आंतरजालावर राजकीय विषयांवर चर्चा करुन फायदा काय?

व्हॉटसअॅप,फेसबुक,ट्विटर,मिपा आणि अशी अनेक आंतरजालीय समाजमाध्यमे जिथे चर्चा करता येते; ती बहुतांशी वेळा देशाच्या,राज्याच्या राजकारणावरील चर्चेने अोसंडून वाहत असतात.अगदी काही वेळा वैताग येईल इतका इतका वेळ अशा चर्चांवर दिला जातो.आपला आवडता पक्ष,आवडता नेता हाच आख्ख्या भारतात किंवा राज्यात कसा चांगला आहे.तोच कसा जनतेला सर्वाधिक चांगला न्याय देऊ शकतो यावर अटीतटीने मुद्दे मांडणं सुरु असतं.समोरचा आपला मुद्दा मान्य करत नाही हे बघून काहीजणांचा तोल ढळतो; मग नको त्या शब्दांत किंवा वैयक्तिक जीवनातील गोष्टींचा उद्धार करुन नामोहरम करण्याचाही प्रयत्न होतो.आवडता पक्ष,नेता हरला की राग,संताप होतो.यावरुन कोणी बोलले तर वाद ठरलेलेच.विशेषत: शहरी,शिकलेला मतदार या अशा आंजावरील राजकीय प्रचारात फार पुढे असतो.
बरं कुठल्यातरी एकाच ग्रुपात राजकारणावर बोललं तर समजण्यासारखं आहे पण प्रत्येक ग्रुपात जेव्हा जेव्हा संधी मिळेल तेव्हा आवडता नेता,पक्ष,विचारधारा यांचं प्रमोशन करण्याची संधी साधली जातेच.हे करुन काय मिळत असावं? म्हणजे बघा की समजा तुम्ही बर्‍यापैकी शिकलेले आणि शहरी नोकरदार आहात.तुमचा आवडता पक्ष,नेता याची जमेल तितकी जाहिरात तुम्ही आंजावरील चर्चेतून करता आहात.आता तुमचा समज झाला की मी छानपैकी विश्लेषण मांडले आहे माझा आवडता राजकीय पक्ष हाच सर्वात चांगला का आहे.आता माझी ही पोस्ट फॉरवर्ड होत जाणार आणि निदान काही लोकांचा तरी दृष्टीकोन बदलून मी त्यांना माझ्या पक्षाला मतदान करायला भाग पाडणार.पण प्रत्यक्षात तसं होत असतं का?

आपल्या देशातील बहुसंख्य जनता ही किमान गरजा भागवण्यातच गुंग असते.त्यांच्या अपेक्षाही माफक असतात.यात कोण कोण आलं?अशिक्षित किंवा अल्पशिक्षित शेतमजूर,अल्पभूधारक शेतकरी,उद्योग,व्यवसाय आणि दुकानांमधले कामगार,कंत्राटी कामगार,धुणीभांडी अशी घरकामे करणार्‍या स्त्रिया, फिरते व्यवसायिक असा बराच मोठा वर्ग आहे.हे सगळे व्हॉटसअॅप,फेबुवरच्या चर्चा आणि विश्लेषणं वाचून मग सारासार विचार करुन मतदान करत असतील का? चर्चा वाचाव्यात इतका वेळ असतो का या लोकांकडे? कुटूंबाच्या किमान गरजा भागवता याव्यात निदान इतपत तरी पैसे मिळवणे हेच काम त्यांच्यासाठी मुख्य असते.मग हे भागेल इतपत पैसे जो पक्ष देईल,किंबहूना जो पक्ष जास्त पैसे देईल त्याच पक्षाला मतदान हे लोक मतदान करतात; नव्हे पैसे देणारे पक्ष कार्यकर्ते ते करवून घेतात.मतदानासाठी दारु,मटण,पैसे वाटप हे काही या देशाला नवीन नाही.हा झाला मतदारांमधला एक घटक.
अजून एक घटक म्हणजे अशिक्षित,अल्पशिक्षित गृहिणी.ज्यांना फक्त स्वयंपाक,धुणीभांडी,मुले सांभाळणे एवढेच काम असते.यातल्या बहुसंख्य स्त्रिया उरलेल्या वेळात टिव्हीवर मालिका बघण्यात वेळ घालवतात.त्यांना देशात,राज्यात काय चाललंय यात स्वारस्य नसते किंवा राज्यीय,देशीय राजकीय घडामोडींचा अर्थ लावणे जमत नाही.त्या तितका ताप डोक्याला करुन घेतच नाहीत.या राजकारण्यांचं रोज काही ना काही सुरुच असतं.मरु देत तिकडे.आम्हाला काय करायचंय असा विचार करुन आपल्या कामात,मनोरंजनात रमून जातात.

अजून तिसरा गट म्हणजे कुठेही कामाला जात नसलेले अशिक्षित,अल्पशिक्षित वृद्ध व्यक्ती.हे लोक आंजावरील चर्चा वाचत असतील किंवा सारासार विचार करुन मतदान करत असतील का? काहीजणांना विस्मरणाचाही थोडाफार त्रास असू शकतो.मग हे लोक मतदान कसं करतात तर घरातला कोणीतरी जे बटण दाबायला सांगेल ते दाबून येतात.पण प्रत्यक्ष मतदान करताना समजा चुकीचं बटण दाबलं गेलं तरी कोणतं बटण दाबायचं हे सांगणार्‍याला समजत नाही.ते मतदान करणार्‍या वृद्धालाही समजलं नाही तर? अनेकदा आपण वर्तमानपत्रात वाचतो अमुक खेड्यातल्या ९०/१०० वर्षाच्या वृद्धाचे मतदान.हे इतके जख्खड मतदार जे मतदान करतात ते खरच त्यांचं स्वत:चं मत असतं का?

म्हणजे आंजावर कितीही चर्चा झाली तरी विधानसभा, लोकसभेचा मतदानाचा कल ठरवतात ते हेच तीन प्रमुख घटक.

हे लोक खूप विचार करु सरकार निवडत नाहीत.किंबहूना गुणवत्ता पाहून सुयोग्य उमेदवार या लोकांकडून निवडला जाईलच याची शक्यता तशी कमीच.पण गंमत म्हणजे हे सगळे लोक मतदार मात्र आहेत बरं का! म्हणजे त्यांना व्यवस्थित विचार करुन कोणाला निवडायचं याचा निर्णय करता आला नाही तरीही हे लोक मतदान करु शकतात. कारण यांनी वयाची १८ वर्षे पूर्ण केलेली आहेत. : )

शिवाय मतदानात नेहमी टक्केवारी चांगली असते ती ग्रामीण भागातल्या मतदारांची.७०/७५/८५% अशी.शहरी,महानगरी मतदार यात मागे असतो.मध्यंतरी पुण्यात फक्त ४०% मतदान झाले होते.

मग असं असताना राजकारणावर या ज्या आंतरजालीय चर्चा होतात त्या नक्की कोणासाठी असतात हा प्रश्न पडतो.खरंच काय फायदा होतो या अशा चर्चांचा?