मानवाधिकारांना वंचित झालेली बलुचिस्तानची जनता!

नेहमीप्रमाणेच अभ्यासपूर्ण लेख.
पण या लोकांचा असा द्वेष करण्यामागची काय कारणे आहेत, ते पण लिहा ना.

माहितीपूर्ण लेख!

सुधीर काळे,

लेखात वस्तुस्थिती चांगल्यापैकी विषद केली आहे.

बलोच मसला दफाई तांझीम ही संघटना प्रतिकार करणारी (रेझिस्टन्स ऑर्गनायझेशन) असेल तर ती कोणाच्या विरोधात आहे? ज्याअर्थी ती भूमिगत असून बलुच राष्ट्रवाद्यांच्या हालचाली गुप्त ठेवण्यास रस दाखवते, त्याअर्थी ती पाक सरकारच्या विरोधात असली पाहिजे. मात्र जलील रेकीसारखे अनेक बलुच राष्ट्रवादीदेखील बेपत्ता होऊन मृतावस्थेत सापडले. याचा अर्थ लोकांना बेपत्ता करून गुप्तरीत्या जिवंत ठेऊन गरजेप्रमाणे ठार मारणारी यंत्रणा दोन्ही बाजूंच्या गिर्‍हाईकांना 'सेवा' पुरवीत आहे.

मग प्रश्न असा पडतो की या यंत्रणेचा बोलविता धनी कोण? आपल्याला अधिक माहिती असल्यास कृपया सांगावी.

आ.न.,
-गा.पै.

सुधीरजी,बलुच प्रश्न काय आहे हे थोदक्यात दिले असते तर लेखाची पूर्वपिठीका समजण्यास मदत झाली असती.

धन्यवाद सुधीरसाहेब! बलुचिस्तानातील लोकांना पाकिस्तानात अजिबात सामील व्हायचं नव्हतं. यामागची कारणं शोधावी लागतील असं दिसतंय. पाकमधील बलुची प्रश्न फाळणीपासून प्रलंबित आहे. म्हणजे हा प्रश्न पाकच्या निर्मितीइतका जुना आहे.

बलुची प्रश्नावर आपला अभ्यासपूर्ण लेख वाचायला आवडेल!

आ.न.,
-गा.पै.

