पर्यटकांचे निषेधार्ह वर्तन

लेख विचारांत पाडणारा आहे ..

आपले पर्यटक जिकडे जावे तिकडे 'हेच' करतात.

न त्या स्थानाची महती, न इतरांची सोय/गैरसोय....

>> आपले पर्यटक जिकडे जावे तिकडे 'हेच' करतात.

"आपले" आणि अजून बाकीचेही करतात .. मुळात सामाजिक जाणिवा बोथट असणारे किंवा जाणिवाच नसणारे हे असंच वागतात ..

मुळात सामाजिक जाणिवा बोथट असणारे किंवा जाणिवाच नसणारे हे असंच वागतात .. >> +१

बेफिकीर, हा लेख वाचून आणी फोटोज पाहूनच सुन्न झालोय. 'आवडला' असं तरी कसं म्हणणार?

मुळात सामाजिक जाणिवा बोथट असणारे किंवा जाणिवाच नसणारे हे असंच वागतात .. >> +१

गोष्टीगावचे +१

कधीकधी तर कुठल्याही प्रकारचा वारसा असायची/ तो जपायची आपली सामाजिक लायकी नाही असंच वाटायला लागतं.

बेफिकिर, खूपच चांगला लेख आणि छायाचित्रं!

धन्यवाद!

बापरे .. अशी शिक्षा

गोष्टीगावचे , वरदा +१

अश्या गोष्टी करुन वर अभिमानाने सांगायच आम्ही भारतीय आहोत .. जन्मसिद्ध अधिकार आहे आमचा सगळीकडे बेताल, बेशिस्त वर्तन करायचा!! (चॉकलेटच रॅपर गाडीबाहेर फेकुन देणारा नि एक वर्षापासुन अमेरिकेत राहणारा एक भारतीय! .. मला वाटल झक मारली नि ह्याला चॉकलेट खायला दिलं)

बेफी .. अवांतराबद्द्ल क्षमस्व! चुकीच असेल तर काढुन टाकेन

बेफिकिर, खूपच चांगला लेख आणि छायाचित्रं! >.+१ .लेख वाचूनच सुन्न व्हायला झाले तर अशा तीर्थक्षेत्रावर घड्णारा प्रकार चीड आणणाराच आहे.

आम्ही एकदा एका खेड्यातल्या देवळात गेलो होतो. नदीकिनारी, शांत, आजुबाजुला झाडी असे ते सुंदर ठिकाण होते. तेवढ्यात तिथे लहान मुलांच्या शाळेची सहल आली. मुलांच्या चिवचिवाटाने परिसर अधिकच रम्य आणि आनंदी झाला.
खेळुन झाल्यावर मुलांनी डबे उघडले. त्यात भात,आमटी, शेवग्याच्या शेंगा, केळी असे पदार्थ होते. ते खाताना खाली सांडले. परिसर घाण झाला. मुले उठली आणि जागेची साफसफाई न करता बस मध्ये जाउन बसली. त्या नंतर तिथे आम्हाला क्षणभर ही बसवेना. पण कळस म्हणजे त्यांच्या शिक्षकाना ही त्यात काही गैर वाटले नाही. त्यानी मुलाना आपण जागा स्वच्छ करुन जाउया असे सांगितले नाही. खरे तर हे बाळकडू लहानपणीच मिळायला हवे मुलाना. आपल्या नंतर येणा-या लोकाना पण त्या ठिकाणाचा तवढाच आनंद मिळायला हवा हे लहानपणीच बिंबवायला हवे

लेख खरंच सून्न करणारा. (माहीती आणि प्रचिंसाठी विशेष आभार) आणि वर्णन केलेल्या अतिउत्साही फोटोग्राफर्स पर्यटकांचे वर्तन केवळ चीड आणणारे! ऐतिहासिक वास्तू पाहायला जाताना त्या वास्तूविषयी किमान माहीती आणि आदर असणे आवश्यक असते याचे भान खूप कमी जणांना असते. फक्त एखाद्या ठिकाणी "फिरायला" जाणे आणि तेथील आठवणींपेक्षा तेथील भेटींचे "पुरावे" मित्रपरीवारांत मिरवण्यासाठी आणणे याच उदात्त हेतूने काहीजण जातात.

