हिंजवडी चावडी: इस सुबह की रात नही

(लोकहो, यावेळी ही सिरीज थोडी जास्त तांत्रिक झाली आहे.वाचावी वाटली तर वाचा.सकारात्मक नकारात्मक सर्व प्रकारचे प्रतिसाद वेलकम आहे.तुम्ही कोणतातरी विषय काढून भांडण करून 200 प्रतिसाद केले तर मला जबरदस्त आनंद होणार आहे.पण तुम्ही इतके गोड मनमिळाऊ आणि क्युट लोक आहात की त्यापेक्षा लेख वाचणं सोडून द्याल. ☺️☺️बघुयात.पूर्ण वाचता की मध्येच सोडता ते.)

मांजर बस मध्ये शांतपणे गाणी ऐकत बसलं होतं.घरी "मला वेळ दे, आपण गप्पा मारू" वाली रोमँटिक बायको आणि ऑफिसात "मेल कशाला, एक मीटिंग करून निपटून टाकू" वाली साहेब मांजरे यामुळे ऑफिस बस हे त्याचं एकमेव विरंगुळ्याचं ठिकाण होतं.तितक्यात निल्या चा फोन आला.

निल्या हा अति उत्साही प्राणी.पण त्यामुळे फरशी स्वच्छ आरश्या सारखी पुसल्यावर पंखे पुसायला आणि जळमटं काढायला घ्यायची तसा हा ऐनवेळी काहीतरी सुधारता सुधारता दुसरे काहीतरी बिघडवून ठेवतो.

"निल्या, काय म्हणतोस?"
"अरे एक गोंधळ झालाय.आपला कामाचा टॉमकॅट सर्व्हर बंद पडलाय."
मांजराच्या डोळ्यासमोर पुढचा दिवस दिसायला लागला.
"ऑ, कसाकाय? बंद पडला? म्हणजे पूर्ण बंद पडला?काय झालं?आयटी टीम वाल्याना सांगितलं का?"
"ते काही नाही करू शकत.मी ऍडमिन पासवर्ड बदललाय."
"मग बदललेल्या ने लॉगिन कर."
"तो बदलला तर 5 ऍडमिन युजर्स चे पासवर्ड त्याच पासवर्ड ने बदलावे लागतात.लॉगिन त्या 5 पैकी एकाने होतं.आणि त्या 5 चा आधीचा पासवर्ड मला माहित नाही."
"मग पासवर्ड बदलला कसा, माहीत नाही तर?"
"अरे मी ओव्हर राईड केली कमांड.तसं केलं की आधीचा पासवर्ड माहीत नसला तरी बदलता येतो."
"मग बाकी 5 युजर्स चे बदल."
"ते सिक्रेट असतात.त्या युजर्स चे कमांड ओव्हर राईड करून बदलता येत नाहीत."
"अरे पण का? पासवर्ड बदलायची गरज काय पडली?काम झालं नाही तरी चालेल, पण झालेलं काम बिघडवायचं नाही.झाल्याचा मी येतोय 15 मिनिटात.तोवर अगदी शांत बस.कुठेही काहीही ओव्हर राईड करू नकोस.कोणालाही मेल वर, चॅट वर असा गोंधळ आहे सांगू नकोस.मी 2 तास मिळवतोय, त्यात तुला हा घोळ सोडवायचाय.नाहीतर मला मीटिंग मध्ये हा सर्व प्रकार तुझ्यामुळे झाला असं सांगावंच लागेल."(मांजराने बस मध्ये असल्याने सर्व शेलके शब्द फिल्टर केले.)

आजचा दिवस बराच नाट्यपूर्ण बनणार याची कुणकुण लागलीच होती.मांजराने लॅपटॉप उघडून सगळ्या देशी विदेशी जनतेला "सर्व्हर वाला पीसी आऊट ऑफ मेमरी गेल्याने आम्ही सर्व्हर ऑफ ठेवून मेमरी वाढवत आहोत, हे काम झाल्या झाल्या लगेच सर्व्हर चालू करू" असं मेल करून टाकलं.

ऑफिसात आल्या आल्या शायना समोर आली.
"हे काय आज हे नेहमीचेच कपडे?माझं मेल पाहिलं नाही का काल?"
मांजर नव्याने विचारात पडलं.आज काय आहे?मांजराकडे 5 काळे टीशर्ट आणि 4 सारख्याच निळ्या जीन्स आहेत.त्यामुळे मांजर नेहमीच्या आणि एक सारख्या कपड्यात दिसायची शक्यता आठवड्यातून 4 दिवस इतकी होती.मांजराच्या चेहऱ्यावरचे प्रश्नचिन्ह भाव बघून आपलं मेल अजून 'अनरीड' फोल्डर मध्येच आहे हे शायना ला कळलं.

