भारत खरोखरच प्रजासत्ताक आहे का?

@झक्कीजी,शक्य आहे.आपण म्हणता त्याप्रमाणे स्वातंत्र्यवीरांचे बलिदान,स्वार्थत्याग नव्या पिढीला हास्यास्पद वाटतही असेल.पण मग याचा अर्थ हाच की आजचा समाज हा अत्यंत कृतघ्न आहे.हा समाज कृतघ्न का झाला असेल? तर यापूर्वीच्या पिढीला आपल्या मुलांना देशप्रेमाची शिकवण देण्याची गरज वाटली नाही.कारण ही पिढी अत्यंत संकुचित आणि अप्पलपोटी होती.त्यांना सहजपणे किरकोळ शिक्षण असूनही नोकऱ्या मिळत गेल्या आणि हा मध्यमवर्गीय समाज फक्त पुढच्या पिढीला कसे नोकरी धंद्याला लावता येईल,याच विवंचनेत जगला,मेला.उच्चवर्गीयांनी आपल्या पिढीला फक्त अधिक श्रीमंत होण्याचे शिक्षण दिले.कनिष्ठ वर्ग अजूनही अज्ञानात खितपत पडला आहे.आणि राजकारणी तर मेलेल्यांच्या टाळूवरील लोणी खाणारी जमात आहे. आता हीच परंपरा आपल्या पुढच्या पिढीने चालवली तर भारतीय म्हणजे गद्दार,कृतघ्न,संकुचित असे शब्द जगातील इतर भाषांत रूढ झाल्यास नवल वाटू नये.

@झक्की,म्हणूनच निदान पुढच्या पिढ्यांना आताच्यासारखे बनू द्यायचे नसल्यास आताच प्रत्येकाने प्रयत्न करायला हवेत. सुरुवात प्रत्येकाने स्वतःपासून करायला हवी. एकाच वेळी एक विचार जेव्हा सर्वत्र मूळ धरू लागतो,तेव्हा बदल घडतोच घडतो.स्वातंत्र्यकाळापूर्वी आपण गुलामीत आहोत,हेच कळायला लोकांना कैक वर्षे लागली.आणि ते इंग्रजांनाच आपले राजे मानू लागले.गुलामीची,लाचारीची सवय पडत गेली.पण जेव्हा एकदा सुरुवात झाली,स्वातंत्र्यविचार संपूर्ण देशात रुजला तेव्हा इंग्रजांसमोर हा देश सोडून जाण्याशिवाय पर्याय उरला नव्हता. फक्त एक विचार -उदा.'मी कोणत्याही परिस्थितीत लाच देणार नाही;लाच मागणाराला पकडून देण्याचा प्रयत्न करीन. " -सर्वांनी अमलात आणल्यास महिनाभरात सर्व सरकारी कर्मचारी आणि पुढारी यांचे धाबे दणाणून जाईल,हे निश्चित.मात्र त्यासाठी आपल्या क्षुद्र स्वार्थांवर पाणी सोडण्याची प्रत्येकाची तयारी हवी.

