palaknaItI pirvaaracao KoLGar kamaacaI sau$vaat - Aaz vaYaa-MpUvaI-caI gaÜYT. navyaanaM vasat jaaNaaáyaa Aamacyaa kvao-nagar yaa ]pnagarat navanavaIna [maartIMbarÜbarcaÊ baaMQakama kamagaaraMcyaaÊ duYkaLI ijal(atUna rÜjagaaracyaa XaÜQaat puNyaat daKla hÜNaaáyaa kuTuMbaaMcaIhI Bar pDto Aaho. imaLola %yaa jaagaovar KÜpTalaa laagaUna KÜpT ]Baa$na hI kuTuMbao rhat Aahot. mhTlaM tr AamhI XaojaarIca. maaJyaa maulaacao ima~ mhNaUnaÊ yaatlaI maulaM Aamacyaa GarI yaayacaI AaiNa pustkMÊ ica~Ê rMgaÊ kagadÊ KoL baGataMnaaÊ KoLtaMnaa rMgaUna jaayacaI. maaJyaasaazI hI maulaM %yaaMcyaa kpDoÊ vaavarÊ XabdaMtUna jaaNavaNaara %yaaMcaa pirvaoXa navaInaca hÜta. (a maulaaMcaI AsvacCtaÊ vaogaLI BaaYaaÊ dbalaopNaa (aMnaa par k$na maI %yaaMcyaat AÜZlaI gaolao tI %yaaMcyaatlyaa baala - saulaBa ]%sauktonaM Baarlaolyaa najaraMmauLoÊ %yaaMnaI ivacaarlaolyaa Anaok p`XnaaMmauLoÊ ]%saahamauLo. %yaaca vaoLI jaaNavalaM kI yaa saRjanaacyaaÊ iXakNyaacyaa AÜZIlaa saMQaIcaI saaqa imaLt naahI. GarakDUnaÊ samaajaakDUna madtIcaa hat imaLt naahI. yaatlaI kahI maulao XaaLot jaatat pNa fulaNyaa - ivaksaNyaasaazI %yaahI BaagaatUna kahI GaDtanaa idsat naahI. hI pirisqatI badlaNyaacaa kahItrI ivacaar malaa kolaaca pahIjao AsaM vaaTlaM. maaJaM svatÁcaM kama yaa p`karcyaa kamaahUna Aajavar vaogaLM AsalaM trI %yaamaagacyaa ivacaaraMcyaa dRYTInaM ekca hÜtM. palaknaItI yaa maaisakacaI maI ek saMpadk hÜtoÊ saMsqaocaI ivaXvasthI hÜto. yaa vastItlyaa maulaaMcyaa ivaksanaasaazIÊ isaxaNaasaazI malaa maaJyaa saMsqaotfo-ca kahI krta yaošla kaÆ Asaa ivacaar malaa saucalaa. palaknaItI - badla%yaa saamaaijak - rajakIya vaastvaat ek maaNaUsa mhNaUna jagaNyaacaI - vaaZNyaacaI saMQaI inadana maulaamaulaIMnaa imaLU Xakto kaÆ ho XaÜQat jaaNyaacyaa [cCotUna saMjaIvanaI kulakNaI- yaaMnaI ‘palaknaItI’ naavaacyaa CÜT\yaaXaaca maaisakpi~kocaI sau$vaat kolaI. ho kama AavaDUnaÊ %yaacyaa mauLaXaI Asalaolyaa ivacaaraMnaI AÜZlao jaa}na vaogavaogaL\yaa iXaxaNa - vyavasaayaaMcyaa vaaTovarcaI AamhI kahIjaNa %yaaMt saamaIla JaalaÜ. maaisakpi~ka kaZNyaacaM kama tsaM varvar pahta saÜpMÊ eKaValaa saaQaola evaZMca prMtu jar ekorI vhayalaa nakÜ AsaolaÊ Aavaaka vaaZayalaa hvaa Asaola tr %yaaMt AnaokaMcaa sahBaaga hvaa. ivacaaraMcaa maÜkLopNaaÊ vaOivaQya hvaMÊ trIhI ek inatLpNaa hvaa AsaM %yaavaoLIca saMjaIvanaIcaM mhNaNaM. mhNajao maaisak caalavaNaM evaZMca na rahta yaaca ivacaaraMcaI kahI p`%yaxa kamaMhI ]BaI rhavaItÊ tXaI saÜyaÊ savaDÊ sahkaya- ekmaokaMnaa dota yaavaMÊ yaa [cConaM palaknaItI pirvaar hI saMsqaa AamhI rijasTr kolaI. iXaxaNa AaiNa palak%vaaba_lacyaa pustkM saMXaÜQana - maaihtIcao saMga`hNa krNaarM maaihtIGarÊ palakaMsaazI samaupdoXana koMd`Ê saamaaijak palak%va purskar Asao ]pËma sau$ kolao. vastItlyaa maulaaMsaazIcaM