उत्तराखंड कॉलिंग (अंतिम भाग) — "कितनी खूबसूरत ये तस्वीर है..." (कौसानी)

कौसानी — रानीखेतपासुन साधारण ७५ किमी अंतरावर असलेले आणि हिमालयाच्या पायथ्याशी वसलेले हे एक नितांत सुंदर ठिकाण. दिल्लीपासुन याचे अंतर साधारण ४१० किमी आहे. नैनिताल, रानीखेत या हिलस्टेशनच्या मानाने छोटेसे असलेले हि ठिकाण १८९०मी. उंचीवर वसलेले. कौसानीचा अर्धा भाग बागेश्वर जिल्ह्यात तर अर्धा भाग अल्मोडा जिल्ह्यात येतो. येथुन नंदादेवी, त्रिशूल, नन्दाघूंटी, पंचशूल यांची बर्फाच्छादित शिखरे दिसतात. कौसानीत, गांधीजींचा अनासक्ती आश्रम, चहाचे मळे, बागेश्वर येथील बैजनाथ मंदिर हि ठिकाणे आवर्जुन बघण्यासारखी आहेत.
===============================================
===============================================

रानीखेतचा दौरा आटपून आम्ही कौसानीकडे निघालो. रानीखेत ते कौसानी रस्ता चांगला असल्याने साधारण तासाभरातच आम्ही कौसानीला पोहचलो. आम्ही ड्रायव्हरलाच एखादे चांगले हॉटेल सुचवण्याबद्दल सांगितले. त्याने आम्हाला "दीपराज" (रानीखेतला आम्ही "राजदीप" मध्ये तर कौसानीला "दीपराज" हॉटेल मध्ये :-)) हॉटेल सुचवले. खरोखर या हॉटेलातील आमचे वास्तव्य एक अविस्मरणीय अनुभव देणारे ठरले. रुममधील भल्या मोठ्या खिडकीचा पडदा दूर केला असता समोरच हिमालयाच्या बर्फाच्छादित रांगा दिसत होत्या. नैनितालला (snow view point वरून) खराब वातावरणामुळे न दिसलेला, रानीखेतला ओझरते दर्शन देणारा हिमालय कौसानीत मात्र अगदी नजरेसमोर उभा ठाकलेला दिसत होता. आमच्या उत्तराखंड भटकंतीतील हा सर्वोच्च क्षण होता!!!! मी कितीतरी वेळा खिडकीत बसुन त्याला अगदी डोळेभरून पाहत होतो.

संध्याकाळी हॉटेलच्या टेरेसवर थोडा वेळ एकटाच हिमालयाला निरखत बसलो. सूर्य अस्ताला जात होता पण आपल्या अस्तित्वाच्या सोनेरी खुणा तो त्या बर्फाच्छादित शिखरावर ठेवून चालला होता. सर्व काहि विसरायला लावणारा तो क्षण होता. क्षणभर मीही स्वतःला विसरलो, फोटो काढायचेही भान राहिले नाही. नकळत मी मोबाईलवरील प्लेलिस्टमधुन "सिमटी हुई ये घडिया, फिरसे न बिखर जाये" हे गाणे चालु केले. (निसर्गाच्या सान्निध्यात असताना मी फक्त निसर्गाचेच गूज ऐकत असतो, त्याच्या सान्निध्यात मोबाईलवर गाणी वगैरे ऐकणे मला पटत नाही. :-), पण इथे मात्र का कुणास ठावूक त्या क्षणी मला हेच गाणे ऐकावेसे वाटले. :-)) डोळ्यांना सुखावणार समोर निसर्गाचा स्वर्गीय नजारा आणि कानात रुंजी घालणारे लता & रफीचे स्वर्गीय आवाज!!!! कधी कधी वाटते कि "बस्स आता, याक्षणानंतर काहीच नको" अशीच काहिशी मनस्थिती माझीही होती. त्यावेळी असंच वाटत होत कि ये "सिमटी हुई ये घडिया" कधीच "बिखरू" नये. माझ्या आयुष्यातील ती एक अविस्मरणीय संध्याकाळ होती.

