बर्थ सर्टिफिकेट (लघुकथा/किस्सा)

ते 'कथा एका मॅरेज सर्टिफिकेटची' वाचलं आणि मला माई आज्जीचा भारी किस्सा आठवला. ती आता नवद्दीच्या आसपास असेल. पण आहे एकदम डॉन! म्हणजे तिच्या वयाकडे बघून ती फिरकी घेईल हे कुणाच्या स्वप्नातही नसतं - आणि अशा वेळेस ती एकदम साळसूद चेहर्‍यानं गूगली टाकते!
एक एप्रिलला तिच्या घराच्या, आपल्याच फोनच्या आसपासही नाही जायचं - नाहीतर कितीही तयार असलात तरी तुमची विकेट गेलीच म्हणून समजा! तशी सटकफटक असली तरी स्वभावाला मात्र माईआज्जी एकदम गोड! लोकांना आवर्जून मदत करणार, ह्या वयातही लोकांना तर्‍हेतर्‍हेचे पदार्थ करून खावू घालणार (म्हणजे फक्त भारतीयच पदार्थ असं नाही बरं का!) वगैरे.
असो, पण तो आजचा विषय नाही! आजचा विषय आहे बर्थ सर्टिफिकेट. साधारण पंधरा वगैरे वर्षापूर्वीची गोष्ट. तर झालं असं तिच्या नातीचं बर्थ सर्टिफिकेट हवं होतं. माझा मामा फेर्‍या घालून घालून थकला, पण सर्टिफिकेट मिळायला काही तयार नव्हतं. मग एके दिवशी माई आज्जीनं डिक्लेअर केलं 'तुम्हा लोकांना जमत नसेल तर आता मीच जाऊन आणते' - आणि एकदा ठरवल्यावर पार पाडलं नाही तर ती माई आज्जी कसली!
मग ती गेली 'जन्म मृत्यू नोंदणी' कार्यालयात. एका काऊंटरवर जाऊन म्हणाली 'इथले साहेब कोण आहेत? मला त्यांना भेटायचय.'
तो माणूस म्हणाला, "काय काम आहे मला सांगा. मी बघतो."
"ते काही नाही मला साहेबांनाच भेटायचय" इती माई आज्जी.
असं बर्‍याच वेळ झाल्यावर त्या माणसाला तिच्या वयाचा मुलाहिजा बाळगणं भाग होतं. शेवटी तो तिला साहेबांकडे घेऊन गेला. म्हातारी बाई बघून (आणि खरंतर तिच्या व्यक्तिमत्वातच असा काही गुण आहे की माणूस तिला बघता क्षणीच मऊ/नम्र होतो.) साहेब एकदम आदबीन वागता झाला. 'बसा आजी. काय काम होतं', तो म्हणाला.
'मला मृत्यूचा दाखला हवा होता': आजी.
'मृत्यूचा दाखला? बरं, कुणाचा" : साहेब
निर्विकार चेहर्‍यानं आजी "माझा" असं उद्गारत्या झाल्या.
"तुमचा?" : साहेब खूर्चीवरून फिजीकली उडायचाच फक्त बाकी राहिलेला
"हो, माझा!" आजी
अजूनही आजींचा अंतस्थ हेतू न कळल्यानं साहेब बिचारा 'जिवंत माणसाचं डेथ सर्टिफिकेट देता येत नाही' हे समजावून सांगण्याच्या प्रयत्नात.
"ते माहित आहे हो" आजी
आता मात्र साहेबाला काय प्रकार चाल्लाय ते कळेना.
"ते माहित आहे हो, पण माझ्या नातीचा जन्म होऊन पंधरा वर्ष झाली, माझा मुलगा अजून हेलपाटे घालतोय जन्म दाखला मिळवण्यासाठी. मग माझ्या मृत्यूनंतर माझ्या नातेवाईकांनी किती वर्ष हेलपाटे घालायचे? ते काही नाही. माझ्या करता कुणाला त्रास नको मी गेल्यावर. मला आताच माझ्या मृत्यूचा दाखला द्या कसा!"
साहेब भर थंडीत घामाघूम!
आणि थोड्याच वेळात १००% काम होऊन माईआजी विजयी मुद्रेनं ऑफिसच्या बाहेर!