सध्याचे वाहन, पेट्रोल विषयी धोरण आणि इलेक्ट्रीक वाहनांचा वापर.

मध्यंतरी 'Nuclear Battery' विषयी ऐकले होते. ही battery अणुभट्टीतून निघालेल्या radioactive waste पासून बनवतात आणि तिचे आयुष्य २८,००० वर्षे (हो, अठ्ठावीस हजार वर्षे!) असते म्हणे. त्यांना कधीही चार्ज करावे लागत नाही. म्हणजे २८००० वर्षे त्या वीजपुरवठा करू शकतात. हे संशोधन पुढे नेऊन त्याचा वाहनांमध्ये उपयोग करता येऊ शकतो का ते शास्त्रज्ञांनी पाहिले पाहिजे.

इलेक्ट्रीक वाहनांना असणार्‍या मर्यादा पाहता कार, ट्रक्स सारखी मोठी वाहने बॅटरीवर पळतील ही शक्यताच दुरापास्त वाटायची>>>जरा आजू बाजूला पहा. डोळे उघडून.
अजून बर्याच गमती जमाती आहेत. हळू हळू.

लिथियम-आयन बॅटरीपेक्षा किंमत, आकारमान व वजनात कमी असणारी तसेच राॅ मटेरियलच्या बाबतीत चीनवरचे अवलंबित्व कमी करणारी सोडियम-आयन बॅटरी येत्या ५-६ वर्षात उपलब्ध होईल असे वाचनात आले होते. तसेच बॅटरी चार्जिंगऐवजी बॅटरी प्रवासमार्गावर बदलण्याची (स्वॅपिंग) सोय करणारी केंद्रे भारतीय रस्त्यांवर येतील -ज्याने इले. वाहनांची कॅपिटल तसेच आॅपरेटिंग काॅस्ट बरीच कमी होईल वाचले होते. कोणी जाणकार याविषयी अधिक माहिती (आकडेवारीसह) देऊ शकेल काय?

शांत माणूस ,
तुमचे मुद्दे योग्य अयोग्य यावर माझे काही म्हणणे नाही. पण भारताबाहेर काय सुरू आहे हे सांगतो.
जगातल्या सगळ्या मोठ्या वाहन कंपन्यांनी, भविष्य हे इलेक्ट्रीक वाहनांचे आहे हे मान्य करून आयसी ईंजीनवरची "नवीन" गुंतवणूक पूर्ण थांबवली आहे. मी "नवीन" म्हटले आहे, आहे त्या गुंतवणूकीवर काही वर्षे चालेल ते चालेल. इतकेच नाही तर २०३० पर्यंत , आमची इतकी टक्के वाहने ही पूर्ण इलेक्ट्रीक असतील हे ही घोषीत केले आहे. याची बरीच कारणे आहेत पण मुख्य म्हणजे ग्लोबल वार्मिंग कमी करण्याचे प्रत्येक देशाचे उद्दीष्ट , त्या अनुषंगाने वाहनांमुळे होणारे प्रदुषण कमी करण्याचे उद्दीष्ट (जे आंतरराष्ट्रीय करारानुसार बंधनकारक आहे) , इलेक्ट्रीक वाहनांची झपाट्याने कमी होणारी किंमत आणि ग्राहकांची वाढ्ती मागणी हि मुख्य सांगता येतील. २०२७ मधे इलेक्ट्रीक कार ही आयसी इंजिनावर असलेल्या कार पेक्षा स्वस्त होईल असे भाकीत आहे .
https://www.optimistdaily.com/2021/05/electric-cars-to-be-cheaper-to-mak...
त्यामुळे मुद्दाम अमुक पक्षाच्या फायद्यासाठी म्हणून हे धोरण नाही असे मला वाटते. सध्या ऐवजी दुसरा कुठलाही पक्ष असता तरी हेच झाले असते. त्यासाठीच पॅरीस करारामधे काय उद्दीष्ट असावे यावर मारामार्‍या झाल्या. आता सत्तेवर असलेला पक्ष , या भविष्याचा फायदा करून घेत असेल तर तो मुद्दा वेगळा.

