वाईल्ड राईस विथ मश्रुम

बांबूच्या बिया हा तांदुळाचा (भाताचा)प्रकार नव्हे. बांबू साधारण चाळीस किंवा साठ (ही मर्यादा १३० वर्षांपर्यंत आढळते.)वर्षांनी फुलतो. फुलोर्‍याच्या लोंब्या जाड फुलांच्या फिकट पोपटी रंगाच्या असतात. कालांतराने त्यात बिया धरतात. त्या गळून पडून जमिनीत रुजतात आणि मूळ झाड मरून जाते. मधल्या चाळीस, साठ, बाहात्तर, एकशे वीस वर्षांत बांबूची नवी रोपे वेजिटेटिव प्रॉपगेशन पद्धतीने होतात. म्हणजे आले, हळद, शेवंतीप्रमाणे जमिनीखालून खोड धावते (राय्झोम) आणि नोड्सवर धुमारे फुटून ते बाहेर येतात. बांबूच्या बिया हे उंदीरघुशींचे आवडते खाणे आहे. त्यामुळे बिया धरल्या की त्या खाऊन रोडंट्स माजतात आणि शेजारच्या धान्यशेतात घुसून धुडगूस घालतात तसेच रोगराईही पसरवतात. म्हणून बांबू फुलणे हे एकेकाळी अशुभ मानले जात असे. बांबूच्या बिया हे आदिवासी लोकांचेसुद्धा अन्न होते. ते लोक ह्या बिया वेचून साठवून ठेवीत आणि कांडून दळून त्याचे पीठही करीत असत. पण हे अगदीच भरड धान्य आहे. आपल्यासारख्यांना जमणार नाही. ठाणे-पालघरकडच्या आदिवासींमध्ये बांबूबियांचा भात आणि भेंडीआंबाडीची मिसळ भाजी हा अनेक वर्षांनी खायला मिळणारा मोठा बेत असे. या बिया शिजायला अतिशय वेळ लागतो. बांबूच्या एका खोडापासून निघालेले सगळे बांबू, मग ते कुठेही उपटून लावले तरी एकाच वेळी फुलतात. अख्ख्या रानात बांबूच्या बियांचा सडा पडतो. आदिवासी लोक गोण्या भरभरून तो वेचीत असत. सात आठ वर्षांपूर्वी मुंबईतल्या राष्ट्रीय उद्यानातले सगळे बांबू फुलले होते. दुसर्‍या वर्षी बांबूच्या छोट्याछोट्या रोपांनी जंगल भरून गेले. मला वाटते त्या दिवसांत बांबूचे कोवळे कोंब (वास्ते, वासोटे, किल्लां) खुडून विकायला बंदी होती. त्या वर्षापासून मुंबईत भाजीवाल्यांकडे बांबूचे कोंब दिसणे अगदी कमी झाले आहे. तसेही बियांपासून रुजलेले बांबूचे रोप फुल-फ्लेज्ड वाढून त्याच्या भूमिगत खोडापासून नवे कोंब फुटायला काही काळ लागतो. मग मात्र नव्या धुमार्‍यांची वाढ अतिशय भराभर होते.

वरती धूपाविषयी विचारणा झालीय. धूप हे एक रेझिन आहे. ते स्वतःहून जळत नाही. म्हणजे काडी लावली आणि कापरासारखा पेट घेतला असे धुपाच्या बाबतीत होत नाही. पटकन पेटण्यासाठी आणि संथपणे जळत राहाण्यासाठी धुपाच्या खड्यांमध्ये काही ज्वलनशील पदार्थांचे मिश्रण करतात. राळ हा असाच एक पदार्थ आहे.

हीरा, सुरेख माहिती!
धन्यवाद!

फॉरबिडन राईस म्हणून मी करते. मणीपूर भातासारखाच आहे. मणीपूर, आसाम, नेपाल इथे तर भुतान, चायना वगैर ठिकाणी सुद्धा होतो.
मी ऑनलाईन मागवते.
त्यात फक्त धूवून घेतला तांदूळ की, बटर टाकायचा आणि वरून कडकडीत पाणी ओतोन्न झाकून ठेवायचा.

मी रात्री करायचे. सकाळी मस्त फुललेला असायचा. तेच पातेलं गॅसवर ठेवून जरासा एक वाफ आली की, त्यात भरपूर कोथिंबीर , उकडलेले छोले, मिरची कापून, मीठ कमीच घालोक्न, सिमला मिरची बारीक कापून, टोमॅटो, लिंबू पिळून डब्यात घेवून जायची.
ज्यास्त शिजवला की जीवनसत्वे मरतात.
अप्रतिम चव. पौष्तिक सुद्धा. काळा नाहितर डार्क चॉकलेटी असतो.

https://draxe.com/forbidden-rice/

मी खालाय बांबू भात. इतका नाही आवडला. शिजवताना बांबूचा सुगंध मात्र येतो. त्यात हळदीचे पान टाकून बंगाली लोकं करातात आणि मधेच मासा टाकून उकडवतात.

अरे व्वा.. खूपच छान आहे रेसिपी.. अगदी मिनिमम मसाल्याचा वापर असल्याने चव अजूनच खुलत असेल. क्फोटो एकदम तोंपासु.. नक्कीच ट्राय करणार!!!

हीरा खूप सुंदर माहिती..

ऋयाम.. क्या याद दिलाई तूने.. काळे राळे गोरे राळे..
वॉव, हेच ते राळे ,आत्ता समजले .. मस्तं!!!
झंपी ची रेसिपी पण छान वाटतीये..

सुलु, अन्जू, डॉ साती, वर्षू , तुम्हा सगळ्यांचे आभार.

हीरा, सुंदर पोस्ट

बांबूच्या बिया हे उंदीरघुशींचे आवडते खाणे आहे. त्यामुळे बिया धरल्या की त्या खाऊन रोडंट्स माजतात आणि शेजारच्या धान्यशेतात घुसून धुडगूस घालतात तसेच रोगराईही पसरवतात. म्हणून बांबू फुलणे हे एकेकाळी अशुभ मानले जात असे.
>>>>

या विषयावर एक कथा तरी आहे किंवा कुठल्याश्या सिनेमात हे रुपक वापरले आहे. जाम आठवत नाहिये मात्र

हीरा, पोस्ट आवडली. इंटरेस्टिंग माहिती.