बथुवा एक पालेभाजी.

बथुवा ,बथुआ किंवा बाथळा या नांवाने ओळखली जाणारी ही एक पालेभाजी आहे.उत्तर भारतात जास्त प्रमाणात खाल्ली जाते . त्यामुळे सरसु च्या भाजीबरोबर या भाजीचाही वापर केला जातो. अर्थात भारताच्या इतर भागातही ही भाजी मिळते.तीन टोके असलेली हिरवीगार बथुव्याची पाने असतात.पण पालकाच्या पानांसारखी लगेच कोमेजणारी नाजुकही नसतात .सरसु च्या पानांची भाजी करताना सरसु च्या उग्रपणामुळे त्यात पालकाची पाने व ही भाजी मिळुन यावी म्हणुन थोडेसे मका -पीठ ,चवीसाठी आले+लसुण + हिरवी मिरचीचे वाटण घालतात.बथुवा भाजी पालक न वापरता करतात.
बथुवा भाजी पातेल्यात पाणी घेवुन त्यात १० मिनिटे बुडवुन ठेवुन धुवायची असते. असे ३-४ वेळा धुतली कि त्यातील मातीचा अंश पूर्णपणे निघतो.
बथुवा भाजी-

बथुवा पाने चिरुन घ्या .कांदा,लसुण ,हिरवी मिरची, बटाटा फोडी तेलावर परतुन त्यात बथुवा भाजी व थोडेसे पाणी शिंपडुन झाकण ठेवुन परतलेली कोरडी भाजी करतात.
बथुवा रायते--
बथुवा चिरुन थोड्या पाण्यात उकडुन घ्यायचा.थंड झाल्यावर हाताने पाने छान घोटुन एकजीव करायची. घट्ट दही पाणी न घालता चमच्याने ढवळुन घ्या.या दह्यात घोटलेली बथुवा भाजी घालायचे.मीठ,चवीपुरती साखर,बारीक चिरलेली हिरवी मिरची ,जिरे-मिरे पुड आणि वरुन हिंग -जिर्‍याची ,थोडीशी हळद घालुन केलेली खमंग फोडणी घालायची.हे घट्टसर रायते खूपच छान लागते.
हे दोनही प्रकार पोळी,भाकरी बरोबर छान लागतात.
बथुवा पाने चिरुन बेसन ,कांदा भजी करतात.
बथुवा पुरी--वाफवलेली बथुवा पाने,हिरवी मिरची,लसुण किंवा लसुण पात मिक्सरमधुन वाटुन घ्यायची.त्यात गहूपिठ्,थोडे बेसन,ओवा,तिखट,मीठ,हळद,तीळ ,तेलाचे मोहन घालुन घट्ट भिजवुन पुर्‍या करायच्या.
बथुवा भाकरी- चमचाभर तेलावर बथुवा भाजी परतुन तिखट,मीठ ,भरपूर तीळ घालुन झाकण ठेवुन थोडी शिजवुन घ्यायची.मका पिठ मधे ही भाजी घालुन पिठ भिजवायचे.नेहमीप्रमाणे भाकरी करायची.तव्यावर भाजत असताना दोन्हीकडे थोडे तूप लावायचे .
बथुवा पराठे--उकडुन हाताने घोटलेली बथुवा पाने गव्हाचे पिठ,तिखट,मीठ,ओवा,हळद घालुन पिठ भिजवायचे व त्रिकोनी लहान पराठे लाटायचे .तेला-तूपावर करारे भाजायचे.
बथुवा मुठीये--बारीक चिरलेली बथुवा पाने,मक्याचे पिठ,आले-लसुण-हिरवी मिरची पेस्ट, थोडेसे आंबट दही,२ चमचे थंड तेलाचे मोहन,ओवा,तीळ,थोडीशी लवंग-दालचीनी पुड ,हळद घालुन मुटका वळता येईल इतपत पाणी घालुन पिठ भिजवायचे लहान लहान मुठीये वळुन कूकरच्या डब्यात तेलाचा हात लावुन कूकरमधे ठेवुन २ शिट्या काढायच्या. थंड झाल्यावर जास्त तेलाची फोडणी करुन त्यात हे मुठीये परतुन घ्यायचे.[जर मुठीया करायच्या नसतील तर तेलाचा हात फिरवलेल्या डब्यात मिश्रण थापुन कूकरमधे वाफवल्यावर त्याच्या वड्या कापुन त्या तेलावर परतायच्या.]
बथुवा खुरमे--
बथुवा पाने उकडताना त्यात तिखटासाठी हिरवी मिरचीही घालायचे. पाने उकडली कि हाताने एकजीव करायची.त्यात बेसन,हळद,ओवा,तिखट,मीठ,शहाजिरे व तीळ घालायचे.गरम तेलाचे मोहन घालुन घट्ट पिठ भिजवायचे .लाटुन त्याचे लांबट आकाराचे शंकरपाळे लाटुन तेलात तळायचें. नाश्ता म्हणुन हे खुरमे करतात.
इतर पालेभाज्यांप्रमाणे बथुवा भाजीत ही लोह भरपूर आहेच.