गणपती म्हटलं कि एक महिना आपला हक्काचा आनंदाचा काळ. गणपती आधी १० दिवस आणि गणपती नंतर चे १० दिवस अगदी आनंदात, उल्हासात निघून जातात. समस्त हिंदू बांधवांचा, विशेष करून महाराष्ट्रातील कोकण पट्ट्यातील भाविकांचा गणपती सण म्हणजे जीव कि प्राण. एक हिंदू म्हणून अभिमान वाटावा असा हा गौरी गणपतीचा सण.
आपल्या लाडक्या बाप्पाला आपण घरात आणतो आणि त्या घरी आलेल्या पाहुण्याने परत जाऊच नये अशाप्रकारे त्याची बडदास्त करतो. कोणी दीड दिवस तर कोणी गौरी-गणपती साजरे करतात. मुळात ना हे दीड दिवसाचे गणपती आणणे बंदच केले पाहिजे असे मला वाटते. अहो आपल्या लाड्क्याला फक्त दीड कसे काय आणू शकतो. बरं असो आजचा आपला विषय तो नाही. उगीच विषयांतर नको.
आज इथे मी तुमच्यासोबत हितगुज करण्याचे कारण म्हणजे आपला हा गणपती बाप्पा आणि त्यासोबतच मला पडलेले अनेक प्रश्न. मायबोली पेक्षा दुसरा विचारमंच माझ्या प्रश्नांची उत्तरे शोधण्यासाठी क्वचितच असावा. तरी माझासोबत मायबोलीकर जाणते जाणकार या विषयावर चर्चा करतील अशी अशा आहे.
अर्थातच हा लेख वाचताना वाचकाने माझे इतिहास तसेच वेदांतील ज्ञान शून्य आहे असेच समजावे. कारण इथे मी गणपती या देवतेचा शोध घेण्यासाठी आलो आहे आणि या देवते सभोवताली जे चमत्कारिक आणि अनाकलनीय कथांचे, तथ्यांचे वलय निर्माण झाले आहे ते जास्तीत जास्त काढून टाकण्याचे प्रयत्न मला करायचे आहेत.
हि गणपती देवता कशी निर्माण झाली हा अत्यंत महत्वाचा प्रश्न. तिला देवत्व कसे बरे प्राप्त झाले असेल ?. तिचा जन्म कसा झाला असावा? गणपती च्या जन्माची एक कथा सर्रास सांगितली जाते. त्यात किती तथ्य असावे? असे अनेक प्रश्न आहेत. आणि त्याची उत्तरे मला शोधायची आहेत.
मुळात देव या शब्दाचा अर्थ आपल्याला नीट समजला नसावा असे मला नेहमी वाटते. जो चमत्कार करतो तो देव असा आपला सर्व साधारण समज आहे. परंतु एखाद्या व्यक्तीने इतरांचे फार भले केले असेल तरी आपण त्याला देव माणूस असे म्हणतोच कि. म्हणजेच काय तर एखाद्याने इतरांचे चांगले केले तर तो देवमाणूस आहे परंतु केवळ एकाच व्यक्तीने संपूर्ण समाजचे आपल्या अनन्यसाधारण कार्याने कल्याण केले असेल तरी आपण त्याला देवच म्हणतो.
छत्रपती शिवाजी महाराजांनी स्वराज्यातील रयतेच्या कल्याणासाठी अतुलनीय साहस केले. म्हणूनच आपण महाराजांना देव मानतो. महाराजांनी आणि त्यांच्या मावळ्यांनी पराक्रमाची शर्थ करून हे स्वराज्य निर्माण केले. जे कोणालाच जमले नाही असे कार्य त्यांनी केले म्हणून आपण म्हणतो कि ते देव आहेत.
भारतरत्न डॉक्टर बाबासाहेब आंबेडकरांनी तर एका सम्पूर्ण पिढीचे कल्याण केले. दलित समाजाला मुख्य प्रवाहात आणले. समाजातील नाकारलेल्या , हिणवलेल्या लोकांसाठी ते रात्रंदिवस झटले आणि त्यांना त्यांचे हक्क मिळवून दिले. आणि म्हणूनच समस्त दलितांचे, दिन दुबळ्यांचे एका पीढीचे देव झाले. बाबासाहेबांना आजही त्यांच्या महान कर्तृत्वामुळे देव म्हणून पुजले जाते. दैवत्व कसे प्राप्त होते याचे मूर्तिमंत उदाहरण म्हणजे छत्रपती शिवराय आणि डॉक्टर बाबासाहेब आंबेडकर होय.