बलुचिस्तान हा १९४८ पूर्वीच्या स्टेट ऑफ कलात चा एक भाग . हा भाग भूतान, सिक्किम इ. सारखा कधीच ब्रिटिश इंडियाचा भाग नव्हता. अतिशय लढवय्ये , कट्टर योद्धे म्हणून ही लोकं प्रसिद्ध आहेत. सिकंदराला दमवणारी हीच.
ब्रिटीशांनी १९ व्या शतकांत रशियाला ब्रिटीश इंडियापासून दूर ठेवण्यासाठी अफगाणिस्तान आणि पर्शिया ( इराण ) बरोबर बरेच करार्-मदार केले. त्यांत या कलात देशाचे काही भाग असेच परस्पर अफगाणिस्तान आणि पर्शियाला देउन टाकले. तरीही उरलेला कलात देश होता तो कधीच ब्रिटिश इंडियाच्या आधिपत्याखाली नव्हता. फाळणीच्या वेळी साधारण साडेपाचशे संस्थानं कॅटेगिरी ए मधे ( पोलिटिकल डिपार्ट्मेंट्च्या आखत्यारित ) आणि कलात सारखी कॅटेगिरी बी संस्थानं ( डायरेक्ट इंग्लंड्च्या व्हाइट हॉलच्या अखत्यारित, अखत्यारित म्हण्जे करार वगैरे. बाकी कारभार स्वायत्तच. ). १८७९ च्या करारनुसार कलात स्टेट स्वायत्त होतं. कलात च्या खानांनी कधीही दिल्लीच्या चेंबर ऑफ प्रिंसेस ची मेंबरशीप स्वीकारली नाही ( आम्ही तुमच्यापेक्षा वेगळे आहोत असं म्हणत. ) . त्यामुळं जेंव्हा फाळणीच्या गोष्टी सुरू झाल्या तेंव्हा शेवटचा राजा मिर अहमद खान यांनी १९४६ मधेच ब्रिटिश कॅबिनेट्ला सांगितलं की फाळणीसाठी फक्त ब्रिटीश इंडियाच्या आधिपत्याखालील भागाचाच विचार करा , इतर नाही. ब्रिटीश निघून गेल्यावर १८७६ च्या आधीची जी कलात ची राजनैतिक स्थिती लागू होइल आणि स्वतंत्र राष्ट्राचे सर्व अधिकार , जबाबदार्‍या कलातला मिळतील. फाळणीचा आणि त्यांचा काहीएक संबंध नाही.
पण पाकिस्तान निर्मितीला या खानांचा पाठिंबा होता, त्यांनी जीनांना ( मुस्लीम लिग ) पैसे वगैरेही देउ केले होते. सर्वात भारी म्हणजे जीना जे मुस्लिम लिग चे खंदे नेते, पाकिस्तानचे पहिले गव्हर्नर जनरल इ. इ. हे लिगल अ‍ॅडव्हायझर ऑफ कलात स्टेट म्हणून त्यांच्या पे-रोल वर होते....ब्रिटीशांच्या नंतर लिजवर दिलेला क्वेटा आणि आजूबाजूचा प्रदेश कलातला परत मिळावा. लास-बेला, खरन हे भाग कलातमधे येण्यास स्वायत्त असावेत इ. गोष्टींची कायदेशीर पूर्तता करण्यासाठी त्यांची नेमणूक होती. आणि त्यांनीच १ एप्रिल १९४८ ला पाकिस्तानी सैन्याला कलात मधे शिरून खानाला घेरण्याचे आदेश देले...

छान लेखानुवाद खुप काही माहिती मिळाली.
अभ्यासू प्रतिक्रियाही बरेच काही शिकवुन जातात

>>>>ब्रिटीशांच्या नंतर लिजवर दिलेला क्वेटा आणि आजूबाजूचा प्रदेश कलातला परत मिळावा. लास-बेला, खरन हे भाग कलातमधे येण्यास स्वायत्त असावेत इ. गोष्टींची कायदेशीर पूर्तता करण्यासाठी त्यांची नेमणूक होती. आणि त्यांनीच १ एप्रिल १९४८ ला पाकिस्तानी सैन्याला कलात मधे शिरून खानाला घेरण्याचे आदेश देले... <<<<
हा मजकुर अफलातुन आहे. "कायम लक्षात ठेवण्यासाठी"!

अपर्णा वा : (अर्पणा की अपर्णा?)
अतिशयच महत्वाचा सन्दर्भ. माझ्या माहीतीनुसार हे बलुच लोक सध्याचा बलोचीस्तान, इराणचा पाकला लागून असलेला पूर्व भाग , अफगाणिस्तानचा दक्षिण भाग यात सलगपणे पसरलेले होते. कृत्रिम राजकीय सीमांनी त्यांचा वंश तीन देशांत विभागले गेला. त्यामुळे बृहद बलुचीस्तान बनवणे हे त्यांचे प्रथम उद्देष्ट असावे. (आसिंधु सिंधु तिथेही आहे तर :)) त्यातल्या त्यात इराण, अफगाणिस्तान आणि पाकिस्तानातही फुटीरतेच्या (किंवा स्वतंत्रतेच्या) चळवळी चालूच आहेत. नकी बघायचेय पण इरानमध्ये लिमिटेड स्वयंनिर्णयाचे अधिकार दिलेत असे वाटते.

