AmaoirkotIla marazI kavya AaiNa kiva

" jao na doKo rivaÊ to doKo kiva " AsaM mhNatat. BaartatIla Aaz kÜTI marazI maMDLImaQaUna AamhI qaÜDI maMDLI Amaoirkot yao]na pÜhÜcalaÜ. Aamacyaa Aist%vaacao pMK qaÜDo fDfDvaUna yaoqalyaa svacCÊ inarBa`Ê AvakaXaat Baraáyaa maa$ laagalaÜ. prMtu Aamacao laxa maa~ saagaranao jaÜDUna zovalaolyaa maatRBaUkDoca² EaI &anadovaaMsaar#yaa mahakivanao ‘Aist%vaacyaa pilakDo psarlaolyaa XaaMttot kivatocaI paLMmauLM Asatat.’ AsaM saatXao vaYaa-MpUvaI-ca ilahUna zovalaolaM Aaho. maga Amaoirka AsaÜÊ [MglaMD AsaÜÊ Aa^sT/oilayaa AsaÜ ik maharaYT/atlaoca eKado gaava AsaÜÊ kivacao mana %yaa saaáyaaMcyaa pilakDo jaa}na kivatocaI mauLM tajaItvaanaI zovatat.

Aajaubaajaucyaa vaatavarNaacaa kavyainaima-tIvar pirNaama na@kIca hÜtÜ. saRjanaXaIla manaalaa sava-saaQaarNa vyai>laa na idsaNaarM barMcasaM idsatM. svaatM~\yavaIr saavarkraMnaI ilaihlaolyaa ‘nao majasaI nao prt maatRBaUmaIlaa’ yaa kavyaacaI AazvaNa prdoXaat rahNaaáyaa maMDiLMnaa AavajaU-na hÜtoÊ %yaa kavyaaXaI tada%mya pavaNyaacaI pirisqait AsatoÊ %yaa vaatavarNaatlao ek GaTk mhNaUna Asato mhNaUnaca laa^saeMjaoilasacyaa samaud`akazI gaolyaavar maI maÜz\yaa p`omaanao %yaa samaud`acyaa laaTaMnaa spXa- krtÜÊ namaskar krtÜ. karNa maaJyaa maatRBaUmaIlaa jaÜDNaara samaud` ha ek duvaa Aaho Asaoca malaa vaaTto. %yaa saagaralaa spXa-tanaa maI maatRBaUlaa ‘jaNaU tulaacaI spXao-na’ Asao vaaTto.

[kDo sqaayaIk Jaalaolyaa kivamanaaMnaa mhNaUnaca Aaplyaa baalamanaacyaa AazvaNaIÊ AapNa janmalaolaM gaavaÊ ima~ pirvaarÊ saMgaItÊ ica~pT yaa savaa-McaI tIva`tonao AazvaNa yaot Asato. %yaa saaáyaaMcaa pirNaama ‘vaaTo [qaUna AataÊ maagao punha vaLavao’ AXaa kavya inaima-tIt hÜtÜ.

yaoqalyaa rMgaolaÊ baoCUT duinayaot Asaa ekhI idvasa jaat naahI ik Aamhalaa BaartacaIÊ maharaYT/acaI AazvaNa yaot naahI. vaa^iXaMgTnacao maaJao ima~ idlaIp ica~o yaaMnaI yaa BaavanaocaoÊ
ihmagaMQa jaoqaUnaI yaotÜ
vaoZUna lapoTUna saaro
%yaa idXaosa kvaTaLayaa
p`aNaaMcao ]%sauk vaaro
Asao AgadI tMtÜtMt vaNa-na kolaolao Aaho. tr saÝ. AnauraQaa gaanaU ³laa^sa eMjaoilasa´ yaaMnaI Aaplyaa ivaw manaacaa ha p`XnaÊ
fulalaI jaoqao manao kÜvaLI
%yaa vaaTaMcaI idXaa hrvalaI
[qalaI naaihÊ naa itqalaI maI
ksao kLo kÜNaatoÆ