आपल्या बाप्पाच्या बाबतीत असे काय घडले असावे किया आपण त्याला देव मानतो आणि त्याची पूजा करतो, त्याला आपल्या घरी आणतो. गणपती बाप्पाचा सुद्धा नक्कीच एक सविस्तर इतिहास असावा असे माझे मत आहे. गणपतीला अनेक ठिकाणी 'लोकनायक' म्हटले आहे. म्हणजेच हा गणपती एकेकाळी तुमच्या आमच्या सारखाच हाडामासाचा माणूस असावा ज्याने त्याचा काळात असाधारण वाटणारे काम करून समाजाचे कल्याण केले असणार. कालांतराने त्याच्या सभवती देव म्हणून जे चमत्कारिक कथांचे वलय निर्माण झाले ते दूर सारून आपल्याला त्याचा शोध घेतलाच पाहिजे.
एखाद्या देवा बद्दल त्याने केलेल्या चमत्कारिक लीला वैगेरे बाजूला ठेवून जर लिखाण झाले असेल तर ते मला शिवाजी सावंत यांच्या युगंधर या कादंबरीतून दिसून येते. श्रीकृष्णचे अत्यंत समर्पक असे वर्णन त्यांनी आपल्या कादंबरीत केले आहे. परंतु आपल्या लाडक्या गणपती बद्दल असे संशोधन झालेच नाही असे मला वाटते . झाले असलेच तरी ते माझा वाचण्यात अजून तरी आले नसावे.
मला इथे त्या कथे बद्दल बोलायचे आहे जी नेहमीच सगळीकडे सांगतली जाते. त्या कथेवर आधारित अनेक चित्रपट , मालिका आपण पहिल्या असाल. आणि ती म्हणजे गणपती च्या जन्माची कथा. यूट्यूब वर एका इतिहास संशोधकांचे गणपती बद्दल असलेल्या या कथेचे विश्लेषण ऐकताना माझा गणपती बद्दल असलेला दृष्टिकोन पारच बदलून गेला.
आधी त्या कथे बद्दल बोलायचं तर ती अशी आहे - ' एकदा माता पार्वती स्नान करण्यासाठी गेली असता तिला आजूबाजूला कोणीही व्यक्ती सुरक्षा रक्षक म्हणून दिसली नाही. कोणी व्यक्ती चुकून घरात येऊ नये यासाठी माता पार्वती द्वारपाल शोधत होत्या. शेवटी कोणीच नाही म्हणून त्यांनी ठरवले कि आपल्या अंगावरील मळ वापरून एका बालकाची मूर्ती बनवूया आणि आपल्या दिव्य शक्तीने त्याला जिवंत करूया. मातेने अशा एका बालकाला आपल्या मलाने निर्माण केले आणि त्याला द्वाराचे रक्षण करण्यास उभे केले. तितक्यात भगवान शंकर तेथे आले आणि घरात प्रवेश करू लागले. ते पाहताच त्या बालकाने त्यांना अडवण्याचा प्रयत्न केला. भगवान शंकर त्या बालकावर क्रोधीत झाले. वारंवार सांगूनही बालकाने त्यांचे ऐकले नव्हते. शेवटी रागात महादेवांनी आपल्या त्रिशुळाने त्या बालकाचे मुंडके धडावेगळे केले.