बलुचिस्तानच्या स्वातंत्र्याला मदत करणे हे भारताचे नैतिक कर्तव्य नव्हे काय?
वांशिक गटांचे डिस्ट्रिब्युशन , राजकीय सीमा व त्यामुळे झालेल्या कृत्रिम विभागण्या खालील चित्रावरून स्पष्ट व्हावे . (सौ. विकिबाबा)

शिवाजीनगर , स्टेशन परिसरात गॉगल्स विकणारी दुर्दैवी मंडळी म्हणजे बलुच लोक.हे महाराष्ट्राच्या ग्रामीण भागातही पसरलेले आहेत. सिंधी लोकानी फाळणीनन्तर येऊन जशी प्रगती केली तशी यानी केली नाही त्याचे कारण बहुधा ही मंडळी व्यापारातले नव्हते. ब्रिटीश पूर्व काळात काही बलुची राजांनी सिंध प्रान्तात राज्य केले होते त्यांचे वंशज सिंधी लोकांबरोबर फालणी नन्तर इकडे मायग्रेट झाले असावेत .. सिंध्यांना तिकडेही व्यापार उदीम, मालमत्ता, व्यापारी परम्परा होत्या. यांच्यावर आपल्याकडे फारसे संशोधन लेखन झाल्लेले दिसत नाही. अवचटांना शोभेलसा विषय आहे.:)

बाजो, नकाशा देऊन चान्गले केलेस नेमका संदर्भ लागतोय!

जिनासाहेबांचे खानसाहेबांस पत्र !!

छान लेख. प्रतिक्रियादेखील तितक्याच अभ्यासू.

सरदार पटेलान्नी केलेले भारतातील संस्थानान्चे विलिनीकरण अन जीनान्नी केलेले वरील बलुचीस्तानचे विलिनीकरण यात काही साम्य असू शकते काय?
मला एकीकडे वरवर पहाता ते "सारखेच" वाटते, तर दुसरीकडे भौगोलिक/सामाजिक/धार्मिक सहजीवनाच्या तत्कालिक व ऐतिहासिक परिस्थिती बघता दोघान्च्याही कृतीत मूलभूत फरक जाणवतो पण नेमका शब्दात पकडता येत नाहीये.
काश्मिरबाबत आपण ढिल्ले राहिलो यामागे, "बघा तुम्ही/त्यान्नी बलुचीस्तान घातपाताने/अनैतिकतेने गिळन्कृत केले पण आम्ही तसे नाही करत" हे दाखविण्याची "समाजवादी" खुमखुमी तर नव्हती ना?

विषयान्तर होते आहे पण चेन्डू हलके हलके कास्मीर -नेहरू-गांधी या गोलपोस्टकडे नेण्याची लिम्ब्याची खुबी लक्शात आलीच आहे ; तसेच या बीबीचे भविष्यही दिसू लागले आहे. कारण उर्वरित खेळाडू आपपल्या स्टिका परजीत उभेच आहेत.:फिदी:

