रंगाढंगाचा देश. भाग 1

माझी पहिली विदेशवाट

लेखक: अविनाश अरुण कोल्हे.

पहिल्यांदाच विदेशात जात होतो, तेही थेट युरोपमध्ये – आयर्लंडला! कल्पनेतही कधी पाहिलं नव्हतं असं हिरवंगार आयर्लंड माझ्या प्रवासाची वाट पाहत होतं. प्रवास जरी मुंबईतून सुरू होत असला, तरी तो प्रत्यक्षात मनात मात्र काही महिन्यांपूर्वीच सुरू झाला होता. नकाशावर बोटं फिरवता फिरवता, इंटरनेटवर आयर्लंडचे फोटो पाहता पाहता, त्या हिरव्यागार देशाची स्वप्नं रोज डोळ्यांत रंगत होती.

नवीन देश, नवीन माणसं, नवीन संस्कृती – मनात अनंत प्रश्न आणि उत्साहाचं वादळ होतं. शेवटचे काही दिवस तर घड्याळाकडे बघून बघून डोळे दुखायला लागले होते. वेळ जणू थांबलाच होता. पण नशीब चांगलं, कुणीतरी वेळेला सांगितलं असावं - "अरे बाबा, आता पळ की! माणूस वाट पाहतोय!" आणि शेवटी तो दिवस उजाडला! कित्येक दिवसांपासून ज्या क्षणाची आतुरतेने वाट पाहत होतो, तो अखेर समोर आला. आम्ही सर्वांनी आमच्या बॅगा व्यवस्थित भरल्या होत्या. बॅगांचं वजन मोजून घेतलं आणि त्यावर आपापल्या नावांचे स्टीकर लावले, जेणेकरून कोणाची बॅग कुठे गेली याचा गोंधळ होऊ नये.
आमची फ्लाइट रात्री एक वाजताची होती, त्यामुळे दुपारपासूनच प्रवासाची तयारी सुरू झाली. थोडासा आनंद, थोडीशी उत्सुकता आणि थोडंसं टेन्शन – या सगळ्या भावना एकत्र अनुभवत आम्ही निघायच्या तयारीत होतो. शेवटी सर्व तयारी झाल्यावर आम्ही घरातून बाहेर पडलो. गाडीत बसताच प्रवासाच्या कल्पनेने हुरूप वाढला.

मुंबईहून उड्डाण – लुफ्थान्साच्या पंखांवर!

विमानतळावर पोहोचताच तिथल्या चकचकीत रोषणाईने आणि प्रवासासाठी जमलेल्या लोकांच्या गर्दीने एक वेगळीच ऊर्जा जाणवली. सुरक्षा तपासणी पूर्ण करून, आम्ही आमच्या गेटकडे निघालो.
नवीन ठिकाण, नवीन अनुभव, नवीन लोक – हा प्रवास आमच्यासाठी केवळ एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी जाणं नव्हतं, तर एक नवीन सफर होती, जिथे आठवणींची शिदोरी बांधायची होती. मुंबई विमानतळावरची गडबड आणि गर्दी म्हणजे एक मिनी भारतच.. सगळे लोक घाईतच असतात.

रात्री 1 वाजता विमानात पाऊल ठेवताच काहीसा दिलासा मिळाला. लुफ्थान्साच्या विमानातील जर्मन केबिन क्रूने हसून स्वागत केलं, आणि पहिल्याच क्षणी जाणवलं – "अरे, हे तर अगदी घरी परत आल्यासारखं वाटतंय!"
विमानाच्या खिडकीतून दिसणारं मुंबईच आकाश, त्यात चमचमणारे तारे आणि हळूहळू लहान होत जाणारे शहराचे दिवे मोहक वाटत होत. रनवेवरून विमान पळायला लागलं. नक्की कधी उडालं कळलंच नाही, इतकं स्मूथ होतं ते. मुंबईची दिवे आता जणू बिंदूंसारखी दिसू लागली. जवळ असलेल्या समुद्राचा किनारा चंद्रप्रकाशात चांदीसारखा चमकत होता. अरबी समुद्राच्या काळ्या पाण्यावर, चंद्राच्या प्रकाशाचा पांढराशुभ्र मार्ग पसरला होता, जणू काही अंधारातील मार्गदर्शक.

