लेखनस्पर्धा १: 'स्त्री असणं म्हणजे…' - स्वाती आंबोळे

Submitted by स्वाती_आंबोळे on 20 September, 2023 - 15:28

'टायटॅनिक'मधली केट विन्स्लेटने साकारलेली रोज आठवते?

पैशाच्या मोहापायी तिच्या आईने तिची सोयरीक एका धनिक वणिकाशी जुळवली आहे. संपत्ती आणि त्यायोगे येणारी सत्ता यांची झापडं या तिच्या भावी नवर्‍याच्या डोळ्यांवर जन्मजात आहेत. त्यापलीकडचं जग त्याला दिसत नाही. रोज त्याच्या प्रतिष्ठेला साजेशी शोभेची बाहुली बनून राहिली तर तो तिला (आणि तिच्या आईलाही) जन्मभर ऐषारामात ठेवेल याबद्दल शंका नाही, पण गाद्यागिरद्यांच्या ढिगार्‍याखाली रुतलेल्या वाटाण्यासारखा एक सल रोजला छळतो आहे. तिच्या मनोवृत्ती आणि आवडीनिवडी खूप खूप निराळ्या आहेत. या भावी पतीच्या जगात कितीही प्रयत्न केला तरी तिला रममाण होताच येत नाही. तिचा बुद्धिमान, बहुश्रुत, कलासक्त जीव या भपकेबाज वर्तुळाला अगदी विटतो!

'आता उरलेलं सगळं आयुष्य असं 'लिटल वाइफी' होऊन जगायचं?! त्यापेक्षा मेलेलं काय वाईट!' असं वाटून एका रात्री ती डेकवर जाते, कठडा ओलांडते आणि डोळे मिटून आता समुद्रात उडी मारायची म्हणेतो कर्मधर्मसंयोगाने नेमका तिथे आलेला जॅक तिला थांबवतो.

ते संवाद फार इन्टरेस्टिंग आहेत. तो भावनिक आवाहन करत नाही, धाकदपटशा दाखवत नाही, तिला असा निर्णय घेत असल्याबद्दल कमकुवत ठरवत नाही, फक्त उडी मारली तर पाणी किती गार असणार आहे त्याबद्दल बोलतो. एक अनवस्था प्रसंग टळतो, पण दुसरा त्याहून दुर्धर प्रसंग ओढवतो - त्यांना परस्परांची एक 'अंतरीची खूण' पटते आणि एका प्रेमकथेची नांदी होते.

पुढे जॅक हा उत्तम चित्रकार असल्याचं रोजला कळतं. तिला स्वतःला चित्रकलेची जाण असते. त्याची चित्रं पाहताना ती म्हणते "तुला माणसं 'दिसतात'!" हुबेहूब चेहरे आणि शरीरं रेखाटणं ही कुसर झाली, त्यामागची व्यक्ती पाहता आणि रेखाटता येणं ही कला!
"You have a gift, Jack! You 'see' people!”
"I see you!"
यावर ती बहुधा 'तू किती सुंदर आहेस!' असं काहीतरी ऐकायच्या अपेक्षेने मोठ्या दिमाखात विचारते, "...and??"
तो तिच्या डोळ्यांत बघत उत्तर देतो, "you wouldn't have jumped!"
ती चमकते!
त्याने थांबवलं नसतं तरीही वैफल्याचा तो क्षणिक आवेग ओसरल्यावर तिचा विचार बदललाच असता, आणि आयुष्याने मांडलेल्या अडथळ्यांच्या शर्यतीत तिने आपला मार्ग शोधलाच असता हे तिचं तिलादेखील जाणवलेलं नसतं, पण त्याला 'दिसलं' आहे.

संपूर्ण चित्रपटातला हा माझा सर्वात आवडता प्रसंग आहे!