प्रश्न वेगळा असला तरी मुळात काश्मीर प्रश्न निर्माण व्हायला राजा हरिसिंगांना जबाबदार धरायला काय हरकत आहे? १५ ऑगस्तला स्वातंत्र्य मिळाल्यावर भारतात सामील व्हायला हरिसिंगांनी ऑक्टोबर उजाडवला तेही टोळीवाल्यानी श्रीनगरचे विजेचे पॉवर हाऊस ताब्यात घेऊन बन्द पाडून श्रीनगरात अंधार केल्यावर, जेव्हा पायाखालची वाळू सरकल्यावर ! तोपर्यन्त परिस्थिती एवढी बिघडली होती की भारतीय सैन्य तरी काय करणार आणि पटेल तरी काय करणार. मात्र बलुचिस्तानच्या खानाचा पाकिस्तान निर्मितीला पाठिम्बा होता पण ब्रिटीश साम्राज्याचा भाग नसल्याने मी मात्र पाकिस्तानात येणार नाही अशी खानसाहेब ऑफ कलाट ची भूमिका होती. तशीच हरिसिन्गाची होती असे मात्र वाटते. पण जिन्नानी जसे खानाला आर्मी पाठवून जसे सामील करून घेतले तसे टोळीवाले घुसण्यापूर्वीच हरिसिंगाला 'सरळ ' करायला हवे होते का? याबाबत डॉ.करनसिंग (हरिसिगाचे नातू, याना नेहमीच भारताचे राष्ट्रपतीपद हे त्यांचा जन्मसिद्ध हक्क आहे वाटते) यांचे 'हेअर अ‍ॅपरंट ' नावाचे आत्मचरित्र वाचायचे राहूनच गेले . अर्थात त्यात हरिसिंगांचीच तरफदारी असणार. पर्शिओ- बलुच बॉर्डर फिक्स करताना इरानचा प्रतिनिधी , ब्रिटीशांचा प्रतिनिधी आणि बलुचिस्ताच्या खान्-ए-कलात प्रतिनिधी ,मक्रानचा गव्हर्नर यांच्या वाटाघाटी झाल्या त्यात ब्रिटीशानी खानाच्या प्रतिनिधीचा क्लेम डावलून बलुचिस्तानाचा काही पार्ट इराणला देऊन टाकला तो इराणला खूष करून त्याला रशियापासून अलग ठेवण्याच्या 'ग्रेट गेम' चा भाग म्हणूनच असे मानायला जागा आहे. बृहद बलुचिस्तानला तरी सीमा आता कुठे मान्य आहे?

छे छे , हे 'द ग्रेट गेम' या प्रकाराचा मूळातून अभ्यास केल्या शिवाय भारतीय उपखन्ड व पश्चिम आशियाच्या घटनांची संगती लागणार नाही . ते पाहिलेच पाहिजे

धन्यवाद

भारतीय उपखंडाचा विचार केला तर राजनैतिक दृष्ट्या ४ भाग
काही भाग इंडिया ऑफिस लंडन च्या अधिकारात
काही भाग गव्हर्नर जनरल ऑफ इंडियाच्या अधिकारात
संस्थानं-ज्यांनी ब्रिटिश राणीचं मांडलिकत्व पत्करलं पण संस्थानाचा कारभार वारसाच्या आधिकारात
स्वतंत्र भाग ( नेपाळ )
फ्रेंच/ ड्च / पोर्तुगिज यांच्या ताब्यातला भाग.

बलुच-अफगाण सीमा ( मॅकमाहोन लाइन , तिबेटची पण सीमा ह्यांनीच आखली ) १८९६ साली निश्चित केली, पण ती इंडो-अफगाण बोर्डर कमिशननं आखली. वर बाळू जोशी यांनी लिहिल्याप्रमाणं पर्शिओ- बलुच बॉर्डर कमिशननं सीमा आखली ती १८७१ ला पण १८९६ला मात्र या कमिशनचं नाव 'अँग्लो-पर्शियन बॉर्डर कमिशन' केलं गेलं आणि त्यांना पूर्णपणे दुर्लक्षित करण्यात आलं.

सैस्तान आणि पश्चिम मारकन इराणला दिले
सैस्तानच्या आजूबाजूचा भाग आणि रेगिस्तान अफगाणिस्तानला दिले
आणि उरलेल्या कलातमधील महत्वाच्या बलुच भागाला (जाकोबाबाद, डेराजात, सिबि )ब्रिटिश इंडियात घेतलं. १९०५ पर्यंत हे चालू होतं. यातून उरलेला भाग खान ऑफ कलातच्या आखत्यारित .

काश्मिर आणि स्टेट ऑफ कलात मधला मुख्य फरक म्हणजे मुस्लीम लिग ( जीन ) ला स्टेट ऑफ कलात स्वतंत्र राष्ट्र आहे / होइल हे अगदी फाळणीपर्यंत मान्य होतं. ह्या सगळ्या चर्चा ब्रिटिश सरकारचे प्रतिनिधी, खान ऑफ कलात आणि जीना यांच्यात झाल्या. या चर्चेतला मुख्य मुद्दा हा कलात चे जे भाग ब्रिटीशांनी लिज वर घेतलेत ( आणि जे नविन निर्माण होणार्‍या पाकिस्तानच्या हद्दीत येणार आहेत) ते कुठे रहातील, त्या करांराची कायदेशीर पोझिशन काय असेल हा होता. काश्मिरची सिचुएशन वेगळी आहे.