KoLGar - iXaxaNaacyaa vaaTovar ADqaLo AsalaolyaaMcyaa madtIsaazI kahI kravaM AsaM jao maaJyaa manaat hÜtMÊ %yaatUna p`qama ‘KoLGar’ hI klpnaa p`%yaxaat AalaI. vastItlyaa maulaaMsaazI KoLGar AazvaD\yaatUna ek idvasa 3 - 4 tasaaMsaazI maulaM maaJyaa rah%yaa GarI jamatat. XaaLot iXakvalyaa jaaNaaáyaa AÝpcaairk AByaasaat madt AsaM KoLGaracyaa kamaacaM sva$p naahI tr maulaaMnaa iXakNyaat rsa vaaTolaÊ iXakNyaatUna AanaMd imaLola AsaM kahI k$na baQaNyaacaa KoLGarat p`ya%na AsatÜ. maulaM [qaM rmatIlaÊ ]%sauktonaM pahtIla - vaacatIlaÊ p`Xna ivacaartIlaÊ svatÁlaa vya> krNyaacaa p`ya%na krtIla AsaM vaatavarNa jaÜpasaNyaacaa p`ya%na AsatÜ. maulaaMbarÜbar k$na pahtanaa Anaok klpnaa saucatat. maulaaMnaa %yaaMcyaa jaIvanavyavaharat ]pyaÜgaI pDtIla AXaa kahI maUlaBaUt xamata %yaaMcyaat vaaZIlaa laagaayalaa hvyaa yaasaazI p`ya%na hÜtat. BaaYaoXaI maO~IÊ gaiNatvaR<aIcaa ivakasaÊ AarÜgya ivacaarÊ pirsar ija&asaaÊ ek caaMgalaI vya>I mhNaUna AavaXyak AsaNaaáyaa sahkaya- - samaanata yaasaar#yaa maulyaaMcaa ivacaarÊ (a mau#ya ivaYayaaMnaa samaÜr zo}na KoLGaraMcaI AaKNaI hÜto. saumaaro 350 pustkaMcaM vaacanaalayaÊ ivaivaQa KoLNaIÊ rMga - ica~ saaih%yaÊ maatI yaasaarKI saaQanaohI KoLGarat Aahot. vastImaQaIla kamaacaI sau$vaat - yaa maulaaMnaa maÜkLM krtanaaÊ %yaaMcyaa manaatlao p`XnaÊ ADcaNaIcaa ivacaar krtanaaÊ %yaaMcyaa palakaMXaI - iXaxakaMXaI saMvaad hÜNaM garjaocaM vaaTtM. vastIvarIla kahI gaMBaIr saMkTaMcyaa kaLat yaoqaIla maÜz\yaaMXaIhI AÜLKI Jaalyaa. %yaatUna Aaplyaa vastIsaazI kahI krayalaa hvaM AsaM manaapasaUna vaaTNaaáyaa kahI kaya-k%yaa-Mcaa gaT banalaa. gaolyaa vaYa-Barat cacaa- - saMvaad - ek~ vaacanaÊ maulaaMcao daKlao kaZUna doNyaasaazI p`ya%naÊ sahlaI AXaa karNaaMnaI Anaokda ek~ AalaÜ. KoLGarat jaomatoma 20 to 30 maulaM yaovaU Xaktat. baakIcyaa maulaaMsaazIhI KoLGar hvaM. maulaaMcyaa iXaxaNaacyaa dRYTInaM AaNaKIhI KUp krNyaacaI garja AahoÊ AsaM satt vaaTt hÜtM. yaoqaIla iXaxaNaacaa p`Xna saaklyaanaM samajaavaUna GaoNyaasaazI mao maihnyaat ek pahNaI kolaI. saumaaro 700 maulaa - maulaIMcyaa (a iXaxaNaivaYayak maaihtItUna Anaok mau_o puZo Aalao. (a vastItIla maulaaMmaQyao 0 to 6 vayaÜgaTatlyaa maulaa - maulaIMcaI saM#yaa maÜzI Aaho. %yaamaanaanaM maaQyaimak XaaLaMt jaaNaarI maulaM qaÜDI Aahot. maulaaMpoxaa maulaIMcaM p`maaNa barMca kmaI Aaho. vastIt lamaaNaIÊ vaDarIÊ tolagaUÊ ihndI AXaa maÜz\yaa saM#yaonaM prBaaiYak maulaM Aahot. CÜT\yaaMsaazI baalavaaDIcaI - AaMgaNavaaDIcaI maa~ javaLpasa saÜyaca naahI. marazI maaQyamaacyaa pihlaIt (a maulaaMcao kaya hÜt Asaola yaacaI klpnaa kolaolaI barI. maUla janmalyaavar janmaacaI naÜMd k$na %yaacaa vayaacaa daKlaa Gyaayacaa AsatÜ ho [qao maahItca naahI. daKlyaacaa p`Xna yaotÜ tÜ pihlaIt XaaLot GaalataMnaa. tÜ kuzo imaLtÜÊ ksaa kaZayacaa AaiNa mau#ya mhNajao kama bauDvaUna jaayacaM² daKlyaacyaaÊ gairbaIcyaa AaiNa lahana BaavaDaMnaa saaMBaaLNyaacyaa garjaoKatr AnaokaMnaa XaaLot jaayacaI saMQaIca imaLt naahI. XaaLaMmaQaUna imaLNaaáyaa rsaivahInaÊ caakÜrIbaw iXaxaNaamauLo XaaLot jaaNaaáyaaMcyaahI pdrat far kahI pDtM AsaM naahI. yaa pahNaInaMtr iXaxaNaasaMdBaa-t krNyaayaÜgya gaÜYTIMcaI maÜzI yaadIca AamacyaapuZo ]BaI raihlaI. maulaaMnaa iXakavaMsaM vaaTayalaa laagalaM kI puZcaI vaaT saÜpI k$na doNyaasaazI Anaok patL\yaaMvar madt krayalaa hvaI yaa jaaNaIvaotUna AanaMd saMkulaacyaa kamaacaI sau$vaat JaalaI. maulaM ijaqaM rahtat %yaa vastItca kÜqaÉDmaQaIla laxmaInagar yaoqao palakaMcyaa madtInaM ek CÜTM Gar baaMQalaM AaiNa itqao kama sau$ JaalaM. yaa kamaat Anaok svayaMsaovaI kaya-k%yaa-Mcaa sahBaaga Aaho. gaolyaa caar vaYaa-t AanaMdsaMkulacyaa maaQyamaatUna kamaaMcaI ek saaKLIca ]BaI raihlaI Aaho. sauÉvaatIlaa ek - dÜna kaya-k%yaa-Mcaa ]%saahÊ QaDpD AaiNa p`ya%na evaZ\yaa AaQaaravar kama caalaU hÜtM. gaolyaa 2 / 3 vaYaa-Mt hLUhLU kamaalaa Aakar yaot Aaho. gaolyaa vaYa-BaratlaI ek mah<vaacaI kmaaš mhNajao... p`ya%naaMnaa ek idXaa laaBalaI. KoLGarat... KoLGarat tumhI na@kI kaya krtaÆ ho jaaNaUna GaoNyaacaI ]%saukta AnaokjaNaaMnaI vya> kolaI Aaho. (a p`XnaacaM ]<ar qaÜD@yaat doNaM AvaGaD Aaho. namaunyaadaKla eka idvasaacaI $proYaa [qao dot AahÜt. 16 jaulaO 2003 pavasaaLI idvasaÊ nauktIca gauÉpÝiNa-maa hÜ}na gaolaI hÜtI. %yaaidvaXaI maulaaMsamaÜr tIna pyaa-ya zovalao hÜto - - vaMdnaa maavaXaI javaL basaUna ek AaidvaasaI tÉNa Da^@Tr ksaa banalaa yaacaI gaÜYT eokNao va naMtr %yaavar cacaa- krNao. vaoL 4 to 5. - pavasaacaa qaoMba AaplyaalaaÊ jaimanaIlaaÊ JaaDM - panaM - fulaM - p`aNaI yaaMnaa saaáyaaMnaa iktI hvaa hvaasaa Aaho yaacao ica~ kaZNao va maMijarItaš va XauBadatašMXaI baÜlaNao. vaoL 5 to 6. - ‘gau$’ mhNajao kayaÆ tumacyaa mato gau$ ksaa Asaavaa yaaba_la XauBadatašMXaI cacaa- krNao. vaoL 6 to 7. varIlapOkI kmaIt kmaI ek trI gaÜYT maulaaMnaI manaapasaUna krayacaI Aaho. inavaD %yaaMcaI rahIla. sava- activities maQyao Baaga Gaotlaa tr ]<amaca. AXaI saUcanaa KoLGarat laavalaI hÜtI. %yaap`maaNao maulaaMnaI inavaD kolaI. yaatlaI ‘gau$’ba_lacaI cacaa- naMtr puZo KUpca rMgalaI - maulaM maÜz\yaa maaNasaaMnaa gauÉMcyaa Épat phat hÜtI. Aqaa-tca %yaaMcyaa maÜz\yaaMkDUna kahI Apoxaa hÜ%yaa. ivaXaoYatÁ XaaLaMt tr %yaa Apoxaa kuzoca puáyaa hÜt navh%yaa. maulaaMcyaa manaat AsaMtÜYa hÜta. raga hÜta. %yaatUna kLIcaa p`Xna puZo Aalaa. AapNa sahna trI iktI krayacaMÆ ivarÜQa ksaa krayacaaÆ %yaacaa ]pyaÜga hÜšla kI tÜTacaÆ yaa cacao-tUna naaTkacaI ek qaIma puZo AalaI. hohI laxaat AalaM kI gaTanaM imaLUna saMGaYa- kolaa tr badla hÜ} XaktIla. naaTkat AaQaI inaYaoQaacyaa maagaa-nao