परवा कधीतरी स्त्रियांमध्ये आत्महत्येचं प्रमाण पुरुषांच्या तुलनेत कमी असतं असा International Association of suicide preventionचा अहवाल पाहण्यात आला आणि मला या प्रसंगाची आठवण झाली.

बायकांची जात चिवट खरी! अगदी गर्भावस्थेपासूनच बाळीचे पाय याबाबतीत पाळण्यात दिसतात. बहुतांश मनुष्यसमूहांत प्रतिकूल परिस्थितीतदेखील तगून राहणार्‍या स्त्रीभ्रुणांची संख्या पुल्लिंगी भ्रुणांच्या तुलनेत अधिक असते, आणि स्त्रिया पुरुषांच्या तुलनेत दीर्घायुषीही असतात.
शिवाय या दीर्घायुष्यातल्या रजोनिवृत्तीपर्यंतच्या मोठ्या कालखंडात संप्रेरकांची कवचकुंडलं तिचं अनेक आधीव्याधींपासून बर्‍याच अंशी संरक्षण करत असतात.
पुरूष शारीरिकदृष्ट्या तुलनेने बलवान असतीलही, पण ही महापुरातही तगणारी लव्हाळी आहे हे निश्चित.

बरं, निसर्गाचा पक्षपात तिथेच संपत नाही.
स्त्रियांची ऐंद्रिय अनुभव घेण्याची क्षमता पुरुषांच्या तुलनेत अधिक असते.
त्यांना रंग, रस, स्पर्श, गंधांतले बारकावे पुरुषांच्या तुलनेत अधिक जाणवतात. रंगांधळेपणाचं प्रमाणही पुरुषांच्या तुलनेत स्त्रियांत कमी आढळतं.
फूड सायन्सच्या क्षेत्रात यामुळेच सेन्सरी पॅनल्सवर सहसा स्त्रिया अधिक असतात.
निसर्गाने स्त्रीची जडणघडणच मुळी आस्वादिकेची केली आहे.

आणि त्यात भर घातली आहे उत्क्रांतीच्या प्रवाहाने.
स्त्रीला तीव्र शारीरिक संवेदनांबरोबरच तीव्र सहसंवेदनेचीही देणगी (बहुधा पिढ्यान्पिढ्यांच्या बालसंगोपनाच्या अनुभवातून) मिळालेली आहे. आपल्या गोतावळ्यातील व्यक्तींच्या सुखदु:खांशी तिला चटकन आणि सहज समरस होता येतं, तसंच त्यांच्या भावनिक गरजा समजून त्या पूर्ण करण्याची धडपड करण्याकडे तिचा कल अधिक असतो.

एकूण भरभरून जगण्यासाठी, नव्हे जगण्याचा उत्सव करता येण्यासाठी तिला इतर कोणावर किंवा कशावर अवलंबून राहायची आवश्यकताच नाही.

समाजव्यवस्थेत स्त्रीला दुय्यम स्थान होतं आणि आहे, समान संधी, समान मोबदला, समान प्रतिष्ठा, समान हक्क अजूनही मिळत नाहीत, अजूनही पिता/भ्राता/भर्ता/पुत्रांच्या टेकूशिवाय तिला तिच्या पायांवर उभं राहाता येतं आणि यायला हवं हे अनेकांच्या गावीच नसतं, हे सगळं सगळं खरं आहे.
त्या असमानतेचा विरोध जिथे जसा शक्य होईल तसा प्रत्येकीने आणि प्रत्येकाने करावाच. पण कुठल्याही मोहिमेची आखणी करताना SWOT (strengths, weaknesses, opportunities, threats) analysis आवश्यक असतो.
आपली बलस्थानं काय आहेत हे आधी आपलं आपल्याला माहीत असायला हवं, जे मिळालेलं नाही त्याबद्दल तक्रार करण्याच्या भरात जे मिळालेलं आहे ते अ‍ॅप्रिशिएट करायचं राहून जाऊ नये म्हणून या लेखाचा प्रपंच.