किल्ल्यांच्या भिंतींवर, जवळपासच्या दगडांवर, पायर्‍यांवर मोठमोठी हृदये आणि त्यात आपल्यासह आपल्या (चालू) जोडीदाराचे नाव लिहीणे हा उद्योगही कित्येकांना रोमांचकारी वाटतो, एखादा पराक्रम गाजवल्यासारखा. तेव्हा सहपर्यटकांनी आणि गाईडने स्पष्ट शब्दांत निषेध नोंदवत चांगली कानउघाडणी केली पाहीजे. जास्त लोकांनी अशी कानउघाडणी केल्यास असे उद्योग कमी होतील कदाचित.

कुठेतरी एक वाक्य वाचले होते, (आपल्या समजूतीत) संस्कृतीच्या बाबत उदासीन असणारे पाश्चिमात्य आपला ऐतिहासिक वारसा जतन करण्यात पुढे आहेत आणि आपल्या संस्कृतीचा उदोउदो करणारे आपण ऐतिहासिक गोष्टी, ठिकाणे यांबाबत उदासिन आहोत.

चॉकलेटच रॅपर गाडीबाहेर फेकुन देणारा नि एक वर्षापासुन अमेरिकेत राहणारा एक भारतीय!>> हे कित्येकांच्या इतकं अंगवळणी पडलेलं असतं की आपसूकच हात खिडकीबाहेर लांबतात.

उत्तम लेख बेफिकीर.
हे पाहून,वाचून स्वतःच्या भौतिकतावादी विचारांची लाज वाटायला लागते. आपल्या आधीच्या पिढीने अपार हालअपेष्टा सोसून आपल्याला मिळवून दिलेल्या स्वातंत्र्याची आज बऱ्याच जणांना फारशी किंमत उरल्याचे दिसत नाही. फुकटात मिळालं म्हणून असेल कदाचित.
सावरकर श्रेष्ठ की गांधी की आंबेडकर की आणखी कोणी असले निरर्थक वाद करणारे/उकरून काढणारे कितीसे लोक त्यांच्या मार्गावर चालतात? खरंच अशा वादांची काही गरज आहे का?
एखाद्या राष्ट्रपुरुषाचे विचार भलेही आपल्याला पटत नसतील, पण म्हणून या साऱ्या राष्ट्रपुरुषांच्याच्या राष्ट्रप्रेमाविषयी शंका घेण्याचं, त्यांच्यात कोण श्रेष्ठ असं सिद्ध करण्याची खरंच काही गरज आहे का?
असो, विषयांतराबद्दल क्षमस्व.
बाकी, प्रत्यक्ष फोटो पाहून "माझी जन्मठेप" वाचताना आलेली अनुभूती आठवली. पुन्हा एकदा अंगावर रोमांच उभे राहिले.
धन्यवाद बेफिजी…

अरे बापरे. अक्षरशः अंगावर काटा आला. ते सगळे (राजकिय) कैदी हे हाल असे काय सोसत असतील देव जाणे. हे सगळ सोसुन जिवंत रहायची / तेथुन बाहेर पडायची इच्छा शिल्लक ठेवणे म्हणजे .... :सलाम:

मुळात सामाजिक जाणिवा बोथट असणारे किंवा जाणिवाच नसणारे हे असंच वागतात .. +१

"स्वातंत्र्यवीर वि.दा.सावरकर" हे नाव आणि त्यामुळे त्यासोबत येणारे नाव "अंदमान" हे बेट अगदी देवस्थान झाले आहे प्रत्येक राष्ट्रभक्तासाठी....मग तो महाराष्ट्राचाच असला पाहिजे असा संकुचित प्रादेशिक वाद घालण्यात अर्थ नसतो. एकदा का ती जागा पवित्र मानली म्हणजे त्याची पवित्रता जपण्याचे कार्य केवळ सरकारी कर्मचार्‍यांचे नसून तिथे जाणार्‍या प्रत्येक पर्यटकाचे नीतिमत्तेच्या नजरेत परम कर्तव्य ठरले पाहिजे. बेफिकीर जी यांचा लेख वाचल्यावर हृदयात वेदना निर्माण होते ती अशासाठी की तिथे गेलेल्या आणि स्वतःला भारतीय म्हणवून घेणार्‍याने ते ठिकाण म्हणजे दंगा करण्यासाठी निर्माण केलेली जागा अशी करून घेतलेली समजूत. कशाच्या तरी मस्तीच्या आधारावर अशी उल्लू समजूत करून घेवून संतापजनक वर्तन करत राहणे हे तेथील रक्षक कर्मचार्‍यांच्या दृष्टीला पडत नसेल असे मानणे फार धार्ष्ट्याचे होईल....पण ते सोईस्कररित्या दुर्लक्ष करत असतील तर ती बाब चिंताजनकच.

तरीही निदान असेही काही पर्यटक असतील जे त्या जागी अशासाठी गेले असतील की त्यांच्या दृष्टीने सावरकरांच्या कोठडीचे दर्शन म्हणजे काशीवृंदावनात जाऊन कृष्णदर्शन झाले. फोटोवरून मात्र परिसर कमालीचा स्वच्छ वाटतो.

मुळात सामाजिक जाणिवा बोथट असणारे किंवा जाणिवाच नसणारे हे असंच वागतात .. >>१००% सहमत! आणि दुर्दैवाने आपल्याकडे शैक्षणिक अभ्यासक्रमात ही जाणीव निर्माण केली जात नाही मग सुजाण नागरिक कसे तयार होणार?

बेफी अंदमानला लोक फिरायला जातात, मजा करायला जातात पण तुम्ही तिथे आपली संवेदनाही सोबत घेऊन गेलात आणि ती तिथे जिवंत सुद्धा ठेवलीत. लेख खूपच सुन्न करणारा आहे.
मी अंदमानला गेले असते तर मला या सर्व गोष्टी इतक्या प्रखरतेने जाणवल्या असत्या की नाही शंका आहे. चुकून कधी गेले तर तुमचा हा लेख आठवेलच मला नक्की.

अजून बरच काही मनात येतय पण इथे उतरवता येत नाहिये. फारच विचारात पडलेय मी.

तुम्ही उल्लेख केलेले लोक जगात कमी नाहीत, रादर जास्तच आहेत. त्यांना एखादी बाग काय किंवा एखाद्या स्वातंत्र्यवीराने हाल अपेष्टा काढलेली जागा काय हो? दोन्ही सारखंच. अंदमानला जाउन आलो सांगायला गर्वाने छात फुगली की झालं.

पण आपण या लोकांपेक्षा वेगळे आहोत याचा अभिमान तुम्ही नक्की बाळगा.

ह्म्म ! अवघड आहे

दुर्दैवाने आपल्याकडे शैक्षणिक अभ्यासक्रमात ही जाणीव निर्माण केली जात नाही मग सुजाण नागरिक कसे तयार होणार? >> +१
ही सगळी असंवेदनशील समजली जाणारी तरुण पिढी आहे यांना लहानपणापासून देशाची, त्याच्या भूगोलाची, इतिहासाची माहिती देणं, इतिहासाला, त्यातल्या घटनांना, लोकांना महत्त्व देणं, ते त्यांच्या मनावर बिंबवणं, मुळात 'आपल्या' देशाबद्दल अभिमान, प्रेम, मातृभूमी म्हणून आदर ह्या भावना त्यांच्या जागृत होतील अश्या प्रकारे शिकवणं, आचरण करणं या सगळ्यातच आपण ( समाज म्हणून, पालक म्हणून, शिक्षक म्हणून, शिक्षणपद्धती म्हणून) खूपच कमी पडतोय असं मला वाटतं.

सावरकरांविषयी एक पुस्तक वाचलेले तेव्हा त्यांच्या हाल कष्टांची वर्णनच वाचून काटा उभा राहिला होता.

