असं केलं तर?

६० च्या दशकात चीन युध्दावेळी, अन्नधान्याची टंचाई होती. सैन्याला रेशन मिळावे /पुरावे म्हणून तात्कालिन पंतप्रधानांनी (मोरारजी देसाई?) जनतेला एक दिवस उपवासाचे आवाहन केले होते आणि उद्देश सफल झाला होता असे ऐकून आहे. कालखंडाबाबत चुभूद्याघ्या.
जाणकारांनी अधिक प्रकाश टाकावा.

भारतात अन्नधान्याचा तुडवडा निर्माण झाल्यावर अमेरिकेकडून मदत म्हणून निकृष्ट धान्य घेण्यापेक्षा स्वाभिमानी पंतप्रधान लाल बहादूर शास्त्रींनी भारतीय जनतेला एक दिवस उपवास करण्याचे आवाहन केले होते.

आर्यन सर्व शक्य आहे पण लोकांची एकी होत नाही झाली तर टिकत नाही.
ह्या मुळे अत्याचार अन्याय होत राहतात

अत्याचार आणि अन्याय कसला त्यात? रिक्षा महाग झाली आणि परवडत नाही तर रोज चालत जा, नाही कोण म्हणतंय? महागाईच्या नावाने खडे फोडण्याआधी लोकांना needs आणि wants मधला फरक आधी कळला पाहिजे.

राजे हो आपण आपल्या पुरता बघत आहोत, दूध महागल म्हणून अचानक एक दिवस डिमांड शून्य करून टाकली तर तो दिवस दूध उत्पादक मरेल. नफेखोरी करणारे वरच्या वर मोकळेच राहतील. आणि हेच खरे बाजार भाव चढवणारे खिलाडी असतात. व्यापारी, दलाल, एजन्ट हि साखळी कमी करणे हाच खरा उपाय!

अनावश्यक गोष्टींना महत्त्व देणे अन्नाच्या बाबतीत वाढत आहे. गरीब लोकांचाही कल इकडे वाढू लागला आहे.
एक उदाहरण म्हणजे तांदुळ. एक किलो तांदुळातले पोषणमुल्य हीच त्याची खरी किंमत असते. चांगला दिसणारा, लांब शितं दिसणारा भात होईल, किंवा सुगंध येईल तशी किंमत वाढवतात (१५ ते २५० रु काहीही) पण पोषणमुल्यात काही फरक पडत नाही. नेहमी हाच महागडा तांदुळ वापरणे श्रीमंतांना शक्य असते.

तांदुळाच्या भरपूर उत्पन्न देणाऱ्या, रोगराई न होणाऱ्या ज्या जाती आहेत ( उदाहरणार्थ उकडा) कुणाला नको आहेत.
--------
थोडक्यात सांगायचे तर केवळ चमचमीत छान लागते ती महाग वस्तु खाण्याचे प्रमाण वाढले आहे. कधीतरी ठीक आहे. पण मागणी वाढल्याने इकॉनमी ढासळते, गरीबी वाढते.

माझ्या मते हा चुकीचा उपाय आहे व याने उलटाच परिणाम होईल. कारण या सर्व वस्तू व सेवा देणाऱ्यांचा तोटा होईल; आणि असे असूनसुद्धा या वस्तू किंवा सेवा स्वस्त होणार नाहीत.
जर मागणी कमी झाली तर दर कमी होन्या ऐवजी उत्पादन कमी केले जाईल; त्यामुळे अपेक्षित परिणाम होणार नाही. वस्तू व सेवांचा दर हा मागणीवर नाही तर उत्पादन खर्चावर अवलंबून असतो. त्यामुळे मागणी कमी करण्याऐवजी उत्पादन खर्च कमी होणे, व लोकांची क्रयशक्ती वाढणे हा उपाय मलातरी जास्त संयुक्तिक वाटतो.

ज्यां वस्तूंचे उत्पादन संघटित क्षेत्रात होते तिथे वस्तू ची किंमत हे उत्पादक ठरवतात आणि वस्तू चे उत्पादन अतिरिक्त करत नाहीत त्या मुळे किमती सुद्धा कमी होत नाहीत.
तुम्ही वापर कमी केला की ते उत्पादन कमी करतात.

तांदुळाच्या भरपूर उत्पन्न देणाऱ्या, रोगराई न होणाऱ्या ज्या जाती आहेत ( उदाहरणार्थ उकडा) कुणाला नको आहेत
>>>>>

उकडा हा तांदळाचा प्रकार आहे, जात नव्हे.

फोन आणि धान्य सारखे नव्हे

एपल कम्पनी फोन बंद करून कपाटात तीन वर्षेपण ठेवू शकते , शेती माल नाशवन्त असल्याने बार्गेनिंग पोटेन्शल मर्यादित असते

पर्याय योग्य वाटत नाही. बिचार्या भाजी, रेस्टॉरंट वाल्यांचे आधीच काय कमी नुकसान झालेय का त्यात भर टाकायची कल्पना योग्य नाही.
चैनी खातर च्या वस्तू जसे सतत नवीन मॉडेल चे फोन, कार्स घेत राहणे, ब्रँडेड कपडे घेत सतत ट्रेंड मधे राहणे ह्या वर अंकुश लाऊ शकतो.

बोकु मामा स्कुल्स ऑफ इकॉनॉमिक्स,

__/\__
भविष्यात GOI चे आर्थिक सल्लागार किंवा RBI चे गव्हर्नर इत्यादी जागांसाठी अतिशय योग्य कॅण्डीडेट.