टिपा:
१. बहुतांश लेख हा जीवशास्त्रीय गुणधर्मांवर आधारीत असल्यामुळे स्त्री आणि पुरुष हे उल्लेख त्याच (सिसजेन्डर) संदर्भाने वाचावेत. शारीरिक बाह्यलक्षणे आणि चेतासंस्था निरनिराळ्या लिंगांची असणार्‍यांबाबत विधानं करण्याइतका विदा माझ्या वाचनात अजून आलेला नाही.
२. मी जीवशास्त्रातली किंवा समाजशास्त्रातली तज्ज्ञच काय, पण त्या विषयांची अभ्यासकदेखील नाही. हे सहज वाचनात हाती लागलेले ज्ञानकण आहेत. यापेक्षा निराळी किंवा अधिक अद्यायवत माहिती तुमच्याकडे असल्यास जरूर शेअर करा, मला जाणून घ्यायला आवडेल.
३. अशा प्रकारचे प्रयोग आणि त्यांचे निष्कर्ष यांना सांख्यिकीची चौकट असते. 'आमच्याकडे उलट बाबाच आईपेक्षा जास्त भावनाप्रधान आहेत' अशा प्रकारची उदाहरणं कितीही खरी आणि हृद्य असली तरी अशा चर्चेत अस्थानी आणि अप्रस्तुत ठरतात.

संदर्भसूची:
१. The gestational foundation of sex differences in development and vulnerability
२. Empathy: Gender effects in brain and behavior
३. Sex differences in the neural basis of emotional memories
४. Women live longer than men
५. Gender and senses

विषय: 
Group content visibility: 
Public - accessible to all site users

वाह

मला हे कदाचित कळलं नाही, कारण जो अर्थ लागला तो पटला नाही.
आपण 'हे पुरुषांसारखं / ते स्त्रियांसारखं' असं म्हणताना स्टीरिओटाइप्सना खतपाणी तर घालत नाही ना? >> पुढच्या वाक्यांमध्ये असलेले स्त्री आणि पुरुष हे उल्लेख जेंडर या अर्थाने वापरले आहेत.
स्त्रियांची कामे आणि पुरूषांची कामे हे stereotypes आहेत आणि ते मोडायलाही हवेत. पण स्त्री-पुरुष समानतेच्या आजपर्यंतच्या वाटचालीतला बहुतांश भाग हा स्त्रियांनी stereotypical पुरूषांच्या क्षेत्रात त्यांच्या बरोबर कामे करणे आणि त्यासाठी आवश्यक ते बदल आंगिकारणे यानेच व्यापलेला आहे. हे एका प्रकारे पुरूषप्रधान व्यवस्थेचंच extension आहे!
जरा विनोदी आहे पण आपण कधी असा विचार करत नाही - स्त्रियांनी पुरूषी पेहराव स्विकारले पण आजपर्यंत कधीच पुरूषांनी स्त्रियांचे पेहराव स्विकारले नाहीयेत!
On a serious note, न्यूझीलंडची माजी पंतप्रधान Jacinda Ardern जेव्हा आपल्या बाळाला घेऊन UN च्या General Assembly साठी आली तेव्हा पहिल्यांदाच एका बाळाला घेऊन कोणीतरी या ठिकाणी आले याची बातमी झाली! म्हणजे आजवर कुठल्याच पुरूष प्रतिनिधीने आपले बाळ आणले नव्हते आणि इतर स्त्री प्रतिनिधींपैकी फक्त बेनझीर भुट्टोंनी पदावर असताना बाळाला जन्म दिला होता. There are many many instances of manhood being the norm and womanhood being sidelined.

लेखात म्हटल्याप्रमाणे
"आपली बलस्थानं काय आहेत हे आधी आपलं आपल्याला माहीत असायला हवं, जे मिळालेलं नाही त्याबद्दल तक्रार करण्याच्या भरात जे मिळालेलं आहे ते अ‍ॅप्रिशिएट करायचं राहून जाऊ नये"
ते स्त्रीत्व appreciate, respect, आणि nurture केलं जात नाही तोवर खरी स्त्री पुरुष समानता येणार नाही.

