लवकर रिटायरमेंट साठी किती पैसे पुरेसे?

जर ६० च्या आधी रिटायर झाल्यास काही काळ स्टॉक मध्ये टाकु शकतो . ६० नंतर आपला बाजार भाव (human captial) कमी झालेले असते त्या काळात जर स्टॉक मध्ये पैसे गुंतवुन रिस्क घेणे जोखमिचे ठरेल. रिटायरमेंट मध्ये डेरिवेटिव्ज प्रचंड रिस्की आहे . Calculation प्रमाणे जर excess money असतिल तर हरकत नाही .

तसेच ७५-८० नंतर सहकारी बॅका , BBB+ कंपन्या (DSK किंवा त्यासारख्या ) पण रिस्की आहेत. PPF, RBI Bond, Post Office सेफ आहेत.

मेडिकल ईन्सुरन्स हा खुप खर्चिक ठरु शकतो. जसे वय वाढेल तर प्रिमियम वाढत जाते. २० वर्षापुर्वी ५ लाखाला १० हजार असलेले वडलाचे प्रिमियम आता ३० हजार झाले आहे . वयाच्या ९० व्या वर्षी ते ५० हजार आहे. मेडिकल साठी जास्त खर्चाची तरतुद केली पाहिजे.

जर मुल बाळ नसेल किंवा मुल वेल सेटल्ड असतिल घर पण एक गुंतवणुक आहे. धाग्याकर्त्या ने दिलेल्या उदाहरणात घर एक गुंतवणुक आहे जी सगळ्यात शेवटी कॅश करता येते.

>>>हे सगळे खरंतर कॉमन सेन्स ठोकताळेच आहेत. तुम्हाला डिटेल्स जाणून घेण्याची ईच्छा असल्यास.. कंपनी अ‍ॅनालिसिस आणि वॅल्युएशन, ऑप्शन ट्रेडिंग स्ट्रॅटेजी, क्वांट स्रॅटेजी ईन्वेस्टिंग, फॅक्टर ईन्वेस्टिंग आणि मुख्यत्वे थीमॅटिक ईटीएफ्स, पीई वा हेज फंड्स बद्दल अजून डीटेलमध्ये माहिती सांगू शकेन. काही पुस्तके सुचवू शकेन.>>

ये हुई ना बात!!

[[ हायझेनबर्ग - एक... आणि हायझेनबर्ग हे दोन वेगळे आईडी?? ]]

कोहंसोहं प्रत्यक्ष पहाण्यात अशी उदाहरणे आहेत का? या केसेस हायपोथेटीकल असतात किंवा पश्चात विश्लेषण असतात. एखादा अपवाद असू शकतो. मी एका ठिकाणी असाच मित्राकडून फसलो गेलो आहे. हा प्रतिसाद पहा
https://www.misalpav.com/comment/786949#comment-786949

माझा एक सिद्धांत आहे.

जर राहते घर कर्जमुक्त असेल तर मध्यमवर्गीय जोडप्याला कोणत्याही काळात १० ग्राम सोन्याच्या भावात समाधानाने राहता येते.

आजमितीला पुण्यात ३८५०० रुपयात नवरा बायकोला सुखात राहता येईल.
अशीच स्थिती १९९० साली होती जेंव्हा सोन्याचा भाव ३२०० रुपये होता. तेंव्हा पासून आतापर्यंत मी हे पाहत आलो आहे.

यात मुलाबाळांचे शिक्षण लग्न इ गोष्टी गृहीत नाहीत परंतु वर्षात एकदा भारतात केसरी सारख्या संस्थेतर्फे सहल गृहीत आहे.

साधारण २ माणसांचा खाण्यापिण्याचा( यात दारू गृहीत नाही) खर्च १०,००० पर्यंत आहे. अजून १०,००० रुपये घरभाडे विजेचे मोबाईल बिल मोलकरणीचे पगार इ मध्ये जातात. विमा खर्च ५ हजार रुपये महिना( साठ हजार वर्षाला यात आरोग्य विमा सुद्धा येईल) वरील १२-१३ हजार रुपये( दीड लाख रुपये वर्षाला) हॉटेलिंग, सहल, लग्नाचा आहेर कारचे सर्व्हिसिंग इ इ ला लागतील.