पण हा भूभाग १५० वर्षांपूर्वीही ग्रेट गेमचा भाग होता आणि सध्याही. फक्त पाकिस्तानचा प्रश्न नाही आहे. कुर्दिस्तान सारखाच हा प्रश्न ३ देशांत आहे. जरी पाकिस्तान बलुचिस्तानावरचा हक्क सोडायला तयार झालं तरी इराण आणि अफगाणिस्तानचं काय?

अर्पणा , गुड वन. सोवियत रशियाचा पाडाव झाल्याने व दळण वळनाची इतर साधने आल्याने अरेबियन समुद्रातल्या गरम पाण्यातील (तुलनेने :))बन्दरात रशियन इन्टरेस्टला व पर्यायाने ग्रेट गेमला आता काही अर्थ दिसत नाही. मात्र गदर (गवदर) हे बलुचिस्तानातील बन्दर अत्यन्त स्ट्रॅटेजिक ठिकाणि असल्याने व चीनचा त्यावर डोळा असल्याने हे गवदर्/गदर भविष्यात फारच स्फोटक ठरेल असे दिसतेय. पाकीस्तान या गदरसाठी वाटेल ते करील. मुळात चीन पाकिस्तानची बहुतेक मैत्री या गदरसाठीच आहे. त्यासाठी गिलगिट बाल्टीस्तानातून चीनने केके एच (काराकोरम हाय्वे) आपल्याप्रान्तातून गिलगिट बाल्तीस्तानातून तो पाक प्रदेश आहे असे सान्गूनच इस्लामाबादेपर्यन्त आणून व त्यापुढे पाकीस्तान रोड लिंक्स वापरून चीन ते गदर हा मार्ग व्यापारासाठी जोडूनच घेतलाय ना? मग हे गदर आणि पर्यायाने बलुचिस्तान पाक कसा सोडेल सहजासहजी?
बाकी गदर बन्दराचा हातोड्यासारखा आकार आनि त्याचे स्थान , फोटो हे फारच इंतरेस्टिंग आहे आनि गुगल अर्थवर स्पष्टपणे पाहताही येते

याबाबत अर्पणा आपले मत वाचायला आवडेल....

अर्पणाताई,

शेकडो धन्यवाद! आपण दिलेली माहिती अतिशय महत्त्वपूर्ण आहे. वाचून आनंद झाला! भारतीय बुद्धीजीवी वर्गाने (जो बहुतांश इंग्रजीत लिहितोवाचतो) पाकिस्तानच्या अंतर्गत प्रवाहाचं कधीच गांभीर्याने विश्लेषण केलेलं नाही. आपल्यासारख्या व्यासंगी लोकांनाच (यात सुधीरभाऊही आलेच! :-)) हे काम पार पाडावे लागणार.

आ.न.,
-गा.पै.

सुधीर काळे साहेब, अर्पणा आणि सर्व वाचकहो,

आजून एक गुंतागुंत ... अब्दुल समद खान अचकझाई याला बलुच गांधी असंही म्हणंत असंत. जसं गफारखानांना सरहद्द गांधी म्हणंत त्या धर्तीवर. मात्र वरील विकी लेखात बलुच गांधी हा आधुनिक पख्तूनखवाचा जनक मानला आहे. नक्की काय ओळख आहे त्याची बलुच की पठाण की मिश्र?

आ.न.,
-गा.पै.

