वेश्याव्यवसाय

रआंना +१.
या विषयाबद्दल माझेही मत एका बाजुने होत नव्हते बराच काळ.
अमृता फडणवीस अथवा दुर्गाबाई यांचा हेतु चांगला असेलच पण एवढ्या मोठ्या पातळीवर बोलताना केवळ हेतु चांगला आहे एवढ्याने भागत नाही. त्यातील विविध बाजु, पैलु, बारकावे हे सुद्धा पाहायला हवेत, आपल्या चांगल्या हेतूचे इतरके विपरीत परिणाम होऊ शकतात हे पहायला हवे, ते कसे टाळणार यावर सुद्धा विचार करून त्यावरील उपाययोजना सांगायला हवी.

एखाद्या वेश्येशी, सफाई कामगाराशी कुणी त्यांच्या पेशवरून वाईट वागताना दिसले तेव्हा त्यांना हटकणे वेगळे त्याचे रआंच्या पहिल्या पोस्टमध्ये लिहिन्याप्रमाणे उदात्तीकरण वेगळे.

वेश्या आहे म्हणुन वाईट वागणुक, तिरस्कार नको याच बरोबर यातुन त्यांना बाहेर काढणे, अजुन कुणावर वेळ येऊ न देणे असा एकदंरित ऍप्रोच असावा. यात टप्प्या टप्प्याने करतानाही त्यात अशा व्यवसायाचे उदात्तीकरण होत नाही ना हे बघायला हवे.
सैन्याची गरज आहे म्हणुन अनेक ठिकाणी काही वर्षे सर्व्हीस केली पाहिजे किंवा गरज पडल्यास बोलावल्यास गेले पाहिजे असा कायदा असतो.

या व्यवसायाबाबत असा काही कायदा केला तर चालेल का, समाज सुरक्षित राहो म्हणुन?

लेखक महोदय मुद्दे चर्चेला घेतात. पण त्यांना फक्त आपल्या मतांचे व्हॅलिडेशन हवे असते. पाठिंबा देणार्‍या मतांची नोंद घेतात. विरोधी मतांना सरळ इग्नोर करतात किंवा धुडकावून लावतात. हे लिहिताना त्यांचा या आधीचा लेखही डोक्यात आहे.
हो. बहुतेक लोक असंच करतात. पण या लेखक महोदयांचं जे वाचत आलंय त्यावरून माझी त्यांच्याकडून वेगळी अपेक्षा होती. ती चुकीची आहे का हा विचार त्यांनी करायचा आहे.

प्रस्तुत विषय याही आधी अनेकदा समोर आला आहे. त्यावरचे विचार शब्दबद्ध केले नाहीत. तूर्तास फार्स विथ द डिफरन्स यांचेशी सहमत.
मानव पृथ्वीकर यांनी स्वतः मांडलेल्या मुद्द्यांशी सहमत.

खूप जबाबदारीने दिलेले व अभ्यासनीय प्रतिसाद आहेत या धाग्यावर!

फक्त एक मत जरा खटकते. बाकीचा समाज सुरक्षित रहावा या उद्देशाने या व्यवसायाला कायद्याचे कुंपण असावे असा दृष्टिकोन असू नये. मुळातच या शोषित स्त्रियांसाठी व्यवस्थित कायदे असायला हवेत. (काही प्रमाणात आहेतही असे ऐकले आहे). (अनेक संस्थाही कार्यरत आहेत व एकंदरीत जागृतीही बऱ्यापैकी होत आहे असेही ऐकले आहे). मात्र शोषण आहेच व इच्छेविरुद्ध व्यवसाय करावा लागणे व भवितव्य अंध:कारमय असणे हे दुर्दैवी घटक तर आहेतच.

(फक्त लेख व प्रतिसाद वाचून हे लिहिले आहे, लिंका वाचलेल्या नाहीत. त्यामुळे कदाचित हा प्रतिसद विसंगतही ठरू शकेल)

=====

अवांतर - तुम्ही दुर्लक्ष करू शकता हे विधान वाचून फार हसू आले

मी वेश्यागमन केलं आहे, मी भाऊबीज पण दिली आहे आणि मी बरंच साहित्य वाचलं आहे आणि मला हे हे पण माहिती आहे आणि माझ्याकडे अनेक लिंका आहेत. हेच करायचं आहे दिसतंय.
चालूद्या.