"आज सगळ्या टिम्स नी वेगवेगळ्या स्टाईल ने आपली ओळख करून द्यायची इव्हेंट नाही का?ते शेजारचे टीम वाले आपल्या एरियात बाहुबली चा सेट बनवणार आहेत.तसा वॉर्डरोब पण.अगदी सेटबिट नाही, आपण निदान टीम सी आय डी तरी बनूया ना शर्ट इन करून?"
"शेजारचे टिम वाले त्यांचा कस्टमर कडचा 80% स्टाफ समर लीव्ह वर गेलाय म्हणून हे रिकामे उद्योग करतायत.आपला कस्टमर अजून जिवंत आहे.सुट्टीवर गेला नाहीय."

इव्हेंट च्या सोहळ्या निमित्त आज शायना ने सुंदर ठळक आय लायनर, अगदी फिका गुलाबी ब्लशर, स्मोकि चॉकलेटी आय शॅडो,स्किन फिट काळा इन-शर्ट आणि खाकी फॉर्मल पॅन्ट असा जामानिमा केला होता.मांजराला राहून राहून शक्तिमान मधलं 'अंधेरा कायम रहे हमेशा' म्हणणारं भूत आठवत होतं.हसू आवरून आणि शायना चे डोळे शोधून त्यात बघायचा प्रयत्न करत मांजर "तुम्ही तयारी चालू करा, ऐन वेळी मला आणि निल्या ला बोलवा" म्हणून पुढे निघालं.

निल्या ची तिसरी कॉफी चालू होती. पासवर्ड चा गोंधळ घालायला याला सकाळचा लवकर आलेला दीड तास पुरला होता.मांजर गुगल घेऊन बसलं.
"How to" टाईप केल्यावर गुगल ने "How to get pregnant" "How to get killed" "How to get a pet" वगैरे अगदी विषयाला धरून सुचवण्या दाखवायला चालू केलं.मुळात स्वतःला माहिती नसलेला पासवर्ड कामाच्या सर्व्हरवर परस्पर बदलता येतो हा नवाच शोध निल्या ने लावला होता.'गरज ही शोधांची जननी असते' त्या प्रमाणे 'निल्या हा समस्यांचा जनना असतो' अशी नवी म्हण बनवावी की काय असा विचार चालू होता.'पासवर्ड एनक्रिप्ट केलेला असतो आणि तो क्रॅक करणे कठीण आहे' इतकीच माहिती गुगल ने 20 लिंक उघडून वाचल्यावर दिली.निल्या उदास होऊन टपरीवर सुट्टा मारायला गेला आणि मांजर नेहमीच्या कामाकडे वळलं.

जरा चार पाच मेल वाचतो तोच समोरून प्रीती संतप्त पावलं टाकत चालत येताना दिसली.तिच्या वाटेत जो येईल त्याला तिने एखादा ठोसा मारला असता अश्या चेहऱ्याने ती येत होती.
"मी त्या बंगलोर च्या मुलाला परवा 1 तास खर्च करून सगळं समजावून सांगितलं.आता त्याने त्याच्या बॉस ला पाठवलेल्या मेल मध्ये "मी स्वतः 3 तास वेगवेगळा अभ्यास करून हे शोधून काढलं असं लिहिलांय.म्हणजे टीम स्पिरिट म्हणून मदत करणारे आम्ही वेडे का?"
"शांत.शांत.मी बघतो त्याच्याकडे.तू आजचं काम पूर्ण कर."
"हे असंच चालू राहिलं तर मी त्याला कधीही नॉलेज ट्रान्स्फर करणार नाही."

मांजराने शांतपणे मोठ्या यादीतून ते मेल शोधलं आणि त्याला "नाईस सजेशन. बट रि-इन्व्हेंटिंग द व्हील, ऍज प्रीती अलरेडी ट्राईड सोल्युशन सक्सेसफुली लास्ट वीक,गेट इन टच विथ हर फॉर मोअर डिटेल्स" असं उत्तर सगळ्या जनतेला ठोकून दिलं.
प्रीती खुश होऊन दुप्पट वेगाने कामाला लागली.
आता संध्याकाळी या मेल ला बंगलोर चा माणूस उत्तर देऊन प्रीती च्या उत्तरातल्या चुका काढणार होता.'दाऊद का आदमी व्हर्सेस छोटा राजन का आदमी' असं हे ढिशक्याव ढिशक्याव पुढचे 4 दिवस चालणार होतं.

