लाभले आम्हांस भाग्य.... (नियम) - मराठी भाषा दिवस २०१४

बर्‍याच वेळा आपल्याला असे ऐकावाचायला मिळते, की मराठी शिकणाऱ्या किंवा बोलणाऱ्या माणसांचे प्रमाण घटत चालले आहे आणि आपली मराठी नष्ट होण्याच्या मार्गावर आहे. मराठी माणसेच जिथे एकमेकांशी मराठी बोलत नाहीत, तिथे मराठीला विचारणार तरी कोण?

पण एक फार मोठा अमराठीभाषक लोकसमूह कामधंद्याच्या, शिक्षणाच्या निमित्ताने महाराष्ट्रात स्थायिक झालेला आहे आणि तो काही ना काही कारणास्तव मराठी भाषा आपलीशी करू पाहत आहे.

राणी मुखर्जी सिनेमासाठी मराठी शिकतेय, आमीर खानही खास शिक्षक नेमून मराठी शिकतोय, ही बातमी होते; पण ज्यांची मातृभाषा मराठी नाही, अशी प्रकाशझोतापासून दूर असलेली अनेकानेक माणसेदेखील मराठी शिकत आहेत. मराठी सिनेमा-नाटके बघताहेत. त्यांची मराठी शिकण्याची कारणे अनेक आणि काहीही असतील, पण महत्त्वाचे आहे की त्यांना मराठी शिकावेसे वाटत आहे.

आपल्या सर्वांच्या माहितीतदेखील अशी काही माणसे आली असतील, जी अमराठी असूनही त्यांना मराठी समजते, ती अस्खलित मराठी (आणि अगदी अस्खलित नाही, तरी कामचलाऊ संवाद साधण्याजोगे मराठी) बोलू शकतात. मला खात्री आहे अशी काही माणसे आपल्या संपर्कात असतीलच.

येणाऱ्या काळात, या लोकांचे मराठी टिकण्या-टिकवण्यासंदर्भात काय, कसे आणि किती योगदान असेल, हे काही सांगता यायचे नाही आणि तसे पाहता महाराष्ट्रात आलेल्या एकूण अमराठी माणसांच्या तुलनेत ही माणसे मूठभरच असतील, परंतु अशी मूठभर असलेली माणसे आपल्या अंगावर मूठभर मांस मात्र चढवून जातात. आणि त्यामुळेच त्यांची दखल आपण नाही घेणार तर कोण घेणार?

तर समस्त मायबोलीकरांनो, मराठी मातृभाषा नसलेल्या, पण मराठी शिकलेल्या, शिकणार्‍या, बोलणार्‍या व्यक्तींना यंदाच्या मराठी भाषा दिनाच्या उपक्रमात सहभागी करून घेऊया. आपण त्यांचाशी संवाद साधूया, त्यांची पार्श्वभूमी समजावून घेऊया.

हे कोण आहेत, मूळचे कुठले, कधी आले महाराष्ट्रात, त्यांना मराठी भाषेबद्द्ल काय वाटते, मराठी बोलायला कसे शिकले, कोणती चित्रपट-नाटकं त्यांनी बघितली, कोणती मराठी पुस्तके वाचली इत्यादी प्रश्न विचारायचे आणि हे सर्व लिखित स्वरूपात संयोजकांना पाठवायचे. आता ही भिन्न मातृभाषा असलेली मंडळी मराठी नक्की बोलतात कशी, याची उत्सुकताही आपल्याला असेलच. तर ’तुम्ही मराठी का शिकलात?’ किंवा ‘स्वतःच्या मातृभाषेशी तुलना करता मराठीमध्ये चांगले काय आढळले?’ यासारख्या आपल्याला महत्त्वाच्या वाटणाऱ्या, कोणत्याही एकाच प्रश्नोत्तराचे ध्वनिमुद्रणही आम्हांला पाठवा. म्हणजे लिखित मुलाखतीबरोबर हे ध्वनिमुद्रणही जोडता येईल.

ही सगळी अमराठी माणसे मराठी का शिकत आहेत, काय वाचत आहेत, कसे बोलत आहेत हे आणि त्यायोगे आपल्या भाषेची सामर्थ्यस्थळे नक्की काय आहेत हेही या निमित्ताने आपल्याला कळेल.

नियम :

१. या लिखित-श्राव्य उपक्रमात केवळ मायबोलीकरांनाच भाग घेता येईल व प्रवेशिका पाठवताना मायबोलीचा आयडी नमूद करणे आवश्यक आहे.

२. या उपक्रमांतर्गत मायबोलीकरांनी एखाद्या अमराठी व्यक्तीची माहिती, त्या व्यक्तीची लिखित स्वरूपातील एक छोटीशी मुलाखत व आपल्यासाठी महत्वाच्या वाटणाऱ्या कोणत्याही एकाच प्रश्नोत्तराचे ध्वनिमुद्रण या स्वरूपात इथे पाठवणे अपेक्षित आहे.

३. लिखित मुलाखत व श्राव्य स्वरूपातले प्रश्नोत्तर अशी एकत्रित प्रवेशिका, संयोजकांना sanyojak@maayboli.com या पत्त्यावर ई-मेल कराव्या. ई-मेल पाठवताना विषयात 'लाभले आम्हांस भाग्य – प्रवेशिका’ असे नमूद करावे.

४. प्रवेशिका पाठवण्याची अंतिम तारीख, सोमवार, दिनांक २४ फेब्रुवारी २०१४ असेल.

५. लिखित स्वरूपातल्या मुलाखतीसाठी किमान अथवा कमाल शब्द मर्यादा नाही. ध्वनिमुद्रणाच्या किमान कालावधीसाठी मर्यादा नाही, पण कमाल मर्यादा ५ मिनिटे आहे. या मर्यादेपेक्षा थोड्या जास्त कालावधीचे ध्वनिमुद्रण पाठवण्यास हरकत नाही. हे ध्वनिमुद्रण एमपी-३ प्रकारात असावे.

६. प्रवेशिका मराठी भाषा दिवस २०१४च्या तीन दिवसांच्या सत्रात संयोजकांतर्फे प्रकाशित केल्या जातील.

चला तर मग इतर भाषकांच्या मनामध्ये आपल्या मराठीचा शोध घेऊयात .....