सायकलविषयी सर्व काही ५ (लहान मुला-मुलींना कुठली सायकल घ्याल, वय १ ते १०)

भाग १
http://www.maayboli.com/node/42915
भाग २
http://www.maayboli.com/node/42919
भाग ३
http://www.maayboli.com/node/42971
भाग ४
https://www.maayboli.com/node/43034

मागच्या काही सायकल पोस्टला फक्त माबोकरच नव्हे अनेकांचा चांगला प्रतिसाद लाभला. अनेकांनी व्यक्तीगत संपर्क साधून सायकलबद्दल विचारणा केली, सायकली घेऊन चालवायला सुरुवात केली, काहींनी नुसत्याच चौकश्या केल्या तर चौकशा न करताच सायकली घेऊन मग विचारणा करणारे पण मिळाले.
सगळ्यांचेच कौतुक आणि अभिनंदन

पण या सगळ्यात एक गोष्ट जाणवली ती म्हणजे आधीचे भाग पुरेसे मार्गदर्शक ठरले नाहीत. काही बेसिक गोष्टी आणि बेसिक प्रश्न वारंवार विचारण्यात आले, त्यामुळे त्यावरच पुढचा भाग टाकावा असा विचार करत आहे.

आधीचे भाग एडीट करण्यापेक्षा यातच अजून सविस्तर लिहीत आहे.

१. सायकल कुठली घ्यावी - सगळ्यात जास्त विचारला जाणारा प्रश्न म्हणून याचे पहिले उत्तर
तर याचे एक असे उत्तर नाही, तुमचे वय, शारिरिक क्षमता, बजेट आणि वापराचा उद्देश अशा अनेक गोष्टी त्यात निगडीत असतात. त्यामुळे अगदी सोपे करून सांगतो.

पहिला मुद्दा वयोगट

वय वर्षे १ ते ५ -फार विचार करण्याची गरज नाही. जवळपासच्या दुकानातून आकर्षक रंगाची, साईड व्हिल्स असलेली, बास्केट आणि अन्य फॅन्सी आयटम असलेली साधी सायकल. साधारण फ्रेम साईज १३ ते १६ इंच.

वय वर्षे ५ ते ७ - इथेही फार गोंधळून जाण्याचे कारण नाही. या वयात ब्रँडनेम पेक्षा स्टायलिश आणि भन्नाट दिसणारी सायकल आवडते, त्यामुळे क्वालिटीपेक्षा त्यांना दुकानात घेऊन जा आणि त्यांना आवडलेली सायकल घ्या. शक्यतो सिंगल गियर, विना सस्पेशन आणि शक्य तितकी हलकी.
दुर्दैवाने या प्रकारात जे आहेत ते बहुतांशी भारतीय बनावटीच्या सायकली. स्टीलच्या, त्यामुळे खच्चून जड आणि त्यात दीड एक किलो सस्पेशनची भर आणि जाड जूड टायर. त्या इवल्या जीवांना त्या झेपतही नाहीत अनेकदा उचलून न्यायची झाली तर.
फायरफॉक्स, बिएसए हे काही चांगले ब्रँड आहेत. गोल्डी हा एक स्थानिक ब्रँड, मला एकाने सांगितले ते पंजाब हरियाणाचा आहे, नक्की माहीती नाही. मी माझ्या मुलाला घेतली होती, चांगली टिकावू होती. फ्रेम साईज १६ ते २० इंच

काही रेकमेंडेशन -
BSA CHAMP DOODLE 16 (2016) ₹3,550
FIREFOX DEMON X 16 ₹6,100
FIREFOX POPEYE 16 ₹6,500

मुलींसाठी (मुलांच्या मुलींच्या अशा वेगळ्या फार नसतात, रंग आणि डिझाईन फुलाफुलांचे वगैरे)
BROOKS CINDY 16(2017) 5,849
BTWIN MISTIGIRL 300
RALEIGH SPORT KID 20 - 7525

वय वर्षे ७ ते १० - (फ्रेम साईज १८ ते २४ इंच ) इथे थोडे लक्ष देण्याची गरज आहे. सायकलिंगची खऱ्या अर्थाने आवड लागून, पंख लावून भराऱ्या मारण्याचे वय. त्यामुळे थोडे बजेट वाढवायला हरकत नाही. या वयात क्रेझ असते ती डिस्क ब्रेक, गियर्स, आणि मित्र मैत्रिंणीसमोर शायनिग करायची. त्यामुळे थोडे त्यांच्या मनासारखे होऊ द्या फक्त काही गोष्टी लक्षात ठेवा.

