आभारास देखिल "पात्र नसलेलं अदखलपात्र" शास्त्र

Submitted by डॉ अशोक on 6 July, 2013 - 04:20

आभारास देखिल "पात्र नसलेलं" अदखलपात्र शास्त्र

मेडीकलच्या विद्यार्थ्याला अभ्यासक्रमात अनेक विषय शिकावे लागतात. शरीररचना शास्त्र, शरीरक्रिया शास्त्र, जीव रसायन शास्त्र, शरीरविकृती शास्त्र, शल्य चिकित्सा, औषध वैद्यक शास्त्र, प्रसूती व स्त्री रोग शास्त्र, बालरोग शास्त्र इ.ई. यात माझा विषय :" रोग प्रतिबंधक आणि सामाजिक औषध वैद्यक शास्त्र" हा ही एक विषय आहे. मेडीकल ला आलेल्या कोणाही विद्यार्थ्याला "करीअर म्हणून तू कोणता विषय निवडशील?" असं विचारलं तर पहिल्या पाच पसंतीक्रमात देखिल रोग प्रतिबंधक आणि सामाजिक औषध वैद्यक शास्त्र" हा विषय येणार नाही ! मात्र परिक्षेची तयारी करणा-या कोणाही विद्यार्थ्याला विचारा: "तुला नापास होईन अशी भिती कोणत्या विषयाची वाटते?" तर पहिल्या तीन विषयात "रोग प्रतिबंधक आणि सामाजिक औषध वैद्यक शास्त्र" हे नाव हमखास असणार ! तर असा हा "असून अडचण, नसून खोळंबा" असा विषय.

मेडीकलच्या पहिल्या वर्षी बहूतेक सर्व विभाग प्रमुख विद्यार्थ्यांना आपापल्या विषयाची तोंड-ओळख करून देतात. मी एकदा अशाच एका बॅचला प्रश्न केला: "विद्न्यानाचे मानवावर खूप उपकार आहेत. तर मागच्या दोन शतकात विद्न्यान्यानं मानवाला महत्वाच्या अशा काय देणग्या दिल्या असं तुम्हाला विचारलं तर काय सांगाल?" यावर मानवाचं चंद्रावर पाऊल, संगणक, अणू-विद्न्यान, विमानाच शोध, टेलीफोन अशी उत्तरं मिळाली. यानंतर मी विचारलं "आधुनिक वैद्यक शास्त्रानं बरंच साध्य केलंय. मागच्या दोन शतकातल्या अशा काही महत्वाच्या उपलब्धी तुम्हाला आठवतात कां?" यावर हार्ट-ट्रान्स्प्लान्ट, डीएनए चा शोध, ऍंटी बायोटीक्स चा शोध, क्ष-किरणांचा उपयोग इत्यादी दहा पंधरा गोष्टींची यादी तयार झाली. गंमतीचा भाग म्हणजे मागच्याच दशकात आधुनिक वैद्यक शास्त्रानं लसीकरणाच्या मदतीनं देवी सारखा भयानक रोग या भूतला वरून समूळ नष्ट केलाय, नारू सारखा रोगही नष्ट झालाय ही उपलब्धी कुणाला ही सांगावीशी वाटली नाही. प्रतिबंधक वैद्यकशात्राची ही कामगिरी कुणालाही दखल पात्र अशी वाटली नाही !

माझा विषय, रोग प्रतिबंधक आणि सामाजिक औषध वैद्यक शास्त्र", हा "आभारास देखिल पात्र नसलेला विषय आहे" असं आम्ही गंमतीनं म्हणतो ते यामुळेच!

विषय: 
ऍलोपथी
गद्यलेखन
Groups audience: 
गुलमोहर - ललितलेखन
Group content visibility: 
Public - accessible to all site users
शेअर करा

कुमार१ . . . .
प्रशासक, मी काल लिहीलेला प्रतिसाद का उडाला ते कळेल का ? > > > >

हा धागा चुकुन दोनदा निर्माण झाला आहे, तुमचा प्रतिसाद दुसर्‍या धाग्यावरुन ईथे पेस्ट करतो आहे खाली . . . .
-------------------------------
बरोबर आहे अशोक तुमचे. अर्थात हा अतिशय महत्वाचा वि आहे. त्याचे सध्याचे नाव 'Community Health' आहे.पूर्वी त्याला Preventive & Social Medicine ( PSM) म्हणत. हा विषय प्रथम वर्षास प्रवेश घेतल्यापासून ते internship संपेपर्यन्त अभ्यासस असतो. त्यामुळे विद्यार्थी त्याला गमतीने' पीळ शेवटच्या मिनीटापर्यन्त'(PSM) असे म्हणत!
या विषयावर आपण जेवढा भर देउ तेवढी आपली महागड्या उपचारांपासून सुटका होउ शकेल. Prevention is the best cure हे सर्वांनी लक्षात घेतले पाहिजे.
---------------------------------------------

आशा आहे कि तुमच्या वरील प्रश्नाच्या उत्तरासाठी तुम्ही हाच धागा पाहाल . . . .