svatÁlaaca Taklaolaa Aaho. prMtu lagaoca svatÁlaa saava$na %yaa AsaahI saMdoXa dotat.
AiKla ivaXva ho Amaucao AMgaNa
kvaot Gao] ho traMgaNa
ek%vaacao baaMQauna kMkNa
navyaa rivalaaÊ navaoca vaMdna
manaamanaacao saotu baaMQaUna
[ithasa [qao GaDvaU yaa
Xatjanmaacyaa ?NabaMQaacao
svaPnagaIt gaa] yaa ÈÈQaRÈÈ

mhNaUnaca AamhI iktIhI dUr AsalaÜ trIÊ
sa(aid`cao ?Na foiDtÜ
vaMXaja Aaimh maharaYT/acao
Ìt&tonao Aaja baaMQatÜ
saotU punha ho EaIramaacao

Asaoca Aamha AmaoirkotIla maMDLInaaM vaaTto²

Amaoirkot rahNaaáyaa bahutaMXa marazI maMDLIMcaI maulao marazI samajatat. pNa %yaaMnaa baÜlata maa~ yaot naahI. %yaalaa kahI sanmaananaIya Apvaad Aqaa-tca Aahot. AamhI %yaaMcyaaXaI Xauw marazIt baÜlatÜÊ to saarM samajatat. pNa ]<ar maa~ [Mga`jaI BaaYaotUna dotat. kavya ho jaIvanaalaa pÜsaNaarM AaQyaai%mak maUlya AahoÊ to jyaa BaaYaotUna ilaihlaM jaatM tI vaacata Aqavaa baÜlata yao} nayao hI AamacaI XaÜkaMitka Aaho.prMtu ekMdrIt jagaacyaa saaih%yaakDo najar TaklaI tr BaaYaa va vaaD\maya yaa marNaÜnmauK p`jaatI Aahot AsaM mhTlaMÊ tr to vaavagao zÉ nayao. yaa paXva-BaUmaIvar maI jaovha Aamacyaa marazI yauvak yauvatIMkDo pahtÜ tovha AaXcaya-cakIt hÜtÜ. %yaaMcyaa p`gatIcyaa BararInao qa@k hÜtÜ. Aamacyaa ipZIlaa vayaacyaa 40 - 45 vyaa vaYaI- imaLt Asalaolaa pgaar hI maulaM jaovha vayaacyaa 24 - 25 vyaa vaYaI-ca imaLvatat tovha kÝtuk imaiEat BaavanaonaM DÜL\yaat AEaU yaotat. kQaIkQaI AsaM vaaTtM kI yaanaa marazI baÜlata AalaM naahI trI %yaanaa %yaaMcyaa Baavanaa jar vya> krayacyaa Asalyaa tr kdacaIt to AsaMca mhNatIla -
saaMgatÜ naato ]Vacao
]gava%yaa ikrNaaMsa AamhI
vaMXa Amaucaa vaogaLacaI
vaogaL\yaa ivaXvaat AamhI ÈÈQaRÈÈ
Qama- tumacaaÊ tÜca Amaucaa
hoca AamhI jaaNatÜ
piXcamaocyaa yaa itravar
gaava tumacao vasaivatÜ
]gava%yaa ikrNaasa AamhI
saaMgatÜ naato ]Vacao
vainh AamhI caotvaUnaI
vaaZivatÜ vaMXa tumacao

maharaYT/atlyaa garIba vaatavarNaatUna AamhI yaoqalyaa EaImaMtIt pÜhÜcalaÜ. sauÉvaaitlaa yaa EaImaMtInao BaaravaUna gaolaÜ.Aaplao ksao hÜNaar hI icaMtaÊ caohoáyaavarcaa baavaLTpNaaÊ AaiNa EaImaMtIcaI savaya nasalaolyaa vaaTovarcao pihlao pa}laÊ yaa saaáyaatuna saava$naÊ šqalaoca ek JaalaÜ. AQyaa-cyaavar AayauYya Baartat GaalaivalaolyaaMcaI jar hI pirisqatI tr yaoqaoca janmalaolyaa Aamacyaa maulaaMnaI šqalyaacapOkI ek hÜNao va Jaalao tr %yaat navala ksalaoÆ