जेंन्व्हा नवीन तंत्रज्ञानाने/ सामाजिक बदलाने मोठ्या प्रमाणात बदल होतात तेंव्हा काही विशिष्ट वर्गाचा खूप फायदा होतो आणि काही वर्गाचे शोषण होते. हे सगळ्याच देशात चालू असते. अगदी कम्युनिस्ट रशिया आणि चीन सुद्धा त्याला अपवाद नाही. हे योग्य आहे असे मला म्हणायचे नाही. काय होते (मानवजातीचा इतिहास पाहता) ते सांगतो आहे.
सध्याही बॅटरी तंत्रज्ञानासाठी आफ्रिकेतल्या गरीब देशातून धातू मिळवण्याचे काम चालू आहे. जेंव्हा ते देश प्रगत होतील आणि त्यांना स्वतःसाठी ते धातू लागतील तो पर्यंत ते कदाचित ते संपले असतील.
तुम्ही म्हणता तशी उदाहरणे अमेरिकेसारख्या देशातही भरपूर आहेत. अनेक उद्योगांनी सरकार अपारंपारीक स्रोतांना सबसिडी देते म्हणून चांदी करून घेतली आणि नंतर दिवाळखोरी काढली. आणि फक्त वीजेबाबतच नाही . इथेनॉलला सबसीडी मिळते म्हणून मका लावल्यावर ती जमीन इतर महत्वाच्या शेतीसाठी उपलब्ध होत नाही. अव्होकाडो सारख्या पिकाला पाणी पुरवल्यामुळे मेक्सीकोमधे गरीब माणसांना प्यायला पाणी नाही .
डेन्मार्क मधे हे धोरण कधीपासून राबवले हे माहिती नाही. पण जर अपारंपारिक स्त्रोतांमधून मिळालेली वीज बाजारभावात इतर प्रकारे मिळालेल्या विजेबरोबर स्पर्धाकरून स्वस्त (किंवा बरोबरीला) असेल तरच हे टिकून राहील.

इलेक्ट्रीक वाहनांना लागणारे खनिजे ,धातू व ते मिळविण्यास लागणारे उत्खनन पाहता इलेक्ट्रीक वाहने पर्यावरणला अनूकुल म्हणता येणार नाहीत.
Source: IEA. All Rights Reserved
This data is subject to the IEA's terms and conditions: https://www.iea.org/t_c/termsandconditions/
Units: kg/vehicle (electric car)
Copper 53.2
Lithium 8.9
Nickel 39.9
Manganese 24.5
Cobalt 13.3
Graphite 66.3
Zinc 0.1
Rare earths 0.5
Others 0.31

एक दम योग्य लेख आहे.
सर्व पॉइंट्स पटले.
सर्व सामान्य लोक ही मेंढरं सारखी असतात.
शिक्षित असू नाही तर अशिक्षित.
जगावर काहीच मोजकेच अती हुशार लोक राज्य करत आहे .
बाकी सर्व गुलाम आहेत .जो अन्याय करत आहे तोच महान आहे असे abjo सामान्य लोक समजतात..
१००० गुंड आणि चारशे पाचशे करोड असतील तर दहा बारा राज्यावर सहज सत्ता स्थापित करता येईल इतके सामान्य लोक मूर्ख आहे..त्यांच्या वर अन्याय केला तरी त्यांना तो समजणार च नाही.
घरात फोटो लावून पूजा करतील

भारतातील एकही जण माहिती नाही कि ज्याच्या कडे ईले. दुचाकी अथवा चार चाकी आहे. सुरवातीला काही फुकट वाटाव्या लागतील लोकांना डेमो बघण्यासाठी.
आमच्या बऱ्याच नातलगांनी एलिजिबल असून कोरोना लस घेतली नव्हती दोन महिने. का तर आधी बघूया इतरांना काही त्रास होतो का.
प्रत्येक देशाचा एक बिहेवियर पॅटर्न असतो. त्यामुळे पाश्चात्य देशात जे लगेच वर्क होईल ते भारतात होईल याची गॅरंटी नाही.

@शान्त माणूस
https://money.cnn.com/2012/10/22/news/economy/obama-energy-bankruptcies/...

इथेनॉल सबसीडी आणि त्याचे परिणाम
https://www.theatlantic.com/ideas/archive/2019/11/ethanol-has-forsaken-u...

