आंतरराष्ट्रीय झोप दिवस

आंतरराष्ट्रीय झोप दिवस - आज मार्च १७ , शुक्रवार खरे तर इतर अनेक दिवसांच्या सारखा एक दिवस . पण आंतरराष्ट्रीय स्तरावर असे नसते . प्रत्येक दिवसाला एक बिरुद जोडून तो साजरा करणे याला फार महत्व दिले जाते . आजच्या दिवसाला World Sleep Day 2023 म्हणून साजरा करण्याचे ठरले आहे ,

आता एक तारीख ठरवली आणि ती साजरी केली तर कसे बरे असते . म्हणजे झोपेत जरी विचारले तरी सांगता येते, कि अमुक तारीख म्हणजे अमुक अमुक
जसे कि बसायची तारीख कोणती तर -' ३१ डिसेंबर ' नाही म्हणजे पटकन आठवले म्हणून हे उदाहरण दिले . असो .

बरे यांना प्रत्येक दिवस साजरा करायचा असतो पण एका निश्चित तारखेला नाही . पाश्चिमात्य जगात बरेच वेळा अमुक महिन्याचा तिसरा सोमवार , अमुक महिन्याचा दुसरा शुक्रवार असे दिवस साजरे होतात आता यांचा आंतरराष्टीय झोप दिवस हा प्रत्येक वर्षी वसंत ऋतू च्या आगमनाच्या आधीच्या शुक्रवारी साजरा करतात . या वर्षी यांचा वसंत येतो आहे सोमवार दिनांक २० मार्च रोजी , म्हणून शुक्रवार दिनांक १७ मार्च हा यांचा आंतराष्ट्रीय झोप दिवस .

आता यातील गंमत बघा. मुळात समजत नाही कि झोप साजरी करायची असेल तर त्यासाठी दिवस का ? खरेतर ती हवी 'आंतराष्ट्रीय झोप रात्र '
पण नाही आम्ही निवडला शुक्रवार वसंत येण्याच्या आधीचा. म्हणजे आमचा विकांत सुरु . शिवाय आता वसंत अक्षरशः उसळी मारून येणार म्हणून आम्ही तो शुक्रवारी रात्री साजरा करणार, कसा तर झोपेचे खोबरे करून आणि काय साजरा करणार तर आंतरराष्ट्रीय झोप दिवस .

या विसंगतीतूनच आपल्याला शोधायचा आहे या दिवसाचा हेतू . झोपेचे महत्व नक्की कोणाला समजते माहित आहे ज्याची झोप उडाली आहे त्याला . आता याठिकाणी झोप उडणे म्हणजे ' Sleep disorder ' मग यात रात्र रात्र झोप न लागणे , दिवसा सतत झोप येणे , झोपेत सतत उलघाल सुरु असणे आणि अथवा स्वतःच्या किंवा सोबत झोपलेल्या व्यक्तीच्या घोरण्याने आपल्या झोपेस 'घोर लागणे '

या सर्व अडचणींवर मात करीत जो खरोखर शांत झोपू शकतो तो जगज्जेता अलक्झेडार पेक्षा नशीबवान . काही जण म्हणतात - 'आम्हाला नाही झोपेची काळजी . आमची झोप हुकमी आहे ' जर हे त्यांचे वाक्य खरे असेल तर ते देखील घोड्यावर बसल्या बसल्या झोप घेणाऱ्या बाजीराव पेक्षा नशीबवान . किंवा मी म्हणेन झोपेच्या बाबतीत ते अगदी बाजीराव लागून गेलेत .

पण दुर्दैवाने आपल्या बदलत्या जीवन शैलीने आपली झोप कमी केली नाही तर अक्षरशः उडवली आहे . लवकर निजे लवकर उठे त्यास आरोग्य संपदा लाभे . हा पूर्वजांचा संदेश आता पुन्हा अमलात आणा हेच शास्त्रीय अभ्यास करून वैज्ञानिक आणि वॆद्यकीय क्षेत्रातील तज्ञ सांगत आहेत . त्यांनी पण नियमित झोपेचे महत्व अधोरेखित करण्यासाठी विविध घोषणा किंवा बोधवाक्ये निवडली आहेत . मार्च १४ २००८ रोजी पहिला आंतरराष्टीय झोप दिवस साजरा करतानाची घोषणा होती , “Sleep Well, Live Fully Awake.” तर या वर्षी ते म्हणतात - 'Sleep is Essential for Health'.

कारण शांत झोपेचे जसे फायदे आहेत तसे अस्वस्थ झोपेचे दुष्परिणाम देखील गंभीर आहेत . अपुरी अथवा अस्वस्थ झोप फक्त वैयक्तिक आरोग्यास घातक नसून मोठ्या प्रमाणातील सामाजिक स्वास्थ्य बिघडवण्यास कारणीभूत ठरणार घटक आहे . म्हणून झोप नियमित व स्वस्थ घेण्यासाठी -
दररोज ( म्हणजेच ) दररात्री किमान सात ते आठ तास झोप घ्या .
खूप जास्त जेवण , अति मद्यपान , उतेजक पेये चहा कॉफी , या गोष्टी शक्यतो टाळा
चालणे , अन्य व्यायाम यात सातत्य ठेवा .
आपण अशा जीवन शैलीकडे उघड्या डोळ्यांनी बघायला शिका म्हणजे आपणास मिटल्या डोळ्यांनी शांत झोपता येईल .

जीवनाच्या शर्यतीत सशाप्रमाणे अवेळी झोपून शर्यत हरण्यापेक्षा झोपच्या बाबत जागेपणी आवश्यक काळजी घेत रात्री शांतपणे झोपू या

नाहीतर , " आंतराष्ट्रीय झोप दिवस मी रात्रभर आढ्याकडे डोळे लावून साजरा केला " असे म्हणण्याची वेळ आपल्यावर आल्याशिवाय राहणार नाही .

म्हणूनच आजच्या -
World Sleep Day च्या नंतर येणाऱ्या प्रत्येक रात्रीस आपण सगळेच म्हणू या - " शुभ रात्री "