आहारातून आरोग्याकडे..

आपले पी एच शरीर स्वतःच सतत नियंत्रित करत राहते.

पण ही कसरत शरीराला सतत करावयास लावणे कितपत योग्य ह्याचा विचार आपण करायला हवा. शरीरात इन्फ्लमेशन होत राहते, जे आपले खाणेपिणे व दिनचर्येवर अवलंबुन आहे. बहुतांशी आजाराचे मुळ ह्या इन्फ्लमेशनमध्ये आहे.

जोश्यांच्या एका घरगुती कार्यक्रमात मी सहभागी होते. तसेही मी आधीपासुनच रिफाईंड तेल, मैदा, साखर (शक्य तितकी), बेकरी (शक्य तितकी) वापरणे बंदच केले होते. लेक्चर ऐकुन अजुन दृढ्निश्चय झाला.

त्यात त्यांनी एक विधान केले होते जे कायम लक्षात राहिले. आजार झाल्यावर आपण डॉक्टरकडे जातो आणि उपचार करुन घेतो, आजारमुक्त होतो किंवा ते शक्य नसल्यास आजार आटोक्यात आणतो. आजारावर ठोस, विज्ञानसिद्ध उपचार डॉक्टरकडे असतात पण हे आजार मला का झाले ह्या प्रश्नाचे ठोस उत्तर नसते. बहुसंख्य लोक हा प्रश्न विचारतही नाही. आजारांचे कारण काय या प्रश्नाला वेगवेगळी उत्तरे असतात त्यातले महत्वाचे म्हणजे आपला आहार व विहार. त्यावर नियंत्रण आणले तर बरेच आजार कमी होतील. बाह्य कारणांमुळे होणार्‍या आजारांवर आपले नियंत्रण नाही. आपली प्रतिकारशक्ती वाढबणे आपल्या हातात आहे.

विकतच्या लोणच्यात मिठ जास्त असते, खातानाही चव लागते. पापडात पापडखार असतो जो बेकिंग सोड्याचे रुप आहे.

जोशींनी बेकिंग सोडा शरिरातील पेशींना अपाय करतो असे एक विधान केले होते. त्यामुळे बेकिंग सोडा घातलेले सगळे पदार्थ हद्दपार करा असे ते म्हणाले. यात बेकरी पदार्थ प्रामुख्याने येतात. त्यांचे हे मत होते की हे सगळे अपायकारक पदार्थ हद्दपार करुनही आपण उत्तम सैपाक व इतर चमचमीत पदार्थ बनवु शकतो. त्यांचे या पदार्थांचे नाशिकला दुकानही आहे/होते.
बेकिंग पावडर/सोडा नसेल तर केक कसा बनेल हा प्रश्न मी विचारला, ते म्हणाले यिस्ट वापरा. मग तो पाव होईल, केक नाही हे मनात आले पण मी गप्प बसले

मानव पृथ्वीकर - धन्यवाद .
मला लॅक्टोज इनटॉलरन्स आहे , त्यामुळे दूध व दुग्धजन्य पदार्थ बंद आहेत .
तिखटाने माझ्या पोटाला त्रास होतो म्हणून तिखट पदार्थ बंद आहेत .
बाहेरचे पदार्थ वरील दोन व स्वच्छतेच्या कारणास्तव बंद आहेत .
साखर , बेकरी चे पदार्थ , डीप फ्राईड पदार्थ आरोग्याच्या कारणास्तव बंद आहेत .
शॉलो फ्राय पदार्थ, फोडणीतले तेल , चपातीला लावलेले तेल हे अजून चालू आहे. ते बंद करायचा विचार करतोय. आता मग काय खायचे हा प्रश्न पडलाय ?

धाग्याच्या प्रतिसादात हेम व माधवदादा ह्या आयडींनी काय खायचे यावर उपयुक्त माहिती दिलीय ती पाहा.

