वाघाची डरकाळी, ५० डेसिबेल आणि घराणेशाही ……….

हं... विचार करणेबल..

विशल्या.. छान मांडलं आहेस. मी सुद्धा एक सच्चा शिवसैनिक पण पक्षविरहीत.. कालचं भाषण खरोखर जबरदस्त होतं, बरेच खुलासे केले बाळासाहेबांनी..युवासेनेचं नवं आकर्षण.. एक नवी पिढी भरपूर हिम्मत अन नवी स्वप्ने घेऊन महाराष्ट्र तरूण वर्गासमोर येते आहे तेव्हा ह्या दलदलीच्या राजकारणात तीला कितीसा पाय रोवता येणार आहे हे तीचे भविष्यातले कार्यच ठरवेल.

खरयं. शिवसेनेला आत्मपरिक्षणाची गरज आहे..

छान लेख! कळकळ जाणवतेय!

शिवसेनेचा स्वतःचा असा मतदार उरलेला नाही. मराठी-हिंदुत्व-ओबीसी, या तिनही एकमेकाला छेद देणार्‍या गोष्टींवर एकाचवेळी पकड मिळवण्याच्या प्रयत्नात सगळेच हातून गेले आहे. ग्रामीण भागात, राष्ट्रवादीचा जन्म होण्याआधी असंतुष्ट कार्यकर्त्यांना शिवसेना ही जागा होती, आता तेही संपले. उमेदवार ठरवताना, 'निवडून येउ शकणे' हा सत्ताकारणाचा एकमेव निकष सोडून मातोश्रीच्या जवळचा कोण या मुद्द्यावर निर्णय होउ लागले, उदा.सोलापुरात शिवसेनेची लागलेली वाट. हाच प्रकार कमीअधिक प्रमाणात सगळीकडेच झाला आहे.

मी लहापणापासून शिवसेनेची वाटचाल बघतोय. आता शिवसेनेचा वैचारिक गोंधळ झालाय असे वाटतेय. हळूहळू पण निश्चितपणे सेनेचा प्रभाव कमी होतोय.

भारतामध्ये पूर्वी राजेशाही होती आणि आता तीच राजकारणामध्ये घराणेशाही म्हणून पुढे चालत आहे. बाळासाहेब ठाकरे यांची अपरिहार्यता आणि असहाय्यता त्यांना असे निर्णय घेण्यास (कि आजूबाजूचे स्व घोषित नेते दबावामुळे ) भाग पडत आहे. कारण सेनेमध्ये आता कोणी दखल घ्यावे असे नेते नाहीत. परत कधी चुकून माकून युतीची सत्ता आली तर कंट्रोल असावा, पण असे जर घडलेच तर त्यानंतर पुन्हा कधी शिवसेना पक्ष म्हणून उभा राहू शकणार नाही. कारण सगळेच मलिदा खाण्याकरता तुटून पडणार.
आदित्य ठाकरे बद्दल म्हणाल तर, आमचे पिताश्री पण जर कार्याध्यक्ष (कुठल्याही पक्षाचे) असते तर, आम्ही पण युवा पक्षाचे नेते झालो असतो.

>>इतकी वर्षे शिवसेनेसी एकनिष्ठ असलेले.......................आणि शिवसेनेत घराणेशाहीला तिळमात्रही जागा नाही म्हणताना दसर्‍याच्या शुभमुहुर्तावर आदित्य ठाकरेंचे जोरदार लाँचींग केले जाते. किती कोलांट्याउड्या मारल्या जाणार आहेत अजुन?

कालच्या भाषणातला विरोधाभास जाणवला मला. तो तू अत्यंत छान मांडला आहेस
एकंदर कठीण आहे.

विशाल , कालच्या भाषणातील व कृतीतील विरोधाभास छान मांडलायस.
'कोणता हा झेंडा घेऊ हाती?' अशीच कार्यकर्त्यांची अवस्था झाली असावी.