विमान हवेत झेपावलं तसा खाली दिसणाऱ्या मुंबईच्या दिव्यांचा प्रकाश गडद काळोखात लोप पावेपर्यंत मनात एकच विचार होता—हा प्रवास नेमका काय शिकवणार आहे?
विमान ढगांच्या पांघरुणाखालून वाट काढत होतं, तर मी माझ्या आयर्लंड स्वप्नांच्या ढगांमध्ये हरवत चाललो होतो...

आकाशातील रात्र - ताऱ्यांच्या साक्षीने

विमान आता पूर्ण उंच उडत होते. खिडकीतून बाहेर पाहिले तर खाली फक्त काळोख आणि अतिदूरवर छोटे-छोटे प्रकाशबिंदू. जणू आकाश उलटे झाले होते, तारे खाली आणि आम्ही वर! हवाई सुंदरीने आमच्यासमोर डिनरचा ट्रे ठेवला, "वाइन, सर?" तिने विचारले. माझ्या छोट्याशा 'होकारा'वर लाल वाइनचा ग्लास माझ्या ट्रेवर ठेवला गेला. एका घोटातच जाणवले, आत्ता आपण खरंच परदेशात चाललोय.

विमानातले लाईट मंद झाले, बहुतेक प्रवासी झोपी गेले, पण माझ्या डोळ्यात झोप कुठली? हा नवा अनुभव, ही नवी जागा, हे नवे लोक... मी तासन्तास आकाशात तरंगत राहिलो, आणि माझे मन कधी उंच तर कधी खोल भावनांच्या लाटांवर नाचत राहिले…

म्युनिकचे स्वागत - जर्मन अनुभव

जर्मन वेळेनुसार अगदी पहाटेच्या वेळी विमान लेंड झाले. विमानातून बाहेर पडून आम्ही जर्मनीच्या म्युनिक एअरपोर्टवर पोहोचलो. माझ्यासोबत माझी ताई आणि दाजी सुद्धा होते. आमचे पहिलेच परदेशी पाऊल जर्मन भूमीवर पडले. विमानातून बाहेर पडताच जर्मन हवेनं दिलेलं पहिलं स्वागत म्हणजे एक अदृश्य थप्पड! अचानक गारठ्याने आमची गरम अंगे थंडावली. जणू काही एअरपोर्टच्या गाभ्यात ती हवा आमच्या कानात "वेलकम टू जर्मनी" म्हणून कुजबुजली.

पहाटेची वेळ असल्याने गर्दी नव्हती. एअरपोर्टची मोकळी जागा पाहून मनाला एक अजब शांतता वाटत होती. बाहेरील खिडकीतून दिसणारं जर्मन आकाश थोडंसं जास्तच ढगाळ वाटत होतं, जणू कुणी मुद्दाम करडा रंग ओतला असावा. दूरवर जर्मन आल्प्स पर्वतरांग थोडक्यात आणि पुसट दिसत होती.
सिक्युरिटी चेकअपमध्ये सुरक्षा अधिकाऱ्यांची कार्यक्षमता पाहून वाटलं, त्यांनी हे काम जन्मतः शिकलं असावं. एका हातात स्कॅनर, दुसऱ्यात टायमर—जणू ऑलिंपिकमधील नवीन इव्हेंट: "सेक्युरिटी स्पीड-चेकिंग!" त्यांच्या समोर आमच्या भारतीय चेहऱ्यांवरची मंद गती आणि गोंधळ अगदी स्पष्ट दिसत होता.
पटकन आमची सिक्युरिटी चेक पार पडली आणि त्यानंतर सुरू झाली

*टर्मिनल बदलण्याची ऑलिंपिक स्पर्धा*.