On a serious note, न्यूझीलंडची माजी पंतप्रधान Jacinda Ardern जेव्हा आपल्या बाळाला घेऊन UN च्या General Assembly साठी आली तेव्हा पहिल्यांदाच एका बाळाला घेऊन कोणीतरी या ठिकाणी आले याची बातमी झाली! म्हणजे आजवर कुठल्याच पुरूष प्रतिनिधीने आपले बाळ आणले नव्हते आणि इतर स्त्री प्रतिनिधींपैकी फक्त बेनझीर भुट्टोंनी पदावर असताना बाळाला जन्म दिला होता. There are many many instances of manhood being the norm and womanhood being sidelined. >>>> खरंय जि.

ओके, मग आपण एकच मुद्दा निरनिराळ्या पद्धतींनी मांडतो आहोत. धन्यवाद.
स्टीरिओटाइप्स आधी आपल्या मनातून गेले तर मोडणं सुकर होईल.

>>> स्त्रियांनी पुरूषी पेहराव स्विकारले पण आजपर्यंत कधीच पुरूषांनी स्त्रियांचे पेहराव स्विकारले नाहीयेत
हे पूर्णतः खरं नाही.
उदा. पारंपरिक भारतीय पेहराव (अधरीय, उत्तरीय, प्रावरण, आभूषणे) जेन्डर-न्यूट्रल म्हणता येईल असाच होता. परकीय आक्रमणं आणि संस्कृतिसंकरातून त्यात बदल होत गेले.
तसंच आता फॅशन जगतात 'जेन्डर न्यूट्रल' हा बझवर्ड होतो आहे (सहज गूगल केलं तरी दिसून येईल).

स्टीरिओटाइप्स आधी आपल्या मनातून गेले तर मोडणं सुकर होईल. >> खरं आहे!
जेंडर न्युट्रल पेहराव शोधते आता!

खूपच सुंदर लेख, स्वाती.
सध्या खूप गडबडीत आहे, म्हणून फक्त एव्हढेच लिहिते.
सविस्तर प्रतिसाद नंतर. Happy

आजपर्यंतच्या वाटचालीतला बहुतांश भाग हा स्त्रियांनी stereotypical पुरूषांच्या क्षेत्रात त्यांच्या बरोबर कामे करणे आणि त्यासाठी आवश्यक ते बदल आंगिकारणे यानेच व्यापलेला आहे >>>

जिज्ञासाचा मुद्दा आधुनिक संदर्भाने बरोबर आहे. उदा: स्त्रिया फॉर्मल ऑफिस सेटिंग मधे जे कपडे वापरतात ते साधारण पुरूषी फॉर्मलवेअरच्या जवळ जाणारे असतात. सुरूवातीला ब्लेण्ड इन होण्याकरता तसे वापरावेत असे लोकांनी ठरवले असावे.

पण आता हे बदलू शकते. आता जेथे स्त्रिया भरपूर आहेत तेथे हा मेल-सेण्ट्रिक संदर्भ न वापरता स्त्रियांना फॉर्मल सेटिंग मधे कोणते कपडे योग्य आहेत याचा विचार होउन एखादा वेगळाच प्रकार कॉमन होऊ शकतो.

याचे एक समांतर उदाहरण म्हणजे ६०-७०-८० च्या दशकांत जे भारतीय अमेरिकेत आले त्यांना अ‍ॅसिमिलेट - ब्लेन्ड इन व्हावेच लागले. त्यांचा रोजचा वावर स्थानिक अमेरिकन्स बरोबरच होता. आताही साधारण तेव्हा इथे आलेल्या लोकांचा पेहराव, मॅनरिजम आणि उच्चार हे आपल्यापेक्षा वेगळे जाणवतात. पण मिड-९०ज नंतर आलेल्या आपल्यासारख्या लोकांना याची तितकी गरज पडली नाही. आता गेल्या काही वर्षांत आलेल्यांना तर त्याहून कमी. संख्या वाढत जाते, थोडीफार पॉवर हातात येते तशी एक assertive identity तयार होते.

