स्वातंत्र्यवीर सावरकरांचा आज [२८ मे ] जन्मदिन ! त्या तेजाला विनम्र अभिवादन!

" आणि म्हणून हिंदी राष्ट्राचा मूळ पाया , आधारस्तंभ , निर्वाणीचे त्राते असे हिंदू [सावरकरी व्याख्या] लोकच आहेत. एवढ्याकरिता हिंदी राष्ट्रीयत्वाच्या दृष्टीने देखील, हे हिंदूंनो ! तुम्ही हिंदु राष्ट्रीयत्वाला दृढमूल आणि समर्थ बनवा. हिंदुस्थानातील आपल्या कोणत्याही अहिंदू बंधूला, वास्तविक म्हटले म्हणजे जगातील कोणालाही, उगाच अपमान करून दुखवू नका. परंतु , न्याय्य आणि निकडीच्या, आपल्या जातीच्या [म्हणजे हिंदुजातीच्या] आणि देशाच्या संरक्षणासाठी सज्ज असा, कि ज्यामुळे खंडाखंडामधून जे विशिष्ट संघ (आशियात पॅन इस्लामिक, युरोपीय राष्ट्रांमध्ये राजकीय , अमेरिका-आफ्रिका येथील वर्णाधारीत संघटना इ.) धिंगाणा घालीत आहेत त्यांच्याकडून विनाकारण हल्ले होणे बंद होईल व कोणालाही बेइमानपणाने तिला ठकविता येणार नाही.
हिंदुस्थानातील इतर जाती [सावरकरी हिंदुत्वात अंतर्भुत नसणारे धर्म या अर्थी] जोवर ' हिंदुस्थान आधी' असे म्हणत नाहीत किंवा जगातील इतर लोक ' मनुष्यजाती आधी' असे तत्वज्ञान आचरीत नाहीत, परंतु , जोपर्यंत हे लोक चढावाची व स्वसंरक्षणाचीच तयारी करण्यासाठी, केवळ जातीच्या वा धर्माच्या संकुचित दृष्टीने संघटना आणि जूट करण्याचा विश्वप्रयत्न करीत आहेत, तोपर्यंत हिंदूंनो! तोपर्यंत तरी तुम्ही शक्य तर तुमच्या जातीच्या जीवनाच्या व सामाजिक जीवनाला , ज्ञानततूंच्या जाळ्यांप्रमाणे एकजीव करणारी सर्व बंधने दृढीभूत करा. जे कोणी 'हिंदू' हे नाव आत्मघातकीपणाने नाकारतील त्यांना पुढे असा विषमय अनुभव येईल की आपल्या जातीच्या जीवनाच्या व सामर्थ्याच्या झर्‍यापासूनच त्यांनी स्वतःला तोडून घेतले आहे."

- वि. दा. सावरकर ( 'हिंदुत्व' मधून)

