नको. नुसतं 'जसं' पुरेसं आहे.

चांगला धागा आहे.

कोणीतरी त्या "सोबत" चे काहीतरी करा. ती माझ्यासोबत असे का वागते छाप भीषण मराठी आजकाल ऐकू येते. इथे एवढा चांगला "शी" असताना "मेरे साथ" चे "माझ्यासोबत" असे करायची काय गरज आहे माहीत नाही

मला तर अनेकदा वाटते की असला वापर कोठे स्थानिक भाषा वगैरे नसून बरेच लोक ते "कूल" वाटते म्हणून करतात.

याचा हिंदीशी संबंध नसावा, पण "घट्ट मैत्रीण"चेही काही करायला हवे.
पिठले घट्ट, कपडे घट्ट, कडी घट्ट, मैत्रीण पण?
खूप जवळची, जिवलग, जिवश्च-कंठश्च, जिवाभावाची हे पुरेसे नाहीत का...

१.लाठी(हिंदी)+चार्ज(इंग्रजी)= लाठीचार्ज ला मराठी शब्द काय असु शकतो?
२.टॉवेल,तौलिया= मराठी शब्द?

@ मिरिंडा
भाषेप्रती कळकळ जाणवली. मलाही मराठी वाचताना , ऐकताना पदोपदी हिंदी भाषेच्या ठेचा लागतात. हिंदीशी काही वैर नाही पण अनाठायी वापर नकोसा वाटतो. माझी भर -
मनाच्या जवळ ( दिल के पास) ?!!
माझी फार आवडती व्यक्ती / आवडते गाणे / आवडता सण असं म्हणू शकतो आणि ते सहज सोपं वाटतं.
थोपवणे हाही शब्द चुकीच्या प्रकारे वापरला जातो. मराठीत थोपवणे म्हणजे थांबवणे / रोखणे. त्याऐवजी तो (एखादी गोष्ट बळजबरीने वा सक्तीने) लादणे या शब्दाला प्रतिशब्द म्हणून वापरलेला दिसतो.
सजग - सावध ( मराठी पर्याय)

आज/कालच्या लोकसत्तानं दिलीप वेंगसरकर हे ‘स्वतः चीफ सिलेक्टर राहिले’ असल्याची बातमी दिली होती. त्याच बातमीत पुढे रोहित शर्माला विश्रांती ‘करण्याचा’ सल्ला दिला असल्याचा पण उल्लेख होता.

लोकं कामात ‘व्यग्र’ असण्याऐवजी ‘व्यस्त’ (inverse) असतात.

२.टॉवेल,तौलिया= मराठी शब्द? >> पंचा

हे वैतागवाणे शब्दप्रयोग जाहिराती, सूचना मराठीतून ऐकायला मिळतात तेव्हा सर्वात जास्त ऐकू येतात. बाकी चुकीची भाषा ही "कूल" भासवण्याच्या प्रयत्नातून तयार होत जाते बहुतेक.
असामी असामी मधली दोन्हीची उदाहरणे पटकन आठवली (शब्द जरा इकडे तिकडे झाले असतील)
१. आमच्यावेळी पालक ही फक्त एक भाजी होती. (आता पालक हा शब्द चांगलाच रूळलाय.)
२. कडक याचा अर्थ बदलत जाऊन चांगला असा झाला आहे हे माझ्या लक्षात आलं! (त्यावेळी कडक वापरणं कूल असेल आता त्यालाच भारी म्हणतात!)
छान धागा आहे! आवडला. सर्व प्रतिसाद पण छान आहेत. माझ्याकडून जमेल तशी भर घालेन.

मराठी वृत्तपत्रात तर सर्रास चुकीचेच छापतात

बनवाबनवी. आजकाल काहीही 'बनवतात'. पोळ्या लाटून भाजतात किंवा नुसत्याच 'करतात'. कुकर लावतात किंवा आधणात तांदूळ वैरतात. भाजी करतात, चटणी वाटतात. अगदीच प्रत्येक वेळी वेगळं क्रियापद वापरलं नाही तरी 'स्वयंपाक करतात'. बनवाबनवी म्हणजे फक्त फसवणूक. "आज काय बनवलं आहे?" हा अगदीच चुकीचा प्रश्न आहे.

"भावणे" हे क्रियापद देखील मला हिंदी भाषेतून उचललेले वाटते. आणि मराठी साहित्यिक व कलाकारांनी याला अधिक वापरलेले पाहिले.
तसेच दुसरा शब्द म्हणजे 'योगदान'

छान धागा.. लवकरच माझं मराठी सुधारणार असं वाटतंय
बाय द वे ‘साजण/साजणा‘ पण हिंदी भाषेतूनच उचललेले असावे.

सुरेख धागा!

बाय द वे ‘साजण/साजणा‘ पण हिंदी भाषेतूनच उचललेले असावे. >> राया म्हणा...हाकानाहा

प्रज्ञा + 1111

मेरी मदद करो... माझी मदत करा... ऐवजी मला मदत करा अशात टिव्हीवर वापरतात.
अस्मिता, म्हणजे मला मदत करा चुकीचं आहे का?
याला/त्याला/त्यांना मदत कर असे बऱ्याचदा ऐकण्यात येते.
मदत देणे चा योग्य वापर कसा आहे?

जे शब्द हिंदी किंवा इतर कुठल्याही भाषेतून येऊन मराठीत रुजले आहेत, ते वापरायला हरकत नसावी. कारण मराठीसुद्धा कुठेतरी उगम पावलेली भाषा आहे. पण प्रश्न आहे तो भेसळीचा. जिथे हिंदी/इंग्रजी/अन्य कुठल्या भाषेतली वाक्य / शब्द संदर्भ सोडून भाषांतरित होतात. नाहीतर ह्या वाक्यात सुद्धा मला ‘हरकत’ ऐवजी ‘प्रत्यवाय’ शब्द वापरावा लागेल.

फेफ, जबरी! आजकाल तुम्ही प्रत्यवाय म्हणालात तर लोक विचारतील प्रत्यएक्स आणि प्रत्यझेड कुठे आहेत?