निल्या सुट्टा मारून परत आला.
"मला सिगरेट घेताना तो राजेश भेटला.त्याला 5 वर्षांपूर्वी असाच एक प्रॉब्लेम आला होता.त्याच्याकडे एक एनक्रिप्शन तोडायचा कोड आहे.त्याने दिलाय.मी चालवून बघतो."
"बघ रे बाबा.अजून फार वेळ मला तुला वाचवता येणार नाही.12.30 पासून युरोप मध्ये लोक सर्व्हर वापरायला चालू करतील."
पासवर्ड ला कोणीतरी एखादी फाईल शोधून कुठूनतरी थेट कॉपी करू नये म्हणून कुलूप लावलेलं असतं.म्हणजे असलेल्या अक्षराची वेगळीच अक्षरं बनवलेली असतात.ही अक्षरं कोणत्या नियमाने बदलायची त्याचे 4-5 नियम आहेत.निल्या आता ते 4-5 नियम वापरून एनक्रिप्ट केलेला पासवर्ड मूळ अक्षरात बदलणार होता.

तितक्यात शायना परत सगळ्यांना बोलवायला आली.
"शायना, सध्या कोणालाच वेळ नाहीये.तुझ्याकडे पण कामं आहेत.या वर्षी नाही घेऊया आपण टीम इव्हेंट मध्ये भाग."
"आपल्याला नेहमीच वेळ नसतो.बाकी सगळे मजा करत असतात.आणि तसाही सर्व्हर चालू नाहीये."
(मांजर मनात "आधीच उल्हास त्यात फाल्गुनमास" म्हणालं.व्हॉटसप वर म्हणी, कोडी सोडवून सोडवून मांजराचा शब्दसंग्रह वाढला होता.)
शेवटी एकदाचं ते सी आय डी टीम फोटोशूट 10 मिनिटात आवरून सगळे परत कामाला लागले.

"पिक युवर ब्रेन" नावाच्या त्या मीटिंग मध्ये बरेच मोठे मोठे लोक जमले होते.लोकांना इन्क्रीमेंट साठी 'इनोव्हेशन' ची परीक्षा म्हणून हा एक नवाच उद्योग कंपनी ने चालू केला होता. काहीतरी अगदी वेगळी कल्पना घ्यायची(म्हणजे ब्लुटूथ बसवलेला कंगवा, पावलं आपटलेली ओळखून माणसाच्या मूड प्रमाणे लाईट चा रंग बदलणारी जमीन,वजन सेन्स करून पाणी कमी जास्त वापरणारा फ्लश, सोलर पॅनल वाली पाणबुडी वगैरे) आणि त्यावर 1 तास चर्चा करायची.आणि शेवटी 10 पानी अहवाल बनवून द्यायचा.मांजर मराठी मिडीयम चं असल्याने 'पिक युवर ब्रेन' म्हटल्यावर त्याला सगळीकडे मेंदू पडले आहेत आणि त्यातला आपलावाला मेंदू शोधून वेचून डोक्यात बसवायचाय अशी चित्रं डोळ्यासमोर येत.सर्वात हुशार माणूस बोलत होता.

"म्हणजे आज आपण पाणबुडीवर हा प्रयोग करणार आहे.समजा आपण एका प्रयोगासाठी पाणबुडी निवडली.मला असं वाटतं की प्रयोग पाणबुडीवर करावा.पाणबुडी ही पाण्यात बुडलेली असते.पाणी पृथ्वीवर खूप असतं.पृथ्वी ही पाण्याने बनलीय.पाणबुडी पाण्यावर नसते.पाणबुडी सर्वात कमी सी लेव्हल वर आणि आकाश सर्वात जास्त सी लेव्हल वर असतं."

मांजराच्या डोक्याला मुंग्या आल्या होत्या.सतत तोच तोच 2 वाक्याचा कंटेंट फिरवून फिरवून त्याची 200 वाक्यं करणाऱ्याचा आवाज त्याला अंगाई सारखा वाटायला लागला.डुलकी लागू नये म्हणून टेबलाखाली स्वतःला नखाने बारीक बारीक चिमटे घेत मांजराने एक तास संपवला.