@प्रतीकजी,आपल्या मित्राचा अनुभव वैतागवाणा आहे,या बद्दल शंका नाही.असे अनुभव प्रत्येकाला आयुष्यात एकदा तरी येतातच.आपण आपलाही अनुभव जरूर लिहा.आता मी माझा अनुभव सांगतो-
मी ट्रेनने मेडीकल ऑफिसरच्या पोस्टसाठी एका इंटरव्यूला गेलो.स्टेशनवर उतरलो तेव्हा सकाळचे १० वाजलेले होते.इंटरव्यू ११ वाजेला होता.आणि मला त्याठिकाणी पोचायला आणखी एक तास तरी लागणार होता. बरेच लोक रूळ ओलांडून जात होते.मीही गेलो.आणि पुढे रेल्वे पोलिसांनी अडवलं.इतर लोकांनाही अडवलं.त्यांच्यात जास्त करून सुशिक्षित लोकच होते.
'क्या प्रोब्लम है?'मी विचारले
'आप अंदर ओफिसमें जाईये'
चांगले पन्नासेक लोक आत बसलेले.या सर्वांनी रूळ ओलांडला होता.
'आप सबको पता है,आपने कितना बडा गुनाह किया है? जिस पटरीसे आप लोग आए उसपर अगर कोयी ट्रेन आ जाती,तो आपकी जान भी जा सकती थी;और फांसी हमारे गलेको लगती.' मग त्या जाडगेल्या पोलिसाने आम्ही रूळ ओलांडत असल्याचं व्हिडीओ चित्रण आम्हाला दाखवलं.
मग आणखी एक जण आला. तो म्हणाला मी अमुक अमुक अधिकारी आहे. 'आप लोगोंको हम कोर्ट ले जाएंगे.वहां सुनवाई होगी.और जो फाईन होगा वह देकर आप लोग जा सकते है.'
'कोर्ट कहा है? ' मी विचारले
' यह कोर्ट मोबाईल कोर्ट है.अब साहब एक्सवायझेड स्टेशनपर गये हुए है.दोपहर ३ बजेके बाद आनेकी संभावना है.'
'सरजी,मै यहां इंटरव्ह्यू के लिए आया हुआ हुं. कृपया आप मुझे जाने दिजीये;मै अपना नाम पता आपको देता हुं,और दोपहरमें ३ बजे वापिस आऊंगा'
'आप क्या करते है?'
'डॉक्टर हुं साहब.'
'वाह डॉक्टरसाहब,आप जैसे लोग इस तरह गैरजिम्मेदारी की बाते करने लगे,तो फिर औरोंकी तो बातही क्या?' वगैरे वगैरे.
'मै अपनी गलती मानता हुं;और मै फाईन देनेके लिये भी तैयार हुं.आप प्लीज मुझे जाने दिजीये'
मग असेच काही लोक ज्यांना घाई होती,त्यांनीही त्या अधिकाऱ्याला विनंती केली.
'ठीक है,आप लोग,जो जल्दीमें है, १००० रु. पर हेड जमा करा दिजीये,और फिर बादमें कोर्टमें हाजीर हो सकते है'
'उसकी रसीद आप देंगे ना?'
'हा हा हा, भाईसाहब,यह तो हम आपके लिये कर रहे है.बाकी आपकी मर्जी.आप चाहो तो रुक सकते है,जब साहब आयेंगे तब जो फाईन होगा सो होगा'
'साहब कब आयेंगे ?'
'वैसे तो ३-४ बजेतक आ जाना चाहिये;लेकिन हो भी सकता है की कल सुबह आये-आप लोग सोचो.'असे म्हणून तो मनुष्य बाहेर निघून गेला.
यानंतर त्या जाड्या पोलिसाने आम्हाला सांगितले 'साहब,एक बात बताता हुं,आप १०००/- रु.देके यहासे निकले तो आपका वक्त और पैसा भी बचेगा!'
'फाईन कितना हो सकता है?'
'वह तो कोर्टमें पता चलेगा.साहब की मूड पर डिपेंड होता है.'
'लेकिन १००० रु.तो नही होगा ना,यह तो बहुत जादा अमाउंट है'
'आप एक काम किजीये,५००/-जमा करा दिजीये.बाकी मै देख लुंगा!'
'मतलब?'
'आप लोग यह फॉर्म भर दिजीये.और आनेकी जरुरत नही.'
'लेकिन हमारे नाम कोयी नोटीस वगैरा आया तो?'
'आपको किसने कहा की सही नाम और पता लिखो?'
अनेकांनी ५००-५०० देऊन तो झेरॉक्स केलेला फोर्म भरला आणि निघून गेले.आता ११ वाजत आले होते एव्हाना इंटरव्यू सुरु पण झाले असतील .पण एवढ्या दूर आलोच आहोत,तर जाऊन तर येऊ,असा विचार करून मीही ५००/-रु त्या पोलीसाजवळ दिले.आणि फोर्म मध्ये खरे नाव आणि पत्ता लिहिला.आणि त्याला म्हणालो' मुझे पता है,फाईन १००/-रु.होता है.मै दोपहरमें आऊंगा,तब ५००/-रु आपसे वापिस लुंगा'
'कोयी बात नही,आप दोपहरमें जरूर आईये.'
'लेकिन आप कमसे कम इस कागज पर लिख तो दिजीये,रसीद ना ही सही' मी खिश्यातल्या छोट्या डायरीचं पान त्याच्यासमोर ठेवलं.
'ठीक है.'असे म्हणत त्याने ५००/-जमा असे लिहून दिले.सही मात्र केली नाही. मी इंटरव्यूला टेक्सीने पोचलो.तिथे एवढी प्रचंड गर्दी होती,की फक्त फॉर्म आणि सर्टीफिकेटस् च्या झेरॉक्स कॉपीज फक्त घेण्यात आल्या.मी वैतागलो आणि पुन्हा स्टेशनवर आलो. आता बरोबर दुपारचे ३ वाजले होते. मी त्या पोलिसाकडे गेलो.
'आज साहब नही आयेंगे' मला पाहताच तो म्हणाला.
'तो कब आयेंगे?'
'कल सुबह ११ बजे
'ठीक है मै कल ११ बजे जरूर आऊंगा' असे म्हणून मी तेथून निघालो. सिटीत मित्राकडे गेलो.त्याच्याचकडे थांबलो.
मित्र म्हणाला 'एक दिवस वाया घालवण्यापेक्षा ५००/-रु.वर पाणी सोडणं परवडलं असतं.पण असो,या निमित्ताने तू माझ्याकडे आलास तरी'