दर दहा वर्षांनी नवीन कार घ्यायची असेल तर कदाचित हे पैसे पुरणार नाहीत.
आपली वृत्ती जर नवीन आय फोन आला कि घ्यायचाच अशी असेल तर कितीही पैसे पुरणार नाहीत.

जर आपली संचित ठेव १ कोटी असतील तर येणाऱ्या ३५ वर्षात आपल्याला या जीवनशैलीने जगात येईल. वय वर्षे ८० नंतर मूल बाळ नसेल तरी घर रिव्हर्स मोर्टगेज वर टाकून पुढची १५ वर्षे जगता येईल

बहुसंख्य लोकांना बाजारात असलेल्या समभाग फ्युचर्स आणि ऑप्शन्स समजून घेणे आणि त्यात मध्ये भाग घेणे फार कठीण जाते असा अनुभव आहे आणि ते करण्यासाठी लागणार अभ्यास हा सर्वाना जमतोच असे नाही. आणि तसा सर्वांचा कल असतोच असे नाही.

कोणत्याही गोष्टीत नैपुण्य मिळण्यासाठी त्याचा १०,००० तास अभ्यास लागतो असा एक सिद्धांत आहे. एवढा नव्हेच त्याच्या या एक दशांश सुद्धा अभ्यास करणे किती लोकांना जमेल? तसे जमले असते तर बरेच लोक बऱ्याच भाषा शिकले असते.( याला मानसिक जिद्द आणि कल लागतो तो सामान्य माणसांमध्ये नसतो असा अनुभव आहे.

नोबेल प्राईज पध्दत वापरायची. म्हणजे दरवर्षी रक्कम वाढतच राहते.
त्यासाठी जेवढा खर्च असतो त्याच्या दुप्पट उत्पन्न असले पाहिजे.

समजा दरमहा खर्च ₹२५००० होतो असे गृहितक आहे.
तर त्यानुसार ₹१ कोटीचे एफडी आहे. व्याजदर ६% आहे. म्हणजे ₹५०००० दरमहा व्याज मिळू शकते.
दरमहा खर्च ₹२५००० होणार असेल तर दरमहा ₹२५००० गुंतवत रहावयाचे.

दरवर्षी एफडी कमीतकमी ₹३ लाखाने वाढत राहते. दरमहा उत्पन्न दरवर्षी कमीतकमी ₹१५०० ने वाढत राहते.
अर्थात या ₹१५०० मधले ₹७५० परत गुंतवायचे व ₹७५० च खर्च करायचे.

मला वाटते दरवर्षी ₹७५० ची मासीक उत्पन्न वाढीचा पर्याय महागाई वगैरेवर मात करू शकतो.

आकस्मिक खर्चासाठी ठराविक रक्कम एफडीमधे ठेवावी. ही रक्कम ₹१ कोटीच्या व्यतिरिक्त असावी. त्यावरचे व्याज परत गुंतवत रहावे. आपल्या तब्येतीनुसार ही रक्कम ठरवावी.

एफडी ऐवजी शेअरबाजार चांगला पर्याय आहे. पण हा पर्याय ज्याचा त्याने त्याच्या कुवतीनुसार ठरवायचा आहे.

पण फावल्या वेळेचा उपयोग शेअरबाजार शिकून घेण्यासाठी जरूर करावा. त्यासाठी शिक्षणाबरोबरच कागदावर व्यवहार १-२ वर्षे करत रहावेत.

उत्तम चर्चा.

माझे दोन पैसे.....

मी पण असेच सर्व विचार करून 2016 मध्ये नोकरी सोडली. घरचे बांधकाम चालू असल्याने 6 महिने छान गेले. नंतर रिकामा वेळ खायला उठला. खेळ, घरची कामे, मुलाची शाळा ईतके सर्व असून 3 ते 4 महिन्यात frustrate झालो. आधी जो पगार आणि सोयी मिळायच्या त्याच्या 75% मिळून सुद्धा दुसरा जॉब घेतला.

आणि हे सर्व खात्यात बक्कळ पैसे असताना.

नोकरी सोडताना खरेच खूप विचार करावा. दिवसाचे 24 तास आणि आयुष्यतली पुढची तीस ते चाळीस वर्षे काय करणार आहात, कशाला वाहून घेणार आहात हे मनाशी पक्के करूनच जॉब सोडावा.