मुळात काश्मीर मुद्द्याने भारतातल्या प्रजेला एवढे ग्रासून टाकले आहे की काश्मीर सरहद्द वगळता आणि वाघा बॉर्डर वगळता इतर काही या देशात आहे . आणि तिथे काही घडत असते याची आपण कधी दखलच घेत नाही. या बलुच म्हणा , एम क्यू एम च्या चळवळी ४०-४५ वर्षांपासून चालू आहेत आणि भारताचे त्यात काही बरे वाईट हितसंबंध गुन्तले आहेत हे कधी कोणी लक्षात घेतलेच नाही. अर्थात हा अवेअरनेस तालिबान्यानी पाकिस्तानला त्रस्त केल्यावर झालेल्या आसुरी आनन्दापोटी सुरुवातीस होता पण त्यानन्तर पाकमधली अस्थिरता हा भविषात भारताच्या मुळावर येण्याची शक्यता ध्यानात आल्यावर त्या घडामोडींची भारतीय मध्यमवर्ग धास्तवलेल्या मनाने दखल घेत आहे. अर्थात तिथे काय चाल्ले आहे हे इन्टरनेटसारख्या माध्यमातून सार्वत्रिक होऊ लागल्यावर कळण्याची सोय झाली हीही बाब या अवेअरनेस मध्ये आहे हेही तितकेच खरे. तिथली वृत्तपत्रे थेट आन्तरजालावर दिसू लागल्यावर तिथले डोके ठिकाणावर असलेले लोक आणि भारतातले विचारवन्त यांची मते जुळत असल्याचेही दिसत आहे.
इतर देखील गॅस पाइपलाइन, तेल यांच्या पाइपवाहतूकीतून बाबीत भारताचे हितसंबंध असल्याने व भौगोलिक स्थितीमुळे आपण पाकला त्यात टाळू शकू असे दिसत नाही. त्यामुळे नुसते काश्मीर काश्मीर करून दोन्ही देशाच्या हाती काही लागेल असे दिसत नाही.
दुसरे असे की जुना व्यापारीमार्ग, सिल्क रूटचा , कॉन्स्टॅटिनोपल (इस्तंबूल) मार्गे जो होता. त्यावर रेल्वे मार्ग (जो पाकशी शत्रुत्व असल्याने नाहीच आहे) झाला तर युरोपिय देशांशी व्यापार वाढू शकतो का?

काळेजी, अर्पणा, बाजो - चांगली अभ्यासपुर्ण चर्चा वाचायला मिळते आहे.

अपर्णा, बाळू जोशी,
माहितीपूर्ण प्रतिसाद.

चांगला लेख. लेखातून आणि काही पोस्ट्समधून बरीच नवीन माहिती कळली. काळेजी, तुमचा सखोल अभ्यास पूर्ण झाल्यावर जरूर लिहा.

>>खरे खोटे देव जाणे, पण भारत बलुचींना 'भडकवतो' असा आपल्यावर नेहमीच आरोप होत असतो. त्याबद्दलही >>माहिती मिळवीत आहे.
शत्रूपक्षातल्या असंतुष्टांना भडकवणे हा राजकारणाचा भागच आहे. उलट हे होत नसेल तरच आश्चर्य.

एम क्यू एम ह्या मुहाजिरांच्या संघटनेचा नेता अल्ताफ हुसेन तर एकदा म्हणालाही होता पाकिस्तान सरकार आमच्यावर एवढे अत्याचार करीत आहे तर भारत सरकार काय झोपलेय का? त्याला आमची काहीच चाड नाही का? अर्थात आपले सरकार त्याना मदत करीत नसेल असे म्हणवत नाही...

धन्यवाद :).
काळेकाकांचा राजकीय घडामोडी आणि इतिहास या विषयांचा खूपच अभ्यास / वाचन आणि व्यासंग आहे. माझं इतकं वाचन नाही.