माबोवाचक, दह्या मध्ये आणि हार्ड चीज मध्ये लॅक्टोजचे प्रमाण कमी असते. त्याने सहसा त्रास व्हायला नको. तसेच पनीर मध्ये सुद्धा दुधाच्या तुलनेत कमी असते. त्यानेही त्रास होतो का?
फोडणी (भाज्यांसाठी), चपातीला लावलेले थेंबभर तेल बंद करण्याची खरंच गरज आहे का? शॅलो फ्राय अधुन मधून खाता येईल/कमी प्रमाणात खायचे.
गेली काही वर्षे मी लाकडी घाणीतले (समोर काढलेले) तेल वापरतो. ऍसिडिटी होण्याबाबतीत हे तेल रिफाईंड तेलाएवढेच परिणामकारक आहे असा माझा तरी अनुभव आहे. जरा जास्त झाले की होते ऍसिडिटी. त्याचे इतर फायदे असतील (रिफाईनिंग प्रोसेस टळल्याने) म्हणुन वापरतो.
मी स्वतः कधी कधी शून्य तेलातल्या भाज्या करतो. रस्सा भाजी, कोरडी नाही. (कोरडी करणे जास्त क्लिष्ट वाटले मला.) सांगितल्या शिवाय ही बिनातेलाची भाजी आहे हे कळणार नाही. पण अशी भाजी करणे वेळ खाऊ आहे, रोज करणे जिकरीचे तसेच तेवढी आवश्यकता वाटत नाही. झणझणीत खावेसे वाटले (पण तेल नको) त्यावेळेस करतो कधीतरी.

@मापृ, पोस्टबद्दल चन्यवाद.

मी व्यवस्थित (नाश्ता, जेवण) खाल्ले असल्याशिवाय चहा घेत नाही >>> सकाळचा पहिला चहा सोडला तर मी ही हेच करते. मला अजूनतरी चहाने अ‍ॅसिडिटी होते आहे असं वाटलं नाहीये.

तेलामुळे नाही बहुधा, पण नुसतेच खूप गोड काही खाल्ले किंवा रात्री तिखट / आंबट काही खाल्ले तर अ‍ॅसिडिटी होते मला. तुम्ही म्हणताय तशी ती चहामुळे अजून अ‍ॅग्रवेट होत असेल तर कल्पना नाही. तसे फेरफार करून पहायला पाहिजेत. फक्त प्रॉब्लेम असा आहे की मला चहा प्रचंड आवडतो त्यामुळे तो कमी करणे / सोडणे याव्यतिरिक्त काही करता येईल का ते पहात होते.

स्ट्राँग चहाचा मात्र माझा अनुभव वाईट आहे. त्यामुळे मी खूप लाईट चहा पिते.

सगळ्यात महत्त्वाचं म्हणजे - शांत झोप! या गोष्टीवर काम करावंच लागणार आहे मला. बहुतेक सगळ्याचं मूळ तिथेच असणार आहे.

रमड तू रात्री चहा पीतेस?
माझ्याकरता, दुपारी ३ नंतर चहा = सकाळी ५ पर्यंत डोळ्यास डोळा न लागणे.

तू रात्री चहा पीतेस? >>> नाही. आणि कधी प्यायलेच तर मला बेटर झोप लागते

>>>>>कधी प्यायलेच तर मला बेटर झोप लागते
ह्म्म्म!! मला कॉफी ने लगेच झोप येते रात्री पण चहा एकदम निद्रानाश म्हणजे आख्खी रात्र डोळ्याला डोळा लागत नाही.

मानव पृथ्वीकर, धन्यवाद .
लॅक्टोस हे पाण्यात विरघळते . त्यामुळे दह्यातले पाणी काढून टाकून घट्ट दही खाल्ले तर कदाचित समस्या येणार नाही , पण ते पाणी काढण्याचे सोपस्कार कोण करणार ? असो .

>>>>>>>>लॅक्टोस हे पाण्यात विरघळते . त्यामुळे दह्यातले पाणी काढून टाकून घट्ट दही खाल्ले तर कदाचित समस्या येणार नाही
याचा अर्थ ग्रीक योगर्ट लॅक्टॉस फ्री असते का मग? कारण फार घट्ट असते. अगदी चक्काच.

मानव पृथ्वीकर, डाएटिशियनने मला अ‍ॅसिड रिफ्लक्ससाठी डाएट प्लान बनवून दिला होता. त्यात राजगिराच्या लाह्या, मखाणे आणि कुरमुरे यांचा समावेश होता. काय खायचं नाही तेही सांगितलं - विकतचं प्रोसेस्ड फूड - यात बेकरी प्रॉडक्ट्स आणि तळलेले आणि मसालेदार पदार्थ आले.