ऐसीच्या खरडफळ्यावरील ह्त्ती' यांचे स्वानुभवाचे बोल त्यांच्या परवानगीने इथे पेस्टवत आहे ->> मला ह्यांचे प्रतिसाद खूप आवडले.
कोसों च्या मित्राने हत्ती ह्यांचे हे अनुभव जरूर वाचावेत.

Technical analysis वाईट नाही पण त्याला एक सॉलिड असा academic base नसल्याने allopathy चे practitioners जसे आयुर्वेद किंवा होमिओपॅथी प्रती भावना ठेवतात तसेच fundamental analysis करणारे technical analysis बद्दल ठेवतात.
आम्हा Quant लोकांचे गाडे आमच्या मॉडेल्स ना academic references चे, ते सुद्धा डझनावारी नैवेद्य दाखवल्याशिवाय इंचभर देखील पुढे सरकत नाही.

१ कोटीचे चार भाग करून २५ लाख एकेका बँकेत लॉन्ग टर्म एफडी केले. आणि त्याचे व्याज दर तिमाहीला एका वेगळ्याच अकाउंटमधे टाकायला सांगितले. आणि त्या अकाउंटमधून रोजचा नियमित खर्च भागवला.>> हो करता येईल पण जर तुम्ही हर तिमाहीत व्याज घेऊ लागला तर मग तुम्हाला निम्मा व्याजदर सुद्धा मिळणार नाही. 3% मिळाला तर 3 लाखात वर्षाचा खर्च भागणार आहे का?

जर दोघांच्या मृत्यूवेळे पर्यंत बहुतांश पैसे वापरून संपवण्याची मनिषा असेल, मागे काही इस्टेट कुणासाठी ठेवण्याचा प्लॅन नसेल तर reverse mortgage किंवा home equity loan चांगला ऑप्शन आहे.

किंवा 68-70 नंतर annuity चालू होईल अशी तजवीज करण्यासाठी आजपासूनच काही पैसे अशा life annuity product मध्ये टाकू शकता. जी एकदा का हप्ते संपले की मृत्यू येईपर्यंत मग तो यायला 10 वर्षे लागो नाही तर 50 वर्षे monthly पेमेंट करत राहतील. जोडीदाराला गुंतवणुकीच्या डोकेदुखीतून वाचवायचे असेल तर पेंशन टाईप्स पेमेंट करणारी अशी पॉलिसी नक्कीच चांगली ठरेल. पण ईन्श्युरन्स देणारी कंपनी पुढचे ४०-५० वर्षे टिकेल का ह्याचा थोडा अभ्यास कंपनीच्या हिस्ट्री वरून करावा लागेल.
शक्यतो endowment insurance टाळा असे म्हणेन कारण मॅचुरिटीला जी लंपसम अमाऊंट मिळेल ती कुठे गुंतवायची हा नवीन प्रश्न वृद्धापकाळी ऊभा राहिल. ही अमाऊंट जर नेमकी डाऊन मार्केट असतांना मिळाली तर अजून अवघड होऊन बसेल.

पण एक लक्षात ठेवा सगळे insurance products किंवा बॅंकेने ठेवीवर व्याज देणे सगळे आतून जागतिक स्टॉक मार्केट बरोबरच संबंधित असते. बँक्स किंवा insurance companies तुम्हाला तेव्हाच काही फिक्स्ड रिटर्न्स देतात जेव्हा तुम्हाला promise केल्यापेक्षा जास्त रिटर्न्स ते त्यांच्या risk weighted assets वर मिळविण्याचा विश्वास बाळगून असतात. बँकांची विश्वासार्हता शेवटी त्यांनी त्यांचे assets कुठे गुंतवलेले आहेत त्यावर अवलंबून आहे. मोदी, मल्या किंवा इराण, आफ्रिकेत रिस्क व्यवस्थित assess न केलेले प्रोजेक्ट, रेटिंग agency च्या फसव्या कारभाराला भुलून subprime बॉन्ड्स सारखे complicated products घेणे अशा shady investments बॅंकेने केलेल्या असतील तर त्याचा निगेटिव परिणाम तुम्हाला तुमच्या ठेवीवर मिळणार्‍या व्याजासह तुमच्या liquidity वर सुद्धा होऊ शकेल.
अर्थात आपण बंअ‍ॅकेच्या अंअतर्गत व्यवहारांबद्दल काहीच करू शकत नसल्याने ते टाळण्यासाठी काही उपाय आपल्याकडे नाहीत, आपले deposits १००% insured आहेत ना वगैरे आपण बघू शकतो. ह्या सगळ्याबद्दल करता येण्यासारखे ऊपाय नसले तरी जागरूक असणे महत्वाचे.

