चांगल्या सवयी दीर्घकाळ कशा टिकवाव्यात?

.. म्हणजे दीड तासच असे नाही कुणाला ८० मिनिटांची लागेल कोणाची १०० मिनिटांची असेल... एखादे स्लीप ट्रॅकर लाऊन आठवडा किंवा महिनाभराचा स्लीप पॅटर्नचा अ‍ॅवरेज काढला तर साधारणतः अंदाज येईल झोपण्याच्या आणि ऊठण्याच्या वेळा काय असाव्यात.

बाकी तू रोज तात्याच्या आठवणी घेऊन झोपायला जातोस ..वन ऑफ दीज डेज यू आर गोइंग टु वेक अप वेअरिंग अ मागा हॅट अँड अ गॉल्फ क्लब ईन योर हँड. आय वुडंट बी सरप्राईझ्ड ईफ यू स्टार्ट राइटिंग ईंग्लिश ईन देवनागरी

मी तर गजर न लावताही वेळेत उठू शकते. झोपताना मनात ‘मला सकाळी ५.४५ ला उठायचे आहे‘ असे ठरवले कि बरोबर ५.४५ ला किंवा ५ मिनीट आधी जाग येते. तसेच गजर लावला तर तो वाजायच्या ५ मि. आधीच जाग येते.
चांगल्या सवयी दीर्घकाळ टिकविण्यासाठी त्या आपल्या रोजच्या जगण्याचा भाग कश्या होतील ते बघावे.
उदा. उत्साहाच्या भरात आपण व्यायाम करायचं ठरवतो. मग दुसऱ्या दिवसापासून आपली दिनचर्या बदलून कामालाही लागतो. जर लवकर उठायला जमत नसेल आणि लवकर उठून व्यायाम सुरू केला तर तो उत्साह जास्त वेळ राहत नाही. कारण ही सवय लावण्यासाठी आपण आपली दुसरी सवय मोडत असतो. त्यापेक्षा आधी मनाची तयारी करावी. मी व्यायाम का करायला पाहिजे? त्याने माझ्यात काय बदल होणार? फायदे कोणते? त्यानंतर मग मला कोणत्या वेळेत व्यायाम करता येईल? त्यानंतर रिलॅक्स व्हायला मला वेळ मिळेल का? कोणत्या व्यायामाने सुरूवात करावी? सुरूवातीला किती वेळ व्यायाम करावा? आपल्याला कितपत झेपेल? या सगळ्या प्रश्नांची उत्तरे आणि माहिती मिळवावी मग सुरूवात करावी.
जोपर्यंत आपल्याला व्यायामाची सवय होत नाही तोपर्यंत स्वतःला प्रवृत्त करत रहावे. त्यासाठी त्याबद्दल वाचावे, व्हिडीओ बघावे, ब्लॅाग फॅालो करावे.
स्वतःचे कॅलेंडर करावे. ते सहज नजरेस पडेल असे ठेवावे. त्यात आज काय, किती वेळ व्यायाम केला ते टिपावे किंवा एखादी खून करावी. जेणेकरुन आपली प्रगती किती होते ते पटकन कळेल.
चांगल्या सवयी अंगवळणी पडायला वेळ लागतो. पण त्या पडल्या नाहीत तर मात्र आपण वेगळे काहीतरी करत आहेत, त्यासाठी वेळ काढावा लागतो असे वाटून आपली दमछाक व्हायला होते. मग त्याचे दडपण वाटून तो प्रयत्न मागे पडतो.

माझी दोन आठवड्यांनी 'हक्काच्या करमणुकीवर पाणी सोडायला लागतंय की काय' या विचारानेच झोप उडाली आहे.

मला सुद्धा उठणे अति अवगढ वाटायचे.. अजुनही वाटते, पण प्रगती आहे. व्यायामाच्या बाबतीत एक ठरवले होते की, उठायला उशीर झाला तरी उशीरा का होईना, व्यायाम करायचाच. म्हणजे एका वाइट सवयीमुळे अजुन एक वाईट सवय नको, व्यायाम बुडवायची. यामूळे नक्की मदत झाली.