šqalyaa ha^laIvaUDcyaa vaatavarNaat Aamacyaa laa^sa eMjaoilasa cao Aamacao kivaima~ EaI.EaIinavaasa maaTo yaanaa maa~ laavaNaIhI ilahavaIXaI vaaTto. " tIna i~kÜNaI tukD\yaamaQalaI bayaa daKvaa malaa " AsaM ivacaarNaaáyaa maharaYT/amaQalyaa gaavaatlyaa s~Icyaa manaatlao ivacaar to ha^laIvaUDmaQalyaa rMgaIlyaa vaatavarNaat doKIla ivasart naahIt. ikMbahunaa maQaunaca maatRBaUcaI AazvaNa yao]na " )dyaat Aaja hLvaoÊ svar jaagaola smaRtIMcao " AsaohI ilaihNyaacaI p`itBaa %yaaMcyaat vaavarto.

kivacyaa Aqavaa kivaya~Icyaa manaacaI zovaNaca vaogaLI. sava-saaQaarNa vyai>cao ivacaar jaoqao pÜhÜcat naahIt toqao yaa kivamaMDLIMcao ivacaar pÜhÜcatat. k^laIfÜina-yaamaQaIla iÍmaÜÐT maQao rhaNaaáyaa saMQyaa kNaI-k ‘vaRwaEamaa’ cao vaNa-na krtanaa DÜL\yaat paNaI AaNaUna jaatat.
saayaMkaLI GarI yaoto tovha nasatM kÜNaI
vaRwaEamaat zovalaya itlaaÊ DÜLa kovaL paNaI.
rÜja saMQyaakaLI Aata maaJaI vaaT phato.
kQaItrI tU ga kÜNaÆ AsaohI ivacaarto.
saayaMkaLI GarI yaotoÊDÜLa kovaL paNaI
KucaI-maQyao basalaM AahoÊmaaJyaaprI kÜNaIÆ

Aaplyaa AMtma-naacaI saaqa dotanaa vaINaa Xaha mhNatat -
ijatko tuJao duÁK KÜla
ittko tuJao gaIt saurola
mhNauna kaya %yaa duÁKaXaIca [maanaI rahXaIlaÆ

ikMvaa saÝ. pllavaI tLvalakr Aaplyaa manaacao vaNa-na krtat -
mana saarKo BaTkt Asato
maI manaalaa Aavart Asato
AamhI lapMDava KoLIt AsatÜ
maI AaiNa maaJao mana
mana maaJaa savaMgaDI
to malaa saÜDuna jaaNaar nasato
maO~Icao rhsya AamhI jaaNaUna AsatÜ.
maI AaNaI maaJao mana

tr laa^sa eMjaoilasacyaa saÝ. rajaEaI damalao mhNatat -
saaMgauna yaoto tI yaad navho
maagauna imaLto tI dad navho
AQaIr naahI tI BaoT navho
sauTt jaato tI imazI navho

Amaoirkot rahNaaáyaa kiva kivaya~InaI Asaa ekhI ivaYaya malaa vaaTto hataLlaa naahI jaÜ kivatot Aalaa naahI. kaihMcyaa gaoya kivata tbakDIt ]trlyaa tr kaihMcyaa gaV kivata ‘@yaa baat hO’ caI dad maagauna gaolyaa.‘tuJao Aaho tujapaXaI’ yaa kivatot iflaaDoilfyaacyaa XaIlaa ipMpLskr ilaihtat -
AyauYyaBar vaNavaNalaa tÜ
Xabd ba`*maacyaa XaÜQaat
QauMDaLIt XabdaMcyaa laaTa
dahI idXaanaa ipsaaTasaarKa
maagaÜvaa Gaot Xabd\ba`*ma gaMQaacaa
thanalaolyaa maRgaasaarKa
tr samaÜrca idsalaa %yaalaa
Aajavar kQaIhI na idsalaolaa
Xabdba`*maacaa tÜ icarobaMdI par
AÜMkar inaMbaÜNyaa JaavaLNaaáyaa
saLsaL%yaa AÜMkar vaRxaasah