धागा पुस्तकाच्या समीक्षणासाठी आहे कि,
लेखकाचे या विषयातील चौफेर वाचन आणि कार्य यावर आहे? आक्षेप नाही पण वाचू आनंदे मधून विरंगुळा मधे हलवावा.

कि प्रतिसाद देणाऱ्यांनी (फक्त) विषयाला (?) धरून प्रतिसाद द्यायचे आहेत?

हा एक मुद्दा,
फक्त पुरुष तृप्तीसाठी ?? स्त्री तृप्ती फारशी कधीच चर्चीली गेलेली आढळली नाही.
पुर्वी पुरुष काहीही करु शकतो त्याच्या गरजा भागायला किंबहुना ते साह्जिकच आहे पण अजुनही हिच विचारसरणी वगैरे.

वेश्याव्यवसाय आणि बळजबरीने ढकललेल्या बालिका/स्त्रीया हा सुद्धा एक सामाजिक चिंतेचा विषय आहेच.

त्याच बरोबर सामाजिक व्यवस्था कशी काय समतोल रहाते हे अजून काही नीट साबित झालेले नाहीये.
दुसरे म्हणजे, कळीचा मुद्दा "पुरुष अतृप्तीच्या मोकळ्या वाटांवर मोकाट सुटतो". सर्व काही पुरुष?

>>( पर्याय उपलब्ध असतानाही , परिस्थितीची बळी नसताना मनाजोगता व्यवसाय म्हणून या व्यवसायाचा स्विकार करणारी स्त्री आज तरी अपवाद असेल. त्यामुळे त्यावर विचार नको करायला. )<<
एस्कॉर्ट एकले असेलच ना? अगदी एझी मनी म्हणून कॉलेज मुली आहेत ह्यात सध्याच्या काळात; तो एक आणखी वेगळाच विषय आहे.
काही गरिब कुटुंब नाही तर उच्च मध्यवर्गीय मुली सुद्धा आहेत ह्यात. फक्त एक थ्रील आणि सेलेब्रिटी(कुठल्याही कार्यातील) ह्यांना भेटायचे आकर्षण म्हणून आणि मग मजा म्हणून.
पण ह्या लायसन्स घेतील का? आणि इतर फसवलेल्या स्त्रीया सुद्धा घेतील का? बरेच मुद्दे आहेत.

अमृता फडणवीस ट्रोल होतात त्याबद्दल देवेंद्र यांनी खुलासा अनेकदा दिला आहे. तो असा की ती एक स्वतंत्र व्यक्तिमत्व आहे व तिची मते ही तिची मते असतात. त्याची जबाबदारी ही तिचीच आहे >>
तुमच्या या प्रतिसादाचा असा अर्थ काढायचा का कि, अमृता फडणवीस यांनी वेश्याव्यवसायाबद्दल जी मतं मांडली आहेत त्याची जबाबदारी एक सक्षम राजकारणी म्हणून देवेंद्र फ२० यांची नाही. थोडक्यात, त्यांनी जी मतं मांडली आहेत ती मंत्री म्हणून गांभीर्याने घेण्याची गरज नाही.

कदाचित बायकोचं स्वतंत्र व्यक्तिमत्त्व / स्वतंत्र मतं ही तत्वं आकर्षक वाटली, पण चुकीच्या धाग्यावर चिकटवली असे होतंय का? बऱ्याचदा सोशल मीडियात वाचलेले पुरोगामी तात्विक विचार कुठेही दडपून देऊन समोरच्याला स्पेलबाउंड करता येईल असा विश्वास पहायला मिळतो.
एका पावरफुल मंत्र्यांच्या पत्नीचं एका अत्यंत संवेदनशील सामाजिक समस्येबाबतचं मत हे यात कसं ठोकून बसवता येईल?

दुसरं त्या ट्रोल होत असतील त्याचा इथल्या चर्चेशी संबंध आहे का?

तिसरं अमृता फडणवीस आणि या पुस्तकाच्या समीक्षेचा काय संबंध आहे? या विषयावर - अफ २० (तुम्ही स्वतः हेडर मधे लिहिले आहे) लिहिताना पुस्तक वाचलेले असावे ही अट लागू होते का?