परंपरा आहे, म्हणून दसरा मेळावा करायचा एवढेच. कुठचाही ठोस कार्यक्रम नाही, कुठे जातो आहोत, ते माहिती नाही, इच्छाही नाही- अशी त्यांची सध्या अवस्था आहे. कालचे डेसिबल वाढले असतीलही. पण ते हतबलतेतून वाढल्यागत वाटले. ते डरकाळ्यांचे आणि गर्जनांचे डेसिबल नाही वाटले. शिवसेना आणि बाळासाहेबांचा करिश्मा लयास जाऊ लागल्याच्या पडघमांचे डेसिबल वाटले. घराणेशाही नाही तर निष्ठावंतांनी शिवसेना का सोडली? आणि घराण्याच्या वारसांना स्टाईल कॉपी करण्यापासून कुणी अडवले होते काय? बाळासाहेबांच्या एक शतांश तरी करिश्मा त्या उद्धव नावाच्या माणसात आहे काय? आदित्य तर दूरच. उद्धवची कार्यशैली आणि शिवसेनेचे रीतसर संस्थान बनवण्याचा त्याने घातलेला घाट हा तर स्वतंत्र आणि मोठा विषय आहे. बाळासाहेब अनेक सामान्य शिवसैनिकांसाठी आणि जनतेसाठी अक्षरश: लार्जर दॅन लाईफ झाले होते. पण एक्झॅक्टली याच कारणाने शिवसेना उतरणीस लागल्याचे बघणे हे वेदनादायक आहे. 'तुमच्या हट्टाग्रहांमुळे एक वेळ अशी येईल बाळासाहेब, की तुम्ही मागे वळून पाहाल, तेव्हा कुणीच तुम्हाला दिसणार नाही..' असं नाना पटेकर एकदा जाहीरपणे बोलला होता, ते आठवल्याशिवाय राहत नाही.

आवाज कुणाचा ..... हे केवळ ५० डेसिबेल्स मध्ये बसणे अशक्यच.
सेना बदलली असेलही कदाचित पण शिवसेनेकडे पाहण्याचा दृष्टीकोन मात्र सर्वांचाच बदललेला दिसतोय. (IMO)

'तुमच्या हट्टाग्रहांमुळे एक वेळ अशी येईल बाळासाहेब, की तुम्ही मागे वळून पाहाल, तेव्हा कुणीच तुम्हाला दिसणार नाही..' असं नाना पटेकर एकदा जाहीरपणे बोलला होता, ते आठवल्याशिवाय राहत नाही.

यावर बाळासाहेबही कोण तो मच्छर ? मी त्याला किंमत देत नाही अस म्हणाले. याची किंमत भोगुन पुन्हा नानाला या गणपतीत भेटुन झाले.

१९८९ पासुन मराठी माणसाने शिवशाहीचे स्वप्न पाहिले. त्याला दुरदृष्टीने नसलेल्या एकट्या बाळासाहेबच नाही पण शिवसेनेच्या आणि फुटुन निघालेल्या मनसेच्या नेत्यांनी सुरुंग लावला.

किमान पक्षी जुन्या जाणत्या शिवसेना कार्यकर्त्याच्या म्हणण्याला मान देऊन दोन्ही पाती एकत्र व्हाव्यात. आता सर्वच पक्षात लाचारीची लागवड झाली आहे. त्यात हुशार नेते कधी मोठी पाती तर कधी धाकटी पाती करीत आणखी वाट लावतील.

छान लेख.

छान लेख विशाल !
उमेदवार ठरवताना, 'निवडून येउ शकणे' हा सत्ताकारणाचा एकमेव निकष सोडून मातोश्रीच्या जवळचा कोण या मुद्द्यावर निर्णय होउ लागले, >>>> आगाऊ मला वाटतं , शिवसेना सोडुन गेलेल्यांच्या मते सगळ्यात मोठा निकष होता कोण मोठी थैली देऊ शकतो आणि कोण नार्वेकरच्या मर्जीत बसु शकत.
एक मात्र निश्चित आहे की बाळासाहेबांचा आणि शिवसेनेचा करिष्मा लोप पावत चाललाय , वाईट वाटतं एका मातब्बर मराठी पक्षाची उतरण बघताना.

सगळेच पक्ष एका माळेचे मणी आहेत, जनसामान्यानीं टॅक्स भरायचा, आणि यानीं पोस्टरबाजी करत सभा, दौरे घेवून उधळायचे

उत्तम मांडलय

छान लिहिलयस विशाल...

कारण विचाराची जागा आता व्यक्तीने घेतलीय की काय अशी परिस्थिती निर्माण झालीय.>>> विचार आहे असा आपला फक्त गैरसमज होता... खरा डाव तोच आहे जो महाराष्ट्रातल्या बहुतांश घराण्यांनी खेळला. खुर्ची हाच परमेश्वर... छान लिहीलयसं. हा विचार उघडपणे मांडला गेला पाहिजे तरच मराठी माणूस या मुद्द्यावर जनतेची दिशाभूल करणार्‍यांना हे कळेल की आंधळेपणाने पाठीमागून धावणारी पिढी संपली. जागृत आणि निर्णयक्षम युवा पिढीला फसवता येणार नाही.