maulaM saraMsamaÜr p`Xna maaMDtat. prMtu %yaacaa ]laTaca pirNaama Jaalyaanao maulaM vagaa-t gauÉjaIMXaI AbaÜlaa Qa$na sa%yaaga`h krtat. AKor gauÉjaI maulaaMcaM mhNaNaM eokayalaa tyaar hÜtat. maulaaMnaIca puZakar Gao}na naaTk basavaayacaM zrvalaM. laoKnaÊ idgdXa-naÊ BaUimaka sava- kahI maulaaMnaIca kolaM. naaTk basavatanaa... ek~ kama krtanaa yaoNaaro p`XnaÊpaLavaI laagaNaarI naItI AXaa Anaok mau_\yaaMvar cacaa- JaalaI. KoLGarat gaNaoXaÜ%savaatÊ pahuNyaaMsamaÜr Asao naaTkacao Anaok p`yaÜga Jaalao. KoLGarat Anaok gaÜYTI caalatat. KoLÊ vaacanaÊ ivaivaQa ivaYayaaMvar cacaa-Ê pahuNyaaMkDUna iXakNaMÊ sahlaIÊ ica~aMtUna - ilaKaNaaMtUna AiBavya>I [. %yaavar ek svatM~ laoK ilahayalaa hvaa. yaa vaYaI- naIlaa jaÜXaI va maMijarI mauÉgakr yaaMcyaa sahBaagaanaM arts and crafts cyaa gaÜYTIMnaa gatI AalaIÊ smaa^ikMgaÊ ba`oDcyaa lagaVapasaUna fulaMÊ kagadI fulaM AaiNa ica~klaotlyaa Anaok gaÜYTI maulaM iXaklaI. KoLGaracyaa kamaat Anaok Aavhanao Aahot. 1. ivaivaQa vayaacyaa - gaTaMnaa garjaonausaar vaogavaogaLa vaoL do} XakNao. 2. ]%sfut-taÊ svaatM~\ya AaiNa iXast yaaMt samanvaya. 3. satt navaIna gaÜYTIMcaa XaÜQa. 4. kumaarvayaIna Baava - BaavanaaMnaa purM pDNaM. Aamacyaa prInaM yaatUna maaga- kaZNyaacaa p`ya%na krt AahÜt. vastItIla saamaaijak p`XnaaMcaI dKla kama krta krta maulaM jyaa pirisqatIt jagatatÊ iXaktat to samajaavaUna GaoNyaacyaa Aamacyaa p`ya%naaMtUna p`XnaaMcaM AËaL ivaËaL svaÉp AamacyaasamaÜr yaot gaolaM. gairbaI - inarxartaÊ %yaatUna yaoNaarM dbalaopNa - ipcaUna jaaNaMÊ manaanaM AaiNa XarIranaM hI. rÜjacaa idvasa BaagavaNyaacyaa icaMtotUnaÊ ADIADcaNaIlaa kaZlaolyaa kjaa-Mcyaa BaaraKalaIÊ kYTaMcaa DÜMgar ]calatanaa - XarIrM pÜK$na jaatatÊ rÜgaaMnaI jaja-r hÜtat.saMvaodnaxamataÊ %yaatUna yaoNaarI Asvasqata prvaDt naahI. yaa sagaL\yaalaa ]tara mhNaUna naXaa javaL kolaI jaato - da$ - tMbaaKUcaIÊ pOsao KoLNyaacaIÊ kk-Xya saMgaItacaI AaiNa AiBaÉcaIhIna isanaomaa - iTvhIcaIhI. (a sagaL\yaat ivacaar - ivavaok vaaZU Xakt naahI. BaavanaaMvar tabaa raht naahI... sahja sahja p`krNaM laaz\yaa - kaz\yaaMvar yaotat. manaaMvar zsalaolyaa caukIcyaa samajautIÊ ÉZIMcaa hatBaar AsatÜca. p`omap`krNaMÊ vaOyai>k hovaodavaoÊ fsavaNaUkÊ ma%sarÊ AXaI Anaok karNaM... gaTagaTaMmaQalaI BaaMDNaM - maaáyaamaaáyaa - tuÉMgavaaáyaa saat%yaanao caalaU Asatat. Aqaa-t ha p`Xna maulagao AaiNa puÉYaaMmaQyao AiQak p`kYaa-nao jaaNavatÜ. maulaI AaiNa is~yaaMcaI pirisqatI yaahUnahI ibakT Aaho. puÉYap`Qaanatocyaa parMpairk maanaisaktomauLo baayaka AaiNa maulaIMvar p`maaNaabaahor Anyaaya hÜtÜ. maulagao AaiNa maulaI yaaMnaa vaaZvatanaa kolyaa jaaNaaáyaa frkamauLo maulaI kamaaMcyaa - jabaabadaáyaaMcyaa - Aa&aQaarkpNaacyaa AÜJyaaKalaI dbalaolyaa ina %yaamauLo satt maagao - maagao rahNaaáyaaÊ caTkna maÜkL\yaa na hÜNaaáyaa AahotÊ tr maulagao laaD AaiNa maÜkLopNaamauLo ibanaQaastÊ TgaopNaakDo JaukNaaro. %yaamauLo GarkamaasaazI maulaIMcaI XaaLa qaaMbavalaI jaaNaMÊ p`omap`krNaaMcaI iXaxaa maÜz\yaa p`maaNaat BaÜgaayalaa laagaNaMÊ lahana vayaat lagnaMÊ baaLMtpNaMÊ CLÊ sattcao kYT AaiNa prsvaaQaInata yaa gaÜYTI GaraGarat idsatat. sauÉvaatIlaa jarI AanaMdsaMkulacyaa kamaacaa Bar XaOxaiNakÊ %yaathI AÝpcaairk iXaxaNaavar raihlaaÊ trI tÜ purosaa naahI ho Aamacyaa hLU hLU laxaat Aalao. dusaáyaa baajaUnaM f> tovaZMca kama krt rahNaM Xa@yahI navhtM. saMkTaMcyaa p`saMgaI maulaMÊ palak maÜz\yaa ivaXvaasaanaM AamacyaakDo madt maagaayalaa yaot. AamhIhI tI krt AsaU. pNa p`saMga inaBaavalyaavar to maagao TakNaM Aamhalaa Xa@ya hÜt nasao. ho qaaMbaayacaM ksaM Æ ikmaana kmaI ksaM hÜšla Æ %yaasaazI AapNa kaya krayalaa hvaM Æ kaya kolaM Asata to AiQak pirNaamakark hÜšla Asao Anaok p`Xna Aamhalaa satt BaoDsaavatat. KorIja yaa p`XnaaMt jaovaZM kravaM tovaZM kmaIca Aaho. AapNa kuzo kuzo puro pDNaar Æ Aaplyaa vaOyai>k AayauYyaacaM - garjaaMcaM kaya Æ hohI mau_o Aahotca. itZa AjaUna sauTlaolaa nasalaa trI kahI p`maaNaat AamhI %yaatUna maaga- kaZayacaa p`ya%na kolaa. AanaMdsaMkulacaM kama iXaxaNaacaM Aaho... kbaUla ² pNa ksalaM iXaxaNa Æ kaya Apoixat Aaho Aaplyaalaa iXaxaNaatUna Æ pirisqatI ibakT Aaho ho tr KrMcaÊ pNa pirisqatIcaa saamanaa kÉna %yaatUna vaaT kaZNaM ho hI iXakavaMca laagatM naa Æ maga %yaasaazI kÜNa%yaa xamata ivakisat vhayalaa hvyaat Æ ivacaar krNaM ³svatÁcaa AaiNa %yaabarÜbar [traMcaahI´Ê savaa-Mcyaa ihtatca AaplaM iht saamaavalaM Aaho (a XahaNapNaapya-Mt pÜcaNaMÊ ivacaar vya> krNyaacaM QaaDsa AaiNa BaaiYak xamata laaBaNaMÊ Aaplyaalaa manaapasaUna pTlaolyaa gaÜYTIsaMdBaa-t zama rahNaMÊ %yaa p`%yaxaat yaavyaat mhNaUna - pirisqatI badlaasaazI saMGaYa- krNaM - jyaa maagaa-nao kmaIt kmaI nauksaana Aaho AXaa maagaa-naM saMGaYa- krNaM - ho jar maulaM - maulaI Aa%masaat kÉ XaklaI tr Æ ho saarM f> cacao-tUna - saMvaadatUna - vaacanaatUna hÜNaar naahI. yaasaazI p`%yaxa AnauBavaaMcaI jaÜD hvaI. vastIt GaDNaaáyaa GaTnaaMmaQyao ³BaaMDNaMÊ maaáyaamaaáyaaÊ dadaigarI [.´ maulaaMcyaa palakaMcyaabarÜbar ]BaM rahNaM ho %yaatlaM pihlaM pa]la. Xa@ya tovaZ\yaa eki~t p`ya%naaMnaI saMkTatUna baahor AalyaanaMtr %yaatlyaa baarIk - saarIk gaÜYTIMba_laÊ pirNaamaaMba_la maulaaMnaa samajaavaUna Gaot cacaa- hÜtat. %yaaMcaM kaya cauklaMÊ AaplaM kaya cauklaMÊ kaya kolaM Asata kmaIt kmaI nauksaana hÜšla AXaa cacaa-Mcyaa foáyaa hÜtat. maulaaMbarÜbarca saMbaMiQat ivaÉw baajaUcao laÜkÊ palakÊ yauvak gaTÊ maihlaa maMDLÊ vastIt kama krNaaáyaa [tr saamaaijak saMsqaaÊ pÜlaIsa AXaa AnaokaMbarÜbar baÜlaNaM hÜtM. p`XnaaMcyaa karNaaMpya-Mt pÜcaayalaa madt kolyaavar maulaaMkDUna