सकाळी साधारण ५ वाजता सूर्योदय होतो आणि पहिल्यांदा सुर्याचे किरण "त्रिशूल" शिखरावर पडते अशी माहिती हॉटेलच्या मॅनेजरने दिली. आम्हाला सुर्योदय पाहण्यासाठी कुठे लांब जायची गरज नव्हती. मोबाईलच्या गजरावर आमचा विश्वास नव्हता त्यामुळे आम्ही रूमबॉयला सांगितले आम्हाला उठवायला. मात्र सुर्योदयाचा स्वर्गीय नजारा पाहण्यासाठी तो येण्याआधीच आम्ही सर्व आवरून ठिक साडेचारला तयार झालो होतो. मे महिन्यातही वातावरणात कमालीचा गारवा होता. सुर्यदेवाच्या आगमनाला काहिसा वेळ होता आम्ही सगळे टेरेसवर पोहचलो आणि गरमागरम चहाचा आस्वाद घेऊ लागलो. काहिवेळाने सुर्यदेवाचे आगमनाने चारही दिशा उजळायला सुरुवात झाली. सुर्याची किरणे एकेक करून"त्रिशूल"च्या तिन्ही शिखरावर विराजमान झाली. वातावरण अर्थात ढगाळ असल्याने पाहिजे तेव्हढा स्पष्ट नजारा दिसला नाही, पण जे काहि दिसले/पाहिले ते शब्दातीत होते.

या सुर्योदयाचे वर्णन एका हिंदी कवितेद्वारे

कैसे - कैसे
करिश्माई कारनामे
कर जाता है एक अकेला सूर्य....
किरणों ने कुरेद दिए हैं शिखर
बर्फ के बीच से
बिखर कर
आसमान की तलहटी में उतरा आई है बेहिसाब आग.

कवि होता तो कहता -
सोना - स्वर्ण - कंचन - हेम...
और भी न जाने कितने बहुमूल्य धातुई पर्याय
पर क्या करूं -
तुम्हारे एकान्त के
स्वर्ण - सरोवर में सद्यस्नात
मैं आदिम -अकिंचन...निस्पॄह..निश्शब्द..
क्या इसी तरह का
क्या ऐसा ही
रहस्यमय रोशनी का - सा होता है राग !

(रचनाकार: सिद्धेश्वर सिंह)

हिमशिखरांचे पहिले दर्शन
प्रचि १

प्रचि २

प्रचि ३

प्रचि ४
पंचशूल शिखर
प्रचि ५
ढगांच्या दुलईतुन हळूच डोकावणारे सुर्यदेव
प्रचि ६
सुर्याची पहिले किरण त्रिशूल शिखराच्या एका टोकावर
प्रचि ७
सुर्यप्रकाशान नाहलेले त्रिशूल शिखर
प्रचि ८

===============================================
===============================================
अनासक्ती आश्रम
१९२९ साली महात्मा गांधी कौसानीला दोन दिवसांकरता आले होते. त्यांना कौसानीच्या निसर्ग सौंदर्याने इतके प्रभावित केले कि त्यांनी २ आठवडे येथे मुक्काम केला. इथले प्राकृतिक सौंदर्य पाहून "आपल्या येथे कौसानी सारखी ठिकाणे असताना लोक युरोपला का जातात?" असे म्हणत कौसानीला त्यांनी भारतातील स्वित्झर्लंड"म्हणुन गौरवले. येथेच राहुन त्यांनी आपल्या "अनासक्ती योग" या पुस्तकाची प्रस्तावना लिहिली. यानंतर येथे अनासक्ती आश्रमाची स्थापना झाली. या आश्रमात राहण्याची सोयही होते, त्यासाठी आश्रमाचे काहि नियम आहेत त्याचे पालन करावे लागते.