अमृता फडणवीस ट्रोल होतात त्याबद्दल देवेंद्र यांनी खुलासा अनेकदा दिला आहे. तो असा की ती एक स्वतंत्र व्यक्तिमत्व आहे व तिची मते ही तिची मते असतात. त्याची जबाबदारी ही तिचीच आहे >>>मला मुळात हेच समजत नाही की अमृता फडणवीस यांच्या या विषयातील मताची ( किंवा इतर कोणत्या ही विषयातील - ज्यावर त्या बरळत असतात ) क्रेडिबिलिटी काय? एका मोठ्या राजकारण्याची पत्नी या व्यतिरिक्त त्यांची काय ओळख?  त्यांच्या या विषयावरील मताला तेच लोक किंमत देऊन मोठं करू शकतात जे जाहिराती मध्ये धोनी  घराला इंडिगो कलर लावतो हे पाहून स्वतः इंडिगो पेंट आणतात, त्यांचं याकडे लक्षच जात नाही की धोनी ने जाहिराती पोटी मिळणाऱ्या करोडो रुपयांच्या मोबदल्यात अशा क्रेडिबिलिटी न बघता मते/ सल्ले  घेणार्यांना चुना फासला आहे. अमृता फडणवीसांच २०१४ नंतरचं  ट्रान्सफॉर्मेशन बघता प्रकाशझोतात राहण्याचा त्यांचा हव्यास लपून राहू शकत नाही. चुकी आणि बौद्धीक दिवाळखोरी त्यांना असे प्रश्न विचारणाऱ्यांची आहे. मागे एकदा सचिन तेंडुलकरही असेच कुठल्यातरी प्रोग्राममध्ये बोलला होता की सत्य साईबाबा देव आहेत. आता श्रद्धा आणि भक्ती या विषयांतील सचिनची क्रेडिबिलिटी तुम्हाला तेंव्हाच लक्षात येऊ शकते जेंव्हा तुम्ही त्याच्यापासून जागतिक दर्जाच्या क्रिकेटरचं वलय बाजूला करून त्याच्या वक्तव्याचा विचार कराल, आणि तो विचार देवाने आपल्याला बुद्धी दिलीय/डोकं दिलय अशी ज्यांची समजूत असते त्यांनी करायचा. याउप्पर जे लोक फारसा विचार न करता सहजीच येता जाता कुणाचीही मते विश्लेषणासाठी घेतात त्यांच्यासाठी अमृता फडणवीस काय नी राखी सावंत काय दोन्ही सारखेच.  

मी सैनिकही ह्याच बकेट मधे टाकतो. ते आहेत म्हणून आपण आहोत म्हणे! अगेन ग्लोरिफिकेशन. कोण आणि का करतो ते उघड आहे.>>>पोकळ/कोरडे शब्द वगैरे सर्व संकल्पना मान्य, पण एखाद्या समूहाचे ऋण जाहीररीत्या प्रकट करूच नये का? तसे करणे अगदीच कृतघ्नपणाचे होत नाही का?(तूर्तास ही शंका फक्त सैनिकी करियरच्या ग्लोरिफिकेशन संदर्भातच आहे.)

बर्‍याच लिंकस आहेत. पण अज्जिबातच वाचवणार नाही. भयानक आहे. त्यापेक्षा शहामृगासारखे वाळूत मान खुपसणे सोईस्कर

आज १४ वर्षांनी बेफिंची २०३, डिस्को बिंज रीड केली.

मिलिंद बोकीलांच्या एका इंटरव्ह्यू मध्ये त्यांनी हे मत मांडलेलं ऐकलं , वेश्याव्यवसाया बद्दल वेगवेगळ्या देशात 2 वेगळे ऍप्रोच , पहिला रेग्युलेटरी दुसरा ऍनिहिलेटरी .. एकात कायदेशीर करणे दुसऱ्यात बेकायदेशीर ठरवून असता नये असा ऍप्रोच ... ते स्वतः बाईला हा व्यवसाय करण्याचा हक्क असावा या मताचे वाटले , तिचा स्वतःच्या शरीरावर हक्क etc , जर पाककौशल्य किंवा बुद्धीकौशल्य वापरून उपजीविका करायला हरकत नाही तर ह्या व्यवसायाला आडकाठी का वगैरे वगैरे ..