दुसरया दिवशी सकाळी १० वाजेलाच मी स्टेशनवर पोचलो. तो पोलीस माझ्याकडे जणू खुन्नसने पहात होता.मी मनाशी ठरवून टाकलं 'काहीही झालं तरी याला आपले ५००/-रु हडप करू द्यायचे नाहीत. ११-१२-१ -२ वाजून गेले तरी साहेबांचा पत्ता नव्हता.मधल्या वेळात मी जवळच्या हॉटेलात जेवूनही आलो.साहेब एकदाचे ४ वाजेला आले.माझ्यासारखे अनेक लोक रांगेत होतेच.'त्या' पोलिसाने नावे पुकारून कोण आले,नाही वगैरे खात्री करून-जे आले नव्हते त्यांचे फॉर्म्स वेगळे ठेवले.
माझ्या नावाचा पुकारा झाला.मी आत गेलो.
'आपलं नांव?'
मी नाव सांगितलं
'गुन्हा मान्य आहे?'
'होय सर'
'१००/-फाईन भरा बाहेर'
'ओके सर,धन्यवाद'
मी १००/-भरून पावती घेतली आणि त्या पोलिसाकडे आलो.
'साहब ५००/-रु?'
त्याने खिश्यातून ३००/-काढून दिले.
'ऐसा नही,साहब पुरे ५००/-चाहिये.'
'वो क्या है ना साहब,हमें साहबको भी पैसे देने पडते है'
'कौनसे साहबको?'
'कोर्ट...'
मी म्हणालो 'आपसे मै पुरे ५००/-वापिस लुंगा,यह मैने आपसे कलभी कहा था!'
'लेकिन...'
'लेकिन वेकीन कुछ नही,पैसे दो' मी त्याला ते डायरीचं पान दाखवलं
त्याने मुकाट्याने आणखी २००/-परत दिले.आणि तिकीट खिडकीकडे निघालो. तो माझ्या मागे आला म्हणाला 'साहब,वो कागज प्लीज...'त्याच्या डोळ्यात भिती होती.
मी तो कागद त्याला दिला.
'धन्यवाद..'म्हणून तो निघून गेला.आणि मीही प्लेटफोर्मकडे धावलो आणि ट्रेन पकडली.
या दोन दिवसात मला प्रचंड त्रास झाला.त्या दोन दिवसांची माझी कमाई बुडली.माझा वेळ गेला.पण हे क्षुद्रच स्वार्थ होते,नाही का? मी ते माझ्या परिने टाळले याचे समाधान वाटते.

pratyekane arthat vel aani paisa yancha bhurdand sosanyachi tayari dakhwlyas , hya pravruttinna aala ghalta yeil.

@pudhchya pidhyanna nidan swatantryapurvichya pidhyancha tyaag samjun sangeetala pahije. pustkant he asatach, pan palakanni mulanna sangayala have ki beta, aaj tuzya watyala he je sukh aale aahe, teeche shrey swantantya milavun denarya mahapurushanna aahe !