असे जेथे मुळात फार स्त्रिया नव्हत्या पण आता प्रमाण वाढत आहे तेथे स्त्रियांच्या बाबतीतही होऊ शकते.

रिफ्रेशिंग आणि रिअलिस्टिक वाटला. >> +१०० प्लस तुझा लेख आहे म्हणून काहि तरी वेगळे असेल हि अपेक्षा होती खोटी ठरली नाही.

जे मिळालेलं नाही त्याबद्दल तक्रार करण्याच्या भरात जे मिळालेलं आहे ते अ‍ॅप्रिशिएट करायचं राहून जाऊ नये म्हणून या लेखाचा प्रपंच. >> हा शेवट मनापासून आवडला. ते वाक्य बोल्ड करण्याचे मनावर घ्यावे.

सुरेख लिहिलं आहेत. विक्टम मेंटॅलिटी किंवा एकदम दुसर्‍या टोकावरची झाशी न गाठता एक स्त्री असणं फार प्रभावीपणे लिहिलं आहेस. खरं तर असा लेख वाचल्यावर प्रतिसादात आपण काय लिहावं असा प्रश्नच पडतो पण दाद दिल्याशिवाय रहावत नाही. ------~~ +१२३४५६७८

अगदी बरोबर.. मस्त लेख आहे

छान अभ्यासपूर्ण लेख आहे
बरेच मुद्दे पटले आणि नवीन माहिती देखील मिळाली..

स्त्रियांमध्ये आत्महत्येचं प्रमाण पुरुषांच्या तुलनेत कमी असतं याला एक कारण पुरुष प्रधान संस्कृतीत पुरुषांवर जबाबदारी आणि त्यातून येणार प्रेशर सुद्धा जास्त असते हे देखील असावे.. बाकी निसर्गानेच स्त्रियांना याबाबत फायटर बनवले आहे हे देखील खरे आहे.

सुरेख लिहिलं आहेत. विक्टम मेंटॅलिटी किंवा एकदम दुसर्‍या टोकावरची झाशी न गाठता एक स्त्री असणं फार प्रभावीपणे लिहिलं आहेस. खरं तर असा लेख वाचल्यावर प्रतिसादात आपण काय लिहावं असा प्रश्नच पडतो पण दाद दिल्याशिवाय रहावत नाही. >>>> +१

लेख आवडला. संयोजन समितीने विषय जाहीर केला तेव्हा जी एक गोष्ट प्रकर्षाने मनात आली त्याचेच हे विस्तृत रुप (आणि मला जमले नसते इतके नेटके रुप) वाचून माझा वेळ वसूल झाला.

स्त्री-पुरुष भृणाच्या उल्लेखावरून चटकन कला सिनेमा आठवला आणि त्या डॉक्टरचे कलाच्या आईला अगदी हेच सांगणं..
लेख आणि जिज्ञासाचा प्रतिसाद फार आवडला. ह्या वर्षीच्या IWD ची थीम "embrace equity" होता/आहे. कुणासोबत बरोबरी किंवा कुणाशी स्पर्धा न करता आपल्यामध्ये असणाऱ्या जेंडर स्पेसिफिक गुणदोषांसकट स्वतःला स्वीकारता, appreciate करता येणं ही ह्या थीम आणि पर्यायाने समानतेच्या दृष्टीने मोठी गोष्ट आहे अस मला वाटतं.

खूप छान लेख !! सुरवात वाचल्यावर अंदाजच नाही आला कशाबद्दल लिहिते आहेस.

