आर्मेनियन चर्च, सिंगापूर

>>हा तिरका प्रतिसाद नसून प्रामाणिक मत आहे ..
तुमचे प्रामाणिक अभिप्राय आवडले असा अभिप्राय लिहायचा मोह होतोय. असो. यात दोन गोष्टी आहेत. एक म्हणजे चित्र स्कॅनरावर स्कॅन केलं नसून माझ्याकडच्या मोबाइल कॅमेर्‍यावरून पकडायचा प्रयत्न केला आहे. ते पकडत असताना हात स्थिर ठेवणं आणि अलाइनमेंट व्यवस्थित राखण्याच्या तारांबळीत थोडा घोळ झाला.. कॅमेर्‍याच्या व्ह्यूफाइंडरामध्ये कागदाची चौकट काहीशी तिरकी पकडली गेली. चर्च आणि उजवीकडच्या बागेमधून आरपार दिसणारा व्हरांड्याचा खांब नीट निरखला तर मी काय म्हणतोय ते लक्षात येईल.
दुसरी गोष्ट चिनूक्स याने विचारलेली: डावीकडचे पानांमधून डोकावणारे खांब मधल्या आडव्या भिंतीच्या प्रतलाला काटकोनात आहेत. शब्दांमध्ये समजावून सांगणं अवघड आहे. पण थोडक्यात सांगायचं तर वास्तूचं त्रिमितीय परिप्रेक्ष्यानुसार कसं दृश्य दिसेल ते कल्पून बघ.. म्हणजे ते डावीकडचे खांब मधल्या भिंतीला काटकोनात आहेत याचा उलगडा होईल.

-------------------------------------------
हे पाहिलंत का? : मराठी विकिपीडिया - मुक्त विश्वकोश

लिंबूटिंबू,
तू विचारलेल्या प्रश्नांच्या अनुषंगाने माहिती देतो:
१. सरळ रेषा - उभ्या,आडव्या, तिरक्या - द्यायला मी सहसा पट्टी वापरायला जात नाही. अर्थात हा सगळा आत्मविश्वासाचा मामला आहे. खूप दिवसांत चित्र काढलं नसेल तर हातांमधली सफाई, आत्मविश्वास क्षीण झाल्यासारखं वाटतं. तसं कधी वाटलं तर मी पट्टीऐवजी इतर वस्तूंच्या कडांचा आधार घेतो. उदा.: पेन्सिल, कागदाची कड वगैरे. त्यावरून एखादी पुसटशी रेष काढून घ्यायची, साधन दूर लोटायचे आणि मग नुसत्या हाताने साधनाशिवाय पुसट रेषेला अनुसरत सरळ रेष रेखायची. हातांमध्ये पुन्हा आत्मविश्वास यायला मदत होते. परंतु हा मार्ग आपद्धर्म म्हणूनच पत्करावा. काही वेळेस एखाद्या वस्तूची/वास्तूची मांडणी खूप जटिल वाटत असेल, गोंधळल्यासारखं होत असेल तर पेन्सिलीने पुसट रेषांनी कच्चा सांगाडा चितारून घ्यावा. मग पेनाने चितारायला आरंभावं. या चित्रामध्ये मी असा क्रम वापरला.. कारण त्रिमितीमध्ये हुकू नये अशी मनात कुठेतरी धास्ती होती.
२. पेन शक्यतो आपल्या हातांच्या दाबाला, गतीला साजेसे वाटेल ते निवडावे. बाजारामध्ये (पुण्यात व्हीनस ट्रेडर्स वगैरे दुकानांमध्ये) 'आर्टिस्ट्स स्केचिंग' पेनं मिळतात. फेल्ट टिप का तत्सम कसल्याशा पॉइंटांची ही पेनं जलदगतीने, वेगवान फटकार्‍यांनिशी चितारणार्‍या आधुनिक पाश्चात्य शैलीला जास्त चांगली असतात. माझी चितारायची शैली वेगवान वगैरे नाही. छाया-प्रकाश, त्रिमिती, वास्तूचा आकार वगैरे गोष्टी उतरवायला मी सहसा मध्यम + मंद गतीच्या रेषांनी चितारतो. जिथे पोत उभारायला किंवा प्रवाह दर्शवायची आवश्यकता भासेल तिथे वेगवान फटकारे देतो. माझ्या या एकंदरीत संमिश्र पद्धतीकरता ती आर्टिस्ट्स स्केचिंग पेनं तितकीशी पोषक वाटत नाहीत. त्याऐवजी मी जेल पेनं वापरतो. जेल पेनांमध्ये बॉल पेनांसारखा एखाद्या ठिकाणी ओलसर, फिसकटण्याजोगा धबका उमटायची काळजी नसते. जेल पेनांमधली शाई तुमचे हात कागदाला टेकल्याने, घासल्याने सहसा फिसकटत नाही. जेल पेन एकंदरीत आवरा-सावरायला सोयीस्कर वाटतं. साधी शाई पेनंदेखील वापरता येतात. पण जेल पेनापेक्षा शाई पेनातून निघालेली रेष वाळायला काही सेकंद जास्त घेते. एखाद्या चित्रात तुला रेषेची शाई फिसकटून पोत/छायाप्रकाश दाखवायचा असेल तर शाई पेनंही वापरायला हरकत नाही.
थोडक्यात जेल पेनं, शाई पेनं, साधी गोल/आडव्या फ्लॅट टिपाची स्केचपेनं, पेन्सिली, चारकोल असं काहीही वापरायला हरकत नाही. आपल्या पद्धतीला साजेसं काय ते निवडावं.
३. कागदः मी सहसा साधा ड्रॉइंग पेपर वापरतो. बाजारात हल्ली 'ड्रॉइंग पॅड' नावाने ए४/ए३ आकारमानातली १०० पानी ड्रॉइंगबुकं मिळतात. त्यांना पाठीमागे ताठ पुठ्ठा असतो, तो बाहेर प्रत्यक्ष चितारतेवेळी आधाराला बरा पडतो. वेगवेगळ्या जागी जाऊन चित्रं काढताना तुम्हाला कुठला स्पॉट आवडेल आणि त्या स्पॉटावर बसायला/पॅड ठेवायला जागा मिळेलच याची काही शाश्वती नसते. त्यामुळे ड्रॉइंग पॅडं बरी. छोटं चित्र बाहेर काढून त्यावरून मोठं चित्रं घरी चितारणार असाल तर कागदांचे बरेच प्रयोग करायला वाव आहे. हल्ली मऊपणा, पोत, सच्छिद्रता, तुसेदारपणा यातली भरपूर वेगवेगळी काँबिनेशनं असलेले नमुने मोठ्या स्टेशनरी दुकानांत पाहायला मिळतात. हौस असेल तेव्हा जरूर प्रयोग करून बघावेत असं वैविध्य आहे.
४. सुरुवातीला तू तुला आवडेल तो चित्रविषय निवड. तुझ्या घरातला कोपरा/ घरातल्या एखाद्या खोलीतली काही वस्तूंची नकळत जुळून आलेली रचना/ घरातला पसारा इथपासून एखाद्या गच्चीवरून आळीच्या दुतर्फा दिसणार्‍या घरांची/कौलांची/गच्च्यांची आणि अधूनमधून डोकावणार्‍या झाडांची रचना असं काहीही निवडू शकतोस. शेतातलं खोपटं/रस्त्यावरच्या टपर्‍या-खाणावळीदेखील उत्तम! मला उन्हात (उन्हाळ्यातल्याही :फिदी:) बाहेर भटकायला आवडतं. भारतातल्या लख्ख उन्हात असंख्य आकारांच्या, आकारमानांच्या वास्तूंचे/झाडाझुडपांचे/इतर वस्तूंचे छायाप्रकाशामुळे इतके आकार सांडलेले असतात! विशेषकरून इमारतींची त्रिमितीय भूमिती. हे सर्व आकार म्हटलं तर त्रिमितीय आणि कागदावर आपल्या शैलीत मांदलं तर द्विमितीय नक्षीच दाखवत असतात. ते चितारायची मजा वाटते.. म्हणून असे चित्रविषय निवडतो. अर्थात आवडत असूनही सगळ्या गोष्टी पकडता येत नाहीत.. माझा आवाका सीमित असल्याने त्यातल्या ज्या झेपतात त्या उतरवतो.