ivavaokpUNa- ]<arMhI imaLtat. maulaIMcaI lavakr lagnao ­ pNa ho JaalaM AaNaIbaaNaIcyaa pirisqatIbaabat. kahI Aamhalaa jaaNavaNaaáyaa p`XnaaMvarhI maulaM - palak yaaMcyaa madtInaM kama hÜNaM Aamhalaa mah%vaacaM vaaTlaM. ]da. 13 - 14 vyaa vaYaI- hÜNaarI maulaIMcaI lagnaM. AgadI sauÉvaatIcyaa kaLat KoLGarat yaoNaaáyaa 5 - 6 maulaIMcaI lagnaM JaalaI Aahot. %yaaMcaI hÜrpL AamhI DÜL\yaaMnaI paihlaolaI Aaho. %yaatlyaa dÜGaI saasarI hÜNaaáyaa CLalaa kMTaLUna GarI Aalyaa Aahot. 2 - 3 maulaaMsah inaBaavaNaaáyaa par inapTUna gaolaolyaa maahorvaaXaINaIhI samaÜr Aahot. maulaIMcaI iTMgala TvaaLI - CoDCaD - p`omap`krNaM yaalaa Gaaba$na [jjatIcyaa BaItInaM lavakr lagnaM hÜtat. AamhI yaa p`Xnaavar vaogavaogaL\yaa patL\yaaMvar kama krayacaM zrvalaM. maulaIMbarÜbarÊ %yaaMnaa KMbaIrpNao ]BaM rhayalaa madt krola AsaM kama maulaIMcyaa vagaa-t hÜt hÜtMcaÊ %yaacabarÜbar maulaaMXaIhI yaaba_la baÜlaNaM sauÉ kolaM. %yaaMnaa %yaatlaa Anyaaya idsat hÜta pNa %yaaivaÉw jaaNaM Xa@ya vaaTt navhtM. maa~ ikmaana svatÁcyaa baihNaIcyaa pazIXaI ]BaM rahayacaI tyaarI vaaZt hÜtI. palakgaTakDUna saMimaEa p`itsaad hÜta. %yaaMcyaa mato %yaa - %yaa samaajaacyaa ÉZI - prMpraMmaQyao AapNa pDlaÜ tr to yaÜgya zrNaar naahI. gaNaptI maMDLacyaa t$Na gaTaXaIhI baÜlaNaM kolaM. 1 - 2 lagnaM qaaMbavaNyaat yaXahI imaLalaM. yaa p`ya%naaMtUna yaa saMdBaa-t ivacaaraMcaI sauÉvaat JaalaI. AarÜgyaacaa p`Xna AarÜgyaacaa p`Xna iXaxaNaaXaI KUpca javaLcaa. Da^. saMgaIta mahajana yaaMcyaa puZakaranao KoLGarat AarÜgya iXaibar JaalaM. DÜLo AaiNa kana yaaMcyaatIla vyaMgaacaa iXakNyaavar tatDInaM pirNaama GaDtÜ. %yaamauLo iXaibarat DÜLo - naak - kana - Gasaa AaiNa ekMdrIt AarÜgya yaaMcaI tpasaNaI JaalaI. iXaibarat Da^. maoQaa praMjapo yaaMnaI sava- maulaa - maulaIMcao DÜLo tpasalao. %yaatIla naMbar AsaNaaáyaa maulaIMnaa caYmaa imaLopya-Mt maoQaatašMnaI sahkaya- kolao. puZIla kaLat %yaaMcyaa dvaaKanyaat maÜft ]pcaaraMsaazI pasaosahI idlao. naak - kana - Gasaa yaaMcaI tpasaNaI Da^. samaIr kulakNaI- yaaMnaI kolaI. Da^. vaOXaalaI doXamauK yaaMnaI ekMdrIt tpasaNaI kolaIÊ ]pcaaraMcao maaga-dXa-nahI kolao. saMgaIta mahajana AaiNa Aahart& yaÜiganaI icapLUNakr yaaMnaI palakaMnaa Aaharaba_la maaga-dXa-na kolao. %yaat ]plabQa Asalaolyaa gaÜYTIMtUna pÜYakmaUlyao vaaZvaNyaavar Bar hÜta. AaNaKI ek GaTnaa KoLGaratlyaa eka maulaIcaI baihNa baaLMtpNaat vaarlaI. caÝkXaI kolaI Asata laxaat Aalao kI vastItIla eka Da^@Trcyaa caukIcyaa ]pcaaraMcaa yaat maÜza Baaga hÜta. AiQak KÜlaat iXarlyaavar laxaat AalaM kI (a Da^@Tr mahaXayaaMkDo kÜNatIhI iDga`I naahI. ho samajalyaavar maulaaMnaa - palakaMnaa (a saMdBaa-t kahI kryalaa hvao Asao jaÜrdarpNao vaaTayalaa laagalao. Da^@Trlaa Qama@yaaÊ haklaNaoÊ QaDa iXakvaNao AXaa ]payaaMva$na... cacao-caI gaaDI