निसर्गाचा पक्षपात तिथेच संपत नाही.>>>>> पक्षपातचा अर्थ युज्वली निगेटिव्हली घेतला जातो ना?
पण तू इथे स्त्रियांबद्दलचे प्लस पॉईंट्सच लिहिले आहेस, मला हे वाक्य कन्फ्युजिंग वाटलं इथे थोडं किंवा मलाच नीट समजलं नाही कोणाच्या बाजूने ते वाक्य आहे.

निसर्गाने आरोग्याच्या आणि संवेदनांच्या बाबतीत स्त्रीला (पुरुषांच्या तुलनेत) झुकतं माप दिलं आहे या संदर्भाने पक्षपात. Happy

Happy ओके

स्वाती छान लिहिले आहे . खरंतर 'स्त्री असणं म्हणजे…' या विषयावर तेच तेच वाचावे लागेल असं वाटलेलं. पण तुम्ही लिहिलेलं मनापासून आवडलं. खरंतर मी अवाक झाले कि 'टायटॅनिक' मधल्या केट विन्स्लेट चा रेफरन्स तुम्हाला सुचला कसा आणि तुम्ही त्यावर एवढं सहज मनाला पटणार लिहिलत . खरंच हॅट्स ऑफ . आता हा प्रसंग परत एकदा पहिला पाहिजे.
सुरवात वाचुनच हा लेख वाचलाच पाहिजे असे वाटले आणि वाचतच गेले. अजून लिहिले असतेत तरी वाचायला आवडले असते.

पुरूष शारीरिकदृष्ट्या तुलनेने बलवान असतीलही, पण ही महापुरातही तगणारी लव्हाळी आहे हे निश्चित>>>> हे वाक्यं आवडलं आणि पटलं सुद्धा.

पुरूषप्रधान जगात स्त्रीला "पुरूषांसारखे" व्हावे लागते ही स्त्री पुरूष समानतेच्या वाटचालीतली सर्वात मोठी शोकांतिका आहे! > +∞

खूपच सुरेख लेख! जरा अजून ही सविस्तर चालला असता. Happy

एकूण भरभरून जगण्यासाठी, नव्हे जगण्याचा उत्सव करता येण्यासाठी तिला इतर कोणावर किंवा कशावर अवलंबून राहायची आवश्यकताच नाही.
हे...आणि इतरही अनेक वाक्यं..हायलाईट करण्याजोगी.
पण स्वाती... Happy
हे जे तू लिहीलं आहेस... ते एखाद्या अगदी आयडियल स्त्री बद्दल....
स्त्रीला तीव्र शारीरिक संवेदनांबरोबरच तीव्र सहसंवेदनेचीही देणगी मिळालेली आहे...असे जेव्हा तू लिहीतेस...तेव्हा तीच स्त्री त्या देणगीचा उपयोग मत्सर, इर्षा आणि दुसरीचे पाय खेचण्यातही करते, हेही खरे आहे.
बरेचदा मुलीमुलींचे होस्टेलवर पटत नाही, मैत्रीणीं मधेही अगदी टोका चा द्वेष असतो, सासू-सुनेचे तर नाते विदीतच आहे...
त्या मानाने मुलं फार जॉली, चटकन विसरुन जाणारी, फ्रेंडली असतात.

शेवटी.. समानता म्हणजे तरी काय? एकतर्फी नको ना.... आणि सिलेक्टिव्ह ही नको. त्या अनुषंगाने येणारे तोटेही स्वीकारायला हवेत.
अशी "अ‍ॅब्सोल्यूट" व्हिजन यायला ....मागच्या काही पिढ्यांमधून झिरपलेले संस्कार- समजुती आणि आजच्या जगाला सामोरे जाण्यासाठी लागणारी मानसिक बैठक यांचा समन्वय साधता आला पाहीजे...!

Happy
विचार प्रवर्तक आणि कुठलाही अभिनिवेश नसलेला लेख!

धन्यवाद.
लेख अजून सविस्तर लिहिता आला असता हे खरं आहे.