विशाल,
लेख छान आहे.. बाळासाहेबांबद्दल अन त्यांच्या कार्याबद्दल मला वाटतं आजही सर्वच शिवसैनीकांना आदर आहे. एक राजकीय व्यक्तीमत्व म्हणून मला त्यांच्या एकंदर कारकिर्दीचं कौतूक आहेच पण प्रत्त्येक गोष्टीला संदर्भ असतोच- शिवसेनेची स्थापना, मुद्दा, विचार, प्रसार याला ७०-८० च्या काळात जो संदर्भ होता आणि त्यायोगे जे अनुकूल जनतेचे मत होते ते सर्व आता नाहीये.
अगदी राम मंदीर सारख्या राष्ट्रीय मुद्द्यावरून देखिल जनता पुढे गेली आहे- जनतेला वारंवार मूर्ख बनवता येणार नाही हे आता सिध्द झालय.
तेव्हा तेच तेच जुने मुद्दे घेवून सेना काय कुठलाच पक्ष फार काळ तग धरू शकणार नाही हे सत्त्य आहे. मनसे ची "पोच" फक्त मराठी माणसाचा मुद्दा याच रिसायकलिंग तत्वात आहे- पण एका ठराविक काळानंतर तेही संपेल, संपत आहे. आज मराठी माणसाला खुद्द मराठी म्हणून नव्हे तर "सक्षम" अन "लायक" म्हणून संधी मिळत आहेत, हव्या आहेत- हा मोठा मानसिक बदल मध्यम वर्गीय पिढीत झाला आहे. मध्यम वर्ग हा शिवसेनेचा पहिल्यापासून भक्कम आधार होता- पण त्यांच्या बदलत्या मानसिकतेला अन बदलेल्या गरजा, प्रश्ण, प्रायोरिटीज ना डावलून नुसतच मराठी चा मुद्द धरून सेना काय किंवा मनसे काय कुणीच जास्त काळ तग धरू शकणार नाही.
मला एकंदरीतच असं वाटतय की आता आपला मध्यम वर्गीय समाज कुठला पक्ष, कोण नेता, या पेक्षा "अजेंडा काय, कामगिरी काय, भविष्याची योजना काय" या गोष्टींना अधिक मह्त्व देतो.

असो. घराणेशाही ही राजकारणात अगदी १९४७ पासून आहे त्यात नविन काहीच नाही. पण निदान गांधी घराण्यातील नविन पिढीने नविन समस्या अन नविन भविष्य यावर लक्ष केंद्रीत केले- त्याचे चांगले परिणाम अन जनतेचा कौल त्यांच्या बाजूने लागला. महाराष्ट्रात किंवा एकंदर मराठी घराणेशाहीतील लोक एकमेकां निव्वळ पाय ओढण्यात किंव्वा पैसा ऊपटण्यात गर्क असल्याने जनतेने त्यांना नाकारले आहे हे सत्त्य जितक्या लवकर ते पचवतील तितके बरे. बाकी आजकालच्या मिडीया धंद्यात- रोज एका नविन युवराजाचा राज्याभिषेक होत असतो त्यात काही विशेष नाही. हेच मिडीयावाले पुन्हा युवराजांचे पतन चघळायला काही काळाने एकत्र येतात- शेवटी "आज धंदा कशावर चालतोय याला महत्व आहे".

विशाल हा खरे तर तुमचा आणि साहेबांचा प्रश्न आहे. आणि तुम्ही हा विचार 'सामन्या'त मांडला असता तर अधिक औचित्यपूर्ण झाले असते आणि बालासाहेबांच्या नजरेसही आले असते आणि त्यानी आत्मपरिक्षणही केले असते. अजूनहे करा वेळ गेलेली नाही. नार्वेकराना देखील दिले तरी चालेल वाचायला , ते सामन्यात छापून आणतील. सामान्य मराठी माणसानी त्याना १९९५ ला संधी दिली होती करंटेपणाने त्यानी ती घालवली . आता शिवसेना संपली काय अन बहरली काय सामान्य माणसाना त्याचे काहीही सोयरसुतक राहिलेले नाही. पाटक्या शिवसैनिकांची मनगटे गळे सोन्याच्या लगडीनी भरून गेलेले अन खेड्यापाड्यातले शिवसैनिक काळ्या काचांच्या गाडीत अदृष्य झाले. अरे काँग्रेसने हे केले म्हणून तुम्हाला बसवले तुम्ही तर त्याच्याही पुढचे निघाले.कॉन्ग्रेसच्या विद्यापीठातच तुम्हीही डिग्र्या घेतल्या.

म्हणे मराठी माणूस! चन्द्रिका केनिया, प्रीतीश नन्दी , राजकुमार धूत, पी सी अलेक्झान्डर हे कोण तुमचे मेव्हणे की पाव्हणे? मराठी माणसानी का मते द्यावीत तुम्हाला?