t%va&anaa%mak ivacaaraMcyaa kivata ilahItanaa nyauyaa^k- cyaa sauYamaa yaorvaDokr ilaihtat -
saUya-fUla saUyaa-kDo pahat rhatM.
%yaacyaa badla%yaa klaanao DÝlat rahatM
%yaacaM maUL inavvaL rasaayainak AakYa-Naca zrtM
naahItr saUya-fulaalaaca ksaM kLtM
kI AapNa sauyaa-kDoca baGaayacaM AsatM
tohI saUyaa-cyaa BaavanaaMcaa kanaÜsaahI na Gaota
%yaacaM laxa Aaho kI naahI
yaacaa saugaavaahI na laagata

AXyaa ek naa Anaok kivata var ]llaoiKlaolyaa kiva kivaya~InaI ilahIlyaa Aahot. AmaorIkot var ]llaoK kolaolyaaMiXavaaya AjaunahI Anaok ilaihNaaáyaa vya>I Aahot.%yaa savaa-Mcyaa manaaMcao AÜGa ho maharaYT/acyaa p`omaanao AÜqaMbalaolao tr AahotcaÊpNa %yaahIpoxaa %yaaMcaI p`itBaa jaagaRt Aaho.AamhI saaro [kDo AalaÜca nasatÜ tr kivataMcaI hI AatYabaajaI kolaI AsatI kaÆ malaa nai@kca vaaTto ik kolaI AsatI. kdaicat ivaYaya inaraLo inavaDlao Asato pNa manaacaI saRjanaXaIlata baahorcyaa izkaNaapilakDo jaa}na kavya inamaa-Na krola.

yaa Xatkat marazI kivatot ek inaraLoca dalana ]GaDlao gaolao Aaho. kivatomaQalao navao BaavaivaXvaÊ navanavao rcanaabaMQa AaiNa paXcaa%ya maMDLIMkDUna Gaotlaolao kavyap`kar saunaItÊ ivalaaipka Aqavaa ]_oiXaka yaaMcaa yaoqalyaa kavyaat BarpUr samaavaoXa Aaho. eKaVa saÜnaorI kosaaMcyaa inaL\yaa DÜL\yaaMcyaa yauvatIlaa BarjarI na}vaarI saaDI naosavaUna tI jaXaI idsaola va itcao maULcao gaÝr saÝMdya- Ajaunaca ]zUna idsaola tsaa kahIsaa p`kar yaoqalyaa kivatot hÜtÜ Aaho Asao malaa vaaTto. Aqaa-t yaa ]dahrNaamaQaIla hI yauvatI ‘škDcaI’ Aaho va Aamacao bahutok saaro kiva ‘itkDcao’ mhNajao maharaYT/atlao Aahot evaZaca frk. mhNaUna kdacaIt Aamacyaa kavyaat svadoXaI Qaagao AiQak gauMtlaolao idsatat Asao malaa vaaTto. %yaat prMprocaa jar Asalyaanao tr to AiQakca XaÜBaUna idsatat.

kiva - kvaiya~IMcaI BaavavaR<aI ekarlyaasaarKI Asato. kahI Aaplyaa KD\yaa Aavaajaat dmadarpNao samaqa- laoKna kÉna Aaplao vyai>ma%va saadr krtatÊ tr kahI dbalyaa Aavaajaat saUcaktonao AiBavya> hÜtat. AnauBavaacaa rMga saPtrMgaI AsatÜ. %yaat eKaVa kivacaI ivaiXaYT XaOlaI AaiNa AiBavya>I jaovha imasaLlaI jaatoÊ tovha %yaatUna GaDlaolaa kavyap`kar ha iktI vaogaLa AaiNa AagaLa AsaU Xakola yaacaa AapNaca ivacaar kra.