आंबटगोड,
>>>
तीच स्त्री त्या देणगीचा उपयोग मत्सर, इर्षा आणि दुसरीचे पाय खेचण्यातही करते, हेही खरे आहे.
बरेचदा मुलीमुलींचे होस्टेलवर पटत नाही, मैत्रीणीं मधेही अगदी टोका चा द्वेष असतो, सासू-सुनेचे तर नाते विदीतच आहे...
त्या मानाने मुलं फार जॉली, चटकन विसरुन जाणारी, फ्रेंडली असतात.
<<<
मत्सर/ईर्षा/द्वेष इत्यादी दुर्गुण स्त्रियांच्यातच प्रामुख्याने/अधिक प्रमाणात आढळतात असं म्हणताहात का? या तर्काला पुष्टी देणारा काही विदा देऊ शकाल का? मला वाचायला आवडेल.

लेख स्त्रियांची बलस्थानं अधोरेखित करायलाच लिहिला हे खरं, पण तो (माझ्या वाचनात आलेल्या) शास्त्रीय प्रयोगांच्या निष्कर्षांवर आधारित आहे हे तितकंच महत्त्वाचं आहे.

सांगोवांगीबद्दलच बोलायचं तर सासवासुनांइतकाच पॉवर प्ले सख्ख्या बाप-मुलातही दिसतो आणि मत्सरापोटी मुलांनी मुलींवर ॲसिड फेकल्याच्या बातम्याही वर्तमानपत्रात वाचाव्या लागतात.
त्यामुळे अशा क्लेम्सना माझा संपूर्ण आणि कडाडून विरोध आहे. Happy

सुंदर लेख
>>>पण आयुष्य ही स्पर्धा नाही आणि पुरूष हे प्रतिस्पर्धी नाहीत असं आपलं मला वाटतं.>>>+1

मत्सर/ईर्षा/द्वेष इत्यादी दुर्गुण स्त्रियांच्यातच प्रामुख्याने/अधिक प्रमाणात आढळतात असं म्हणताहात का? या तर्काला पुष्टी देणारा काही विदा देऊ शकाल का?..

स्वाती, हो, मला असे म्हणायचे आहे. म्हणजे सर्वच स्त्रिया अशा असतात असे नाही....काही स्त्रिया सर्वकाळ असे वागतात असेही नाही.
खूप क्लिष्ट आहे मानवी मन... त्याचे अनेक कंगोरे असतात. पॅट्रीआर्कि मुळे अतृप्त राहिलेल्या इच्छा आकांक्षा, आर्थिक सामाजिक फरक, तुलना, तब्येत....असे अनेक घटक कारणीभूत ठरतात त्यांच्या तसे वागण्याला.

विदा म्हणशील तर.. असे मी कुठे वाचलेले नाही..पण अनुभवले -पाहिलेले जरूर आहे.
आणि आपल्याकडे उदाहरणं तर खूपच सापडतील...
पण बरीचशी undocumented, घरातल्या घरात कोमेजून गेलेलीही !
तुझा कडाडून विरोध समजू शकते...पण स्त्रियांचा संवेदनशील स्वभाव हा त्यांना प्रसंगी मत्सरी बनवतो...हे माझं मत पुन्हा मांडू इच्छिते.
अर्थात, त्यावर मात करत, सर्वसमावेशक आणि क्षमाशील बनणं...हेही तिच्या त्या संवेदनशीलतेला काही कठीण नाहीच. Happy
Here is to her.....
Broad mind and greatness!!!

अभिनंदन स्वाती आंबोळे !
पुढाच्यावर्षीही असाच उत्साह कायम राहूदे.
तुमचे प्रशस्तिपत्रक खालीलप्रमाणे.

२०२३- प्रशस्तिपत्रक- लेखन स्पर्धा १- स्त्री असणं म्हणजे-प्रथम क्रमांक - स्वाती आंबोळे_0.jpg

Pages