> हो करता येईल पण जर तुम्ही तिमाहीत व्याज घेऊ लागला तर मग तुम्हाला निम्मा व्याजदर सुद्धा मिळणार नाही. 3% मिळाला तर 3 लाखात वर्षाचा खर्च भागणार आहे का? > व्याजदरात फरक नाही पडत ना? तोच राहतो. फक्त चक्रवाढचा फायदा मिळणार नाही.
https://www.icicibank.com/calculator/fd-calculator.page

छान चर्चा. वाचतेय.

गुंतवणूक धोकादायक होत चालली आहे आणि अगोदर शेअर मार्केटचे टक्केटोणपे न खाल्लेला कसा काय तो जुगार खेळणार अचानक?

छान चर्चा. वाचतेय. +1

आपले deposits १००% insured आहेत ना वगैरे आपण बघू शकतो. >>
Only up to Rs 1 lakh are insured under the Deposit Insurance & Credit Guarantee Scheme of India.
म्हणजे आपली एक करोडची एफडी बुडाली तर फक्त १ लाख मिळतील.

मुळात it मध्ये 20 वर्षे, onsite, नामांकित कंपनीत मोठया हुद्द्यावर काम करून 25 लाखच शिल्लक?
हे गणित काही पटत नाही

या वर्णनात बसणारी आमची मित्रमंडळी याच्या 10 पट कॉर्पस बाळगून आहेत.

दुसरे असे, 20 25000 खर्च खूप कमी आहे. यामध्ये वार्षिक खर्च धरलेले आहेत का, जसे की मिळकतकर, policy premium, दिवाळी खरेदी, घरातील वस्तू जसे की tv washing machine जुन्या झाल्यावर नवीन घ्याव्या लागणे, 5 7 वर्षानी घर रंगवणे, घराचे किरकोळ काम निघणे and so on

शिवाय medical खर्च लागलाच दुर्दैवाने, तर तो.
हल्ली हॉस्पिटल ची बिले भयानक असतात. Policy पुरेशी पडत नाही.

धागालेखकाने पंधरा दिवसांनी सर्व प्रतिसादांचा आढावा घेऊन संपवावा. १ एप्रल २०२० ला पुन्हा नवीन काढावा. कारण आर्थिक उलथापालथ सतत बदलत असते.

फक्त घर बांधून ठेवा,

10 रु ची व 5 रु ची थाळी येणार आहे.

माझ्या मते १ लाख इन्शुरन्स हा प्रत्येक एफडी वर असावा. उदा. मी २ लाखाच्या ५ एफडी केल्या आणि सगळ्या बुडाल्या तरी मला ५ एफडी वरील ५ लाख मिळू शकतात. बरोबर ना? >>>
प्रति व्यक्ती, प्रति बँक (त्याच बँकेच्या प्रति शाखा नव्हे) १ लाख रुपये.
थोडक्यात तुमचे १ करोडचे सगळे एफडीज एकाच बँकेतील १०० वेगळ्या शाखेत असतील आणि ती बँक बुडाली तर इन्शुरन्स असेल फक्त एक लाखाचे.
आणि हे इन्शुरन्स फक्त बँक एफडी साठी. एनबीएफसी इन्स्टिट्यूट / कंपनी एफडी करता नाही.

सहकारी बँकेच्या भानगडीत पडूच नये असे मला वाटते.
>> सहमत.

टॅक्स बेनिफिट हवा असेल तर डेट फंड उत्तम.
>> माझ्या माहिती नुसार डेट फ़ंडवर LTCG २०% आहे. इक्विटीवर १०%. आणि एफडी वर आपल्या टॅक्स ब्रॅकेट प्रमाणे - STCG प्रमाणेच.

म्हणजे एफडीच्या तुलनेत, जर तुम्ही डेट फ़ंड मध्ये किमान तीन वर्षे गुंतवणार आहात आणि मिळणारा कर एवढा आहे की तो एफडीतून मिळाला असता तर २०% पेक्षा अधिक ब्रॅकेट मध्ये गेला असता तर ते फायद्याचे ठरेल.

