'आदिल' शब्दाविषयी

आदिल'म्हणजे अरेबिक मध्यें 'न्यायप्रिय" असे मला एका अरबाने सांगीतले होते.
>>> आदिलशाह

ज्ञानेश्वरीतला आदिल वेगळा आणि अरेबिक आदिल वेगळा.
पहिला किंवा मूळ/ आद्य या अर्थाने ज्ञानेश्वरीतला आदिल येतो. आदल्या दिवशी - आधीच्या दिवशी म्हणतो ना तसे

मला तरी तसेच वाटते. चिनुक्स योग्य माहिती देतील.

अदालत हा अरबी शब्द कोर्ट ह्या अर्थी वापरतात त्यातही न्याय ह्या शब्दाशी संबंधित अर्थ आहे. अरबी शब्द हे मूळ तीन व्यंजनांच्या धातूंना नियमबद्ध पद्धतीने बदलून बनवतात. आदिल आणि अदालत हे एकाच धातूपासून बनले आहेत. नौशेर्वान ए आदिल एक जुना हिंदी सिनेमा आहे त्याचा अर्थही न्यायप्रिय नौशेरवान असा आहे.

अर्थात ज्ञानेश्वरीतील आदिल हा वेगळ्या अर्थाचा आहे. त्याचा अरबीशी संबंध नसावा. एकंदरीतच संत साहित्यात अरबी वा फार्सी शब्द अत्यंत तुरळक आढळतात मग ते तुकाराम, रामदास असोत वा नामदेव ज्ञानेश्वर.

आदिल हा शब्द मराठीमध्ये आदि- या शब्दावरून आला आहे. अर्थ - पहिला, पूर्वीचा.

आधी आणि आधील हे शब्द मराठीत आहेतच. आधीची/चा/चे /च्या या अर्थाने 'आधील' अजूनही वापरला जातो. जसे,'आधील कामे उरका, नंतरच नवी हाती घ्या' वगैरे. पण अर्थात या 'आधील'चे मूळ 'आदि' असू शकेल. आणि 'आधी'चा अर्थही 'पहिला,पूर्वीचा' असाच आधी होता असेल.