"टर्मिनल १ ते २" असं ऐकून वाटलं, हे अंतर जर्मनीतलं नसून युरोपच्या सीमा ओलांडून कुठेतरी आहे. आम्ही आमच्या बॅगा घेऊन अनोळखी ठिकाणी धावत सुटलो. कोणाला विचारावं? काहीच कळत नव्हतं.

जर्मन लोकांच्या चेहऱ्यांवरची गंभीरता पाहून वाटलं, कदाचित त्यांनी आज सकाळी "न बोलण्याचा" नवा कायदा लागू केला असावा. त्यांच्या चेहऱ्यांवर इतकी गंभीरता होती की त्यांचे हास्य बघायला देखील पासपोर्ट आणि व्हिसाची गरज लागेल की काय असे वाटले. एका कोपऱ्यात उभ्या असलेल्या फुलांच्या कुंडीलाच विचारायचं ठरवलंच होतं– इतक्यात एक शीख भारतीय माणूस दिसला. त्याच्या पगडीचा चमकता रंग आणि हसरा चेहरा पाहून आमचेही चेहरे उजळले. "अरे, हा तर म्युनिकच्या रंगीत बर्फात उगवलेला डेझर्ट फ्लॉवर आहे!" त्याच्या पगडीचा केशरी रंग त्या रंगहीन, फॉर्मल जर्मन वातावरणात असा चमकत होता, जणू हिवाळ्यात अचानक सूर्य उगवावा. त्याने टर्मिनल २ चा मार्ग सांगितला, आणि मी, माझी ताई आणि दाजी जवळजवळ धावतच बस स्टॉपवर पोहोचलो.

त्या दिवशी म्युनिकचं आभाळ जणू पिकासोच्या मूडमध्ये होतं—काळे ढग, पांढरे ढग, करडे ढग, सर्व रंगांचे ढग, पण पाऊस नाही! आकाशात एक अद्भुत चित्र रेखाटले गेले होते. वातावरणातील हवा अतिशय गार पण आल्हाददायक वाटत होती.

बस निघाली आणि खिडकीबाहेरचा जर्मन परिसर उलगडू लागला. रस्त्याच्या दोन्ही बाजूंनी पसरलेली टोकदार छपरांची स्वच्छ, अचूक रचनेतील इमारती, कुठेही गोंधळ नाही, अव्यवस्था नाही – एकप्रकारची शांत शिस्त जाणवत होती. हे सारं एकत्र पाहताना जर्मनीचं सौंदर्य केवळ देखणं नाही, तर नेमकेपणातही रम्य असतं, हे जाणवलं.
बसमध्ये शांतता होती, पण बाहेरचं दृश्य बोलत होतं – हा फक्त टर्मिनल बदल नव्हता, तर एका वेगळ्या देशाच्या व्यक्तिमत्वाची झलक होती – थोडक्यात, जर्मनीनं आपलं स्वागत अगदी त्याच्या स्वभावासारखं केलं: नेमकं, शांत आणि प्रभावी.
शेवटी, टर्मिनल २ ला पोहोचलो. तेवढ्यात—एअरलिंगसचं विमान दिसलं. विमानाच्या बाहेर "आयरिश" असं लिहिलेलं पाहून मनात आलं, "हे विमान कालपर्यंत जर्मन होतं, आता एका रात्रीत त्याला शॅमरॉकचे टॅटू दिलेत का?" विमानाच्या शेपटीवर हिरव्या रंगाचं शॅमरॉक चिन्ह ☘️ इतकं ताजं रंगवलेलं वाटत होतं की जणू अजूनही ते ओलच असावं

आत शिरताना विमानातील स्टाफने "नमस्ते" म्हणताच वाटलं, "होय, आयर्लंडमध्ये पोहोचण्याआधीच माझ्या 'इंडियननेस'ची चाचणी घेतली जात आहे!" आणि अशा प्रकारे, एका जर्मन विमानतळावरून आयरिश विमानात चढताना, माझ्या ताई आणि दाजीसह आम्ही तिघंही रोमांचित झालो होतो.

क्रमशः..