जागेवर येऊन बसून लॅपटॉप उघडणार तितक्यात निल्या आला.
"अरे मला सापडला पासवर्ड. सर्व्हर चालू केला.सगळ्यांना मेल पाठवलं सर्व्हर चालू झाला, मेंटेनन्स संपला म्हणून."
मांजराचा जीव दणकन भांड्यात पडला.आजच्या दिवसातली पहिली चांगली बातमी.
"चल जेवायला जाऊ.मला सांग कसं केलं ते.म्हणजे परत कधी असंच झालं तर आपल्याला लक्षात ठेवता येईल."

निल्या सांगत होता.
"मी एनक्रिप्शन तोडायचा प्रोग्राम चालवून पाहिला.पण त्याने जो शब्द दिला तो पासवर्ड वाटत नव्हता.मग मी तो शब्द परत एनक्रिप्शन तोडायच्या प्रोग्राम ला दिला.तरी काहीतरी वेगळंच आलं.मग मी परत तो शब्द एनक्रिप्शन तोडायच्या प्रोग्राम ला दिला आणि मला पासवर्ड मिळाला.मी ऍडमिन चा पासवर्ड परत बदलला आणि सगळं चालायला लागलं."
"म्हणजे तीन वेळा एनक्रिप्ट केला होता?पासवर्ड काय होता?"
"पासवर्ड123" ☺️☺️
डोंगर पोखरून हा असा उंदीर निघाला होता.

जेवण झालं.निल्या कोडं सुटल्याच्या आनंदात परत एक सुट्टा मारायला गेटवर गेला.मांजर लॅपटॉप वर गाणी लावून काम करत बसलं.तितक्यात स्नेहा आली.स्नेहा हल्ली फार निर्विकारपणे कामं करते.तिला गेली 6 वर्षं बढती मिळालेली नाही.
"मला बोलायचंय तुमच्याशी.कॉफी घ्यायची का?"
मांजराला कॉफी ची गरज होतीच.

मशीन मधून एस्प्रेसो घेऊन त्यात थोडं दूध टाकून निम्मी साखरेची पुडी टाकून मांजर खुर्चीवर येऊन बसलं.खरं तर काळी एस्प्रेसो घेऊन त्यात दूध टाकण्यापेक्षा मांजराला रेडिमेड लाट्टे किंवा कापुचिनो घेता आली असती.पण मांजराला अशी कोणीतरी तयार करुन दिलेली सोल्युशन अजिबात आवडत नाहीत.टेलरमेड म्हणजे टेलरमेड.

"बोल.काय म्हणतेस?"
"मला वाटतंय मी एक वर्षाचा ब्रेक घ्यावा.प्रमोशन मिळत नाही.5 वर्षांनंतर जॉईन झालेले पोरटे माझ्या बरोबरीला आले.पुढे पण गेले.तुम्हाला मी प्रमोट करण्याच्या वर्थ ची सध्या वाटत नाही तर मग मला घरी थांबून माझी वर्थ वाढवायची आहे.पी एम पी, प्रिन्स2 देऊन.नंतर मला इथे क्लेम ठेवता येईल का?"
"खरं मत सांगू?शब्द थोडे वेडेवाकडे असतील.हॅरेसमेंट फाईल करणार नाहीस ना?"
"तुम्ही असं काही करायची वेळ येऊ देणार नाही याची मला खात्री आहे.सांगा."
"चांगल्या चाललेल्या नोकरीत उगीच गॅप घ्यायला तुझ्याकडे एक पक्कं रिझन पाहिजे.तुझी मुलं मोठी आहेत.घरी आजारी नातेवाईक नाही.पी एम पी आणि प्रिन्स2 नोकरी करत करत देणारी किमान 2000 लोक सध्या लिंकडइन वर आहेत.तुझ्या प्रोफाइल साठी जाहिरात टाकली तर एका दिवसात नौकरी.कॉम वर 30 अप्लिकेशन येतात.1-2 वर्षं गॅप नंतर परत उजळ माथ्याने यायला तुझ्याकडे दाखवायला फुल टाईम MBA वगैरे सारखी डिग्री पाहिजे किंवा दाखवायला लहान बाळ तरी पाहिजे."
स्नेहा अत्यंत भडकली.
"म्हणजे?मी माझ्या मर्जीने ब्रेक घ्यायचा ठरवला तर मला प्रत्येक वेळी व्हॅलीड कारण म्हणून बाळ जन्माला घालायला पाहिजे?केवढ्यात पडेल ते?आणि 5 वर्षांनी मला परत ब्रेक घ्यावा वाटला तर परत बाळ? धिस इज बियॉन्ड रिडीक्युलस."
"मला माहिती होतं तुला वाईट वाटेल. पण गॅप नंतर परत मार्केट मध्ये येणं अशक्य नसलं तरी पूर्वीच्या स्टेटस वर, पूर्वीच्या पगारावर येणं कठीण नक्की आहे.शिवाय टेक्नॉलॉजी पुढे गेलेली असेल.बाकी निर्णय तुझा.क्लेम अगदी पक्का ठेवता आला नाही तरी मी प्रयत्न नक्की करेन."