गदर बंदर बांधण्यात चीनची ८० % भागीदारी आहे. पण हे बंदर चालवण्याचं पुढच्या ४० वर्षांचं काँट्रॅक्ट सिंगापूर पोर्ट अ‍ॅथोरिटी या आंतरराष्ट्रीय कंपनीनं जिंकलय. या वर्षीच्या मे मधे पाकिस्तानच्या गिलानीसाहेबांनी चीनच्या दौर्‍यावर असताना पाकी-चीनी भाई भाई या अर्थाची जोरदार वक्तव्य केली.
Pakistan and China, he said, were “like one nation and two countries...

http://www.dawn.com/2011/05/29/many-degrees-of-separation.html ( मला ही लिंक नीट डकवता येत नाहीये )
४० वर्षांनंतर चीनला नेव्हीचा बेस चालवायला देउ असंही म्हटलेत .

गदरचा प्रॉब्लेम म्हण्जे बंदरासाठी पूरक आणि व्यापाराला लागणारं इतर दळणवळणाचा पूर्णपणे अभाव. लाखाच्यावर सैनिक तैनात आहेत तिथे पण स्थानिक बलुच लोकांचा या विकासकामाला विरोध आहे. अधून मधून होणारे हल्ले यामुळे हा व्यापारमार्ग खात्रीशिर नाही. दुसरं म्हण्जे ह्या बंदरातून दक्षिण अफगाणिस्थान मार्गे व्यापार होणार पण दक्षिण अफगाणिस्तानपण रिलायबल नाही ( अफगाण सरकार कितीही म्हणत असलं तरी ). चीनजरी के२ हायवेनं डायरेक्ट जोडला गेला पाकिस्तानशी तरी ह्या मार्गाला संरक्षण देण्यासाठी येणार्‍या खर्चामुळे या बंदरातून निर्यात स्वस्त पडणार नाही. पाकिस्तान्-चीन जॉइंट आर्मीवर याची जबाबदारी येइल. असं झालं तरी अमेरिका कसली निघतेय इकडून, चीनला अमेरिकेशी उघड उघड भांडण करण्यात काय स्वारस्य? एकतर अमेरिका मोठी बाजारपेठ त्यांची आणि काहीही झालं तरी अजूनही अरबस्तानतलं तेल अजूनही अमेरिकेच्या खिशात आहे. मधल्यामधे इराण्-पाकिस्तान संबंध बिघडू शकतात. सिंगापूर पोर्ट अ‍ॅथोरिटीनं हे दुबैच्या विरोधात जिंकून घेतलेलं काँट्रॅक्ट आहे, दुबै इतक्या सहजासहजी कारभार यशस्वी करू देणार नाही ( बलुच प्रॉब्लेम मधे पैसा ओतणे वगैरे ).

गदरला आपलं उत्तर म्हणजे आपण इराण मधे बांधलेलं चबहार ( Chabahar ) बंदर. पर्शियन गल्फच्या बाजूला असलेलं हे बंदर इराणसाठी अतिशय स्ट्रॅटेजिक, व्यापारासाठी महत्वाचं ठिकाण. आपण फक्त बंदरच नाही बांधत तिथे तर बंदर आणि अफगाणिस्तानला जोडणारं हाय्-वेज चं जाळं, अफगाणिस्तानात आंत रेल्वेमार्ग अशी सगळी सिस्टीम ( पाकिस्तानला बायपास करायसाठी ) तयार करतोय. इराणच 'बंदर अब्बास' हे बंदर उत्तरेकडील रूट्स ( युरोप आणी रशिया ) ला इफिशिअंटली कनेक्टेड आहे. चबहार चा उपयोग अफगाणिस्तान आणि मध्य आशियातल्या व्यापारासाठी करण्याचा प्लॅन आहे. इराणचे त्याच्या शेजार्‍यांशी बरेच स्टेबल संबंध आहेत. त्यामुळे सध्याच्या परिस्थितीत चबहार बंदर गदरच्या तुलनेत काकणभर सरसच आहे ( जोपर्यंत अमेरिकेशी सरळसरळ इराणचं युद्ध सुरू होत नाही तोपर्यंततरी ).