माझे वैयक्तिक मत असे ही अजूनही त्यांना मल्टी गियर सायकल देऊच नका. साधी सिंगल गियरवाल्या सायकल पळवण्याची मजा त्यांना घेऊ द्या. एकतर मुले कशीही वापरतात, सोसायटी मध्ये वगैरे असाल तर वयाने मोठे दादा, ताई सुद्धा चक्कर मारायला म्हणून घेतात आणि खडाडखुड करून गियर बदलून वाट लावतात. शिफ्टर, डिल्युलर, आणि चेन अतिशय काळजीपूर्वक वापरावी लागते आणि आपल्या सुपुत्र-सुपुत्रीबद्दल तशी खात्री नसेल तर त्यांना पुढच्या वेळी चांगली भारी गियरची सायकल घेण्याचे कबूल करा.
असेही या वयात भराभर उंची वाढते त्यामुळे दोन एक वर्षात ती छोटी होते आणि नवीन घ्यायची वेळ येते. आणि सातवी आठवीत जरा क्लास, शाळा वगैरे जाता येते तेव्हा गियरची सायकल चांगली.
शक्य तीतके त्याना कन्विन्स करा, नाहीच ऐकले तर मग काय घ्या.
दुसरे म्हणजे सस्पेशन आणि डिस्क ब्रेक. या दोन्ही गोष्टीची क्रेझ मुलांना असते, त्यामुळे त्यांना सिंगल गियर, विदाऊट सस्पेशन आणि साधे ब्रेक अशी सायकल बोर वाटण्याचा धोका आहे. तुम्ही एक पालक म्हणून त्यांना किती पटवू शकता यावर सगळे आहे.
सस्पेशनने सायकल जड होते आणि या प्राईज सेगमेंटमध्ये डिस्क ब्रेकची क्वालिटी अगदीच साधारण असते. ते वगळता अगदीच इच्छा असेल तर ते म्हणत असतील ती घ्या. शेवटी चालवणार ते आहेत, आणि त्यांना नाही आवडली तर मारून मुटकून थोडी चालवून बाकी वेळ पडून राहील हे लक्षात घ्या.
हिरो, बिएसए, श्नेल, फायरफॉक्स हे काही या सेगमेंटमधले आघाडीचे ब्रँड आहेत.
या देखील सायकली जवळच्याच सायकलवाल्याकडे घेता आल्या तर उत्तम. एकतर सर्विसींग किंवा काही बारक्या अडचणी आल्यातर लगेच त्याच्याकडे घेऊन जाता येते आणि कस्टमरची तक्रार आहे म्हणल्यावर ते लक्ष देतात. बाहेरून विकत घेऊन त्यांच्याकडे गेलात आणि ओळखीतला नसेल तर ते फारसे दाद देत नाहीत.

अर्थात ऑनलाईन किंमती पाहून, ठरवून, घासाघिस करूनच घेणे उत्तम.

http://www.firefoxbikes.com/BikeListing.aspx?CatId=12

https://starkennbikes.com/bikes/starkenn/on-road/kids.html

यातही अवजड सायकलीची चलती आहे. अर्थात बजेटमध्ये असल्याने त्याच घेतल्या जातात. माझ्या सायकलपेक्षा माझ्या ९ वर्षाच्या मुलाची सायकल जड आहे. पण किंमत हा मुद्दा मोठा आहे. किती खर्च करायचा हे आधीच ठरवून ठेवा आणि त्यानुसारच पर्याय द्या मुलांना.

कारण सध्या काही इंटरनॅशनल ब्रँडदेखील भारतात उपलब्ध आहेत आणि ते दहा बारा हजारच्या पुढे आहेत.

उंचीचा एक मोठा प्रश्न असतो. अनेकदा मुलांच्या मापाची सायकल मिळत नाही. २२ इंची लहान होते, आणि २४ इंची मोठी होते अशा वेळी काय करावे हा मोठा प्रश्न पालकांना असतो. तर अशा वेळी धाडस करून थोडी मोठी सायकल घ्या. सुरुवातीला काही दिवस त्यांना भिती वाटेल, उंच वाटेल, पाय पुरणार नाहीत अशा वेळी जर सोबत राहून, जवळच सायकल चालवायला लावा. आपल्याला वाटते त्याचपेक्षा पटकन लहान मुले अॅडजस्ट करून घेतात. छोटी सायकल तात्पुरती बरी वाटते पण लवकरच उंची वाढली की मग नवी घ्यायचे हट्ट सुरु होतात.

आपण कसे सायकल शिकलो आठवा. आम्ही तर त्या अवजड काळ्या घोड्यावर मध्ये पाय घालून, हॉप करत, धडपडत, कोपरं, ढोपरं फोडून कसेतरी शिकलो होतो. आपल्यावेळी मापाची सायकल वगैरे लाडच नव्हते, सायकल मिळणे हेच अप्रुप होते. त्यामुळे होउ दे थोडा त्रास मुलांना, काही फारसे बिघडत नाही २२ ऐवजी २४ इंची सायकल घेतली.

अॅक्सेसरीज - अनेकदा डिलर सायकलसोबत घंटा, बॉटल होल्डर, मडगार्ड वगैरे बसवून देतात.

पण हेल्मेट घेणे आणि ते वापरण्याची सवय लावणे अत्यंत महत्वाचे आहे. खरचटणे, पडणे हे चालू द्या पण या डोक्याची काळजी घेणे अती आवश्यक. त्यामुळे सायकल चालवताना हेल्मेट मस्ट हा नियम त्यांच्या अंगवळणी पाडाच.

लहान मुला-मुलींची हेल्मेट ५०० रुपयांपासून उपलब्ध आहेत.

याखेरीज सायकलची काळजी घ्यायला मुलांना शिकवा. आठवड्यातून सुट्टीच्या दिवशी त्यांच्यासोबत सायकलची सफाई करायला घ्या. त्यांना चेन काळजीपूर्वक पुसायला लावून, तेलपाणी करायला लावा, हवा भरून घ्या, टायरला कुठे कट गेलेत का, कुठला नट लूज झालाय का हे तपासा. लहान वयात या गोष्टी मनावर बिंबवल्याचा दूरगामी परिणाम खूप चांगला असणारे हे लक्षात घ्या.

आणि एक मुद्दा राहीला, सायकलची आवड निर्माण करायची असेल तर कामातून वेळ काढून त्याच्यासोबत सायकलींग करा.

पोरासोबत सायकल चालवण्याची मजा एक वेगळी असते आणि ते मी सध्या अनुभवतोय आणि तोही. बाबा-मुलाचा क्वालिटी टाईम एकत्र घालवण्यासाठी सायकलींग इतका बेस्ट पर्याय नाही कुठला.