Submitted by परब्रम्ह on 7 July, 2013 - 14:13

असाच अनुभव माझ्या वहिनींना आला.
गेली ४० वर्षे कनेक्टिकटमधे सरकारी आरोग्य विभागात सर्वोच्च पदी काम केल्यावर त्या दुसर्‍या राज्यात गेल्या. तिथे त्या सरकारात पण त्या अशाच 'Community Health' , Preventive & Social Medicine ( PSM) इ. विषयाच्या प्रमुख झाल्या. परंतू त्यांच्या खात्याला द्यायला सरकारजवळ पैसेच नव्हते! कारण अगा जे झालेची नाही त्यावर पैसे कशाला खर्च करा? शेवटी एक खाजगी कंपनीत विनावेतन जमेल तसे काम करतात.

Submitted by झक्की on 7 July, 2013 - 19:48

अगदी अगदी.
माझी आई तेच म्हणते. पण ती पिडियाट्रिशन आहे. तिला विद्यार्थीदशेत असताना तसेच वाटत असावे या विषयाबाबत, पण नंतर तिने लेप्रसी निर्मुलनावर काम केले आणि दृष्टीकोन बदललला असावा. Happy

Submitted by रैना on 7 July, 2013 - 22:01

डॉ. अशोक,

नमस्कार . . . .

शीर्षक वाचुन ईथे आलो, हा माझाही विषय निघाला, फक्त रस्ता वैद्यकीय शास्त्राचा आहे.

आम्ही आमच्या कार्यात जेव्हा कोणा कंपन्यांना आम्ही पद्धति ( Systems ), बनवुन देतो, तेव्हा हाच बाणा आम्ही वापरलेला असतो.

( प्रतिबंध ), Prevention Mechanism, आणी आमच्या भाषणांत वा कॉन्फरन्स मध्येही हेच आवर्जुन सांगतो कि the Scientists who invented vaccines or preventive measures to prevent specific diseases, are on a much greater level than the Doctors who cure it.

हे एक उदाहरण देतो आम्ही, कि prevention is better than cure.

म्हणुन हे ईथे विदीत करतो कि तुमच्या कार्य क्षेत्राच्या बाहेर आहेत आणखीन आमच्या कार्य क्षेत्रासारखे , जिथे तुमचे कार्याची दखल घेतली जातेच, पण उदाहरण म्हणुन, आणी जर ते उदाहरण बनत असेल तर नक्कीच पात्र ही आहेच. . . .
शुभेच्छा . . . .

Submitted by परब्रम्ह on 8 July, 2013 - 05:42

डॉक्टर अशोक,

>> ... देवी सारखा भयानक रोग या भूतला वरून समूळ नष्ट केलाय, नारू सारखा रोगही नष्ट झालाय ही
>> उपलब्धी कुणाला ही सांगावीशी वाटली नाही. प्रतिबंधक वैद्यकशात्राची ही कामगिरी कुणालाही दखल पात्र
>> अशी वाटली नाही !

नेमकं हेच तर प्रतिबंधशास्त्राच्या यशाचं लक्षण नाही? रोग इतक्या समूळ प्रमाणावर नष्ट झाला की त्याची स्मृतीही राहू नये!

अर्थात प्रतिबंधशास्त्राचं योगदान लोकांसमोर आणण्याचे मार्ग शोधले पाहिजेत, यावर दुमत नाही. जेणेकरून लोकांचं हितही साधलं जाईल. Happy

आ.न.,
-गा.पै.

Submitted by गामा_पैलवान on 13 July, 2013 - 02:16

>>डॉक्टर आम्ही आभारी आहोत Happy >>
अगदी अगदी. तुमच्या शब्दांमागे उभ्या असलेल्या सर्वसर्व धन्वंतरींचे.
हे आयुष्य आनंददायी, आरोग्यपूर्ण करण्यासाठी .

Submitted by भारती.. on 15 July, 2013 - 05:29