ग्रीक योगर्ट बद्दल माहित नाही. कधी खाल्ले नाही. पण एकदा खाऊन पाहायला हरकत नाही.

भरत, अच्छा. इकडे दक्षिण भारतीय डॉक ना राजगिऱ्याच्या लाह्या, कुरमुरे माहित नसावेत बहुतेक. कुरमुरे अशा वेळी मी खातो पण त्याने मदत होते हे माहीत नव्हते, चालतात म्हणुन थेंबभर तेल, चिमूटभर मीठ आणि कोथिंबीर घालुन खातो.

राजगिऱ्याच्या लाह्या इकडे मिळत नाहीत सहसा, बिग बास्केट किंवा ऍमेझॉनवर बघतो. तुम्ही कसे खाता?

राजगिर्‍याचे लाडू मिळतात. ते नुसतेही खाता येतात, पण मी दुधात कुस्करून खातो. वाटीत लाडू ठेवून त्यावर दूध ओततो. तो आपोआप विरघळतो.
मखाणे आयत्यावेळी एखाद मिनिट मायक्रोवेव्ह करून, कुरकुरीत करून.

राजगिर्‍याच्या लाडवावर असं दूध घालून खायला मस्त लागतो. पण त्यात भयंकर गूळ खातोय असं खाताना वाटतं. त्यात थोड्या लाह्या मिळाल्या तर त्या घालून गिल्ट थोडा कमी होईल.

राजगिराच्या लाह्या, मखाणे आणि कुरमुरे >> रिफ्लक्स साठी ह्याचा उपयोग होतो हे माहीत नव्हतं.

राजगिर्‍याच्या लाडवावर असं दूध घालून खायला मस्त लागतो >>> +१ मलाही तसाच आवडतो. पण इथे नुसत्या लाह्या मिळतात का बघायला हवे. लाडू जरा जास्त गोड वाटतो हे खरंय.

राजगिऱ्याचे लाडु मिळतात इथे. पण ते लाह्यांचे नाही, राजगिरा दाणे भाजुन केलेले असतात. साखर टाळण्यासाठी मी सुद्धा लाह्या मागवेन, त्याचे काहीतरी करता येईल.

मखाणे मावेत करता येतात हे माहीत नव्हते. सोयीस्कर आहे हे.

मानव, इथल्या डॉक्टरांनीही मला आहाराबद्दल काही सांगितलं नाही. त्यांचा भर फक्त औषधांवर . फक्त मसालेदार, तेलकट टाळा एवढंच. हे डाएटिशियनने सांगितलं.

राजगिरा लाह्या टाकत मिसळून , मीठ घालून वरून मिरचीची फोडणी अशाही खाता येतात. किंवा चिवड्यासारख्या दाणे वगैरे घालून, फोडणी देऊन. पण हा चिवडा खाताना जरा जड जाते, लाह्या हवेत इतस्ततः उडतात, चमच्याने खाताना नीट मॅनेज करता आले नाही तर..

लाह्या हवेत इतस्ततः उडतात >>> मी इथे हा असला चिवडा खाते आहे मग श्वास सोडताना सगळीकडे लाह्या उडतायत आणि कार्पेट मधे दडून बसल्या आहेत वगैरे इमॅजिन करतेय ऑलरेडी.

रा.लाह्या माझं कम्फर्ट फूड आहे. साळीच्या लाह्या पण. रात्री बहुतेक लाह्याच खाते. राला दूधात, दह्यात मीठ तिखट, दाकू टाकून. तश्याच साळीच्या लाह्या आणि तिसरा प्रकार म्हणजे गाजर, कांदा टोमॅटो, काकडी, भा. शेगदाणे घालून भेळ

लाह्या दुधात वगैरे घालुन खाताना खुप कचकच येते दाताखाली. आधी पाण्यातुन काढुन घ्याव्या काय?

दूध घातलं आणि ढवळलं की खाली बसते कचकच. लाडवातली बसते असं वाटतं.