आता, हा लेख वाचून वाटले की, काहीं लोकांची अक्कल नेहमीच घाण खाते.... इतक्या संवेदना संपलेल्या व्यक्ती असतात ना इथे, तिथे.

आपण देशासाठी काहीही केले नाही/करावे लागले नाही म्हणून तरी ह्या क्रांतीवीरांना जरासा आदर 'योग्य ठिकाणी, योग्य वेळी' दिला तरी खूप आहे हेच समजेल तर बरे. रोज रोज तर आपण पूजा करत नाही त्यांची घरी(कोणी करत असतीलही) पण त्यांनी जिथे घाम गाळले/रक्त सांडले त्यांचे तिथे तरी नमायला काय हरकत आहे.
पण मुळात आई-वडील, शिक्षक शिकवतील तरच मुलांना कळेल ना. हेच लोकं दुसर्‍या देशात करतील का हे चाळे अश्या ठिकाणी?

छान लेख बेफिकीर. मला याच्या अगदी उलट अनुभव आला जर्मनीत हिटलरने ज्यूंसाठी केलेला डकौचा कॉंन्संट्रेशन कँप बघताना. तिथे तर कुणी गाईडही नव्हता, आपलेआपण वाचायचे अन ऑडिओ गाईड कानात. कॆमेरा, लहान मुले सर्व काही अलाऊड. तरीही सकाळी दहा ते संध्या. सहा कित्येक पर्यटक असूनही इतकी सहानुभूतीपूर्ण समंजस शांतता की जणू काल तिथे ते अराजक घडले आहे! तो ताण असह्य होऊन रूमवर आल्यावर मी ओक्साबोक्शी रडले होते त्या अनाम निरपराध्यांसाठी. 'समज' कमी पडते 'आपल्या'लोकांची , हे तुमच्या लेखातून ठळकपणे जाणवले.

बेफी अंदमानला लोक फिरायला जातात, मजा करायला जातात पण तुम्ही तिथे आपली संवेदनाही सोबत घेऊन गेलात आणि ती तिथे जिवंत सुद्धा ठेवलीत. लेख खूपच सुन्न करणारा आहे.
मी अंदमानला गेले असते तर मला या सर्व गोष्टी इतक्या प्रखरतेने जाणवल्या असत्या की नाही शंका आहे. चुकून कधी गेले तर तुमचा हा लेख आठवेलच मला नक्की. <<< खरं आहे

टुअरवाले
मागणी तसा पुरवठा करतात .त्यांना चाड वगैरे काही नसते .नाहीतर एखादा
टुअरवाला हे प्रकार पाहून जेलची भेट ठेवणारच नाही .गाईड लोकांची अवस्था
मेडिकल सेल्समनकडून शिकलेल्या डॉक्टरपेक्षा वेगळी नसते .

अंदमानच काय पण भारतात बहुतेक ऐतिहासिक ठिकाणी काय वेगळी परीस्थिती आहे ? साधे पुण्यातले सिम्बॉयसिस च्या टेकडीवरचे गोपाळ कृष्ण गोखल्यांचे स्मारक बघा. ४ थी मधे आम्हाला धडा होता त्यांच्यावर, त्यात त्या स्मारकाच फोटो होता. म्हणून तेव्हा उत्साहाने बघायला गेलो तर स्मारकावरच सगळीकडे प्रेमवीरांची नावे कोरलेली. अगादी इंच न इंच व्यापून टाकला होता बदामांनी आणि नावांनी. सगळे गड , कील्ले अशीच परीस्थिती आहे सगळीकडे. सिव्हिक सेन्स नाहीचे आपल्याकडे.

होय आणि राजगडावरची नावे काढायला गेलो तर तिथला केंद्र सरकारचा पुरात्त्व खात्याचा कर्मचारी म्हटतो काही बदल करायचा असेल तर दिल्लीहून परमिशन आणा .आइ लव XXX आणि बदामातला बाण राष्ट्रकुट ,इंग्रज ,पोतृगिजांनी लिहिले नसेल कशावरून ?