'कोकणमय'

सह्याद्रीच्या तळी शोभते हिरवे तळकोकण
राष्ट्रदेवीचे निसर्ग निर्मित केवळ नंदनवन

अशा या तळकोकणाची/नंदनवनाची आठवण होण्याचे कारण कि नुकताच करून आलेलो कोकणचा दौरा. तसा मूळचा मी देशावरचा त्यामुळे कोकणात जाण्याचा योग फारच कमी आला. अगदी ७-८ वर्षापूर्वी माझ्यासाठी कोकण म्हणजे अलिबागच. साधारण ८ वर्षापूर्वी एका मित्रासोबत रत्नागिरी-कुणकेश्वर-निवती भटकंती करण्याचा योग आला आणि त्या दिवसापासुन कोकणाच्या प्रेमात पडलो ते आजतागायत. त्यानंतर कोकणात भटकण्याचा योग बर्‍याचदा आला (किंबहुना जुळवुनच आणला). रत्नागिरी, चिपळुण, दापोली, हरीहरेश्वर, श्रीवर्धन, गुहागर, मालवण आणि आताच्या भेटीत वेंगुर्ला असा बराचसा प्रांत भटकुन झालाय. प्रत्येक वेळेस त्याचे रूप निरनिराळे भासले.

आताच्या कोकण दौर्‍यात कुडाळ, धामापूर, वालावल, नेरूरपार, निवती, भोगवे, मालवण, आंगणेवाडी, सिंधूदुर्ग किल्ला, तारकर्ली, देवबाग, रेडी, अरवली, कुणकेश्वर, विजयदुर्ग किल्ला असा भरगच्च कार्यक्रम पार पाडला. मी आधीही म्हटल्याप्रमाणे माझी पहिली आवड म्हणजे भटकंती आणि दुसरी फोटोग्राफी. या कोकण दौर्‍याच्या वेळेस मी "कोकण पाहण्यापेक्षा अनुभवणार जास्त होतो". काहि काही गोष्टी कॅमेर्‍यात बंद नाही करता येत. त्या अनुभवायलाच पाहिजे. कोकणी माणसांचा आदरतिथ्य, वडेसागोतीचा स्वाद, बांगड्याचे तिखले, निसर्गाची साद, सागराची गाज, काजू/आंबा मोहराचा सुवास या गोष्टी कॅमेर्‍यात नाही बंद करू शकत. या भटकंतीत अस्मादिकांनी कोकण फक्त पाहिला नाही तर तो अनुभवला.

तरीही माझ्या नजरेने टिपलेला कोकण तुमच्या समोर मालिकेच्या स्वरूपात आणत आहे. याच मालिकेचा पहिला भाग हि "प्रस्तावना". प्रकाशचित्रे तुम्हाला आवडली तर ती कोकणच्या सौंदर्याची किमया आणि नाही आवडली तर तो माझ्या फोटोग्राफीचा दोष.

कोकणाबद्दल मी एकच बोलु इच्छितो — "तेरा मुझसे है पहले का नाता कोई, युंही नही दिल लुभाता कोई..."

अशा या कोकण दौर्‍याने भारावून मी चार-पाच ओळी खरडण्याचा (पहिल्यांदाच) प्रयत्न केला आहे. प्रकाशचित्रांप्रमाणे याही तुम्हाला आवडतील अशी आशा आहे.

"कोकणमय"
कोकण म्हणजे लाल मातीतली वाट, कोकण म्हणजे निसर्गाचा थाट
कोकण म्हणजे भरलेला पापलेट, कोकण म्हणजे वडे सागोतीच ताट
कोकण म्हणजे बांगड्याचे तिखले, कोकण म्हणजे जीभेचे चोचले
कोकण म्हणजे अबोलीचं फुल, कोकण म्हणजे जीवाला भूल
कोकण म्हणजे देव रवळनाथ, कोकण म्हणजे देवापुढे जोडलेले हात
कोकण म्हणजे सारवलेलं अंगण, कोकण म्हणजे तुळशी वृंदावन
कोकण म्हणजे मालवणचा खाजा, कोकण म्हणजे फळांचा राजा
कोकण म्हणजे चहा आंबोळ्या, कोकण म्हणजे दारावरच्या रांगोळ्या
कोकण म्हणजे निळी खाडी, कोकण म्हणजे माडाची झाडी
कोकण म्हणजे सागराची गाज, कोकण म्हणजे रूपेरी वाळुचा साज
कोकण म्हणजे दशावतारी खेळ, कोकण म्हणजे भावभक्तीचा मेळ
कोकण म्हणजे वाळुची पुळण, कोकण म्हणजे घाटाचे वळण
कोकण म्हणजे फणस काजू आंबा, कोकण म्हणजे आंबटगोड रातांबा
कोकण म्हणजे मामाचं कौलारू घर, कोकण म्हणजे आजीच्या मायेचा पदर
कोकणातली माणसं वाटतात आपली, मैत्रीची हि नाती कायम मनात जपली
कोकण म्हणजे लोकसंगीतातली लय, झालो मी पुरता "कोकणमय"
कोकण म्हणजे तांदळाची पेज आणि चुलीत भाजलेला मासा
म्हणुनच तर म्हणतंय "येवा कोकण आपलोच आसा"

प्रचि ०१
( गिर्ये येथील रामेश्वर मंदिरातील श्री मूर्ती,रेडीचा गणपती, जयगणेश मंदिर (मालवण), लक्ष्मीनारायण (वालावल), सातेरी देवी (सरंबळ-कुडाळ), मानसीश्वर (वेंगुर्ला), वेतोबा (आरवली), श्री देवी भगवती (धामापूर) )

प्रचि ०२
सरंबळ (कुडाळ)

प्रचि ०३
कांदळगाव (मालवण)

प्रचि ०४
नेरूरपार

प्रचि ०५
श्री कलेश्वर मंदिर (नेरूरपार)

प्रचि ०६

प्रचि ०७

प्रचि ०८

प्रचि ०९
नेरूरपार

प्रचि १०
नेरूरपार

प्रचि ११
निवतीचा समुद्रकिनारा

प्रचि १२
निवतीचा समुद्रकिनारा

प्रचि १३

प्रचि १४

प्रचि १५
निवती बॅकवॉटर

प्रचि १६
निवती

प्रचि १७
भोगवे

प्रचि १८

प्रचि १९

प्रचि २०
निवती

प्रचि २१
देवबाग बॅकवॉटर

प्रचि २२
किल्ले सिंधुदुर्ग

प्रचि २३

प्रचि २४

प्रचि २५
मालवण

प्रचि २६
किल्ले विजयदुर्ग

प्रचि २७
वाडातर

प्रचि २८

प्रचि २९
वाडातर पूल

प्रचि ३०
वाडातर

प्रचि ३१
नेरूरपार

प्रचि ३२
नेरूरपार

प्रचि ३३
देवबाग समुद्रकिनारा

प्रचि ३४
(क्रमशः)