राजगिऱ्याच्या लाह्या तीन दिवस दूधात घालुन खाल्ल्या. त्यात दूध किती पटकन ऍब्सार्ब होतं. पण हे खाऊन काही फायदा जाणवला नाही. त्रासही नाही. मध्ये दोन दिवस वेगळे काही खाल्ले संध्याकाळी.

काल आणि आज राजगिऱ्याच्या लाह्या कोरड्या खाल्या, किंचित तेल, मीठ घालुन. खाताना आधी तोंड कोरडं झाल्यासारखं वाटत मग लाळ सुटते. असं प्रत्येक घासाला जाणवतं. अशा खाल्ल्या की खाल्यावर अन्ननलिकेत बरं वाटतं बराच वेळ- शांत. लाळे मुळे सुद्धा ऍसिड रिफ्लक्सला आराम मिळतो असे वाचले आहे आणि काही चावून चावून खाल्ले (जे असे चावून चावून खाण्यासारखे असते) की रिफ्लक्स साठी बरे वाटते असा अनुभव आहे. (प्लासीबो / खरंच जे काय ते, पण खाल्ल्यानंतर बरे वाटते.) तर असा विचार आला की यामुळेच तर या लाह्या व कुरमुरे खाल्ल्याने ऍसिड रिफ्लक्स/ जळजळ यावर आराम मिळत नसेल? यात लाळ ऍब्सॉर्ब होते पटकन आणि कदाचित त्यामुळे जास्तीची सिक्रिट होत असेल? आणि म्हणुन फायदा?
लाळ नेहमी अल्कलाईन असतेच असे नाही, त्यामुळे फायदा कसा होतो, आणि वर मी लिहिले ते होऊ शकते का हे तज्ज्ञच सांगु शकतील.

मानव, राजगिर्याच्या लाह्या म्हणजे १००% कार्बोदके. त्या कोरड्या खाल्ल्या तेव्हा तोंडांत इतक्या वेळ राहिल्या कि लाळ त्यात मिसळली जाऊन कार्बोदकांच्या विघटनाला सुरुवात व्हावी. कार्बोदकांचे विघटन तोंडातच सुरु झाल्याने पोटात गेल्यानंतर कारबोदकांचे विघटन होण्यासाठी जठरातील आम्लांची गरज आहे असा संदेश मेंदुला जात नाही. पर्यायाने आम्ल जठरातुन वर अन्न नलिकेत जाणे पण टळले. त्यामुळे शांत वाटले.

पर्णीका, छान माहिती.
१००% कार्ब्स हे काही मिळसले नाही या तुलनेत म्हटले आहे, की लाह्या बनवण्याच्या प्रोसेस मध्ये थोडे प्रथिन असते त्याचे सुद्धा कार्ब्स होते?

प्रथिनांचे रुपांतर कार्बोदकांत होते असे म्हणणे तांत्रिक दृष्ट्या बरोबर ठरणार नाही पण इन इफेक्ट तसंच काहीसं होतं. कार्बोदके आणि प्रथिने हे दोन्ही कार्बन, हायड्रोजन आणि ऑक्सिजन च्या एकमेकांत गुंफलेल्या साखळ्यांपासुन तयार होतात. प्रथिनांमध्ये ह्या व्यतिरिक्त नायट्रोजन चे अणु असतात. राजगिर्याच्या धान्यापासून लाही होण्याच्या प्रक्रियेत उष्णतेमुळे किंवा दाबामुळे जर नायट्रोजन रेणु किंवा तो रेणु जोडला आहे ती साखळी प्रथिनापासुन वेगळी झाली तर प्रथिन रेणुका उरलेला भाग हा रासायनिक दृष्ट्या कार्बोदक रेणु प्रमाणेच असेल.

तसंही मुळात कुठल्याही तृणधान्यात प्रथिनांचे प्रमाण कार्बोदकांच्या तुलनेत फार कमी म्हणजे ~ १५% पेक्षा कमी असते. त्यात नायट्रोजन वेगळ्या झालेल्या रेणुंच प्रमाणाचा अंदाज केला तर ते आणखी कमी होईल. थोडक्यात पचनसंस्थेच्या दृष्टीने जवळ जवळ १००% कार्बोदकांचे प्रोसेसिंग.

उत्तम माहिती पर्णीका, धन्यवाद. याबद्दल अजिबात माहीत नव्हते.