pÜlaIsaat kMPlaoMTpya-Mt AalaI. tI kuNaI krayacaI Æ Aqaa-tca savaa-MnaI imaLUna ² maga ek Aja- tyaar kÉna %yaavar AnaokaMcyaa sa(a Gaotlyaa ina gaTanaM pÜlaIsaat tËar naÜMdvalaI. p`%yaxaat yaa p`ya%naaMcaM filat kaya Æ tr Da^@Tr mahaXaya maihnaaBar pragaMda Jaalao. maihnyaanaM prt yao]na punha jaÜmaanaM p`^@TIsa caalaU kolaI. pÜlaIsaaMnaa [tr ‘Aja-MT ma^Tsa-’ puZo kQaIca vastIt yaayalaa jamalaM naahI. maihnaaBaracyaa kaLat laÜkM XaaMt JaalaI. Aapaplyaa kamaaMnaa laagalaI. hlako hlako duÁK - saMtap baÜqaT hÜt gaolaa. %yaanaMtr AsaM laxaat AalaM kI vastIt AXaa p`karo kama krNaaro 10 - 12 Da^@Tsa- Aahot. yaa eka Da^@Trlaa iXaxaa hÜ]na p`Xna sauTNaar naahIyao. laÜkaMmaQaIla jaaNaIva jaagaRtIcaM kama vhayalaa hvaMya. AXaa p`karo AarÜgyaacyaa saMdBaa-tlaM vyaapk kama hatat GyaayacaI gaTacaI takd naahI tsaMca Anaok gaÜYTIMt hat GaalaUna maUL ]_oXaca hrvaUna jaaNyaacaI BaItI Aaho. jarI yaa p`Xnaacaa CDa laavaNaM Xa@ya JaalaM naahI trI yaatUna KUp kahI saaQalaM. Aamacyaa maulaaMnaaÊ palakaMnaa mau_a samajalaa. ivaQaayak maagaa-naM p`Xna ksaa hataLayacaaÊ %yaasaazI eki~t p`ya%naaMcaIÊ icakaTIcaI kXaI garja Asato ho samajalaM. Aaja GaDIlaa AXaI Aaplyaa gaTacaI takd naahIÊ tI tyaar vhayalaa hvaI hohI samajalaM. AXaa sagaL\yaa AnauBavaaMtUna AamhIhI iXaktÜ AahÜt. Aamacyaa mayaa-daMtUna baahor pDayacaa p`ya%na krtÜ AahÜt. yaa p`ya%naaMcaa inaiXcat ]pyaÜga jaaNavatÜ. maulaaMmaQaIla BaaMDNaM - maaáyaamaaáyaa kmaI Jaalyaa Aahot. maulaI AiQak QaIT Jaalyaa Aahot. %yaaMcaa h@k maagaU laagalyaat. AByaasavagaa-tlaI ]pisqatI - saat%ya vaaZtMya. vastItlaM samaajajaIvana Aamhalaa AiQak KÜlavar samajatMya. maulaM - palakaMXaI samajautIcaM naatM baaMQalaM jaatMya. Aqaa-t sagaLMca jamatya AsaM Aijabaatca naahI. palak - maulaaMcaa cacaa-Mnaa AatUna ivarÜQa Aaho. kQaI kQaI to %yaamauLo AamacyaapasaUna dUrhI jaatat. cacao-vyaitir> [tr maaQyamaaMcaa XaÜQa Gyaayalaa hvaaya. Anaokda AanaMdsaMkulacaM kama hI AamacaIca garja Aaho Asa Aamhalaa vaaTtM. palakaMcaaÊ maulaaMcaa puZakar vaaZayalaa hvaa ho jaaNavatM. (asaazI AiQak naoTanaM ina saja-ktonaM palakaMbarÜbar kama vhayalaa hvaMya hohI jaaNavatMya. puZIla kaLat dr AazvaD\yaat palak BaoTIMsaazI kahI vaoL raKUna zovaayacaa zrlaa Aaho. palakaMnaI %yaaMcao va %yaaMcyaa maulaaMcao p`Xna saÜDvaNyaasaazI ek~ yaoNaMÊ yaÜgya maagaa-caa XaÜQa GaoNaMÊ eki~t ivavaokpUNa- ÌtItUna p`Xna saÜDvaNaM yaa TPPyaapya-Mt yaoNyaasaazI AjaUna KUp vaaT caalaUna jaayacaI Aaho. AamhI puZIla vaYaa-tIla ho ek mah%vaacao Aavhana maanalao Aaho. maulagyaaMbarÜbarcyaa kamaacaI garja vastImaQyao maulaIMnaa AaiNa maulaaMnaa imaLNaarI vaagaNaUk vaogavaogaLI Asato. maulaaMnaa imaLNaarM JauktM maap AaiNa maulaIMcaM ikmaana gaÜYTIMpasaUnahI vaMicat AsaNaM ho Asvasqa