अवाकाडो आणि पाणि टंचाई
https://www.treehugger.com/avocado-chile-petorca-united-kingdom-village-...
https://www.lifegate.com/avocado-chile-water

मी फक्त वर वर संशोधन करून ही माहिती मिळवली. पण कृपा करून फक्त या माहितीवर जाऊन तुमचे मत करून घेऊ नका. हे सगळे बाजार बिलियन डॉलर्स मधे असल्याने फक्त एक विशिष्ट विचारच पुढे येईल असे सांगणारे संशोधन भरपूर आहे. आणि तुमचे मत आधिच तयार असेल तर तुम्हाला हवी तीच माहिती भरपूर मिळेल पण त्याचा अर्थ तेच सत्य असेल नाही. मन उघडं ठेवा , वाचा आणि मग ठरवा.

अपारंपरिक ऊर्जा स्रोतातून, पर्यावरणावर प्रतिकूल परिणाम होणार नाही /बराच कमी होईल अशा उत्पादनातून वीज निर्मिती होत नसेल, तर विद्युत वाहनांमुळे फक्त स्थानीक प्रदूषण कमी होऊन ते वीज निर्मिती होते तिकडे वळेल. म्हणजे एकंदर पर्यावरणाचा बोझा तेवढाच राहील.

शिवाय बॅटरी उत्पादनासाठी लागणारे धातू, त्यासाठी होणारे उत्खनन, जुन्या बॅटरींची विल्हेवाट इत्यादि मुद्दे आहेतच.
तेलाचा साठा संपणार या कारणासाठी शहरातील स्थानिक प्रदूषण कमी करणे यासाठी विद्युत वाहनांकडे वळणे असे धोरण ठेवल्याने पर्यावरणावरील ताण कमी होणार नाही.

आणि लांब पल्ला, चार्जिंग, विजेची कमतरता इत्यादि लेखात मांडलेल्या समस्या आहेतच.

सध्याची बॅटरीवर चालणारी विद्युत वाहने ही फक्त तेलाशिवाय चालणाऱ्या वाहनांकडे जाताना तात्पुरती सोय आहे असे वाटते. त्यामुळे भीती वाटते त्यात पैसे गुंतवायला. काही वर्षांत निवृत्त होण्याची वेळ येईल. तो पर्यंत आहे ती कार ठेवून नवीन आणखी काय पर्याय येतो का पहावे असा विचार आहे. त्यासाठी आहे त्या कारची नोंदणी नूतनीकरण एकदा करावे लागेल, त्याचा खर्च किती ते ही पहावे लागेल.

> एकंदर पर्यावरणाचा बोझा तेवढाच राहील.
हा निष्कर्ष मला चुकीचा वाटतो. १) पेट्र्रोल पाईपमधून येत नाही. ते वेगवेगळ्या ठिकाणॉ पोहोचवण्यासाठी परत वाहने लागतात त्यात उर्जाही नष्ट होते आणि त्या त्या पेट्रोल वाहतुक करणार्‍या वाहनांमुळे प्रदुषणात आणखी भर पडते २) वैयक्तिक पातळीवरचे प्रदुषण नियंत्रित करण्यापेक्षा , औद्योगिक पातळीवर करणे जास्त सोपे जाते आणि कायदेशीर द्र्ष्ट्याही सोपे असते. तसे तंत्रज्ञान विकसित करण्यासाठी जास्त मागणी असू शकते. जरी कारची कार्यक्षमता १% वाढवणारे , किंवा १% प्रदुषण कमी करणारे तंत्रज्ञान आले तरी ते बाजारात पोहोचवून हजारो लोकांपर्यत पोहोचण्यासाठी किती तरी वेळ लागेल. पण तेच एका विजेच्या कारखान्यात काही महिन्यात होऊ शकेल. ३) वाहनांंमुळे होणारे प्रदुषण नियंत्रित करणे अधिक अवघड . त्या त्या भागातल्या त्या त्या वेळेच्या हवामानावर अवलंबून . पण एका कारखान्यात नियंत्रित करणे तुलनेने सोपे.

मुळात एखाद्या शहरातली रस्त्यांची वाहन हाताळणी क्षमता आणि तिथली वाहन विक्री यांचा जोपर्यंत ताळमेळ जमवला जात नाही तो पर्यंत भयानक ट्रॅफिक जॅम होतच रहाणार.
पेट्रोल ची वहानं असोत की विजेवरची...