स्नेहा शी इकडच्या तिकडच्या गोष्टी बोलून मांजर परत जागेवर आलं तोवर रोजच्या मीटिंग ची वेळ झालीच होती.
"निल्या हे काम आज संध्याकाळ पर्यंत पूर्ण करेल."
मांजराच्या बॉस ने पलीकडच्या युरोपियन माणसाला आश्वासन दिलं.निल्या तरातरा चालत आला आणि त्याने मांजराच्या हेडफोन वरचं म्युट बटण दाबलं.
"हे आज संध्याकाळी पूर्ण करायचं कधी ठरलं? परवा तू एक्सेल मध्ये लिहिलंय ना, की 1 रिसोर्स 3 मॅन डेज चं काम आहे म्हणून?"
"मला माहिती आहे.त्याला पण माहिती आहे.पण कस्टमर ला या कामावर इतके पैसे घालवायचे नाहीयेत.1 दिवसाचेच पैसे देणार आहेत.आपण जितकं जमतं तितकं बेसिक चालतं करून देऊन आज पूर्ण करायचं आहे.मी तुला मदत करीन.पण माझं नाव बिलिंग मध्ये नसेल."
"आणि आपल्या तर्फे टेस्टिंग कधी करणार?"
"टेस्टिंग करायचंच नाही.कस्टमर च्या टेस्टिंग टीम ला ते टेस्ट करायला पुढच्या आठवड्यात चालू करायचं आहे.तोवर आपण इतर कामं पटापट करून रोज थोडं थोडं टेस्ट करून काही असेल तर दुसऱ्या कामाच्या बरोबर सुधारून द्यायचं."

त्या गोष्टीत राजाला 'पोपट मेला आहे' असं थेट सांगायचं नसतं तसंच श्रीमंत पण हट्टी कस्टमर ला 'हे इतक्या वेळात होणं शक्य नाही' असं तोंडावर सांगायचं नसतं.जितक्या वेळा 'यस, श्यूअर' म्हणू तितकी पुढे मिळणारी नवी कामं वाढणार.मीटिंग संपेपर्यंत 4.30 वाजले.मांजर आणि निल्या चा दिवस आता चालू झाला होता.

मांजर आणि निल्या काम करत बसले.मध्ये मध्ये हेडफोन लावून ते तिसऱ्या एका टिम ला काही गोष्टी विचारत होते.शेवटी फरशी बसवायचं काम करायला आलेला कॉन्ट्रॅक्टर, मांजर, निल्या आणि सिक्युरिटी चा माणूस इतके चारच जण ऑफिसात उरले.आणि काम सुखरूपपणे पैलतीरी पोहोचलं.

मांजर आणि निल्या लिफ्ट पाशी उभे होते.
"शेवटची बस गेली 5 मिनिट पूर्वी.आता मला घरापर्यंत सोड."
"ठीक आहे.वाटेत पेट्रोल भरायला थांबावं लागेल थोडावेळ."
"मी मागच्या वेळी तुझ्याबरोबर आलो होतो तेव्हाच फुल केली होती ना?लगेच कसं संपलं?"
"शनिवारी बायको फिरवते ना गाडी.तिला पेट्रोल पंप च्या लेन मध्ये गाडी नेता येत नाही अजून."

फरशी वाला कॉन्ट्रॅक्टर पण आला.
"अरे सर, आप लोग भी वही थे ना?आपका कॉल सेंटर शिफ्ट खतम हो गया?"
निल्या तोंड उघडून तावातावाने काही बोलणार तेवढ्यात मांजराने त्याला डोळ्याने गप्प केलं आणि हसून हो म्हणाला.कानाला सतत हेडफोन चिकटलेले, 5 मिनिटात समजुतीने होऊ शकली असती ती कामं 1 तासाच्या कॉल मध्ये बडबड करून मग चालू करणारे, कस्टमर च्या कोणत्याही वाक्याला हो म्हणणारे आपणही एक वेगळ्या प्रकारचं कॉल सेंटरच ना?मांजर विचार करत करत निल्या च्या कार मध्ये बसून घरी गेलं.

-अनुराधा कुलकर्णी