Amaoirkot rahNaaáyaa kiva - kvaiya~Icyaa kivata yaa Baavakivataca Aahot. maNasaacyaa maUlaBaUt vaR<aI p`vaR<aI yaa jagaacyaa saurvaaitpasaUna jaXaa AahotÊ Aa<aadoKIla tXaaca Aahot. jagaatlao Anaok doXa ek~ yaotIlaÊ kuNaI BaaMDtIlaÊ[tr doXaatIla maulaM maulaI ekmaokaMXaI lagna krtIla. ipZI badlaolaÊ pNa maUL p`vaRi<a kQaIca badlaNaar naahIt. maaNasaalaa laagaNaarI BaUkÊ ekmaokaMivaYayaI vaaTNaarI javaLIk Aqavaa AapulakI AaiNa s~I - puÉYaaMmaQalao jabardst AakYa-Na jagaacyaa AMtapya-Mt badlaNaar naahI. ho jar Kro Asaola tr yaa maUlaBaUt p`vaRi<anaa p`kT krNyaacao maaga-ca maaNaUsa klaocyaa maaQyamaatUna XaÜQat AsatÜ. ivaiXaYT doXaatIla AnauBava kdaicat yaa maaQyamaatUna inaGaalaolaI vaaT tDfonao par krIt Asaola evaZaca frk AaiNa tÜhI Asaa maI ilaihlyaap`maaNao AnauBava Asalaa trca² Anyaqaa kiva - kvaiya~I BaÝgaÜilakdRYT\yaa kuzohI Asalao trI kavyainaima-tI krItca rahNaar ho sa%ya²

[tr doXaatIla maulaM maulaI e@maokaMXaI lagna krtIla. ipZI badlaolaÊ pNa maUL p`vaRi<a kQaIca badlaNaar naahIt.maaNasaalaa laagaNaarI BaUkÊ ekmaokaMivaYayaI vaaTNaarI javaLIk At*vaa AapulakI AaiNa s~I - puÉYaaMmaQalao jabardst AakYa-Na jagaacyaa AMtapya-Mt badlaNaar naahI. ho jar Kro Asaola tr yaa maUlaBaUt p`vaRi<anaa p`kT krNyaacao maaga-ca maaNaUsa klaocyaa maaQyamaatUna XaÜQat AsatÜ.ivaiXaYT doXaatIla AnauBava kdaicat yaa maaQyamaatUna inaGaalaolaI vaaT tDfonao par krIt Asaola evaZaca frk AaiNa tÜhI Asaa maI ilaihlyaap`maaNao AnauBava Asalaa trca²Anyaqaa kiva - kvaiya~I BaÝgaÜilak dRYT\yaa kuzohI Asalao trI kavyainaima-tI krItca rahNaar ho sa%ya²

mhNaunaca malaa p`%yaok vaoLI EaI &anadovaaMcyaa saatXao vaYaa-pUvaI- ilahIlaolyaa t%va&anaacaI AazvaNa yaot rahto.

" jao jao Aist%vaat AsaU Xakto. %yaalaa vyaapUna pilakDo psarNaarI jaI XaaMtta Asato %yaat kivatocaI paLM maULM ÉjalaolaI Asatat. tI ek tojasvaI XaaMtta Aaho. jaI AapÜAap Aatlyaa Aat sfurNa pavato. AÜvaaLtoÊ kMpna pavatoÊ }GaDmaIT krto. tI ek p`xaubQa jaaNaIvaocaI XaaMtta Aaho.itcyaat halacaalaI krNyaacaI takd AaiNa inavaD krNyaacaI xamata Aaho. svayaM inaNaa-yak AXaa ivaXvaacaa Aa%maa mhNajao tI XaaMtta hÜya. "

ho &anaoXvaraMcao ]d\gaar tumacao Aamacao hI Aahot. kivatocaI inaima-tI AXaa XaaMttotUna hÜto. tI jyaalaa saapDto tÜ Baagyavaana²