अजय, नोटेड. यावर विदा उपलब्ध आहे का? असे गृहीत धरून की वीज निर्मिती अपारंपरिक पद्धतीने नसतानाही अंतर्ज्वलन इंजिनवाहना ऐवजी विद्युत वाहन वापरले तर पर्यावरणावर येणारा ताण ढोबळमनाने किती टक्के कमी होईल.

भारतातील एकही जण माहिती नाही कि ज्याच्या कडे ईले. दुचाकी अथवा चार चाकी आहे. सुरवातीला काही फुकट वाटाव्या लागतील लोकांना डेमो बघण्यासाठी.

हिरव्या रंगाची नंबर प्लेट असलेली वाहने पाहा, ती एलेक्ट्रिक वाहने आहेत. आता सहज दिसायला लागलीत, दुचाकी व चारचाकी दोन्ही. कोल्हापुर शहराबाहेर एका हॉटेलात थांबलो असता तिथे टाटा कंपनीचे दोन ईलेक्ट्रिक चार्जर लावलेले पाहिले. त्यांनी कदाचित त्यांच्या ग्राहकांकरता लावले असावेत, कल्पना नाही. सावंतवाडीसारख्या छोट्याश्या शहरात ईलेक्ट्रिक दुचाक्या विकणारी शोरुम आहे. गेले काही महिने दिसतेय आणि अजुन बंद पडलेली नाहीय म्हणजे काहीतरी सेल होत असावा. मालकीण ओळखीची आहे, तिच्या मते प्रॉस्पेक्ट्स चांगले आहेत.

नवी मुंबई महानगर पालिकेने त्यांचा पेट्रोल्/डिसेलवर चालणारा जवळपास सगळा बसेसचा साठा मोडीत काढुन नव्या चकाचक हिरव्या ईलेक्ट्रिक बसेस रस्त्यावर उतरवल्या आहेत. आणि त्या सगळ्या एसी बसेस आहेत. दहा रुपये तिकीटात एसी बस मधुन प्रवास केल्याचा आनंद.

वीजेची उपलब्धी हा प्रश्न आहेच. माझ्या गावातही चार्जींगची सोय झाली तर मीही एलेक्ट्रिक वाहन नक्कीच घेईन.

ह्या लेखातून खालील चांगली माहिती मिळाली
सध्या वीजवितरणामधे अदानी आणि अंबानी या दोन मोठ्या खासगी कंपन्या मोठा शेअर बाळगतात
याबाबत सध्या काहीच धोरण दिसत नाही. सार्वजनिक हिताचे धोरण आखले तर बरे. नाहीतर उत्पादीत होणारी सगळी वीज बॅटर्‍यांसाठी वापरली जाईल
बॅटरी डिस्चार्ज होत असताना चार्ज करता येत नाही
पेट्रोलच्या वाहनात बॅटरी चाकाच्या गतीमुळे चार्ज होत राहते.
हाय व्होल्तेज चार्जिंग साठी सर्व वाहनांमधे सुविधा दिलेली नाही.
तसेच जर पेट्रोल, डिझेल महाग केले नाही तर लोक बॅटरीच्या वाहनांकडे वळणार नाहीत हा दृष्टीकोण आहेच.

मनापासून आभार!

माझ्या गावातही चार्जींगची सोय झाली तर मीही एलेक्ट्रिक वाहन नक्कीच घेईन.>>>
चार्जींग घराच्या घरीच करायचे, टू व्हीलर साठी. पार्किंग मध्ये ही करता येईल.

साधना, गावात किंवा जवळपास त्या वाहनाचे सर्विसिंग होईल की नाही, किती लांब जावे लागेल , ते सोयीस्कर होईल का हे सुद्धा पहावे लागेल, वयोमाना नुसार. तरूण लोक घेत जातील तसे गावातही सर्विसिंगची सोय होईल, ती योग्य वेळ असेल घ्यायला असे मला वाटते.
सर्विसिंगला घेउन जाणारे कोणी असेल हाताशी तर गोष्ट वेगळी.

भारतातील एकही जण माहिती नाही कि ज्याच्या कडे ईले. दुचाकी अथवा चार चाकी आहे.

मी स्वतः २००७ पासून इलेक्ट्रिक स्कूटर वापरत आहे (Matrix Super - https://tinyurl.com/5cy29mcd). इतक्या वर्षात ३ वेळा batteries आणि एकदा controller बदलला. २५० watts पेक्षा कमी क्षमतेची मोटर असल्याने No registration, no licence, no road tax, no mandatory insurance!!! आणि तसेही सर्वच इले. वाहनांना No PUC, No eng oil changing, no oil filter replacement after perticular km!!!