एफ डी करण्यापेक्षा सेविंगला एफ एफ डी करून ठेवावे

थोडक्यात तुमचे १ करोडचे सगळे एफडीज एकाच बँकेतील १०० वेगळ्या शाखेत असतील आणि ती बँक बुडाली तर इन्शुरन्स असेल फक्त एक लाखाचे.
आणि हे इन्शुरन्स फक्त बँक एफडी साठी. एनबीएफसी इन्स्टिट्यूट / कंपनी एफडी करता नाही.>> बरोबर.
आणि १ लाखाची ईंशुअर्ड अमाऊंट मिळणार असली तरी ती मिळवण्यासाठी अनेक महिने लागू शकतात.

आणि एफडी वर आपल्या टॅक्स ब्रॅकेट प्रमाणे - STCG प्रमाणेच.>>
हे नाही कळले.
STCG 15% असतो ना? टॅक्सब्रॅकेट कोणतीही असली तरी.

Indexation मुळे नफा कमी दिसतो आणि कर सुद्धा कमी लागतो हा मोठा फरक आहे त्यामुळे २०% ब्रॅकेट मध्ये असले तरी फायदाच होतो बहुतेक. >>
बरोबर कोहंसोहं. मी इंडेक्सेशन विसरलो. ३ पेक्षा जेवढी जास्त वर्षे तेवढा इंडेक्सेशन मुळे जास्त फायदा होईल.

STCG 15% असतो ना? टॅक्सब्रॅकेट कोणतीही असली तरी. >>
भागवत सर, हे इक्विटी साठी, डेट साठी नाही. डेट साठी टॅक्स ब्रॅकेट प्रमाणे.

जॉब मध्ये स्ट्रेस आहे म्हणून तो सोडून ओप्शन्स मध्ये रिटायरमेंट इनकम ठेवायला ते मिपावरचे सदस्य सांगताहेत! चालू द्या!

जॉब मध्ये स्ट्रेस आहे म्हणून तो सोडून ओप्शन्स मध्ये रिटायरमेंट इनकम ठेवायला ते मिपावरचे सदस्य सांगताहेत! Rofl चालू द्या! >>अरे! हीच तर खरी फॉली आहे... लहान पोर्टफोलिओ वर अर्ली रिटायरमेंट घेण्याची.
तुमच्या ९०-९५% अ‍ॅसेट्स वर तुम्ही फार रिस्क घेऊ शकत नाहीत आणि ते नेहमीच लाँग टर्म साठी ईन्वेस्टेड असतात. मग कॅपिटल ग्रोथ कशी होणार? पुन्हा ऊरलेले ५-१०% (पैशांमध्ये ५-१० लाख) एवढे कमी आहेत की नशिबाने पर्फॉर्मिंग ग्रोथ स्टॉक्स सापडले तरी ओअवरऑल प्रॉफिट फार तकलादू असणार आणि ग्रोथ स्टोरी मटेरिअलाईझ व्हायला वेळ लागेल तो वेगळा. त्यासाठी ईकॉनॉमिक ईन्वायर्नमेंट फेवरेबल असेल नसेल.

त्यामुळेच ऑप्शन्स आणि ईतर डेरिवेटिव्ज शिवाय खरेच काही पर्याय ऊरत नाही. मान्य आहे ही स्ट्रॅटेजी counter intuitive आहे पण रिटायरमेंटच्या अर्ली डेज मध्ये (ज्यावेळी वय कमी आहे, जॉब स्कील्स अजूनही कंपॅरेटिवली रिलेवंट आहेत) कॅपिटल बेस वाढवण्यासाठी रिस्क घ्यावीच लागेल. रिस्क स्मार्टली मॅनेज केल्यास आणि होल्डिंग पिरिअड तासापेक्षाही कमी ठेवल्यास ऑप्शन ट्रेडिंग एका ट्रान्झॅक्शनमध्ये लहान लहान असे (१०००-२००० रुपये) अनेक रिटर्न बट्स चटकन देऊ शकते.
रिटायरमेंट म्हणजे मी अगदी पहिल्या दिवसापासून फक्त छंदच जोपासणार आणि काळजी देणारे, स्ट्रेस देणारे ईतर कुठलेच काम करणार नाही (including money management) अशी भीष्मप्रतिज्ञा नसावी अशी अपेक्षा आहे. रिटायरमेंट मध्ये देखील me-time अर्न करावा लागेल तो ही चढत्या आलेखाने... धीमे धीमे.