मक्का की ' बेक्का ' ? - भाग ०१

मागच्या काही दिवसांमध्ये सुदैवाने इस्लामच्या इतिहासाचा मागिव घेणाऱ्या काही संशोधकांची गाठ पडली आणि त्यांच्याकडून मला बऱ्याच वेगवेगळ्या विषयांवर आजवर मला माहित नसलेली माहिती मिळत गेली. हे संशोधक वेगवेगळ्या विद्यापीठांमध्ये प्राध्यापकी करतात, ' इस्लामिक फाउंडेशन ' चं काम करतात, दुर्मिळ हस्तलिखितं अथवा उत्खननात सापडणाऱ्या चीजवस्तूंवर संशोधन करून नवनवी माहिती उजेडात आणतात आणि सगळ्यात महत्वाचं म्हणजे इस्लामचा एकांगी विचार न करता या तुलनेने अर्वाचीन पण आज समस्त जगात विस्तारलेल्या धर्माच्या अनुत्तरित प्रश्नांचा विवेकबुद्धी शाबूत ठेवून मागोवा घेतात. यांची विचारसरणी इस्लामच्या दांभिक किंवा धर्मवेड्या लोकांच्या अगदी विरुद्ध अशी असल्यामुळे यांच्याशी खुलेपणाने अनेक विषयांवर चर्चा करणं माझ्यासारख्या बिगर-इस्लामी व्यक्तीलाही सोपं गेलं.

आमच्या गप्पांमधून मला समजलेल्या अनेक नव्या गोष्टींपैकी मला सर्वाधिक विस्मयकारक वाटलेली माहिती म्हणजे मक्का या आजच्या इस्लाम धर्माच्या सर्वाधिक पवित्र स्थानाबद्दलची नव्याने उजेडात आलेली माहिती. या संशोधकाने माझी ओळख एका अवलियाशी करून दिली - डॅन गिब्सन हे त्याचं नाव. या मनुष्याने आपली उभी हयात वाळवंटी देशांमध्ये इस्लाम धर्म आणि कुराण या दोन विषयांवर संशोधन करण्यात घालवली. स्वतः ख्रिस्ती असूनही हा माणूस रमला इस्लामच्या सध्याच्या केंद्रस्थानी - सौदी अरेबिया देशात. त्याने आपल्या दहा-पंधरा वर्षांच्या सौदीच्या वास्तव्यात जेरुसलेम, इराकसारख्या लेव्हन्ट भागातल्या देशांपासून थेट ओमानपर्यंत आणि खाली आफ्रिकेपर्यंत भटकंती केली आणि इस्लामच्या अनेक लपलेल्या खाणाखुणा शोधून काढल्या. ' गूगल अर्थ ' च्या साहाय्याने पुरातन इस्लामी स्थळांचा शास्त्रशुद्ध पद्धतीने अभ्यास करून त्याने अनेक असे निष्कर्ष काढले, ज्यावर आज इस्लामी जगतातले अनेक संशोधक अधिकचं संशोधन करत आहेत.

या लेखमालेत या अवलियाच्या आणि त्याच्या संशोधनाने प्रेरित झालेल्या अरबी जगतातल्या संशोधकांच्या अभ्यासावर आपण चर्चा करणार आहोत. आज ज्या जागेला जगभरातल्या इस्लामी लोकांचं केंद्र समजलं जातं, त्या मक्केबद्दलही अनेक आश्चर्यकारत तथ्य या अभ्यासातून पुढे आलेली आहेत....जी मी आपल्या सगळ्यांसमोर मांडणार आहे. मी या विषयाचा तज्ज्ञ नसलो, तरी या विषयावर पुष्कळ वाचलं - बघितलेलं असल्यामुळे साहजिकच मला या विषयाबाबत कुतूहल आहेच....

या विषयावर कोणीही धार्मिक अंगाने टिप्पण्या करून विषयच गांभीर्य घालवू नये ही माझी सगळ्यांनाच विनंती आहे. या लेखमालेचा उद्देशही या विषयावर होत असलेल्या संशोधनाची ओळख करून देण्याइतका मर्यादित आहे, तेव्हा ती मर्यादा वाचकही समजून घेतील अशी माझी आशा आहे!