सुरवातीला काही फुकट वाटाव्या लागतील लोकांना डेमो बघण्यासाठी.... कशाला??? Ola E-scooter ची साईट booking सुरु झाले तेव्हा overload मुळे काही वेळासाठी crash झाली होती!!!

प्रत्येकाने स्वतःच चार्जिंग करावे ही अपेक्षा आहे का? सुरवातीला म्हणजे १०-१५ वर्षांपूर्वी जेव्हा फक्त स्कुटी आलेल्या (आमच्या शेजा-यांनी मुलाला शाळेत जायला घेऊन दिली होती, ३० च्या पुढे वेग जात नसे ) तेव्हा ठिक होते पण आता चारचाकी गाड्यांसाठी पेट्रोल पंप असतात तसे चार्जिण्ग पॉईण्ट हवेत.

मापृ, एवढ्यात नवी गाडी घ्यायचा अजिबात विचार नाहीय, भविष्यात करता येईल कदाचित. पेट्रोल गाडी चालवणे खुप महाग पडतेय. आणि एकुणच रस्त्यावरील गाड्यांचा वेग व चालवायची पद्धत पाहता दुचाकी चालवायची हिंमत आता राहिलेली नाही. राहिलेले दिवस सुखात जाणे जास्त महत्वाचे. पेट्रोलचे काय, ते तर महाग होतच राहणार!!!

अरे वा बरेच लोक वापरत आहेत की इले. गाडी. सोसायटीच्या ग्रुपवर विचारले पाहिजे , नक्की घेतल्या असतील काही जणांनी. इतके लोक वापरत आहेत म्हणजे एव्हाना सार्वजनिक चार्जिंग स्टेशन्स पण सुरु झाली असतील किमान मुंबै पुण्यात. काय रेट असतो पर युनिट? चार्जिंग घरी करत असाल तर महिन्याचे बिल काय येते?

भारतीय बनावटीची पहिली मिनी EV कार रेवा.
तेव्हा रेवा बंगलोर / हैद्राबाद मध्ये दिसायची.

भारतीय बनावटीची पहिली मिनी EV कार रेवा.... अगदी बरोबर. अगदी छोटी २ आसनी गाडी होती ती. मुंबईतही काही पाहिल्या आहेत. अर्थात तेव्हा हिरव्या रंगाच्या नंबरप्लेट चा नियम नसल्याने यांना इतर गाड्यांप्रमाणेच पांढऱ्या नंबरप्लेट असायच्या.

इतके लोक वापरत आहेत म्हणजे एव्हाना सार्वजनिक चार्जिंग स्टेशन्स पण सुरु झाली असतील किमान मुंबै पुण्यात. काय रेट असतो पर युनिट?
हो, TATA Power ने अनेक ठिकाणी चार्जिंग स्टेशन्स सुरु केली आहेत. त्यांचे स्वतःचे एक app आहे. https://play.google.com/store/apps/details?id=com.tatapower.evapp
यावर आपण आपल्या गाडीचे मॉडेल, क्रमांक नोंदवून ठेवायचा. मग आपल्याला हवे तेव्हा आपल्या गाडीला योग्य असे (गाडीत उपलब्ध असलेल्या चार्जिंग socket प्रमाणे) चार्जिंग स्टेशन कोठे आहे त्याची माहिती मिळते. तेथे गेल्यावर charging gun (connector) गाडीला जोडून app मधून चार्जिंग स्टेशनवरील QR कोड स्कॅन करायचा आणि app मधूनच चार्जिंग चालू / बंद करायचे. app मध्येच पैसे भरून ठेवायचे, किती वीज लागली याप्रमाणे ते आपोआप कट होतात. माझ्याकडे इले. चारचाकी नाही, पण मी सहज म्हणून मागे काही महिन्यांपूर्वी app install करून बघितले तेव्हा charging rate ० रुपये दाखवत होते (Promo offer असेल कदाचित)

मुंबई-पुणे द्रुतगती मार्गावरदेखील मुंबईहून पुण्याला जाताना खालापूर टोलनाक्यानंतर असलेल्या फूड मॉल जवळील HP Petrol Pump वर देखील charging स्टेशन सुरु झाले आहे.