बांबूच्या कोंबांची आमटी

बालपणीच्या आठवणींचे गाठोडे सोडले की त्यातले गणपतीचे दिवस अवतीभवती फेर धरून नाचू लागतात.
माहेरी पूर्ण घराण्याचा गणपती आमच्याकडे असायचा. सगळ्यांचा मिळून एकच गणपती असायचा. त्यामुळे, ते दीड दिवस घरात नुसता कल्ला असायचा. प्रत्येकजण येताना आपल्या दैवतासाठी काहीतरी खास घेऊन यायचे.
या दिवसांत प्रमुख आकर्षण म्हणजे १ल्या दिवशी बनणारे खतखते. यात लागणार्‍या भाज्याही अश्याच वेगवेगळ्या गावांवरून यायच्या. एखाद्या वर्षी एखादी काकी येताना आठवणीने कोंब घेऊन यायची. त्या वर्षी त्या खतखत्याची चवच काही निराळी असायची. आमच्या गावी कोंब मिळायचे नाहीत, मग ती एक अपुर्वाईच असायची आमच्यासाठी. मग त्यातलाच थोडा कोंब बाजूला ठवून दिला जायचा. आणि सगळी धामधुम संपली की एक दिवस आई मस्तपैकी कोंबाची आमटी करायची. तोंपासु. त्या दिवशी मी चापून भाताआमटी खायचे. बहिणीला कोंब आवडायचे नाहीत, मग तिला 'कसली सारस्वत ग तू..' म्हणू चिडवायचे. तसं तर तिला पातोळी आणि खतखतेही फार आवडायचे नाही.
मग लग्न झाल्यावर बरीच वर्षे 'कोंब' कुठे मिळालेच नाहीत. लेहला असताना एकदा एका रेस्टॉ.मध्ये हक्क नुडल्स खाताना मला एका घासात कोंबाची परिचित चव जाणवली. मग लगेच नीट निवडून ते तुकडे मी वेगळे काढले. वेटरला बोलावून 'हे कुठे मिळेल? असे विचारून घेतले. त्याने सांगितल्याप्रमाणे लगेच समोरच्या दुकानातून टीन्ड बांबू शूट्स विकत आणले. आईला फोन लावून लगेच रेसिपीही विचारून घेतली. आणि करूनही पाहिली. घरातल्या इतर मेंबरांना धाक दाखवून खायला घातली.
मग परत दोनेक वर्षे कोंब दिसले नाहीत. मागील महिन्यात इथल्या बाजारात अचानक कोंब दिसले. मस्त सोलून ठेवलेले, पांढरे शुभ्र. मागच्या अनुभवामुळे मी विकत घेतले नाहीत. पण अजिबात राहवेना,म्हणून पुढच्या वेळी शोधले तर मिळालेच नाहीत.
आता गेल्या रविवारी एकाने आणून दिले. मग परत आईला फोन, आमटीची तयारी.. यावेळी फोटो बिटो काढून माबोवर रेसिपी द्यायची असे ठरवले होते, पण ते कोंब खराब आहेत असे कामवालीने सांगितले. ते कोवळे कोंब नव्हते, अर्धवट वाढलेल्या बांबूची वरची टोकं कापून पैश्यासाठी लोक विकतात. पण त्याची भाजी खाऊ नये, चवीला कडू आणि तब्येतीला हानीकारक असतात असे तिने सांगितले. तरीही मोह न सूटून मी एक तुकडा खाऊन पाहिला तर कडूजहर लागला. मग ते सगळे कोंब टाकून दिले.

या दु:खात रेसिपी टाकणे कॅन्सल केले. पण मग स्वप्नाची रेसिपी वाचून परत ही रेसिपी देते आहे.

१. कोंब स्वच्छ धूवून घेऊन पाण्यात घालून ठेवावे. रात्रभर पाण्यातच ठेवावे.
२. सकाळी पाणी काढून टाकून ते कोंब परत स्वच्छ धूवून घ्यावेत.
३. कोंबाचे एक इंचभर तुकडे करून घ्यावेत. हे तुकडे एका भांड्यात घेऊन त्यात अगदी थोडे नावापुरते पाणी घालून कुकरमध्ये शिजवून घ्यावे.
४. त्याच वेळी हळद घालून तूरडाळही कुकरमध्ये शिजवून घ्यावी.
५. खोबरे+ लाल तिखट मिक्सरमधून वाटून घ्यावे.
६. कढईत फोडणी करून त्यात कोंब घालावेत आणि जरा परतून घ्यावेत. मग त्यात डाळ घालून उकळी काढावी.
७. मग वरून मीठ आणि वाटण घालावे. थोडासा गूळ (हवा असेल तर) घालावा.
८. मस्त उकळी काढून त्यावर कोथिंबीर घालावी.
९. गरम भात-आमटी ओरपावी.