याव्यक्तिरिक्त अजून एक गोष्ट म्हणजे पेन रेखाचित्रांमध्ये रेखांकन (शेडिंग) कसं करायचं. पेन्सिलीत हॅचिंग, क्रॉसहॅचिंग, स्कबलिंग वगैरे बर्‍याच पद्धती आहेत. पेनाने रेखतानाही त्या वापरू शकतो.. पण आपण वापरत असलेलं पेन, शाई वाळण्याची गती यामुळे या पद्धती वापरताना मर्यादा येतात. यावर तोडगा म्हणजे शाई किंचित ओली असताना किंवा पूर्ण वाळण्याआधी ओल्या कापसाने (किंवा हल्ली डॉजर स्टिक्स नावाच्या पुठ्ठ्याच्या शंक्वाकृती नळ्याही मिळतात; त्या ओल्या करून) ही शाई थोडी ओली करायची आणि हवी तशी फिसकटायची. पेनाने रेखांकन करायला ही पद्धत त्यातल्या त्यात प्रभावी.. पण तितकीच धोकादायक. एखाद्यावेळी अंदाज चुकला अन जास्त/चुकीचं फिसकटलं तर तोवर चितारलेलं काम वाया.

-------------------------------------------
हे पाहिलंत का? : मराठी विकिपीडिया - मुक्त विश्वकोश

शोनू, उजवीकडचा खांब म्हणजे मी ज्या व्हरांड्यात बसलो होतो, त्याचा आहे. झाडाचं सौंदर्य झाकोळलंय असं काही अंशी वाटलं तरी, मला त्या खांबामुळे चित्राला आपसूक खोली येईल असं जाणवलं. आणि वरून खाली चित्रचौकटीतून आरपार जाणार्‍या खांबामुळे चित्रातलं अवकाश विभागायचा प्रयोग करून पाहण्याची उबळ आली, म्हणून तसं करून पाहिलं. बाकी, फिलाडेल्फियाच्या आवतणाबद्दल धन्यवाद; कधीतरी तोही देश पाहणं-फिरणं होईल अशी आशा आहे.

प्रतिसादांबद्दल सर्वांना धन्यवाद!
-------------------------------------------
हे पाहिलंत का? : मराठी विकिपीडिया - मुक्त विश्वकोश