स्वातंत्र्यवीर सावरकरांच्या 'हिंदुत्व' संकल्पनेबद्दल कमालीचे विपर्यस्त लिखाण कसे केले जाते त्याचे विवेचन प्रा शेषराव मोर्‍यांच्या मूळ ग्रंथांमध्ये खूप विस्ताराने केले आहे ते मुळातूनच वाचण्यासारखे आहे.
'हिंदुत्व' चे मूळ इंग्रजी हस्तलिखित सावरकरांच्या स्थानबद्धतेआधी रत्नागिरीच्या तुरुंगात असतांना सिद्ध झाले. ते त्यांनी गुप्तपणे कारागृहाबाहेर पाठवले. अभिनव भारत या संघटनेचे एक सदस्य विश्वनाथ विनायक केळकर [नागपूर] यांनी ते 'मराठा' या टोपण नावाने १९२४ मध्ये प्रकाशित केले. सावरकरांचे धाकटे भाऊ डॉ नारायण दामोदर सावरकर यांनी इंग्रजी ग्रंथाचे मराठी मध्ये भाषांतर केले. त्याची पहिली आवृत्ती चैत्र वद्य पंचमी शके १८४७ मध्ये [ सन १९२५ मध्ये ] प्रकाशित झाली. त्यानंतर त्याचे हिंदी भाषांतरही प्रसिद्ध झाले. मला उपलब्ध झालेली प्रत नारायणराव सावरकरांनी केलेले भाषांतर आहे [ तिसरी आवृत्ती , १४० पाने, किं. रु ६ ] .
स्वातंत्र्यवीर सावरकरांचे त्यातील अनेक विचार बहुतांशी आजही सुसंगत [relevent] आहेत. हे विचार मांडले त्याकाळात सावरकर रत्नागिरीत स्थानबद्ध होते आणि त्यांना राजकारणात येण्यास प्रतिबंध होता आणि तो १० मे १९३७ पर्यंत होता. हिंदूंचे नेतृत्व बव्हंशी महात्माजींकडे होते पण आपण सर्वांचेच नेते आहोत हा त्यांचा दावा बहुसंख्य मुसलमानांना मान्य नव्हता. त्यांना आपल्याकडे वळविण्यासाठी महात्माजींनी 'खिलापती'सारख्या भारताशी असंबधित धार्मिक चळवळीला स्वातंत्र्यलढ्याचा एक भाग केले असूनही. मुसलमात्र मात्र आम्ही गांधिजींच्या मागे नाही तर गांधीच आमच्या या चळवळीच्या मागे उभे आहेत असे सांगत होते. गांधिजींच्या नेतृत्वाखाली चाललेल्या स्वातंत्र्य चळवळीला मुसलमानांचा पाठिंबा मिळावा म्हणून गांधिजी मुसलमानांच्या अधिकाधिक मागण्या मान्य करीत होते. हिंदूंच्या [येथे 'हिंदू'ची सावरकरी व्याख्या अभिप्रेत आहे] न्याय्य हक्कांचा या पायात बळी जाऊ नये ही सावरकरांना काळजी होती. या ग्रंथाला अशी तत्कालीन पार्श्वभूमी देखील होती. मुसलमानांच्या मागण्या नंतर वाढतच गेल्या, त्यांची पूर्तता करून घेण्यासाठी 'डायरेक्ट अ‍ॅक्शन' करून यशही मिळवले गेले आणि जीनांना पंतप्रधान करण्याची तयारी दर्शवूनही गांधिजींना फाळणी टाळता आली नाही. उपोषण करून डॉ. आंबेडकरांवर जसे नैतिक दडपण त्यांनी आणले तसा प्रयोग त्यांनी जीना, नेहरू, पटेल आदींवर नैतिक दडपण आणायला त्यावेळी का केला नाही हे समजत नाही. जीनांच्या 'डायरेक्ट अ‍ॅक्शन'च्या यशस्वी प्रयोगानंतर धार्मिक दंगली पुन्हा होण्याची १०० टक्के खात्री [ तसे नेहरूंनीच बोलून दाखविले आहे ] असूनही, त्या उसळल्यावर उपोषण करण्याऐव़जी फाळणी टळण्यासाठी किवा अटळच असेल तर निदान दोन्हीकडील हिंदु आणि मुसलमानांच्या जीव आणि वित्त यांचे संरक्षणाची पूर्ण तरतूद करण्यास भाग पाडण्यासाठी तरी उपोषणाचा विचार का केला नाही याचे उत्तर सापडत नाही. जे होऊन गेले त्यावर आता उपाय हाच कि आता तरी तशा चुका होऊ नयेत. काश्मिरी पंडितांच्या प्रश्नाकडे पाहिल्यावर आपण कांही शिकलो आहोत का असा प्रश्न पडतो.
.
आपल्या आसपास आणि जगात जे कांही चाललेले असते व आपणही वागतो त्याकडे करडी नजर ठेवून तपासले तर असे दिसते की उर्वरीत जग आपल्याला सावरकरांनी सांगितलेल्या मार्गावरून जायला भागच पाडत आहे. फरक इतकाच कि जबरदस्त किंमत मोजल्यावरच आपले एक पाऊल त्या दिशेने पडते. सावरकरांनी दाखवलेल्या 'लाल दिव्यां'कडे कायम दुर्लक्ष करण्यामुळे तशी वेळ आपल्यावर आली आहे.
पुन्हा अशी जबरदस्त किंमत आताच्या भारतातील नागरिकांना देण्याची वेळ येऊ नये म्हणून या ग्रंथात मांडलेले विचार सर्वांनीच मूळातूनच वाचावेत. त्यावर विचार करावा. घडून गेलेल्या घटना आणि घडत असलेल्य घटना यांकडे भाबडेपणाने न पाहाता डोळसपणे तपासाव्या, योग्य आचरण करावे.
वाचाल तर वाचाल आणि पुढील पिढ्यांनाही वाचवाल !
सावरकरांचे साहित्य आता इ-बुक स्वरुपात विनामूल्य उपलब्ध असल्याची माहिती श्री जोग यांनी अलिकडे दिली आहेच. त्यामुळे जिज्ञासूंना मूळचे लिखाण वाचण्यास कोणतीही अडचण उरलेली नाही.

हा लेख वाचणार्‍या सर्वांनाच मनापासून धन्यवाद !
या लेखावर फक्त'विचारपूस' मधून आलेल्या प्रतिसादांना येथे प्रतिसाद देण्याचे माझ्यापुरते मी ठरविले आहे.