Amaoirkot Aalaolao bahutok saaro jaNa 15 - 20 vaYaa-puvaI- maharaYT/ saÜDUna Aalao Aahot. yaa vaIsa vaYaa-t dr tIna­caar vaYaa-MnaI 15 - 20 idvasaaMsaazI BaoT doNyaapya-Mtca AamacaI AÜLK raihlaI Aaho. tovaZ\yaa qaÜD@yaa vaoLat maharaYT/acyaa saaMsaÌitkÊ Aaiqa-k badlaacaI jaaNaIva hÜNao kovaL AXa@yaca² ÉpyaaMcaa Baava iktI Gasarlaa Aaho jao jaaNaUna GaoNyaacaI xamata Aamacyaat naahI karNa maharaYT/apasaUnaÊ BaartapasaUna baraca kaL AamhI dUr AahÜt. yaa maQalyaa AvaQaIt maharaYT/atlao saaih%ya pÜTatlyaa Baukocyaa AagaInao badlat gaolao Aaho yaacaI pusaTXaI jaaNaIva Aamhalaa hÜtoÊ naahI Asao naahI. prMtUcaTka basaola [tpt hÜt naahI. karNa %yaa AagaIpasaUna AamhI dUr AahÜt. %yaa BaukotUnaÊ AagaItUna ilaihlyaa gaolaolyaa saaih%yaacyaa AÜGaapasaUna mhNaUnaca vaMicat AahÜt. maga kovhatrI Baartat Aalyaavar pustko ivakt GaoNaoÊ vaoL imaLola tXaI vaacaNao yaa iËyaa jarI GaDt Asalyaa trI %yaa maharaYT/atUna jao saaih%ya inamaa-Na hÜto AahoÊ yaacaI KrI jaaNaIva kÉna doNaaáyaa naahIt. %yaa dRiYTnao AamhI Amaoirkot sqaaiyak AsaNaaro kiva - kvaiya~I maharaYT/acyaa saaih%yaapasaUna vaMicat AahÜt ho Kro² maga AamhI 20 vaYaa-MpUvaI- AalaÜ tovhacaaca kaL Aamhalaa AazvatÜ. tovhacaI pirisqatIca f> manaat Asato. %yaavar jar AamhI ilaihlao Ê tr to Aajacyaa toqalyaa pirisqatIlaa saajaosao nasaNaarca² mhNajao eka Aqaa-nao paihlao tr jyaa ivaYayaavar Ê p`saMgaavar kavyainaima-tI hÜto to jar ‘Kro nasalao tr Káyaa Aqaa-nao ’kalpinak‘ zrtat’. maharaYT/apasaUna vaYaa-nauvaYao- dUr raihlyaamauLo saaih%yainaima-tImaQyao ha Aamacaa ek p`karcaa ‘Asa%ya AaBaasa’ nakLt ka hÜ[naa Aamacyaa hatUna GaDtÜ.

BaartatUna [qao yao}na BaoT do}na gaolaolyaa baáyaaca maMDLInaa AamhI ‘marazIcao’ jatna krtÜya yaacaa KUp AiBamaana vaaTtÜ. AgadI p`amaiNakpNaoca saaMgaayacao tr AiBamaanaapoxaahI tI AamacaI garja Aaho. var ]llaoK kolyaap`maaNao AamacaI maulao bahutaMXaI ‘marazI [Mga`jaI’ saMvaad saaQatat. manaacaI BaUk hI maatRBaaYaotca f> XamalaI jaato. BaaYaocyaa áhasaabarÜbar doXaacaahI áhasa hÜtÜ ho [ithasaca saaMgatÜ mhNaUnaca marazI iTkvaNaoÊ va tohI Amaoirkosaar#yaa doXaatÊ hI AamacaI garja Aaho.%yaat Aaplyaalaa kÝtuk vaaTto ha Aaplaa caaMgaulapNaa² to kahIhI Asalao trI Aamhalaa kivata saucatat ho Kro Aaho. karNaÊ
kivata hÜto p`saÙ hÜ}na
kQaI duÁKatUna kQaI AEautUna
karNa nasata kQaI ]maTto
kQaI kXaatUna kQaI kXaatUna
p`layaathI kivata Asato
dvaibaMdUthI kivata Asato
AayauYyaatIla xaNaaxaNaaMnaa
kivatocaohI naato Asato



- XaiXakaMt iva. panaT