krNaarM hÜtM. %yaamauLo saahijakca AamhI maulaIMbarÜbarcyaa kamaalaa p`aQaanya idlaM. %yaacavaoLI maulaaMbarÜbarhI svatM~ kama vhayalaa hvaM hI garja jaaNavat hÜtI. KoLGaratlaI maulaa - maulaIMcaI icaDvaaicaDvaIÊ %yaatUna BaaMDNaMÊ maulaaMcaI dadaigarIÊ KoLGaratlyaa maÜkLopNaacaa fayada GaoNaM yaa saMdBaa-t maulaaMXaI baÜlaNaMhI garjaocaM JaalaM hÜtM. maulagyaaMXaI baÜlatanaa AamacyaakDUna KUpca ADcaNaI yaot hÜ%yaa. kLt - nakLt maulaa - maulaIMcyaat maulaIMcaI baajaU GaotlaI jaat hÜtI. maulaaMvar icaDayalaa hÜt hÜtM. %yaaMcaa caoYToKÜrpNaaÊ caMcalapNaaÊ jabaabadarI na GaoNaMÊ kumaarvayaatlaa AaËmakpNaa ho Aamhalaa sahna hÜt navhtM. maulaaMbarÜbar kama krNaM AiQak AvaGaD Aaho ho laxaat AalaM. yaa saMdBaa-t na@kI kaya kravaM yaacaa XaÜQa sauÉ Aaho. saMgaIta gaMQao va vaINaa kulakNaI- yaaMnaI yaa kamaacaI jabaabadarI GaotlaI Aaho. puZIla kaLat kdaicat idXaa spYT hÜtIla. caukt - maaktÊ Qa@ko KatÊ %yaatUna iXakt ho kama krtanaa pirisqatI badlaacyaa dRYTInaM ha ek CÜTasaa p`ya%na AahoÊ yaacaI Aamhalaa jaaNaIva Aaho. AajahI Anaok maulaaMnaa iXaxaNaacyaa saMQaIca ]plabQa nasaNaMÊ iXaxaNaacaa djaa- A%yaMt Kalaavalaolaa AsaNaMÊ (a vyaapk pirisqatIcaI AavhanaM Aaplyaa samaÜr Aahotca. yaa sagaL\yaaMcyaa mauLaXaI AsaNaaro - p`caMD Aaiqa-k ivaYamataÊ jaagaitkIkrNaasaarKo GaTkÊ vaaZta maUlat%vavaad ho mau_o Aahotca ina %yaaMcao p`Baava - pirNaama kmaalaIcao tIva` AaiNa sava-vyaapIhI Aahot. Aamacyaa p`ya%naaMnaI kaya saaQaola - iktpt saaQaola ho inaiXcat saaMgata yaoNaar naahI... kOsao AakaXa maoM sauraK nahI hÜta... kÜš p%qar tÜ tibayat sao ]CalaÜM yaarÜ ² yaa ivaXvaasaavar AaQaairt manaÁpUva-k p`ya%na krt AahÜt. -- saÝ. XauBada jaÜXaI ÓoLGar - AanaMdsaMkulacaM kama phayalaaÊ maulaaMXaI gaPpa maarayalaa Aaplyaalaa AavajaU-na AamaM~Na. KoLGar - AanaMdsaMkulacyaa kamaat AaplyaalaahI sahBaagaI hÜta yaošla - -- drvaYaI- kahI r@kma AapNa doNagaIdaKla idlyaasa rÜjacyaa Kcaa-caI AamacaI icaMta kmaI vhayalaa madt hÜšla. -- Aaplyaalaa maulaaMsamavaot kahI ]pËma sauÉ kravaot AsaM vaaTlaM tr tsaM baÜlaNaM krta yaošla. -- eKaVa AgadI kzINa pirisqatItlyaa maulaacyaa / maulaIcyaa XaOxaiNak Kcaa-caI vaYa-BaracaI jabaabadarI Gaota yaošla ³É. 1500 /- ´. -- KoLNaIÊ rMgaÊ kagadÊ XaOxaiNak saaih%ya AXaI vastUÉp madt krta yaošla. -- ho kama [tr AnaokaMpya-Mt pÜhcaavaM yaasaazI AaplyaaprInaM p`ya%na krta yaotIla. - XauBada jaÜXaI saMpka-saazI p<aa - palaknaItI pirvaar AmaRta i@lainakÊ Aazvalao ka^na-rÊ saMBaajaIpulaajavaLÊ kvao- rÜDÊ puNao - 411 004 fÜna - 2544 1230 E-mail : abhay@prayaspune.org KoLGar XauBada jaÜXaIÊ gauÉp`saad ApaT-maoMTÊ 23 AanaMd inakotna saÜsaayaTIÊ kvao-nagarÊ puNao 411 052 fÜna - 2543 7119 AanaMdsaMkula laxmaInagarÊ DhaNaUkr ka^lanaIÊ kÜqaÉDÊ puNao 411 029