बऱ्याच वेळा वाटतं की देशाची सत्ता विचारवंतांच्या , बुद्धिवंतांच्या हाती असली असती तर देश कुठच्या कुठे गेला असता ... पण अशा भावनाशील विचारवंत , बुद्धिवंतांच्या हाती सत्ता असण्यापेक्षा ती मद्दड राजकारण्यांच्या हाती आहे हेच कदाचित व्यापक हिताच्या दृष्टीने योग्य आहे असं वाटलं होतं हे ऐकून ... कारण या बुद्धिवंतांनी कदाचित आणखी भयाण घोळ घालून ठेवले असते काहीतरी चांगलं करायला जाण्याच्या नादात ..

व्यक्तीचा स्वतःच्या शरीरावर हक्क मान्य करायचा झाला तर इच्छामरण कायदेशीर का नाही, आत्महत्या हा गुन्हा का ... जगायची इच्छा नसलेल्या व्यक्तीला जगायला भाग पाडणारा क्रूर कायदा कां.. इच्छामरणाच्या स्तुतीवर पानंच्या पानं भरून निबंध लिहिता येतील , ती बाजू बिनतोड मांडता येईल ..

आपलं मूल कोणत्या लिंगाचं असावं हे ठरवण्याचा हक्क बाईला किंवा नवरा बायकोला का नाही , हा सर्वस्वी वैयक्तिक प्रश्न मानून भारतीय कायदा त्यात नाक खुपसायचं बंद का करत नाही .. नको त्या लिंगाचं मूल जन्मलं तर ते वाढवण्याची सक्ती करणारा कायदा वैयक्तिक हक्कांची पायमल्ली करतो अशीही डिबेटची बाजू मांडता येईल .

ह्या बाजू ग्राह्य मानून इच्छामरण किंवा गर्भलिंगचिकित्सा कायदेशीर केली की त्याचे जे परिणाम भारतासारख्या देशात होतील ते ह्या विचारवंतांना समजत नसतील असं वाटत नाही ... वेश्याव्यवसाय कायदेशीर केल्यास वेश्या सुरक्षित आणि आर्थिकदृष्ट्या स्वावलंबी होण्याची गॅरंटी देता येत नाही , परदेशातल्या आणि इथल्या परिस्थितीत जमीन आसमानाचा फरक आहे , थायलँड मधल्या वेश्यांना आलेले सुदिन भारतात येणार नाहीत , निराधार / गरीब स्त्रिया मुली हेरून त्यांना या व्यवसायात ढकलण्याच्या प्रमाणात शेकडो पटींनी वाढ होईल , कायदा त्यांचं संरक्षण करायला देशाच्या कानाकोपऱ्यात पोचायला असमर्थ आहे , गुरं , पशुपालन हा जसा उत्पन्नाचा स्रोत आहे तशी या व्यवसायाची अवस्था होऊ शकते , गुरांची जी उस्तवार करावी लागते तेव्हढीही स्त्रियांची करावी लागत नाही त्यामुळे त्याला अफाट लोकप्रियता मिळू शकते . म्हणजे ऑलरेडी जे आहेच भारतात , वेश्यांच्या कमाईवर जगणारे गुंड त्यात शेकडो पटीने वाढ होईल , कायद्यातल्या पळवाटा शोधणं , कायदा गुंडाळून ठेवणं त्यांना फार जड जाणार नाही .

आदर्श कल्पनेच्या मनोऱ्यात बसून , स्वतःवर एखाद्या निर्णयाच्या परिणामांची जबाबदारी येणार नसताना ही वैयक्तिक हक्क वगैरे विधानं करणं सोपं आहे ... एवढ्या प्रचंड लोकसंख्येचा देश मॅनेज वैयक्तिक हक्क वगैरे बाजूला ठेवून जे अधिकांश लोकसंख्येच्या हिताचे आहेत असेच निर्णय घेतले गेले पाहिजेत .

यात इच्छेविरुद्ध ढकलल्या गेलेल्या बायकांना त्यातून बाहेर काढण्यासाठी यासाठी काही सामाजिक संस्था काम नक्की करत असतील , त्यांचंच काम देशपातळीवर व्हावं यासाठी सरकारकडून प्रयत्न व्हायला पाहिजेत , त्यांच्या पुनर्वसनासाठी सरकारने मदत केली पाहिजे आणि नवीन स्त्रिया त्यात आणल्या जाणार नाहीत यासाठी निदान प्रयत्न तरी ... आणि त्याचबरोबर त्या व्यवसायात ज्या आहेत त्यांना समाजात चांगली वागणूक मिळावी यासाठी जनजागृती ..