प्रचि ९

प्रचि १०

प्रचि ११

प्रचि १२

प्रचि १३

===============================================
===============================================
बैजनाथ मंदिर
प्रचि १४
"कत्युर" खोर्‍यात वसलेले शिवाचे एक मंदिर बागेश्वर जिल्ह्यात आहे. कौसानीहुन साधारण २०किमी अंतरावर हे ठिकाण आहे. बैजनाथहुन हाच रस्ता पुढे कर्णप्रयागला जातो (१००किमी).
कत्युर खोर्‍यामुळे या ठिकाणाला "कार्तिकेयपूर" असही म्हणतात. गोमती नदिच्या किनारी वसलेले हे मंदिर अकराव्या शतकातील आहे. मोठमोठ्या शिळांनी बांधलेले हे मंदिर एका रात्री बांधले असे म्हणतात. येथील मुख्य गाभार्‍यात शिवलिंग आणि माता पार्वतीची एक अतिशय सुरेख मूर्ती आहे. सोबत असलेली छोट्या छोट्या मंदिरात मूर्त्या नव्हत्या, विचारणा केली असता त्या चोरीला गेल्याचे सांगितले. :(. गोमती नदिकाठी मंदिर असल्याने काठावर मोठे मोठे मासे आहेत, त्यांना येणारे पर्यटक चणे, कुरमुरे खायला देतात.

प्रचि १५
गोमतीनदीवरील पूल
प्रचि १६

प्रचि १७

प्रचि १८

प्रचि १९

प्रचि २०
चहाचे मळे
प्रचि २१
चहाची पाने
प्रचि २२
अल्मोडाची प्रसिद्ध "बालमिठाई"
चॉकलेट फज आणि खव्याच्या मिश्रणावर साखरेचे छोटे गोळे असलेली चविष्ठ मिठाई. फ्रिजमध्ये न ठेवताही ७-८ दिवस चांगली राहते.
प्रचि २३

खरंतर कौसानीच्या प्रेमात आम्ही सगळेच पडलो होतो आणि इथला मुक्काम अजुन एक दिवस वाढवावा असा विचार होता. पण थंड/गरम हवामानामुळे आमच्यातील एकाची तब्येत थोडी बिघडली आणि दुसर्‍या दिवशी परत खटिमा ते दिल्लीचा तो कंटाळवाणा प्रवास करायचा असल्याने, एक दिवस पूर्ण आराम करावा असा विचार कऊन आम्ही कौसानी वरून अल्मोडा मार्गे हलद्वानीला निघालो. अल्मोडा ते हलद्वानी प्रवास अत्यंत बेक्कार आहे आम्ही अक्षरश: किलोमीटर मोजत होतो. :(). अशा तर्‍हेने नैनिताल, रानीखेत, कौसानी अशी भटकंती करून आम्ही खटिमाला परतलो. दुसरा दिवसा पूर्ण आराम करून रात्रीच्या बसने दिल्लीला रवाना झालो.
(उत्तराखंड कॉलिंग सिरीज "समाप्त")
===============================================
===============================================
वातावरण ढगाळ असल्याने हिमशिखराचे फोटो तितकेसे क्लियर नाही आले. या सर्व प्रचिसाठी फोटोशॉप "Auto Contrast वापरला आहे.

या प्रवासात खुप ठिकाणी भटकलो, तलावापासुन हिमालयापर्यंत असा डोळ्यांना सुखावणारा निसर्ग पाहिला, मनसोक्त फिरलो. आयुष्यभर लक्षात राहतील अशा सुखद आठवणी घेऊन आलो. जसे पहिल्या भागात सांगितल्याप्रमाणे या भटकंतीत फोटोग्राफी माझी सेकंड प्रायोरीटी असल्याने फोटो टेक्निकली तितकेसे खास आले नाहीत हे मलाही जाणवतंय (काहीवेळा वातावरणामुळेही नीटसे नाही आले) (Offcourse its not an excuse :-)). नोव्हेंबरमध्ये पुन्हा उत्तरांचलला येण्याचे आमंत्रण मिळाले आहे. जर जायला जमले तर यापेक्षा नक्कीच चांगले फोटो काढण्याचा प्रयत्न करेन. :-). या सर्व ठिकांची माहिती माबोकरांना व्हावी म्हणुन हा फोटोफिचर प्रपंच.
===============================================
===============================================