सोनाली, माझी मुलगी तुझ्याच सारखी काही प्रमाणात आम्ही दोघंपण आहोत. मुलीने अभ्यासासाठी उठायला कधीही गजर लावला नाही. रात्री वेळ ठरवायची सकाळी त्यावेळेला उठायची. निकड कशी आहे त्यानुसार सवयी लागतात. केअशुचच उदाहरण!
केअशु , जप करताना तोच विचार/चिंतन करा. योग्य व मोनोटोनस नसलेला पर्याय सापडला की त्यावर लक्ष केंद्रित करा.
आम्हा दोघांनाही सकाळी पाचला जाग येतेच रात्री कितीही वाजता झोपलो तरी. घरी असलो की आमचं एक रुटीन असतं पण कुणाकडे गेलं की पंचाईत होते. सवयी मुख्यत: मनावर व वयावरही अवलंबून असतात. २१ दिवस चॅलेंज वर्क करतं .... स्वानुभव!

मला सकाळी अगदी ठराविक वेळेला नक्की जाग येते. रात्री कितीही जागरण झाले असले तरी. स्वतःच्या या सवयीचा कधीकधी फार राग येतो. कारण बऱ्याचदा शरीराला विश्रांती हवी आहे हे कळते परंतु तसे होत नाही. मी कितीही लवकर सकाळी/ पहाटे अगदी चार पासून उठून सर्व कामे करू शकते. रात्री जागायचे म्हटले की अंगावर काटा येतो.
हुकमी झोप असणारे /बसल्याजागी झोपणारे यांचा मला अतिशय हेवा वाटतो.

अजून एक सवय म्हणजे कोणाला कुठलीही वेळ दिली तर मी अगदी जीवाच्या आकांताने पाळते. खूपदा तसे करायची गरज नसते परंतु काय करणार .....सवय! ती वेळ पाळायची म्हणून भयानक - म्हणजे अगदी बारीक सारीक गोष्टींचे प्लॅनिंग पण करते.

अजून एक म्हणजे प्रत्येक पदार्थ जास्तीत जास्त घरगुती कसा करता येईल याकडे लक्ष देणे. म्हणजे मेयॉनीज, सॉस, चटण्या, लोणची, अनेक प्रकारची पीठे, सत्व, रेडी मिक्स पदार्थ, दळण हे सारं पुण्यासारख्या ठिकाणी खात्रीलायक रित्या चांगले मिळू शकते. परंतु का कोण जाणे ते घरीच करण्याचा सोस आहे. हे सर्व ऑफिस आणि आता मदतीला बायका नसताना घरकाम, लहान मुले, सणवार सांभाळून करताना फार दमछाक होते. हे कळतं पण वळत नाही.

असं ही कधीकधी वाटतं या खरंतर चांगल्या सवयी आहेत त्या न केल्याने तगमग होते हेच चांगलं आहे.

मी व पत्नी गेली २५ वर्षे दर आठवड्यात ५ वेळा दररोज ५० मिनिटे ४ ते ३.७५ किमी चालतो. सवय झाली आहे. याला आम्हाला ३० दिवस लागले... रोजच्या वॉक साठी आम्ही सुरुवा तीस इन्सेन्टिव्ह ठेवले होते व न जाण्यास कठोर डिस इन्सेन्टिव्ह... उदा: गोड नाही..... किंवा ४ दिवस टीव्ही नाही... इत्यादि... मग गरज भासली नाही..... भिंतीवर एक चार्ट पण होता.... त्याने मदत केली

चांगली सवय सलग 100 दिवस सुरू राहीली की ती आपोआप आत्मसात होते

झोप हा विषय येथील लोकांसाठी अतिशय महत्त्वाचा असावा.
जवळ जवळ सर्व प्रतिसाद झोपे विषयी च आहेत.
ही अशी मंडळी झोपेतून उठणार कधी छंद आणि उपक्रम ला वेळ देणार कधी.