थोड्यावेळाने माता पार्वती तेथे आल्या व आपल्या बालकाला त्या अवस्थेत पाहून आक्रन्दन करू लागल्या. पार्वतीचे ते रूप पाहून भगवान शंकरांना पश्चाताप झाला. आता हे कसे ठीक करायचे याचा विचार समस्त देव गण करू लागले. महादेवांनी आपल्या त्रिशुळाला आज्ञा केली कि सर्वप्रथम ज्या प्राण्याचे मुंडके मिळेल ते घेऊन यावे. त्रिशूल थोड्यावेळातच एका बालक हत्तीचे मुंडके घेऊन येतो. महादेव आपल्या दिव्य शक्तीने ते हत्तीचं शीर त्या मृत बालकाला लावतात आणि त्याला पुनः जीवित करतात. तसेच या बालकास आशीर्वाद देतात कि तो समस्त गणांचा अधिपती म्हणून ओळखला जाईल तसेच सर्व देव गणांमध्ये त्याची पूजा सर्वात आधी केली जाईल. कथा इथेच संपते परंतु अनेक प्रश्न मागे ठेऊन जाते.
आता वरील कथेचे तर्कशुद्ध विश्लेषण आपण करू. अर्थातच वाचकाने वरील कथेतील तथ्यांचे विश्लेषण स्वतः केलेले उत्तम.
१. माता पार्वतीने आपल्या अंगावरील मळ काढून बालकाची मूर्ती घडवली. मुळात माता पार्वती इतकी घाणेरडी असावी का कि त्यांचा अंगावर इतका जास्त मळ जमलेला असावा. म्हणजे माता पार्वती पण बरेच दिवस अंघोळ करत नसावी का. आणि दुसरे म्हणजे ज्या मळातून त्या बालकाला घडवले म्हणून तो बालक सुद्धा अशुद्ध आणि घाणेरडा असावा का. हा तर गणपती आणि माता पार्वती यांचा अपमानच म्हणावा लागेल.
२. दुसरी गोष्ट म्हणजे देवांचे देव महादेव इतक्या शुल्लक कारणासाठी एकाद्या निष्पाप बालकाची हत्या करतील का. म्हणजे परत कथेच्या रचनाकाराने महादेवनाचा अवमान करण्याच्या प्रयत्न केला आहे.
३. आजतागायत आपल्या सनातन वेदांमध्ये अश्या कुठल्याही विद्येचा उल्लेख नाही ज्याचा वापर करून एखाद्या प्राण्याचे मुंडके मनुष्याला जोडले जाऊ शकते. हत्ती सारख्या प्राण्याचा तर अजाबात नाही. मुळात हत्ती कितीही लहान असला तरी त्याचे मुंडके कुठल्याही प्रौढ व्यक्तीला सुद्धा लागणे शक्य नाही.
म्हणजेच काय तर ज्या कोणी महामूर्ख मानवाने हि कथा रचली त्याने कुठल्याही गोष्टीचा सारासार विचार केला नाही तर आपल्या देवतांचा निव्वळ अपमानच केला आहे. आणि हे आपण तुम्ही मिळूनच थांबवू शकतो. कृपया अशाप्रकारच्या भाकड कथा आपल्या पुढच्या पिढीला सांगू नका. जेणेकरून आपल्या आराध्य देवतांचा खरा इतिहास जगासमोर आणता येईल आणि त्यांचा योग्य तो सन्मान करता येईल
मित्रानो माझ्या बोलण्यात जराही तथ्य आपणास वाटत असेल तर कृपया कंमेंट मध्ये आपले विचार मांडावे. तसेच पुढील वाटचाली साठी योग्य मार्गदर्शन करावे. आपण हा शोध असाच चालू ठेवू. जो पर्यंत आपल्याला आपला खरा बाप्पा सापडत नाही.
पुढील भागात आपण गणपती विषयी अजून चर्चा करू. नमस्कार
या वरुन गणपतीचा शोध हा ऐसी
या वरुन गणपतीचा शोध हा ऐसी अक्षरे वरील लेख व चर्चेची आठवण झाली
प्रकाश जी , आपण सुचवलेला लेख
प्रकाश जी , आपण सुचवलेला लेख वाचला. ऐसी अक्षरे वरील लेखात गणपती देवता कशी वाईट आणि नीच आहे हे सिद्ध करण्याचा प्रयत्न केला गेला आहे. परंतु माझ्या लेखनाद्वारे हि देवता कशी श्रेष्ठ आणि पूजनीय आहे हे शोधण्याचा प्रयत्न करणार आहे. लाखो -कोटी लोकांचे आराध्य दैवत हे नीच देवता कसे असू शकेल. असो. सर्व बाजूनी विचार करू आणि शोध घेऊ.