ठाकरे कुटुम्बियापैकी बेळगावला जाऊन सीमावासियांची शेवटची भेट कधी व कोणी घेतली होती?

लेखही छान आणी प्रतिसादही.
आणि शिवसेनेत घराणेशाहीला तिळमात्रही जागा नाही म्हणताना दसर्‍याच्या शुभमुहुर्तावर आदित्य ठाकरेंचे जोरदार लाँचींग केले जाते.

आपल्या उक्ती आणी कृतीतला हा विरोधाभास बाळासाहेबांसारख्या कसलेल्या व्यंगचित्रकारालाही दिसू नये ?

चांगलं लिहीलयस विशाल.

छान लिहिलयस विशाल.
घराणेशाही नाही असं फक्त म्हणायच आणि कायम उद्धवला झुकते माप देण्याचं काम साहेबांनी केलय. मला वाटतं की त्याचवेळी राज कडे नेतॄत्व दिलं असतं तर कदाचित वेगळं चित्र दिसलं असतं. उद्धव ला कार्याध्यक्ष केलं ते कॄष्ण्कुंजवाल्यांनी असं म्हणताना आपलीच अगतिकता दाखवून दिली बाळासाहेबांनी.

मी हिटलर्,माझाच कंट्रोल वगैरे म्हणणार्‍या बाळासाहेबांनी तेव्हाच उद्धवला का दूर केलं नाही त्या पदावरुन? शेवटी येन केन प्रकारेण सत्ता महत्वाची, ती आपल्याच कुटुंबात राहिली पाहिजे ह्याच हव्यासापायी आता युवराज आदित्य मैदानात उतरलेत. बाकी युवराजांचं कर्तॄत्व शुन्य. रोहिंग्टन मिस्त्रीचं पुस्तक त्याने पुर्ण वाचलंही नसेल पण त्यावरुन वादळ उठवून देऊन आपलं नाव चर्चेत आणलं एवढच युवराजांनी केलय.

सुंदर लेख!!

पण दरवेळी निवडणुकांमध्ये हाच प्रश्न पडतो की "मत द्यायचं कोणाला??".. म्हणून मग त्यातल्या त्यात बरा, अशाला द्यावं लागतं.. मतदानावर बहिष्कार हे जोपर्यंत अक्खा मतदारसंघ करत नाही, तोपर्यंत प्रभावी नाही.. (म्हणजे कधीच नाही!!)

मतदारांपुढे उमेदवाराला स्वत:वर लादून घेण्याशिवाय पर्याय उरला नाही, हे खरं!

चांगला लेख विशाल.

बाळासाहेबांच आता वय झालय आणि त्यांनाही कळुन चुकलय कि शिवसेनेची जी ओळख त्यांनी निर्माण केलीय ती उद्धवला कायम राखता येणार नाहीय. आणि म्हणुन या वयातही ते जीवाचा आटापीटा करुन सभा गाजवतायत. राज ठाकरेंनी जो एकहाती करिश्मा दाखवलाय तो उद्धवला कधीच जमणार नाही. आणि बाळासाहेब जर राज ठाकरेंवर विचार, स्टाइल चोरण्याचे आरोप करतायत पण जर ते खरे असतील तर मराठी माणुस काही वेडा नाहीय की आंधळेपणाने राज ठाकरेंवर विश्वास टाकायला. बाळासाहेब हे आदरणीय आहेत पण वस्तुस्थीतीकडे मराठी जनता दुर्लक्ष कस करेल?
एवढ वय झाल तरी शिवसेनेची डागडुगी करायला बाळासाहेबांना याव लागत ही लाजीरवाणी गोष्ट आहे.
सध्याच्या मराठी पिढीला मराठी माणसाचा, महाराष्ट्राचा विकास झाल्याशी घेणदेण आहे. मग तो शिवसेनेकडुन होवो की राज ठाकरें कडुन्....आणि ही बाब राज ठाकरेंच्या चांगलीच लक्षात आलीय.

विशाल छान लेख!

एकच उपाय आहे..

युवराज आणि युवराजांच्या पुत्राला पदावरुन हटवुन राजला परत आणणे आणि त्याच्या हाती नेतृत्व सोपवणे. जे आपल्याला कळते ते त्याना कळत नसेल का? पण पुत्रमोह कोणाला सुटलाय?
साहेबांनंतर संपणार सेना..

मला वाटतं आता खरोखर शिवसेनेवर आत्मपरीक्षणाची वेळ आलेली आहे. >>>> राजकीय पक्ष कोणताही असो... सगळ्यांनी आपल्या पुरता आत्मपरिक्षण करून घेतले आहे... आणि त्याचीच फळे आपण भोगत आहोत... आत्मपरिक्षणाची खरी गरज आहे ती मतदार राजाला...